0748 Dictee donderdag 15 okt 2015 (1): dictee bij presentatie nieuwe GB √

Dictee - dictees [0748]

Dictee bij de presentatie van het nieuwe GB (12 oktober 2015)

Zoals eerder vermeld, kwamen de onderstreepte woorden (hier alle goed) als 2-, 3- of 4-keuzevraag op het scherm. Elke keuze had een letter voor zich staan, die moest je kiezen en invullen in 12 invulvakjes. Aan het eind moest je hiermee dan als een 'anagram' het woord van 12 letters construeren, dat voor het eerst in GB is opgenomen.

De tekst

1. Eindelijk zullen we weten hoe we moeten queueën en vousvoyeren zonder te struikelen. Hoe we teppanyaki, ossobuco of chocolademousse kunnen klaarmaken met de juiste letters erin. Hoe we in een crèmerie drinkyoghurt of caffè latte kunnen bestellen. Want al deze woorden staan voor de eerste keer in het Groene Boekje, tussen drive-thrucambio, fleecedeken, stracciatella en Mexicaanse griep. Woorden die pas gisteren zijn geboren en die we nu al node zouden missen.

2. We maken er nu een spelletje van, maar het Groene Boekje is natuurlijk niet gemaakt voor kwissers [quizzers]. Het is er in de eerste plaats voor de velen onder ons die soms twijfelen tussen c en k, tussen hoofd- en kleine letter, of tussen los en aaneenschrijven.

3, Een spelfout is niet het einde van de wereld. Maar spelling is naar verluidt een kwestie van zorgvuldigheid. Daarom is het Groene Boekje geen luxeproduct [klemtoon op luxe, anders ook wel luxe product], maar een betrouwbaar hulpmiddel, handiger en overzichtelijker dan ooit, en dankzij lay-outafdeling van Van Dale een versiering voor de boekenkast.

Het twaalfletterwoord: HIEPERDEPIEP

(Het woord 'hieperdepiep' staat ook voor de eerste keer in het Groene Boekje.)

 
 

0747 Dictee maandag 12 okt 2015 (1): dictee Presentatie nieuwe GB in Den Haag √

Dictee - dictees [0747]

Presentatie nieuwe GB in Den Haag 12-10-2015

1. Op 12 oktober werd in De Spaansche Hof in Den Haag het nieuwe GB gepresenteerd. Chic, midden in de stad, in een oud stadspaleis, tevens voormalige Engelse en Spaanse ambassade. Het was me aangekondigd, dus was het geen verrassing good old Jacques Bettelheim (ook bekend van dictees) te ontmoeten in zijn rol van presentator van deze middag. Jacques is communicatiedeskundige. Allereerst kregen we een videopresentatie met lijstjes van 'nieuwe' woorden in GB. Ik krijg die presentatie als het goed is, toegestuurd. Dan zal ik die lijstjes later in mijn blog zeker vermelden: van Vlaams, Nederlands en Surinaams, tot 'dranken' en andere zaken. Vervolgens, je wilt het niet geloven, een heus dictee. Geen winnaars, geen prijzen. Ludo Permentier heeft een leuk dictee gemaakt (Ik wijd er later wel een blog aan, als ik de tekst van Jacques heb ontvangen.) Er waren 12 'invulwoorden', maar die kwamen op het scherm als 2-, 3- of 4-keuzevraag. Bij die keuzes hoorde steeds een letter die we in 12 vakjes op moesten schrijven. Er werd verder niet gevraagd of gekeken wie er hoeveel antwoorden goed had (gelukkig bleef me gezichtsverlies bespaard: ik had ze alle twaalf goed).

 

2. Rob Tempelaars (projectleider ANW = Algemeen Nederlands Woordenboek, opvolger WNT, te raadplegen via de website van het INL = www.inl.nl) besprak voor ons het dictee (alle woorden, niet alleen de invulwoorden). Van de 12 correcte letters kon je op een Twee voor Twaalfachtige wijze een woord vormen, dat nieuw is in het GB. Ik had het woord nog niet, daar werd ook niet echt de tijd voor gelaten. Al heel snel werd het woord 'onthuld': hieperdepiep! Vervolgens mocht Tanneke Schoonheim (de directeur himself was bij de presentatie in Brussel) een inleiding houden (leuk verhaal!), die resulteerde in het overhandigen van het eerste exemplaar aan minister Jet Bussemaker van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Ook zij hield een boeiend betoog ter aanvaarding van het nieuwe GB.

 

3. De sessie eindigde met een selfie (ooit woord van het jaar) die de bewindsvrouwe van haarzelf met het nieuwe GB mocht maken. En dan het nieuwe GB zelf (uitgegeven door Van Dale, maar die is niet verantwoordelijk voor de inhoud): ik heb er nog maar een vluchtige blik op geworpen (het wordt me toegestuurd). Zomaar: in Vlaanderen 'kortgeding', in Nederland 'kort geding': voor kortgedingrechter maakt dat niet uit! Het papieren boekje bevat 52.000 trefwoorden en 134.000 woordvormen. Er zijn ca. 50.000 woorden geschrapt en 10.000 nieuw toegevoegd (chillen, appen, smoothie, dyscalculie en fluohesje). Het is een mooi en overzichtelijk boekje: de lidwoorden staan in de kantlijn, de Leidraad is er nog steeds, je kunt (elektronisch: www.woordenlijst.org, gratis!) nu ook zoeken op *man en b??n, etc. Ook staan achterin nuttige zaken als een lijstje met meervoudsvormen op -en + -es, etc. Enfin, bekijk het (zelf) maar. Het was in ieder geval een uiterst plezante middag!

 

0746 Dictee zaterdag 10 okt 2015 (1): dictee Willemsfonds 2015 Gent √

Dictee - dictees [0746]

Dictee Willemsfonds Gent (2015)

Wat als Hugo Claus "Het plezier van België" had geschreven?

1. Sine dubio was dat een bildungsroman vol bêtises geworden! Op het jongenspensionaat gaven nonnetjes in nietsverhullende negligés lessen paaldansen en aquarelleren. Hoofdpijn en heimwee van de ratés verjoegen ze niet met Dafalgan [nog merknaam] of aspirine maar met chocomoussejes en citroenmeringues.

2. Tijdens de zomervakantie stal Louis Seynaeve [alles goed gerekend] niet alleen het slipje van de modieuze seksbom Laura, maar nam ook de femme fatale zelf mee. Ze ontsnapten via de Jodenbuurt, verstopten zich in een namaak-Vikingschip, gingen van boord in Alaska en bedreven de liefde in een Eskimohut. Ze reisden van Zuid-Siberië tot de Zuidzee.

3. De do's-and-don'ts van Laura werden Louis echter te veel. Zonder één spat ludduvuddu keerde hij tussen het eenmeifeest (1 meifeest) en Hemelvaart van het volgende jaar alleen naar huis terug.

4. Ervan uitgaande dat de Tweede Wereldoorlog geen shockeffect in het dorp zou teweegbrengen, en blind voor elke vorm van collaboratie, leidde hij een dedaigneus leventje als het mascottetje [zo gelezen - ook; mascotje] van de gematureeerde douairières van het dorp.

5. Toen cellulitis en jarretelleneczeem hem begonnen te vervelen, ruilde hij de miss piggy's voor een opeenvolgende reeks miss twiggy's in. In de jaren 60 (zestig) veranderden vrouwen echter in groten getale van attitude. Van argeloze, hersenloze meisjes werden ze radicaalfeministische dolle mina's. Ze gingen werken als kamikazepiloten, diskjockeys, variétéartiesten. Louis vond ze allemaal van lotje getikt. Wat de meiden fair play noemden, was niets anders dan hun leven overhoophalen.

6. Hij trouwde met zijn masseuse en de kwintessens van zijn leven werd Koning Voetbal. Een ersatz voor het malheur van Louis, een garantie voor het succes van de roman.

7. Onmiddellijk na de eerste uitgave verscheen er al een facsimile van Claus' werk. Het werd tot uitentreuren herhaald dat dit werk dicht bij de grens van het geniale komt. De reminiscentie aan dit eclatante succes is nog levendig. Gezamenlijk besloot men dat het werk de pijler vormt van de Vlaamse literatuur.

8. Hoe verging het Louis? Met de voetbaltoto won hij een smak pingping die hij prompt investeerde in het bordeel van Laura. Hij werd puissant rijk en ongegeneerd gelukkig. Zelfs Pietje de Dood kreeg moeilijk vat op hem. Louis werd waratje een oude knar. Geen petanque, scrabble of patience voor hem. Als 85-plusser [+ alternatieven] zou hij nog gebungeejumpt en gebreakdancet hebben. Met zo'n ideeëloze roman was Hugo Claus vast wel Nobelprijswinnaar geworden.

 

0745 Dictee vrijdag 09 okt 2015 (2): dictee Hospice Lansingerland Dictee 2015 √

Dictee - dictees [0745]

Hospice Lansingerland Dictee 2015 (geen titel, auteur: Francisca Jonker)

1. Een van de bekendste en geliefdste dichteressen van het Nederlands-Vlaamse taalgebied is de aanvankelijk pathologisch verlegen Annie M.G. Schmidt die van jongs af aan doordesemd raakte met de tale Kanaäns, wat een onvergelijkelijk oeuvre heeft opgeleverd dat hier niet geüpgraded hoeft te worden.

2. Haar ernstige myopie gecombineerd met een dominante moeder, die voortdurend de sociale discrepantie tussen het domineesgezin en de dorpsbewoners accentueerde, leidde tot een eenzame jeugd en een vilein minderwaardigheidscomplex.

3. Als bibliothecaresse in oorlogstijd was Annie niet beducht voor represailles en fourneerde ze in groten getale identiteitsbewijzen voor de illegaliteit, die ze bij het uitlenen achteroverdrukte.

4. In het laatste jaar van de Tweede Wereldoorlog waren de landouwen van Walcheren vanwege de opmars van de geallieerden geïnundeerd, wat inhield dat er bij vloed een meter water in de bibliotheek stond.

5. Door haar no-nonsensehouding hield zij als directrice deze toentertijd enige bron van verstrooiing nochtans open onder het adagium: boven plank drie zijn alle boeken droog en bij laagwater kunnen we gewoon uitlenen.

6. Annies [geen apostrof!] verhuizing in 1946 (ook: negentienzesenveertig) naar Amsterdam betekende voor haar een aha-erlebnis, omdat ze bij Het Parool terechtkwam, een plaatselijke krant, die niet bekendstaat [aaneen!] om schmieren of paparazzitrucjes.

7. Ondanks een rigoureuze reorganisatie harerzijds van het opslagsysteem was er in een tijd zonder ICT [GB ook wel: ict] continu van alles zoek en groeide de chaos tot frustratie van het journaille, wat tot de nodige stampij (ook: stampei) aanleiding gaf.

8. Veel beter bleek ze zo op haar plaats door haar poëzie voor de kinderpagina en het cabaret van de krant, die zorgde voor een Bibelebontse berg van literaire (ook: litteraire) niemendalletjes vol clowneske steken onder water [geen koppeltekens!] naar het establishment.

9. Later verhuisde ze vanwege een clandestiene liefdesrelatie naar Berkel waar ze een pittoresk villaatje bewoonde met haar amant, die haar bekendheid bepaald niet lijdzaam onderging en er niet over prakkiseerde haar groeiend repertoire aan sketches en musicals te waarderen.

10. Vierentachtig jaar oud overleed de vrouw die voor haar hele oeuvre de Constantijn Huygensprijs ontving, ons de uitdrukking
jip-en-janneketaal geschonken heeft en die ons taalgebied heeft verrijkt met klassiekers als Pluk van de Petteflet, een werk dat velen in hun pyjamaatjes is voorgelezen.

11. Als hommage aan deze vrouw is in Lansingerland thans een park aangelegd dat geldt als een paradijselijke entourage, waar kolvende moeders rustig hun iPhone kunnen checken onder de lindebomen en waar hondenbezitters hun schnauzertjes laten snuffelen aan de welig tierende wilgentenen.
 
 

0744 Dictee vrijdag 09 okt 2015 (1): dictee Almeers Dictee 2015 √

Dictee - dictees [0744]

De Almeerder bestaat niet (auteur: Mario Withoud)

1. Almere is geconcipieerd als polynucleaire stad, om een ingewikkelde term te hanteren die alleen benut wordt door dicteeschrijvers zoals de pretparkdirecteur die onvervaard een breezersletje gebruikt. Overigens niet als maîtresse.

2. Er is geen stereotiepe bewoner. De een is geboren in Almere Stad (als aardrijkskundige eigennaam *), de ander wekt de geïmproviseerde indruk een Walcherse walkure [2015: struise vrouw, anders: W = godin] te zijn. Of zij is een ravissante Rotterdamse die menigeen heeft geëxalteerd met haar ogen als sterrenlicht, stem als zijde en een niet-carambolerend decolleté.

* Volgens de regels: Almere-Stad.

3. De andere inwoners stammen onder meer uit voormalige wingewesten. Van de Oriënt tot de Noord-Afrikaanse kust en het Amerikaanse vasteland tot allerlei contreien in eigen land, zoals een souterrain in Amsterdam-Oost of het hok van een havoër die aan langetermijnfilosofie doet.

4. Je vindt er alle soorten wezens op straat. Schilders, poëten en ander gajes, diva’s, die ook zangeres-componiste zijn, met een chihuahuaatje, kabel-tv-exploitanten (kabelteevee-exploitanten), elektriciens en heilsoldaten van het heilsleger. Maar of ze willen of niet, allen moeten visgraatparkeren.

5. Vanzelfsprekend is er ook een dagmarkt, waar je geen glas-in-loodramen of moerasvergeet-mij-nietjes kunt aanschaffen, maar wel gewone dahlia’s en kolokwint en waar je iemand kunt zien haring kaken. Ook kun je er een portie rodekool of groenekool * kopen.

* 2020 (GB): ook wel los.

6. Je moet echter naar de coffeeshop (koffieshop) voor marihuana en grote vloeitjes. Al blijft men waarschuwen voor softdrugs, want die schijnen de ontwikkeling van adolescenten te kunnen attaqueren. Wel kun je overal in cafés jezelf de kolere [ook: koleire, klere] zuipen aan alcoholische dranken als whisky, bessenjenever en cola-tic. Er is natuurlijk een verschil tussen drank halen en ademhalen.

7. Er zijn in Almere weliswaar mensen die aan comazuipen doen, maar een overgrote meerderheid van de bevolking zoekt haar existentiële verlichting in gewonere hobby’s, zoals het huis aan huis verkopen van loten voor een lokale benefietactie. Verder geniet men van de hoge gebouwen en studenten van de hogeschool in die stad van rond de tweehonderdduizend inwoners.

8. Hoewel het niet de meest bezienswaardige stedelijke agglomeratie ter wereld is, zijn er oud-stadsdichters die Almere de beste woonplaats op aarde noemen. Je kunt pas sterven als je Napels gezien hebt, zeggen ze spreekwoordelijk, maar nog beter is het om tot die tijd te leven in dat dorpse en desondanks grootstedelijke gebied in Zuidelijk [als plaatselijke eigennaam] Flevoland (aardrijkskundige naam).
 
 

0743 Dictee dinsdag 06 okt 2015 (1): dictee Oplossing Voorronde Baarn √

Dictee - dictees [0743]

Oplossing Voorronde Baarns Dictee 2015

De opgaven stonden in [0740]!   

Driekeuzevragen (groen = goed)

1          kakketoe                   kakkatoe                   kaketoe 

2          Curaçaoënaar          Curacaoënaar          Curaçao-enaar

3          trukendoos                trucendoos                truquendoos

 

4          nekaannekrace         nek-aan-nek-race     nek-aan-nekrace

 

5          tweeëiig                     twee-eiig                   twee-eiïg

 

6          aktetas                       actentas                     actetas

 

7          impresario                 impressario               inpressario

 

8          konsensus                 consensus                 concensus

 

9          dislektisch                 dislectisch                 dyslectisch

 

10       entre-acte                  entreacte                   entr'acte

 

11       diners                         dinés                          diné's

 

12       kabballa                     kaballa                       kabbala

 

13       plusminusteken         plus-minusteken       plus-minus-teken

 

14       Nietscheaan              Niezscheaan             nietzscheaan

 

15       crapaudje                  crapaudtje                 crapeautje

 

16       baccil                         bacil                           basil

 

17       in spé                         in spae                       in spe

 

18       gecrosst                    gecrossed                 gecrost

 

19       prinsessenboon        princessenboon        prinsesseboon

 

20       caleidoscoop            kaleidoscoop            kaleidoskoop

Beschrijf per zin de spelfout(en) [rood was fout, groen is goed]

1) De meeste vwo'ers zijn geslaagd voor hun Citotoets Cito-toets, sommigen van hen zelfs met mooie cijfers.

2) Wie beweerd beweert alle regels van het Nederlands te kennen, zal er bekaaid vanaf komen van afkomen.

3) Wie kent bij voorbeeld bijvoorbeeld alle ins en outs van de svarabhaktivocaal in het Standaardnederlands?

4) Soms kan de drankduivel, uw u aller vriend, soelaas bieden; met slivovitsj is voorzichtigheid echter ten enen male enenmale geboden.

5) De aan lager wal lagerwal geraakte opa, danste tot diep in de nacht de cha cha cha chachacha, terwijl zijn dulcinea zich vermeidde vermeide met een man in bonus bonis.

6) Terwijl opa zich uitleefde op de dansvloer, fakete zei zij een appelflauwte ten einde teneinde haar beoogde amant te verlijden verleiden tot een mond-op-mond-beademing
mond-op-mondbeademing.

7) Zeg hem maar eens flink de waarheid, anders wordt hij nog in zijn halstarrige halsstarrige houding gestijfd.

8) De staatsmedia beëindigde beëindigden de speculaties met een foto waar op waarop Kim Jong-un (internet) met een stok loopt.

9) Het tot de grond toe afgebrandde afgebrande huis, werd afgerasterd met een palisade palissade van vijgeboomhout vijgenboomhout.

10) Tijdens het tête-à-tête spraken de attachés over de toe te passen procédés procedés

 

0742 Dictee maandag 05 okt 2015 (1): dictee Presentatie nieuwe Van Dale √

Dictee - dictees [0742]

Presentatie nieuwe Van Dale (05-10-15)

1. Deze vond plaats in het Muntgebouw in Utrecht. In het trottoir daarvoor zitten leuke siertegels, met (koperen) vergrote afbeeldingen van de eencentsmunt, etc. Leuk! Het programma begon (filmpje!) met een door Sluis wandelende Johan Hendrik van Dale, die zijn voettocht beëindigde in het Belfort [eigennaam]. Daarna heette Maurice Kneppers, VD-directeur, ons welkom. Vervolgens was er een filmpje over 'the making-of' van de nieuwe VD. Daarna hield hoofdredacteur Ton den Boon de hoofdrede, met heel veel wetenswaardigheden uit het verleden en het heden. Aanrader: "Waarom staat kikkervet niet in de Dikke Van Dale?", 5 euro, met allerlei leuke achtergrondinformatie, ondertitel "Alles wat je altijd al wilde weten over de Dikke Van Dale", 123 pp.

2. Grafisch ontwerper Joost Grootens legde uit hoe ze 4 jaar bezig geweest zijn om tot de huidige lay-out (ook van de website) te komen (ik hoop de nieuwe DVD morgen thuisbezorgd te krijgen …). Na afloop konden we zien, hoe de box en de 3 boeken eruitzien: het geheel is een juweeltje geworden. Daarna een spetterende show van Wim Daniëls over 'de fiets in VD van 1864 tot heden', van draisine en vélocipède tot rijwiel en fiets en uiteindelijk e-bike. Ik was heel vereerd dat hij mij terloops nog noemde. Weet je trouwens wat een openluchtboekhouder is? Dan moet je bij tallyklerk kijken!

3. Je had vast al vernomen, dat VD ook (online) een Van Dale Wiki krijgt. Daarin kunnen gebruikers hun bijdragen kwijt. Indien relevant zal de VD-redactie met die bijdragen haar voordeel doen! De nieuwe oVD stond – dat heb je gemerkt natuurlijk – zaterdag al online. Tip: als je de 'oude' lay-out hebt, kun je door rechtsboven op 'Dikke Van Dale' te klikken, overschakelen naar de nieuwe lay-out! Zomaar een paar nieuwe woorden: dataslurper, naamglossy, zelfscankassa, boerenjaar, oplijsten en trado.

4. Daarna kreeg Bart Chabot het eerste papieren exemplaar uitgereikt, hij verbond daar weer een prachtige act aan. Tip: tot 14 oktober staat DVD Online en VD Wiki voor iedereen open op dikke.vandale.nl. Enkele wetenswaardigheden: 6,4 kg, 4896 pagina's, 241.558 trefwoorden, nieuwe (sinds 2005): 18.175, spreekwoorden en uitdrukkingen: 43.240, aantal illustraties: 500 en vierkleurendruk. Eerste oplage 25.000, kilo's papier: 222.630, aantal meters papier: 1.910.200, gedrukt in km/h: ca. 50 en geen leeslinten meer in de papieren VD. Vrijdag 2 oktober had de PZC een groot artikel over (veel) VD en (terecht weinig) mij. 

5. Tot mijn verwondering blijkt dat ook in AD, De Telegraaf, De Limburger (en mogelijk nog veel meer Wegener kranten) gestaan te hebben. En vanmiddag zat ik heerlijk nog op een bankje t.o. De Munt sudoku'tjes op te lossen, toen een vertegenwoordiger van de Volkskrant een halfuurtje naast me aanschoof. Zal dinsdag wel verschijnen, ik ben benieuwd. Ten slotte vanmiddag nog verslag gedaan op Omroep Zeeland (radio). Ook op tv en Teletekst was er aandacht voor de nieuwe VD en het feit dat ik in het colofon vermeld sta, wegens grootleverancier zijn van opmerkingen en verbeteringen.