0778 Dictee zondag 08 nov 2015 (1): dictee Ditjes en datjes (69) √

Dictee - dictees [0778]

Ditjes en datjes (69) 

A. Vraag: in de spellingsquiz in het maandblad van Onze Taal staat dat je lepeltje-lepeltje zou moeten schrijven: is dat juist? Nee, zo heb ik Onze Taal gemeld: ik voel er veel voor (net als bij balletje-balletje), maar bij de huidige bronnen GB en VD blijft het voorlopig echt 'lepeltje lepeltje'. 2020: lepeltje-lepeltje.

B. Ik ben wel fanatiek, echter niet haatdragend. Toch heb ik het woord 'Schiedam' uit mijn vocabulaire verwijderd. Ik maak daar verder geen woorden meer aan vuil. Tot nog toe is dat verder alleen aan Merelbeke en Putten (Biblebelt, Veluwe) gelukt.

C. In een dictee kwam ik tegen 'rousseauaans'. Dat is niet correct: het moet echt 'rousseauïaans' zijn, net als hegeliaans, reviaans, erasmiaans, etc.

D. 'Apetrotse' is een versteende uitdrukking, maar hoe zit dat met 'pauwe(n)trots', dat beslist geen versteende uitdrukking is? De vraag ligt voor bij Taaladvies! 2020: pauwentrots!

E. Interessante kwestie: vermiljoenen is een ww., als je dat doet, wordt iets vermiljoen (bnw.). De verbogen vorm is vermiljoene: het bnw. 'vermiljoenen' bestaat dus niet! En is het: vermiljoene epauletten. Discussie wellicht mogelijk. 2020: niet echt!

F. In Leuven had ik 'j… c… nog an toe'. Volgens de jury 'aan'. Echter: bij lemma 'allemachtig': nog an toe. Had dus niet fout gerekend mogen worden. Er werd trouwens 'ahn' voorgelezen! 2020: nog a(a)n toe allebei goed!

G. Groene Boekje is een eigen- dan wel merknaam. Het is en blijft dus Groene Boekjesspellingsfetisjist!

H. Ik dacht dat 's anderendaags op het verleden sloeg. Het slaat echter op de toekomst (VD: de volgende dag). Daar hoorde dus de tegenwoordige tijd bij ('melden' en niet 'meldden'). Een extra argument was ook nog dat verderop in de alinea nog een tegenwoordige tijd voorkwam.

I. Er was ook nog discussie over Beëlzebub vs. beëlzebub. Met een hoofdletter is dat een uniek begrip, afkomstig uit de Bijbel. GB en VD sterken mij in de gedachte dat dit geen mv. heeft. GB heeft nu zelfs betekenissen: beëlzebub (aap, angstaanjagend persoon) en Beëlzebub (god). Als je het mv. gebruikt, kan dat dus m.i. per definitie niet met een hoofdletter! 2020: Beëlzebub en beëlzebub(s).

J. In Leuven was ik de beste Nederlander, joepie!

K. In Schiedam was er ook nog een reservezin voor de specialisten. Die volgt hierna.

Na afloop gewerd hen een coccejaans bittertje, een van hen kreeg een schiedammertje; de rara-avisfiguur met zijn schiebaart recommandeerde men açaibessensap (Sranantongo: podosiri).
 

0777 Dictee vrijdag 06 nov 2015 (7): dictee 855 (deel 3) √

Dictee - dictees [0777]

Oefendictee 855 (deel 3)

Dictee 855, alinea 7 t/m 10 

7. Zij beoefent hathayoga [lichaamsoefeningen, adembeheersing]. Ik gebruik liefst een HB-potlood (hard black). Dat is geen haute couture [mode], dat is prêt-à-porter [confectie]. Het offpiste skiën is heel gevaarlijk. Die oldskool uitvinding (oldskooluitvinding) is achterhaald. Het onestopshopping is een zegen. Vanwege de pecunia werd het project on hold gezet (opgeschort). Hij bad 12 onzevaders. Jouw oppuntstelling is houtsnijdend. Het woord 'orb' (VD, GB, astrologie: afwijking in graden) heeft geen meervoud. Kun je zelf overeind komen? O wee, riep de oweeër (ow'er) na de owngoal. Owrukuku's zijn uilen of slangen. In de paean [pee-jahn – het overwinningslied] werd de paella (rijstgerecht) geroemd. Je zou dat pakkertje [iemand die pakt] toch een pakkerd [pakzoen, knuffel] geven! De partijideoloog stelt het zo voor. Pastechi's (soort pasteitje) zijn ideaal als borrelhapjes. Zij heeft 10 paternostertjes (!) gebeden. Een pegapega is een huisgekko. 

8. Hij kent de Antilliaanse penshonadowetgeving op z'n duimpje [als zijn broekzak]. Zoek eens op wat peprewatra [ie, ah, aa] (dunne pepersoep met vis of vlees) is. Hé, dat is een leuk pied-de-pouletje [tweekleurig weefsel met dambordeffect]! Drie pina colada's [zekere cocktail] graag! Ik ben en even naar het pissijn … De plastic fles zat nog in plasticfolie ook. Wil je plat water of bruis? Er werd driftig gepoculeerd (de beker laten rondgaan, drinken – poculum = beker). Volgens mij kun je met een poclain (GB) (ANW: graafmachine) graven. Het pokopokobeginsel houdt in: doe maar pokopoko (langzaamaan). Die polak (Poolse Jood) hield nogal van pollak (witte koolvis). Voor die postbeambtenbaan heb je geen post-hbo-opleiding nodig. Je kan wel praats hebben, de bijeenkomst zal toch plaatshebben. Een practical-joker debiteert graag practical jokes. Ik zal je mijn privé-e-mailadres geven. De procureur des Konings lag in de clinch met de pro-Deaan. Is pyaw (Chinees gokspel) een soort van hazardspel [kansspel]? Ja. 

9. Hij quadde (GB ook: quatte – met quad = klein vierwielig motorrijtuig met brede banden en een motorstuur), een kampioen waardig. Hij wist alles van RAM (random access memory) en ROM (read-only memory). Hij was razend vlug, razendsnel. Wil het majorettekorps recht houden op de overwinning, dan moet de tambour-maître zijn vlaggenstok wel rechthouden. Schrijf jij reggaeartiest met een koppelteken? Een repweek (repetitieweek) tref je vast op school aan. Dat opdondertje was een reuzekerel en hij had een reuze-idee. Richards (rijkaards) zijn niet altijd nouveaux riches. Roest- en rotsvast stond het monument daar. Leuke romcom (romantische comedy)! De rookie (nieuwe speler in een team) had wel iets van een newbie (nieuwe gebruiker van internet). Een rumblestrip is een verkeersdrempel. Sa (welaan, komaan), zo zijn wij niet getrouwd! Zo samplede (ook: sampelde) hij heel wat bijeen. Een sawpaw is een bapao (snack): duidelijk? Dat geloofsfeit valt Schriftuurlijk niet te bewijzen. Sédula's zij ID-bewijzen (op de Antillen, GB ook: cedula's).

10. Het oogstfeest werd opgeleukt met een seúparade [seú: muziek- en dansstijl]. Hij was een kei in sibbenkunde (sibbe = familie). Oogjes toe: slaapwel (tw.)! Die bioloog is later politiek spindoctor geworden. De stageaanvraag bij het café-imperium is afgewezen. Ik vind dat een van de aardigste
STER-reclames. Suerte (liefde, ook: tw.), ze kwam in de sula (stroomversnelling, waterval), maar een sukwaversperring [soort van komkommerplant] redde haar. Of was het een superrhib (super rigid hull inflatable boat)? Verklaar de woorden SWIFT-code (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication) en SWOT-analyse [strengths, weaknesses, opportunities, threats]. Hij moest surveilleren bij de survivaltocht. Geef mij maar een syrahtje [wijn, ook: shiraz(je)]. Doen zij nou aan tai chi of aan tae-bo? Lekker bordje Israëlische techina (typisch oriëntaalse maaltijd). Een conditioner is een crèmespoeling. Mag ik je conduitestaat eens even zien? Wat is een condor (vier slagen onder par) bij het golfen? Zwitserland, de VS en Australië zijn voorbeelden van statenbonden. Confituren zijn in suiker ingelegde, gekonfijte vruchten.

0776 Dictee vrijdag 06 nov 2015 (6): dictee 855 (2) √

Dictee - dictees [0776]

Oefendictee 855 (deel 2)

Dictee 855, alinea 4 t/m 6.

4. Die kinderen spelen graag lacrosse [op hockey lijkend balspel]. Ik geniet van dat lamunchisap [drankje - limoen]. Dat laatmiddeleeuwse verhaal speelt in de late middeleeuwen. De leerlingpopulatie van leerling-koks is best uitgebreid. Zij kent nu een letale [dodelijke] lethargie [lamlendigheid]. Ik heb een linden tafel besteld. Zie je die lionfishschool [koraalduivel] daar? Mooi, die geloomde [oe] (met gekleurde elastiekjes) armband! Dat product heeft een prima look-and-feel [geheel van direct waarneembare aspecten]. Lostu's zijn moedervlekken. In het wintigeloof is de medicijn- de lukuman. Hij volgt een lwoo-traject (leerwegondersteunend onderwijs). Ze macrameeden, ze maakten macramé. Die Maghrebijnse familie is geëmigreerd. Hij is daar zetbaas op een mangrovecultuur. Vlakbij ligt een mansaliñabos [manzanilla(boom), mancenielje]. Wat is het mailadres van die meelmaatschappij? De ploeg heeft drie mekaniekers [mecaniciens] in dienst. Een merlotje [zekere wijn], graag!

5. Wat zijn de menopauzale verschijnselen? Die moet je zoeken in het mid-Atlantische gebied. Het mid- zitten tussen het front- en backoffice in. Deze millésimé [champagne] is van een uitstekend millésime [wijnjaar]. Geloof het of niet: mira-udu is mierenhout. In haar monokini nuttigde zij een monkimonkikers. Ik stond perplex: hij heeft me gemoond [ontbloot achterwerk]. Zijn morsecodekennis is te gering. Zij is mucolijdster (mucoviscidose, taaislijmziekte). De film is een
must-see en een toegangskaartje ervoor een
must-have [moet je hebben, hebbeding]. We hebben afgesproken in de fakbar [faculteit!]. Een Nanzivertelling komt vast niet uit 'Moeder de Gans' maar gaat als Anansiverhaal over Anansitori. Drie nieuwemanen [GB ook wel: nieuwe manen] verder werd de vrede getekend.

6. We zitten hier niet in de openlucht en die open haard is een nepopenhaard. Een raaf roept noachitische [Noach, Noë] associaties op. Die heibei [haaibaai] ging aan de lijzijde [van de wind af, ant. loef] tekeer. In Engeland geldt het wettelijke 'habeas corpus' (waarborg tegen willekeurige arrestatie). Was je ook bij die hackathon (hackmarathon)? In Rome klonk het 'habemus Papam' (we hebben een paus). Bij onze haftung (verhaalsaansprakelijkheid) moet ik aan Gesellschaft mit beschränkter Haftung (GmbH) denken. We eten haggis (Schots nationaal gerecht met schapenmaag). Met die hagiografen (heiligenlevenbeschrijver) worden (ook!) chetubim [zekere Bijbelboeken – Job t/m Daniël] bedoeld. Deze hakkepoffer [motorfiets] heeft een ruweoliemotor. Een hamas is lid van Hamas. Kan zij echt in hand-abc het woord 'handclap' [ritmisch klappen op muziek] uitbeelden? Hands-on [praktisch], ME [middelbare eb, mobiele eenheid en myalgische encefalomyelitis, cvs (GB) [VD: CVS], chronischevermoeidheidssyndroom], hands up [geef je (u) over!], crapuul [gepeupel], racaille [idem], falderappes [idem]! Hij assisteerde met
hand-en-spandiensten bij reparatie van het
hang-en-sluitwerk (het was best wel kunst- en vliegwerk). Hij is hart-en-vaatziektedokter. Je moet dat hart-op-hart (van midden tot midden) meten. Zij kreeg een penicilline-injectie.

0775 Dictee vrijdag 06 nov 2015 (5): dictee 855 (deel 1) √

Dictee - dictees [0775]

Oefendictee 855 (deel 1)

Dictee 855, alinea 1 t/m 3.

1. Kamisa's zijn traditionele omslagdoeken, oorspronkelijk als lendendoek gedragen door boslandcreoolse mannen. Wat zou kaminata zijn? Internet: natuurwandeling. Een kandratiki is een zilvergrijze ombervis die in zee leeft. Een kapo (gevangene-toezichthouder in een Duits concentratiekamp) was verre van een capo di tutti capi (hoogste baas, hoofd maffia). Het beste is karetrubber [karet = boom]. Heb je weleens karkó's (GB, VD: carco's), zeeslakken, gevangen? Kashupete (ook met c - beide GB), lekker = cashewnotentaart! Zou kasyu [GB] een boom zijn [cachou, cashew]? Zou katsjoe [GB, VD: kasjoe] hetzelfde zijn als (VD) cachou (cashew(noot) – acajou) en catechu [ka-tee-tsjoe – zeker looistofhoudend extract]? Keds (mv.) zijn gymschoenen. Kazoos zijn een soort van mirlitons [kinderfluit]. Die kempenaar [aardappel] kun je eten. Johan mag het weten: een kenepa [ook: knippa] is een boom die … Misschien weet Joost het volgende ook wel: Kenepa (Papiaments) of Melicoccus bijugatus is een fruitboom uit de zeepboomfamilie (VD: knepa, niet in wdb. knippa). Keksi's zijn SR-cakes. Naast Keniaans mag je nu ook Kenyaans schrijven … [althans van GB]. Zoek eens een plaatje op van de boom kibrahacha … (mooie bloemen! – Tabebuia Billbergii). Geef de kipashi [het brood] even door! 

2. Met kip kerrie maak je kipkerriesalade, met kip curry [curry met kip] geen kipfilet. Het oud en nieuw nadert: we gaan klapchi [vuurwerk] kopen. Klarun [een groente] is gezond, een klaroen luidruchtig. De derdeklassenspeler (derdeklasser) was een klassespeler. Die geek [ie] is een knapkop. Een kofimama (VD: koffiemama) hoeft niet voor haar kinderen te zorgen … [schaduwboom voor koffieheesters]. Een kokolampu is een blikken olielamp. Het meervoud van korè is korai [gestileerde meisjes- of vrouwenfiguur]. Hij is expert in kortverhalen. Kotkoti's zijn veenmollen. Krabita-anu (slechte handen) hebben, is alles laten mislukken! Hodie mihi, cras tibi (heden ik, morgen gij)! Voor een geboorteaangifte moet je naar het Kranshigebouw [de burgerlijke stand, afdeling Publieke Zaken]. Een beetje krapaolie [van de krapa, de krapboom] is al genoeg! Er worden regelmatig krapé-eieren [schildpad, beschermd] in beslag genomen (via een inbeslagneming of -name). Gesnapt: krijn is crin [paardenhaar als vulstof]? Zij is al lang KSA'ster [Katholieke Studentenactie].

3. Voor krioyogerechten (de Curaçaose keuken, ook krioyosaus) kun je het best op Curaçao terecht. Krobiya's zijn zekere zoetwatervissen. Krontobana is een gerecht van varkensvlees met bananen en kokosmelk. Een krutu is een vergadering, beraadslaging, een krutuvirtuoos een vergadertijger. Heeft kuarta met gitaar spelen te maken? Ja: cuatro. Morgen komt de kuisvrouw [BE]. De kudzu is een zekere bodembedekker [groenbemester]. Een kulaman hanteert op een korjaal de vaarboom. Vind jij kumbu's [paarsrode vrucht van zekere palmboom] lekker? Hij heeft op de Benedenwindse Eilanden en kunukuhuisje (iets als een cottagewoning, of meer een
hans-en-grietjehuisje?). Een kurkuru is om gevangen vis in op te bergen. Zou hij kwaad willen, kwaadwillend zijn? Van kwihibomen worden kwihitafels gemaakt. Let goed op: een quizzer quizt, een kwisser kwist!

 

0770 Dictee donderdag 05 nov 2015 (1): dictee Groot Dictee Wijchen √

Dictee - dictees [0770]

Groot Dictee Wijchen 2015

(Geen titel)

1. Op een onheilspellende avond in november ontwaarden onthutste kijkers een chaotisch tafereel in de Wijchense raadzaal: silhouetten, waaronder die van geschminkte raadsleden, stonden voor een mysterieuze deur, waarvan de energieke gemeentesecretaris met een joyeus gebaar gebruikmaakte.

2. De aldus tevoorschijn komende spelonk leidde naar de krochten van het middeleeuwse kasteel, waar illustere voorgangers heuse oorlogsscenario's bleken te hebben uitgebeiteld.

3. Een adolescent, met walkietalkie en Willem II-sigaar gewapend, sprintte blowend en gestrest de steile trap af, gevolgd door een hysterisch sms'ende massa.

4. Achter in de queue liep een mannequinachtige stagiaire, die enigszins melodieus begon te jeremiëren: haar ogen wenden niet aan het duister en ze verlangde naar een Veluwse lente.

5. Beneden ontvouwde zich een architectonisch spektakel: bijgelicht door een gemeentelijke elektricien onderscheidde men giclees en een cryptische hiëroglief nabij de plafonnière.

6. Een gerenommeerd CDA'er opperde weifelend: "Staan daar wellicht scheve dingen?"

7. "Scheveningen schijnt een sjibbolet", formuleerde diens querulante opponent kernachtig.

8. Dit consciëntieus uitgewerkte een-tweetje appelleerde bij de toehoorders nergens aan.

9. Nochtans juichte en applaudisseerde de sperziebonen kauwende benjamin van de gemeenteraad, een ex-hbo'er, enthousiast voor deze oubollige conversatie.

10. Dit kwam abrupt ten einde toen de burgemeester voor de cameraopstelling arriveerde en apetrots sprak: "Hier staat realistisch no-nonsensebeleid: 'Schenkt * allen royaal aan Maya'."

 * De t is archaïsch en feitelijk onjuist.
 

0774 Dictee vrijdag 06 nov 2015 (4): dictee Een dagje Vlaanderen ... √

Dictee - dictees [0774]

Dagje Vlaanderen (05-11-2015)

1. Eerst naar Gent. De tomtom bracht me in de buurt van (!) parkeerplaats 'Ramen', maar ik geraakte er niet. Ik heb voor het Design museum Gent gestaan, maar ik wist dat ik dáár niet kon en mocht parkeren. Een ramp in Gent. Toen de tijd verstreek, heb ik vrij ver weg op straat een plaatsje (betalend parkeren!) gevonden op de hoek van de Papegaaistraat en Coupure Noord. Wel een pokkenend lopen (20 min.)! Via Korenmarkt en Groentemarkt geraakte ik uiteindelijk toch aan de Jan Breydelstraat 5.

2. Enfin, Annemieke en Hannelore hebben me een mooie rondleiding gegeven, een paar dikke boeken over tentoonstelling en museum meegegeven, dus met de goede afspraken die we gemaakt hebben, wordt dat op 3 december (Nacht van het Museum) een fijn dictee (invuldictee en extra zin voor de specialisten). Vervolgens 20 min. teruglopen en goedgemutst op weg naar Leuven. De tomtom deed zijn werk, maar vlak voor parking Ladeuze was de weg opgebroken. Net als in Gent waren de mensen bij herhaling heel vriendelijk om de weg te wijzen …

3. Het duizelde me, Naamsestraat, probeer op de Ring te komen … Op goed geluk, en nu zat het eens mee. Na enige tijd had ik de indruk op de Ring te zitten en joepie: een bord met een P en 'Ladeuze' erop. Linksaf, verder een eitje. Ik had een plattegrond, dus van de parking – op aangeven van Edward – naar Muntstraat 25 (frituur Fonske, aanbevolen). En toen – 2 dagen geleden toen ik besloot niet naar Schiedam te gaan, ingeschreven en verder niet goed gekeken – naar aula Pieter de Somer (van vorige jaren bekend). Er was een college rechten bezig in de bijna geheel gevulde grote zaal (800-900 zitplaatsen?), ook om 7 uur nog.

4. Oei! Gelukkig trof ik in de verder lege inkomhal een vriendelijke studente die ook naar het dictee moest. Wat twitterend kwam zij erachter dat het elders was (paar honderd meter verderop). Enfin, nog royaal op tijd ter plekke. Professor Dirk de Geest had een prachtig dictee gemaakt. Er zaten wel een paar foutjes in, maar alla. En ook het voorlezen was niet super, maar door eindeloos herhalen kwam alles goed. Heel gezellig overigens allemaal. Het werd een latertje. Er was nog een optreden en voordat ook nummer 119 met 150 fouten, zijn prijs opgehaald had, tja dat duurde wel even. Fouten (4 per woord mogelijk!) bij de winnaars 23, 26 en 28. Er waren ca. 45 niet-studenten, waaronder 1. Edward Vanhove (8 fouten), 2. Herman Killens (13 fouten) en 3. Rein Leentfaar (19 fouten). Verder zagen we nog voorbijkomen: Christiane Adams (26), Geert Denoo (38), Kevin Willems (38), Jan Deroover (39) en Anneke Salden (39). Pas ver na twaalven kon Jan Deroover mij moeiteloos naar de parking begeleiden en tegen drieën stapte ik thuis binnen. Dat was me dus het dagje Vlaanderen wel! Word ik (wordt mijn persoon) hier niet te oud voor, grr …
 

0773 Dictee vrijdag 06 nov 2015 (3): dictee Groot Wagenings Dictee 2015 √

Dictee - dictees [0773]

Groot Dictee Wageningen 2015

1. De contemporaine stedeling koketteert volgaarne met boekenwijsheid over voeding, die, contrair aan de etymologie, merendeels verkregen is via Google. Op welhaast rousseauïaanse [moet ï bij!] wijze worden teloorgegane gerechten geïdealiseerd. Liefst vergaart de narcistische stedeling zijn mystieke nutriënten bij een marginale agrariër.

2. Onnavolgbare argumenten voor de preferentie passeren de revue in ellenlange discussies over de omineuze rol van hoogtechnologische voedselproductie die het mythische desoxyribonucleïnezuur contamineert. Voor scepsis is te midden van dit gekrakeel geen ruimte. Regionaal en seizoensgebonden zijn leidraad. Gemakshalve wordt genegeerd dat aan het begin van het vorig millennium dit bittere noodzaak was met rigoureuze consequenties. Onze overgrootouders waren dagenlang in de weer met de weckpotten voor winterse voorraden. Dit proces wordt appertisatie genoemd naar een Franse suikerbakker die het begin achttiende eeuw ontdekte.

3. Seizoensgebonden deficiënties veroorzaakten, met name in
sociaal-economisch [s + e] gedepriveerde bevolkingscategorieën, gebreksziekten, zoals hypoproteïnemisch oedeem en ernstige diarree. Gedurende strenge winters voorafgegaan door een magere oogst, liep de mortaliteit flink op. De florissante overvloed aan foerage in supermarkten en speciaalzaken maakte hieraan een eind, maar de geblaseerde bourgeois ziet dit als een omen. Liever vergaart hij zijn victualiën aan huis bij een rechtschapen landman. Sans gêne worden hoge voedselprijzen en abstinente kwaliteit gepreconiseerd.

4. Arglistig wordt ideologisch ingespeeld op de niet bijster goocheme hoogopgeleide consument. Het boudst is de combinatie van de regionale inclinatie met de supervoedselrage. Gretig kauwt men op gojibessen en Peruviaans kippenvoer, geïmporteerd uit verre contreien. Zo verschillen we anno 2015 niet veel van de bijgelovige middeleeuwer met zijn peperdure mengsels tegen apocalyptische vergiftiging. Dat was niet weggelegd voor kwijnende paupers. Die volstonden met knoflook en dat werkte wel.