woensdag 16 december 2015
dinsdag 15 december 2015
0833 Dictee dinsdag 15 dec 2015 (1): dictee Groot Dictee Haren 2015 √
Dictee - dictees [0833]
Groot
Dictee Haren 2015
Charles
Dickens, van pauper tot topauteur (auteur: Trees Roose)
1. Van Charles Dickens, de victoriaanse
naamgever van deze nostalgische Harense accommodatie, weten maar weinigen dat
hij zijn carrière begon als piepjong employeetje van 12 jaar op een
schoensmeerfabriek waar hij, zeer choquerend, meer dan tien uur per dag gestrest
moest ploeteren.
2.
De Dickensfamilie woonde toen in een armeluisbuurt in Engelands hoofdstad,
omdat zijn schulden makende en gevangengezette vader ternauwernood het hoofd
boven water kon houden – beslist niet van adellijken huize dus.
3.
De kleine aan de zuidkust van Groot-Brittannië geboren Charles etiketteerde daar
op bijdehante wijze schoenzwartselpotten voor zes shilling per dag in een semi-industrieel
complex langs de Theems.
4.
Omdat hij later een man bleek van joyeuze smaak en exuberante pakken, op het
randje van dandy-zijn, is hij bijwijlen veel tekortgekomen.
5.
Hij leerde zichzelf daarom later consciëntieus stenograferen in een chique
Londense advocatenpraktijk en werd terzelfder tijd beroemd als
feuilletonschrijver in een gerenommeerde Engelse courant.
6.
Zijn pauperjeugd was de basis voor Dickens' eerste succesroman, Oliver Twist,
waarin hij de larmoyante geschiedenis vertelt van een weeskind in de atmosfeer
van ouderwetse interieurs met shantoengmeubelen en in velours geklede hoge
heren; het was een wake-upcall voor sociaal-economische strijd.
7.
In zijn tenhemelschreiend mooie oeuvre is de prachtig gelay-oute kerstvertelling
A Christmas Carol een hoogtepunt; Scrooge is het tijdloze prototype van de
snoodaard die met Kerstmis door de kerstgeesten tot inkeer wordt gebracht en de
kerstgedachte gaat omarmen, een authentiek Charles Dickenssfeertje dus.
8.
Godfried Bomans, een van de meest ad remme éminence(s) grises uit onze jaren
zestig, was een pur sang Dickensfan: hij vertaalde The Pickwick Papers en had
het ene anekdotetje na het andere over de schepper van types als David
Copperfield.
9. Zo zou Dickens, volgens Bomans dan, sloeberige
bohemiens hebben ingehuurd die in kille winternachten lawaaiig bibberend onder
zijn ijspegelramen moesten rondstrompelen om bij hem, de chroniqueur met een inmiddels
ruim traktaat, een knusse wintersfeer te creëren.
10. Sowieso was Charles Dickens, die trouwens
op een oude daguerreotypie statig staat afgebeeld met fikse baard en snor, een
van de meest gefêteerde schrijvers van zijn tijd – en zeker ook nog van de
onze!
maandag 14 december 2015
0832 Dictee maandag 14 dec 2015 (1): dictee Groot Dictee Heeze 2015 √
Dictee - dictees [0832]
Heezer
dictee der Nederlandse taal 2015 (auteur: Hans de Witte)
Kunstige landing van
een luchtkastelenarchitecte
De dochter
1. Het
even verwende als verwaande rijkeluismeisje leefde in een zelfgecreëerd
paradijs alwaar zij verreikende ideeën koesterde over wereldverrijkende
activiteiten harerzijds.
2. Het
recentste gedachtespinsel van de luchtkastelenarchitecte was koningspinguïns
redden.
3. Gedecideerd
besloot zij op zeereis te gaan om de niet-vliegende zeevogels, die op de randen
van het Antarctisch vasteland de door de klimaatcatastrofe afkalvende gletsjers
en ijsschotsen bevolken en die zo ijselijk veel op obers van eertijds gelijken,
voor uitsterven te behoeden.
De vader
4. Maar
omdat tussen droom en daad wetten in de weg staan en praktische bezwaren, met
name zoiets triviaals als de vereiste financiën, waartoe haar
jongedamestraktement ten enenmale ontoereikend was, moest zij onvermijdelijk
bij haar vader te biecht.
5. Papa
twijfelde noch weifelde ditmaal: "Ben je belatafeld!" In eloquente
razernij gooit hij fiolen van toorn over haar uit.
6. Van
vreedzame co-existentie of hun normale tête-à-têteverhouding was geen sprake
meer.
7. Haar
"Papa, je neemt me niet au sérieux" stond diametraal tegenover zijn
perceptie dat zijn prinsesje behept was met ongebreidelde puberfantasieën.
8. "Je
bent drieëntwintig," fulmineerde hij, "laat puberteit in een
gepavoiseerde mestschuit richting Zuidpool varen en word als de wiedeweerga
waanideeëloos volwassen."
De moeder
9. Mama's
interventie stichtte pais en vree in een Dafne Schippersachtig tempo [beter: dafneschippersachtig - betreft niet de echte]. (vgl. wim-t-schippersgehalte)
10. Zij attendeerde op het evenement Kunstsmullen in hun
woonplaats Heeze, waarvoor rondleiders werden gerekruteerd om explicatie te
geven bij de kunstwerken.
11. Zo maakte de would-bewereldverbeteraarster kennis met een
caleidoscoop aan mensen.
12. Onder hen bevonden zich een douairière met een chihuahua,
een in Armani gestoken chiquer dan chic manspersoon met een
sint-bernardshond,
getatoeëerde macho's met dreumesen in buggy's et cetera, maar toch vooral veel
aardige mensen.
13. Zij selfieden zich tijdens hun wandeling rond Kasteel
Heeze bij de kunstwerken, om vervolgens neer te strijken in een tapperij, waar
zij zich laafden aan een espresso, cappuccino of latte macchiato, terwijl zij
hun selfie appten en daarover acuut werden terugge-e-maild.
zondag 13 december 2015
0831 Dictee zondag 13 dec 2015 (1): dictee Groot Dictee Enkhuizen 2015 √
Dictee - dictees [0831]
Groot
Dictee Enkhuizen 2015
Het
Groots Westfries (West-Fries) Dictee (auteur Gerard Wortel, titel niet op te
schrijven,)
1.
West-Friesland wordt onmiskenbaar geassocieerd met
pittoreske VOC-steden als Hoorn en Enkhuizen en met opzichzelfstaande
idyllische lintdorpen, waar agrarische bedrijven hoofdzakelijk wittekool [GB,
VD - GB ook wel los] verbouwen, een koolsoort die ten enenmale goed gedijt in een areaal zonder
knolvoet, vettekous [niet in wdb., dauwnetel wel], dovenetel en abc-kruid [niet
in wdb., ook: parakers, huzarenknoop of champagneblad].
2.
Door hun florissante ligging aan het Markermeer en het IJsselmeer ontkomen de
West-Friese steden bij tijd en wijle niet
aan een invasie van pieremachochels en haringvletten, die zonder enig malheur
door gelouterde zeebonken en pikbroeken naar de steiger worden geloodst, waar
de varensgasten zich vervolgens pro Deo
bezighouden met het breeuwen oftewel kalfaten van de schepen.
3.
Hun – met name vrouwelijke – eega's paraderen op doordeweekse avonden zonder
enige gêne in hun saffraangele outfit met zonnebril en beatrixkapsel en in veel
te nauwe corseletten over de kasseien langs de beschoeiing, terwijl ze als een
soort B-actrices in een engelenkoor zongen: "Een pikketanissie gaat er
altijd in."
4.
Het allesoverheersende gebeier van het carillon overstemt met zijn onverflauwde
melodieën het larmoyante gezang van de pseudozangeressen, die dientengevolge onverwijld de [hoort niet bij eigennaam]
Drommedaris [eigennaam: met mm!] inschieten om
een-op-een verhaal te halen bij de beiaardier.
5.
Dit rechttoe-rechtaangedrag [zeker ook goed, verdient zelfs de voorkeur:
rechttoe rechtaan gedrag – GB noemt zoiets een 'verbinding'] manifesteert zich
ook tijdens luilak, een feest met de naam van een baliekluiver of dagdief,
waarbij de rijzige jeugd met veel bombarie en op niet-aflatende wijze op
schelklinkende potten en pannen slaat en zo de nietsvermoedende slapers uit hun
remslaap sleurt.
6.
Deze oud-Hollandse traditie is karakteristiek voor de nijvere
West-Fries, die geen langslaper duldt, geen dilettant, praalhans of
windbuil accepteert, maar die wel de tijd neemt om vanuit zijn maritieme
verleden te participeren aan [in] dit Groots Westfries Dictee [eigenlijk ook West-Fries, maar goed gerekend omdat het dictee zo was aangekondigd en aldus
als eigennaam kan worden opgevat], dat hij met veel hoerageroep naar alle
waarschijnlijkheid als een [fout: is een predicatief bnw.!] appeltje-eitje zal
ervaren, waarmee hij de taalfetisjist ontrieft.
zaterdag 12 december 2015
0830 Dictee zaterdag 12 dec 2015 (2): dictee Zevenendertig negens √
Zevenendertig negens
U had van mij nog tegoed de rekenpuzzel. De opgave luidde: is een getal van 37 9's deelbaar door 37? En een getal van 38 9's? En 39?
0829 Dictee zaterdag 12 dec 2015 (1): dictee Ditjes en datjes (78) - Amsterdam √
Ditjes en datjes (78)
A. In het UvA-HvA-dictee kwam voor 'aloë vera': is dat correct? De wetenschappelijke naam van planten heeft volgens het systeem van Linnaeus (het linneaanse systeem) altijd 2 componenten: het eerste deel (linneon of grote soort, mét hoofdletter, gebruikelijker: geslachtsnaam) en jordanon (of ondersoort met kleine letter, gebruikelijker: soortnaam). In VD honderden voorbeelden zoals (willekeurig) het blauw glidkruid (de huis-tuin-en-keukennaam) dat volgens de wetenschap Scutellaria galericulata heet, en het maarts of welriekend viooltje, dat officieel Viola odorata heet. Nu is het wel het een of het ander: normaal schrijven we plantennamen met een kleine letter, maar als je voor de wetenschappelijke naam kiest, moet je dat ook goed doen! Op het gebied van de aloë (aloë's, aloëetje) vertelt VD ons het volgende: nergens komt zoiets als 'aloë vera' voor (wel andere Latijnse namen als de echte lavendel (Lavandula vera) en de pistacheboom (Pistacia vera). Het kan dus geen
huis-tuin-en-keukennaam zijn, nee het is echt in het Latijn: Aloe vera. Wikipedia bevestigt dit. Bij mijn eerste correctie van Amsterdam had ik wel '
donderdag 10 december 2015
0828 Dictee donderdag 10 dec 2015 (6): dictee Column Medische termen (2, vervolg, slot) √
Dictee - dictees [0828]
Column
Medische termen (2, vervolg, slot)
1. Ik
besluit bij dezen om de lijst wel verder te doen, maar alleen de termen, die
heel dicht bij de woordenboeken liggen en zonder veel uitleg (zie internet): 1)
co-enzym, 2) cosmeticum, 3) creatinefosfokinase(n) - zekere enzymen, zie 'CPK' in VD), 4)
creutzfeldt-jakobsyndroom, 5) cysteus (met cystevorming), 6)
darm-blaasbreuk,
7) di-encefaal (vgl. diëncefalon, VD), 8) debridement (verwijderen van
weefsel), 9) disacharidetolerantietest, 10) disjunctiefractuur, 11) dislokeren
(VD: verrekken, verzwikken), 12) distensie, 13) dosisaerosol, 14) eczemateus
(VD), 15) epidermale groeifactor (los, VD!), 16) epididymectomie (raad maar),
17) evidencebased, 18) extrapiramidaal, 19) extra-uterien (VD), 20) Fallopii
salpinx (VD: fallopische buis, baarmoedertrompet), 21) faryngectomie (verwijderen;
farynx = keelholte), 22) faryngorinoscopie, 23) fecaaloccultbloedtest, 24)
fecesonderzoek en 25) feomelanine.
2. Verder: 26) fluoro-uracil, 27) foetopelvien, 28) fosfodi-esterase, 29) frenicoliënaal, 30) frenulectomie, 31) gere-includeerd, 32) hemorragie (VD), 33) hemorroïden, 34) heup-lendenspier, 35) hyalien (helder, glasachtig – van kraakbeen), 36) hyperurikemie, 37) hypoglykemie [GB ook: c], 38) ileocecaal, 39) iliitis, 40) intralaesiaal, 41) intrapontien, 42) jiroveci (een zeker gist), 43) justitieel-medisch, 44) karyotypering, 45) katabolicum, 46) katheterablatie, 47) kin-tongbeenspier, 48) kippeneiwitallergie, 49) klebsiella(bacterie) en 50) klonisch (klonische kramp = met kort opeenvolgende samentrekkingen)
3. Vervolgens: 51) kompres, 52) korsakovsyndroom, 53) kwasjiorkor (ook j ---
> h: aandoening kinderen: eiwitgebrek), 54) labyrintectomie, 55)
lagerugpijn, 56) legionellose, 57) lendenspier, 58) leucoderma, 59) lokalisatiegebonden, 60) maag-darm-leverarts (mdl-arts), 61) mee-eter, 62) meningeaal, 63) methotrexaat,
64) mohschirurgie (vergelijk mohsschaal = schaal van Mohs), 65) monoklonaal
(gemaakt van eenzelfde kloon), 66) mucopolysacharide, 67) mukeus, 68)
multipelepersoonlijkheidsstoornis (MPS, meervoudigepersoonlijkheidsstoornis),
69) murien, 70) myoclonus, 71) myo-epithelioom, 72) myxoedemateus, 73) nevoïde,
74)
obsessieve-compulsieve persoonlijkheidsstoornis (los) en75) oesofaguscarcinoom.
4. Ook nog: 76) oftalmicum, 77) ondersteluchtweginfectie, 78) pediculose, 79) pericranitis,
80) petechiën, 81) piramidebaanlaesie, 82) poliepose, 83) polstendosynoviitis,
84) postcoitumtest, 85) precancereus, 86) pre-eclampsie, 87) prepatellaris, 88)
preputiaal, 89) profylactium, 90) prognosticeren, 91) rabdomyosarcoom, 92)
ragade, 93) re-insertie, 94) resusantagonisme, 95) reumatoïde, 96) ribbenkast,
97) rinoplastiek, 98) sacro-iliitis, 99) septikemie en 100)
sfeno-etmoïdaal.
5. Ten slotte: 101) sfincterdyssynergie, 102) spier-peesovergang, 103) squameuzecelcarcinoom, 104) streptokokkemie, 105) syncytieel, 106) tandeloos, 107) trombarteriitis, 108) trombolyticum, 109) tumoraffien, 110) twee-eiig, 111) urethritis, 112) varikeus, 113) vesico-ureteraal, 114) viskeus (viscositeit), 115) westnijlvirusinfectie, 116) wiggenbeen en als laatste (117) zuur-base-evenwicht.
6. Succes ermee!