0769 Dictee dinsdag 03 nov 2015 (1): dictee Ditjes en datjes (68) √

Dictee - dictees [0769]

Ditjes en datjes (68)

A. VD blijft tabouleh * schrijven, GB heeft in de papieren versie alleen taboulé + * [2020], maar in de internetversie beide vormen. Dat schiet zo niet op, natuurlijk. 

B. Vanaf nu mag je gewoon 'valsspelen' schrijven.

C. Op donderdag 10 december is het dictee van Rijssen-Holten, geschreven door Margreet Koster van Tekst&Event. Johan de Boer en ik hebben het nagekeken, dus dat moet een foutloos dictee zijn … Alleen voor lokale deelnemers!

D. Ik verheug mij ook alweer op het dictee van de UT in Enschede (2 december). Zoals vorige jaren mogen buitenpoorters in de 'buitencategorie' meedoen.

E. Ook alleen voor lokale deelnemers: het dictee van Sint Anthonis op donderdag 10 december. Ook dat hebben Johan en ik nagekeken en ook dat moet dus een foutloos gebeuren opleveren!

F. Op donderdag 3 december is in Gent de Nacht van het Museum. Dan wordt in het Design Museum een dictee gehouden. Ik ben heel vereerd dat ik dat maken mag. Is voor 'iedereen' toegankelijk. Het niveau is 'liefhebbers', maar ik zal voor de specialisten ook nog wel een zinnetje toevoegen.

G. Op 5 november ga ik niet naar Schiedam, maar naar Leuven (even ver). Beetje de buik vol van, moeizame contacten en 'we hebben het specialistendeel ingekort'. Zonder overleg, dat gaat me net iets te ver. Als het dictee gepasseerd is, zal ik op deze blog het dictee zetten met de ongekuiste versie van het specialistendeel. Verder best een aardig dicteetje: ze zeggen dat ze de aangegeven fouten verbeterd hebben. En geen idee of ze de geproduceerde 'uitleg' na afloop ook echt gaan uitdelen … We zullen zien!

H. Vraag van een lezer: is het 1,5 volts batterij? Antwoord: nee, 1,5 voltsbatterij. Vergelijk 24 uurseconomie. Natuurlijk mogen ook vierentwintiguurseconomie en anderhalfvoltsbatterij. Denk ook aan 8 uurjournaal en achtuurjournaal.

I. Vraag van een lezer: is het variabele weerstandswaarden of variabeleweerstandswaarden? Antwoord: het laatste, het zijn geen variabele waarden, maar waarden van een variabele weerstand. Bij die variabele weerstand kun je bijv. denken aan een schuifweerstand, een continu verstelbare weerstand met verschuivend contact.

 

0768 Dictee maandag 02 nov 2015 (1): dictee Ditjes en datjes (67) √

Dictee - dictees [0768]

Ditjes en datjes (67)

A. Daar hoop je nou al die jaren op: Jut: kop van Jut, werkelijk niet te bevatten! Overigens is de kop-van-jut als kermisattractie er nog steeds.

B. Uit correspondentie met Lansingerland (Bergschenhoek) blijkt dat inderdaad het ophalen van geld voor het hospice leidend was en dat men in de toekomst naar andere activiteiten gaat uitkijken. Dit was dus het laatste dictee voor Hospice Lansingerland, waarvan akte.

C. Voortaan moet je ampèrage schrijven …

D. Vraag: is het 'God en Zijn/zijn koninkrijk'? Volgens GB schrijven we aanduidingen en voornaamwoorden die naar een heilig persoon of een heilig begrip verwijzen, met een hoofdletter. De GSG (Grote Spellinggids Van Dale) is wat minder beslist: ook voornaamwoorden waarmee naar God verwezen wordt, kunnen(!) met een hoofdletter worden geschreven. Ik weet dat er regelmatig overleg is tussen NTU (Nederlandse Taalunie) en NBG (Nederlands Bijbelgenootschap). Uit de huidige NBV (Nieuwe Bijbelvertaling) citeer ik (2 Tessalonicenzen 1:5): Ze zijn het bewijs dat God rechtvaardig oordeelt door u zijn koninkrijk, waarvoor u nu lijdt, waardig te achten. Dit alles overwegende, zou ik zoiets maar niet in een huidig dictee opnemen …

E. Interessante kwestie: VD schrijft 'ahboris' = in NL: algemene toestand, hart, bovenste ledematen, onderste ledematen, reflexen, intellect, stabiliteit (bij de keuring voor de militaire dienst gebruikte term), vergelijk S5. De 'r' zou dus staan voor 'reflexen'. Een vooraanstaand arts, heel vroeger betrokken bij die keuringen, meldt echter dat het nooit anders dan 'ahbozis' geweest. De 'z' stond daarbij voor 'zien'. Gezien alles wat ik tot nu toe vernomen heb, denk ik dat VD bakzeil zal moeten halen en het lemma 'ahboris' zal moeten veranderen in 'ahbozis'. 2020 OK, waarvan akte!

F. In het nieuwe GB staat lio-stage. Het letterwoord lio komt van leraar in opleiding. Het wordt uitgesproken als 'lie-oo' [letterwoord] en dus niet als 'èhl-ie-oo' (initiaalwoord). De NTU laat me weten, dat het lemma aangepast zal worden naar liostage. Het is dus ook lioër (en dus niet lio'er). Vergelijkbaar: heaoscholier en heaoër (en dus niet heao'er zoals in GB). Wel vwo-leerling en vwo'er (een echt initiaalwoord, net als bij tv'loos en tv-toestel, ook: teeveetoestel).

G. Lastig, dat GB geen verwijzingen meer heeft … Lees je rauwdouwer, moet je opzoeken of rouwdouwer er ook nog in staat, Ja, dus.

H. Hetzelfde met ristorno en restorno.

I. Ook de rial en de riyal staan er nog in, maar die hebben een verschillende betekenis (nou ja, verschillende landen dan …). 2020: naast Saudi-Arabië heeft nu ook Qatar de riyal! De rial gebruiken ze in Iran, Jemen en Oman.

J. Ook Saudisch en Saoedisch zijn nog aanwezig.

K. Bij GB is alleen schnaps goed, bij VD mag ook: snaps.

L. Let op: smörrebröd en smørrebrød mogen nu allebei van GB.

M. Schnabbel mag nog steeds naast snabbel, GB - VD.

N. Op de Antillen ga je naar een snèk(bar), GB, VD.

O. Het is nu snaardrum, geen snaredrum meer …  Allebei: GB, VD.

0767 Dictee vrijdag 30 okt 2015 (3): dictee 854 (deel 3) √

Dictee - dictees [0767]

Oefendictee 854 (deel 3)

Dictee 854, alinea 7 t/m 10.

7. De internetislam is vaak fundamentalistisch. Hoe omschrijf ik sustainisme? In 2007 hadden we de Grote Recessie. Zijn er ook leraren wetstratees? Een twaiku is een via Twitter verstuurde haiku. In ras el hanout zit kruidnagel en het wordt gebruikt bij de bereiding van couscous. Wat is bigorexia? De candomblé is ontstaan ten tijde van de slavernij. Als onderdeel van de salat wordt als takbir 'Allahoe akbar' uitgesproken. Doe dat, als je het goedacht. Ik heb vader goedenachtgezegd en moeder goedenachtgekust. Ze waren beducht voor Gog en Magog. Pompoenen kun je maanden goedhouden. Ik heb wel mijn gvb, maar ben dicteepro. Wat, hoor ik daar gorgiaanse figuren in die rede over de Gorgonen? Gortenteller eet gortepap …

8. Gospelreggae is geënt op Jamaicaanse (niet: Hawaïaanse) reggae. Spreek uit: goudels. Wat is gouddraadtrekken? Met internet heeft ie goudgeld verdiend. Een goudreinette wordt ook wel goudrenet genoemd. Het stikt daar van de grampies. Een grand mal is een tonisch-klonisch insult. Een granmorgu is een itajara, een zeer grote zaagbaars dus. Zou mooi zijn: een grassrootsdemocratie. Houdt je buurman dat voor een gratuite gratuïteit? Grauwacke is kiezelzandsteen. Wat doe je met een greppelschup? Hij is greidboer. Zelfs Van Dale gaat nu eten bij de griek. Bij mikado liggen de houtjes grieks en dwars. Hij zei op z'n Bargoens: ik heb grieksen [luis]. Hij werd veroordeeld voor grober Unfug. Hij voelde zich thuis in het grimmige Noorden.

9. Groepstal of grupstal? Groepstaal is meestal niet hard. Hij heeft de grofte van het schuurpapier grovelijk onderschat. Hij heeft grondkwekwe in zijn land en er vliegen tseetseevliegen rond. Hij screamde (growlde [au]). Gulab jamun: sponzige deegballen … Zij bezit de ring van Gyges: moeten we haar benijden? Gyokuro is Japanse groene thee met een enigszins zoete smaak. Wat is gyoza en wat gyproc? De groep maakte in Paramaribo veel dyugudyugu [drukte, ophef]. We zullen het ijsboxje maar meenemen. Zij werkt op een immokantoor. Er was van een indeplaatsstelling sprake. Ik zou graag een bank van ingipipa [boom, hout - GB] willen. Hebben we alle ins en outs op een rij? De ingenieur-architect, momenteel interieurarchitect, zoekt met spoed enig interimwerk.

10. De ICT'er [GB ook wel: ict] werd het land ingevlogen. Hoe heet deze istmus (die van de Isthmische Spelen)? Zeg je tegenwoordig 'janet' of 'jeanet'? Beide. (D)Jaran kepang lijkt een dans(feest) te zijn. Wat, zit die ex-Curaçaoënaar en nu Paramariboër echt in het Jeugdparlement? De jidden [Bargoens: Jood] zijn daar niet populair. Hebben de joego's weer huisgehouden? Ze heeft flinke jopen en is met Joop getrouwd. De juryuitspraak was helder: schuldig. Vandaag (30-10) is het Hervormingsdag: de Reformatie wordt herdacht. Ze droeg een kaffiya [+ alternatieven!]. Zo'n ka'i òrgel klinkt inderdaad buitengewoon vrolijk.
 

0766 Dictee vrijdag 30 okt 2015 (2): dictee 854 (deel 2) √

Dictee - dictees [0766]

Oefendictee 854 (deel 2)

Dictee 854, alinea 4 t/m 6.

4. Een hedera is een plant. De heffe des volks uitte zich ongegeneerd, sans gêne. Met het Heilig Hart (van Jezus) wordt Jezus' hart als symbool van goddelijke liefde bedoeld, en als zodanig door katholieken vereerd. Aan Heintje Davids hebben we het heintjedavidseffect te danken. Is er veel verschil tussen herlocatie en herlokalisatie? Het meervoud van heros (halfgod) is heroën. Hij voert een hetze: hij heeft gehetzt. Wanneer eindigt die hetzereeks? Bij 'hic et nunc' moet ik denken aan hodiëcentrisme en het hier-en-nu (GB, VD: het hier en nu). Met zijn hordelopen verdiende hij een hindefiletje. In België is het Hof van Cassatie het enige hof van cassatie. Wanneer valt dit jaar de holikaverbranding? De gps-systemen werken met geo-informatie.

5. Hòmber is mannelijk: met betrekking tot: gast, kerel, gozer, manmens, vent, man, heer, makker of manspersoon. Spreek snel en goed uit: hoofdentree. Een Hottentot is lid van de Khoikhoi. Het is hoogzomer. Get a life! In Suriname werd ik uitgenodigd voor de
get-together. Het gebouw is opgetrokken in giallo antico. Gibberelline reguleert de plantengroei en -bloei. Romeins beton is opus caementicium. Ze droeg een leuk blouse(t)je [bloesje]. Ottelenojeheine, ik sta perplex. Het poison ivy wordt ook gifsumak genoemd. In giouvetsi zit lamsvlees. Een girih is een geometrisch tegelpatroon. Hij is meester in de gitaarriffs en -licks. Wat is het verschil tussen gitarron een chitarrone? De valversnelling g verwijst naar de G-kracht. Zij doen regelmatig aan glaasje draaien.

6. Met glanshaver kun je je niet scheren. Ze was omringd met glamour en glitter [glitter en glamour], maar doom en gloom [onheilsdreiging] dreigde. Wist je dat glanslei fylliet is? Glasal is een formica-achtige kunststof. In het [Nationaal] Glasmuseum [Leerdam] zag ik een glasblazerstang. Het zilte nat had een glauke kleur. We bivakkeerden in de openlucht. De leider van het drugskartel kreeg een cartel [uitdaging duel] van zijn doodsvijand nummer een. De clicksongzangers hadden een klik. De breugelkermis is genoemd naar Pieter Bruegel. Die dummy's versjteren de boel. Nikkers [zwarte] houden van wiggers [blan­ke jon­ge­re die zich iden­ti­fi­ceert met de
zwar­te cul­tuur - white nigger]. Ze droeg een glungeoutfit. De glykemie is de bloedsuikerspiegel. Ik weet er godsterwereld (Gods ter wereld) niet(s) van af. In godsherennaam, doe het niet! Sexting lijkt me opwindender dan texting [sms'en].

0765 Dictee vrijdag 30 okt 2015 (1): dictee 854 (deel 1) √

Dictee - dictees [0765]

Oefendictee 854 (deel 1)

Dictee 854, alinea 1 t/m 3.

1. De eersteklas traiteur verzorgt eersteklaskant-en-klaarmaaltijden. Een gadotyo is een godsvogeltje of huiswinterkoning. Stennis trappen of maken is stennismakerij. Met het Hamansfeest wordt Poerim bedoeld, met een hamansfeest vreugdebetoon over de ondergang van een belager of tegenstander. Zo'n oldtimer kan het best in een lage gearing rijden. Zij hebben 13 geco's [ook: gesubsidieerde contractueel] in dienst. Ze vragen een gehandtekend document. Nadat ze gemengd dubbel is gaan spelen, heeft ze al driemaal een gemengddubbelfinale gehaald. Het eten was gesaust (ook: d - uitspraak), de muren waren gesausd (t). De GevMins [GB; gevolmachtigde minister] lunchten gedrieën. Bij de multiplechoicetoets zaten 3 giveaways.

2. Je zult maar aan het gillesdelatourettesyndroom lijden [+ alternatieven]. Een gîte is een ander woord voor een vakantiehuis dat te huur wordt aangeboden. Hij presenteert een goedlopende goednieuwsshow. Met gotong-rojong wordt sociaal-cultureel werk bedoeld (niet in wdb.). Zij grasduinde in mijn graphic novels. De grillworst [GB ook wel: grilworst] was gegrild. Met guiambo wordt okrasoep aangeduid. Heeft men al eens een gaap en een scheit gekruist? Er kwam een Gabonees, een Gabonner, voorbij. Gadodede is commelina, een lastig te bestrijden onkruid. Uit Chaos ontstond Gaea (Gaia). De bijeenkomst vond in de galilea [voorkerk] plaats. Het galgde meer dan dat het burgemeesterde. Hij kraamde galimatias [wartaal] uit. De vorst hield er heimelijk een gannef van een ganimedes [schandknaap] op na.

3. Hij is viola-da-gambist. Ik kreeg een GAS-boete [gemeentelijke administratieve sanctie]. Ze is van Gazaanse herkomst. Is gebobd hetzelfde als gebebopt? Wie weet nog wat gekrookterieters zijn? Gelidae mortis imago: een beeld van de kille dood, d.w.z. de slaap. Inderdaad, het Groot Goois Dictee is niet voor niet-erfgooiers. Antrax is heel tricky [hachelijk]. In die chiropraxie kan je bij de chiropractor ook terecht voor chiromantie (gyromantie - waarzeggen uit magische cirkels) behoort niet tot zijn vakgebied). Bij (hashtag met symbool:) #hasjhond kun je melding maken van verdachte hasj(iesj)transporten. De rapper repte zich voort naar zijn rapsessie. Het
geloof-hoop-en-liefdeadagium was daar leidend en vierde hoogtij. Voor het geheugen zijn puzzelexercities bijzonder nuttig. Handicraft is kunstnijverheid.
 

0764 Dictee donderdag 29 okt 2015 (1): dictee Ditjes en datjes (66) √

Dictee - dictees [0764]

Ditjes en datjes (66) 

A. Het GB heeft nu als bnw. all-inclusive, het is daarom een
all-inclusive vakantie. Echter, all-in is een bijwoord, daarom is het wel all-inprijs.

B. Hoe komen we in vredesnaam alfabetisch aan alle woorden in het online-GB? Weet iemand iets beters dan: a* (50 t/m aalput), aa* (50 t/m aanbakken), etc. Zo zie ik best kans om de lijst van 180.000 te reconstrueren, het kost alleen wel wat tijd … Groepsproject van maken? Met 100 deelnemers een peulenschilletje!

C. Als datum voor het 9e Groot Breskens Dictee kun je vast noteren zaterdagmiddag 28 mei 2016!

D. De datum voor Eede zal ik z.s.m. na de jaarwisseling bekendmaken.

E. Zojuist aan de maillijst 'Annotatie' verzonden hét dicteebestand met 1004 dictees (996 pagina's), inclusief inhoudsopgave en register. Eind 2015 komt er nog een tot op de punt en komma bijgewerkte versie. Johan is nu met andere dingen druk (nieuwe GB en VD), maar hij zal ernaar kijken (en ik kijk over zijn schouder mee … ).

Niet meer van toepassing.

2020: 932 dictees, op aanvraag verkrijgbaar!

F. In het Woord vooraf van de nieuwe VD staan 2 spelfouten. Bert Jansen had al ontdekt: … 18.000 woorden bijgekomen --- > bij gekomen, zelf mocht ik daaraan toevoegen: even zo veel --- > evenzoveel.

G. Vervolg op B: De Taalunie laat me weten dat de 'bladerfunctie' terug zal komen in het online-GB. Dan kunnen we in ieder geval stukken daarvan alfabetisch op het scherm krijgen (net als bij het vorige
online-GB). 2020: mooi nog niet!!!

H. Ik ben van oordeel dat Mahdi geen mv. (GB, VD) kan hebben. Een mahdist is immers dé Verlosser van de moslims. De Taalunie zal ernaar kijken.

2020: VD - geen mv., GB nog steeds Mahdi's - wederom gemeld!

I. Vraag van een lezeres: ik dacht dat 'elk' op personen sloeg en 'ieder' op zaken. Antwoord: elk en ieder zijn synoniemen die door elkaar voor personen en zaken mogen worden gebruikt (VD).

J. Had GB voorheen 'ghi' voor geklaarde boter, men is nu bekeerd tot 'ghee' (zoals ook in VD). 2020: GB, VD alleen ghee [uitspraak gie: - met de g van goal].

K. Een nieuw bnw. in GB: high-definition [= hd], en dus ook
high-definition television (televisie). Overigens heeft GB daarom nu ook hd-tv, terwijl VD nog hdtv heeft. Taaladvies: hdtv is wel een correct initiaalwoord van hogedefinitietelevisie, maar in de Engelse context moet het echt hd-tv zijn! VD heeft bij lemma hd een lange lijst met
hd-samenstellingen [2020]!

L. GB spreekt over het hier-en-nu, terwijl VD sub lemma nog het hier en nu noteert. Overigens kan ook de uitdrukking 'hier en nu' als niet-znw. gebruikt worden

M. Vraag van een lezer: is het eersteklas presentatie of eersteklaspresentatie? Het mag allebei: eersteklas is ook een bnw. --- > eersteklas presentatie (klemtoon op presentatie), maar VD staat ook samenstellingen met eersteklas toe: eersteklaspresentatie (klemtoon op eersteklas).

N. Het lemma 'coccejaans' noemt een coccejaans bittertje. Daarbij worden de Coccejanen coccejanen ten tonele gevoerd (volgelingen van Johannes Coccejus (Koch, 1603-1669)), maar dat moet natuurlijk wel met een kleine letter, net als christenen, remonstranten, arminianen en gomaristen … 2020: OK!
 

0763 Dictee woensdag 28 okt 2015 (1): dictee Groot Goois Dictee 2015 √

Dictee - dictees [0763]

Groot Goois Dictee 2015

(Geen titel)

1. Het Gooi is wijd en zijd bekend in Nederland. Jammer is dat veel mensen enkele schier onuitroeibare preoccupaties hebben tegen het Gooi. Een kakkineuze nouveaux-richesregio waar parvenu's de scepter zwaaien en waar een normaal mens zich unheimisch voelt.

2. Alles wat uit andere contreien kwam werd faliekant afgewezen omdat het ten enenmale ondenkbaar was dat mensen uit de provinciale negorijen zich konden meten met de crème de la crème van het Gooi.

3. Consciëntieus werd iedere nieuwe familie aan een onderzoek onderworpen waarbij de Gooiers zich er nooit met een jantje-van-leiden van afmaakten. Schorriemorrie werd niet tot de kring toegelaten want op de feestjes in de feeëriek verlichte tuinen met gesoigneerde bosschages moest het altijd ouwe-jongens-krentenbrood blijven.

4. Maar heden ten dage is het Gooi echt niet meer zo gênant als vroeger. Toen was het veel meer een reservaat waar mensen met littekens op hun ziel van een bekakte opvoeding dachten dat zij een graadmeter waren voor het morele peil van de wereld.

5. Ook bij de Gooise chic zie je nu gezellige straatbarbecues waar de satés broederlijk worden gedeeld met nieuwkomers in de buurt. Dat er nochtans een paar straten zijn waar het wat minder sociaal is staat buiten kijf, maar al met al valt het best mee.

6. Natuurlijk zijn er nog wel exceptionele kakbacchanalen waar het almaar nuttigen van alcoholische consumpties uiteindelijk leidt tot een vorm van levercirrose. Natuurlijk zijn er nog fossielen die feestjes versjteren omdat ze, om met premier Rutte te spreken, volkomen mataglap (ook: mataklap) zijn. Maar deze menselijke antiquiteiten zijn ook wel weer amusant.

7. Het Gooi zal altijd een ietsiepietsie van de betere stand houden, maar situaties die je de haren te berge doen rijzen zijn er in feite niet meer. Ook rijke Gooiers maken gebruik van promotieacties voor bijvoorbeeld openhaardhout, terwijl ze vroeger een bos kochten en een houtvester huurden.

8. Door de bank genomen zijn er steeds minder mensen die een irritant hooghartig gedrag tentoonspreiden en ten langen leste is het Gooi meer dan bewoonbaar geworden voor iedereen. Het lijdt geen twijfel dat berichten over de sektarisch opererende kak steeds vaker broodjeaapverhalen zijn.