0513 Dictee woensdag 11 feb 2015 (4): dictee Amersfoort 2015 √

Dictee - dictees [0513]

Vijfde Groot Amersfoorts Dictee

Auteur: Guido de Wijs

Een exodus

1. Generositeit overheerste, toen door Belgische militairen die in Nederland geïnterneerd waren, tijdens de Eerste Wereldoorlog het markante Belgenmonument werd gebouwd. Toch kennen slechts weinig keientrekkers dit gedenkteken met de reliëfs, plaquettes en allegorische tableaus.

2. Al lang (allang) wilde een rooms-katholieke Vlaamse architect, die zich bezighield met religieuze bouwwerken in de stijl van de vrije gotiek, samen met een goedgeïnformeerde stedenbouwkundige geen ideeëloos monument bouwen. Gezamenlijk ambieerden zij functionele structuren.

3. Stupéfait was men, want binnen een halfjaar construeerden consciëntieuze soldaten een symmetrisch hoofdgebouw met een belvedère op buxushagen met eromheen grindpaden. Stucwerkers creëerden een met druiventrossen behangen aartsengel Gabriël die pico bello het vredesideaal verbeeldt.

4. Toch duurde het nog twintig jaar, na gekrakeel over declaraties en indexering, met vilein gedelibereer over de Schelde en met
hink-stap-sprongclaims op Zeeuws-Vlaanderen, voordat koning Leopold koningin Wilhelmina officieel bedankte voor de compassie, sympathieën, et cetera.

5. Vlaams- en Franstalige zuiderburen vluchtten in 1914 met
paard-en-wagen vol karbiezen naar Nederland en twintigduizend vluchtelingen werden in Amersfoort door burgercomités respectvol opgevangen. Wel van lotje getikt, die madammekes. Ze dronken te veel koffie en aten Bossche bollen zomaar uit de hand.

6. Regelmatig ontstonden er gênante scènes, maar de meeste vluchtelingen verrichtten goeiig corvee in de barakken van het Elisabethdorp, verschenen loyaal op het appel en verkochten zelfvoorzienend zelf vervaardigde sieraden van paardenhaar als souvenir.

7. IJzersterk is ons geheugen. We waren niet grenzeloos gastvrij en het verstrekken van voedselpakketten aan vluchtelingen wekte jaloezie. Ten slotte onze hoogmoed: het bekende verhaal over een hinnikende pallieter die een tilbury’tje met twee volgevreten ordonnansen trekt, is uiteraard een Belgenmop.

 

 

0512 Dictee woensdag 11 feb 2015 (3): dictee Groot Juridisch Dictee 2014 UvA Amsterdam ELSA √

Dictee - dictees [0512]

Groot Juridisch Dictee Amsterdam 2014 ELSA

1. dictee opschrijven

2. taalfouten onderstrepen

3) moeilijke woorden opschrijven.

De advocatuur onder de loep

1. Veel mensen irriteren zich eraan dat advocaten te allen tijde de belangen van hun cliënten moeten behartigen. Zij verlangen daarentegen dat advocaten zich zo nodig van hun clientèle distantiëren en consciëntieus waken voor de belangen van de samenleving. Alleen zo kan het recht volgens deze ingezondenbrievenschrijvers op de meest optimale wijze worden gediend.

2. De idee om de advocatuur onder publiek toezicht te plaatsen, vindt zijn oorsprong in hetzelfde sentiment. Doordat advocaten burgers in veel gevallen juist moeten beschermen tegen de alomtegenwoordige overheid, is die panacee voor dit dilemma niet acceptabel. Toch zal de advocatuur haar geprivilegieerde positie slechts kunnen behouden indien zij adequaat reageert op faliekante misstanden. In het verleden zag  de balie fouten binnen haar gelederen immers niet per se als reden tot ingrijpen. Disfunctionerende beroepsgenoten konden tot in lengte van jaren hun professie blijven uitoefenen.

3. Zo had ik eens een raadsman die zich niet realiseerde dat de Hoge Raad het in haar recente arrest had toegestaan elektronisch te appelleren. Dit bracht volgens het Openbaar Ministerie met zich mee dat zijn beroepschrift tardief aan het bureau van de
rechters-commissarissen was overlegd. Voor mij leidde dit tot schade, maar dat leek mijn raadsman weinig te interesseren. “Bijgaand treft u mijn declaratie aan”, schreef hij in het e-mailbericht waarin hij mijn klacht afwees.  De deken van de plaatselijke orde van advocaten weigerde zich van zijn ambtsgenoot te distantiëren en verwees mij per expresse naar een pro-Deoadvocaat. Het bleek een pyrrusoverwinning, want ten slotte werd de declaratie op nihil gesteld door de Geschillencommissie Advocatuur. Dat ik daar mijn heil zou moeten zoeken, had ik van tevoren niet kunnen bedenken.

Lastige woorden

ad-hocbeslissing * toernooi * allriskverzekering * soevereiniteit *apotheose *stante pede * biatlon * wiiën (op de Wii spelen) * cappuccino * debacle * decharge verlenen * langverbeide * mêlee * ongebreideld * opiniepeiler * pyjama * papaja-ijs * paparazzi * vacuüm * vernachelen * versjteren

 

0511 Dictee woensdag 11 feb 2015 (2): dictee Ditjes en datjes (24) √

Dictee - dictees [0511]

Ditjes en datjes (24)

A. Ik las na het verhaal over de 'a-snaar' in VD: 'C-klarinet'. Dat vond ik raar. Navraag bij de NTU leert me dat het zelfs fout is: we spellen c-sleutel, f-sleutel, g-sleutel, g-snaar (muziek). Wel: V-snaar, en T-sleutel (naar de vorm, geen muziekterm!). Gangbaar zijn overigens a-klarinet en besklarinet. Vanaf nu dus geen C-klarinet meer, maar c-klarinet (muziek).

B. Het normale meervoud van woorden op i is in het Nederlands als regel apostrof-s. Voorbeelden (ik beperk me even tot woorden op ri, anders wordt het te omvangrijk): arassari's (tropische vogel uit de familie van de toekans), awari's (buidelrat, gewone opossum), azmari's (Ethiopische griot), bistouri's (operatiemes), kukri's (wapen van de Gurkha's), pekari's (navelzwijn), sumotori's (sumoworstelaar), uchiki kuri's (feloranje, eetbare pompoen met tamelijk zoet vruchtvlees), waza-ari's (judo: score van een half punt), wibocri's (witteboordencriminelen), yakitori's (in de Japanse keuken: spiesje met (op houtskool) geroosterde stukjes kip) en Zanzibari's. Let echter heel goed op een categorie Franse, nog niet vernederlandste woorden, waarbij de apostrof er in het meervoud niet komt. Voorbeelden daarvan: amphigouri's 2020! (letterkunde: geschrift, met name gedicht, dat goed klinkt maar niets betekent), derniers cris (VD, nieuwste, laatste modesnufje) en enfants chéris (VD, lieveling). Wel vernederlandst (uit het frans) zijn o.a.: abri's (wachthuisje), potpourri's (medleys) en charivari's (herrie, ketelmuziek). Regels zijn er helaas niet voor, je moet het gewoon opzoeken in het woordenboek.

C. De NTU deelt mij mee, dat in het nieuwe GB twee meervoudsvormen komen van fait accompli, te weten faits accomplis (Frans, zie ook B hiervoor) en fait accompli's (vernederlandst). Er komt geen verkleinvorm, dus concludeer ik maar op mijn feitelijke (!) vraag, dat de verkleinwoorden fait(s) accomplietjes allebei goed zijn. 2020: zie blauw, vernederlandst, dus alleen fait accomplietjes.

D. Vraag aan de NTU: gêne en gênant, maar generen, dat is toch niet logisch, als je op de uitspraak let? Antwoord: 'gênant' wordt inderdaad met een sjwa uitgesproken, en ooit (!) zal het dakje op 'gênant' vast wel verdwijnen ...

F. De leer der verkortingen: Groot Dictee der Nederlandse Taal --- > Groot Dictee --- > Dictee. In lijn daarmee schrijf ik nu ook (de Haagse) Kamer met een hoofdletter (voorheen: Nederland 'kamer', België 'Kamer'). Ik beschouw het als verkorting van Eerste en/of Tweede Kamer. Bij het Juridisch Dictee in Amsterdam weer wat bijgeleerd: het is Staat der Nederlanden en als je in die context de verkorting wilt hebben, moet je dus ook 'Staat' schrijven.

 

0510 Dictee woensdag 11 feb 2015 (1): dictee Groot Juridisch Dictee 2015 Amsterdam ELSA UvA √

Dictee - dictees [0510]

Groot Juridisch Dictee UvA Amsterdam ELSA

Van oude mensen …

1. De minister van Justitie dronk chagrijnig de laatste slok van zijn cappuccino en pakte zijn blocnote. Hij kon er van tevoren weer geen peil op trekken. Zou het Kamerdebat een guerrillaoorlog worden met die sperzieboon van een SP’er? Zouden de coalitiepartijen weifelen hem te beschermen; zouden zij zich van hem willen distantiëren? Hun steun was voor zijn aanblijven conditio sine qua non. De littekens van zijn vorige optreden waren nog niet verdwenen. Langzaam liep hij naar de dichtstbijzijnde ingang van het Tweede Kamergebouw.

2. De rechtszaak was natuurlijk een echec geworden voor de Staat. Een heilig boek verbieden wegens zijn gewelddadig karakter was wellicht consciëntieus geweest, maar mensenrechtelijk geen sterke zet. De NJV had zijn wet kritisch onder de loep genomen, en diverse advocaten hadden aangeboden kosteloos te procederen. Een exploot van dagvaarding was dan ook al snel binnengekomen. Dat daarin subsidiair zijn vertrek werd geëist, was typisch iets uit de publicitaire trukendoos van die linkse dommeriken. Hij vond het niet chic.

3. De Haagse rechtbank had zich niets aangetrokken van de opinie van de abonnees van ’s lands grootste dagblad en had zich faliekant tegen zijn wet uitgesproken. Vervolgens was het beroepschrift met producties te lang in een bureau van een rijksambtenaar blijven liggen, waardoor het gerechtshof het beroep niet-ontvankelijk had verklaard. Cassatie bleek zinloos; de landsadvocaat had hem ervoor gewaarschuwd.

4. Nu moest hij zich voor de volksvertegenwoordiging verantwoorden. Zo-even had zijn secretaris-generaal hem de tekst ge-e-maild die hij zou moeten uitspreken. Zij was de pijler onder zijn ministerschap. De minister-president had haar per se op Justitie willen hebben, en het gerucht ging dat zij onder zijn directe controle stond. Als koek zou haar tekst erin gaan. De minister verheugde zich erop terwijl hij het spreekgestoelte beklom. “Voorzitter”, zo las hij tot zijn eigen ontsteltenis voor, “er is een tijd van komen, en er is een tijd van gaan”. Zijn verdere woorden gingen verloren in luidruchtig gejuich en geklap uit de zaal. Zo kreeg hij ten slotte toch een waardig afscheid, al was het niet helemaal vrijwillig.

 

0509 Dictee woensdag 04 feb 2015 (12): dictee Han Juridisch Dictee 2014 √

Dictee - dictees [0509]

HAN Juridisch Dictee 2014 [HAN University of Applied Sciences]

Doe mee, doe vooral mee

1. Op Prinsjesdag, de derde dinsdag in september, wordt de troonrede voorgelezen. Ex-premier Lubbers heeft de tekst hiervan eens gekenschetst als een coproductie tussen de vorst en hem. Anno Domini 2013 mocht Willem-Alexander in de Ridderzaal in
's-Gravenhage deze immense voorleesexercitie uitvoeren. Er werd door het journaille vooraf druk gespeculeerd of hij hierbij een iPad zou gebruiken. Deze verwachting werd gelogenstraft, want al bladerend kweet hij zich van zijn taak.

2. Hij kon niet bevroeden dat een door hem uitgesproken woord later door de illustere leden van het Genootschap Onze Taal gekozen zou worden tot het woord van het jaar. Onder andere de feestelijk uitgedoste leden van de Staten-Generaal en van de Hoge Colleges van Staat hoorden hem declameren dat mensen in onze huidige netwerk- en informatiesamenleving mondiger zijn geworden en dat dit, in combinatie met noodzakelijke beknotting van overheidstekorten, ertoe leidt dat de klassieke verzorgingsstaat langzaam maar zeker verandert in een participatiesamenleving.

3. Daarnaast werd opgemerkt dat eenieder die dat kan verantwoordelijkheid dient te nemen voor zijn of haar eigen leven en omgeving. In 1991 heeft Kok, destijds de primus inter pares van de ministerraad, tijdens een PvdA-bijeenkomst hierover al een enthousiast pleidooi gehouden. De essentie van deze boodschap was reeds enkele decennia eerder tijdens zijn inaugurele rede door John F. Kennedy verwoord. "Vraag niet wat uw land voor u kan doen: vraag wat u voor uw land kunt doen."

4. Zou er door de koning gerefereerd zijn aan de uitspraken van Rutte die tijdens een interview een appel deed op de burgers teneinde ze te bewegen over te gaan tot de aankoop van een huis of een fonkelnieuwe bolide? Ik prefereer dan, zoals wijd en zijd bekend is, een snelle auto, bestand tegen tegen- en zijwind, waarmee ik mij regelmatig al accelererend, slalommend en drempels vermijdend over 's heren wegen spoed. Ben ik bij vervanging hiervan dan al een participerende burger? Niemand die het weet.

5. Veel criticasters hebben inmiddels hun opinie geventileerd in dag- en weekbladen. Participeren is, zo wordt beweerd, niet het uitvoeren van re-integratieverplichtingen die opgenomen zijn in diverse socialezekerheidswetten, niet het wellicht antifeministische standpunt dat vrouwen meer bezig dienen te zijn met hun zorgtaken en niet het overdragen van bevoegdheden aan decentrale overheidsorganen. Wat het wel is, blijft diffuus. Is het simpelweg de bedoeling dat men zijn eigen boontjes dopt? Zou de titel van dit dictee de lading dekken?

 

0508 Dictee woensdag 04 feb 2015 (11): dictee 816 (deel 3) √

Dictee - dictees [0508]

Oefendictee 816 (deel 3)

Dictee 816, alinea 7 t/m 10.

7. Bij ivf-et vindt ook nog een embryotransfer plaats. Het was een beetje flauw, dat essaytje over dat butterfly'tje. Kijk, een trein met dubbele tractie. Hij ging terug naar het à-proposonderwerp. Zijn arabeskenproductie vond zijns gelijke niet. Zullen we een Bacardi [nog merknaam] drinken? Of heb je liever een bacootje voordat we met onze bahcootjes aan de slag gaan? Heb je een beeltenis, een konterfeitsel van hem? In een Belgenmop mag je wel wat belgicismen gebruiken. Die bête bèta houdt van feta. In dat cabaret werden de moppen je als het ware op een kabaret [presenteerblad] aangeboden. Schrijf je 'cedille' nu met of zonder cedille? Er zijn tien chaise(s) longues besteld door de twee chef-koks. Chefs-staf zijn chefs van staven (GB - ook: chef-stafs). Een copywriter, krijgt die het copyright? De censors bereikten in eerste instantie geen consensus. Een
cum-suisaanduiding gaat uit van cum suis (c.s.) - met de zijnen..

8. Als aandenken bracht hij een didgeridootje mee. Het toppunt: aan dovemans deur voor dovemansoren spreken. Mooi stel die twee: doorsnee-Vlaming en volbloed Nederlander. Zij verkopen diverse variëteiten hoofdeau-de-cologne. Willen alle dames en heren dame(s) blanches? Elke EHBO'er moet een EHBO-diploma hebben. In haar jurk zat een entre-deuxtje en ze smikkelde van haar entrecoteje. In Eurazië kun je genieten van Euraziatische vergezichten. Wat die flapuit al niet op de flip-over (flap-over) durfde te schrijven: dat wil je niet weten! Daar gebruik je nu pâte de verre [glaspoeder] voor. Iemand goedendag zeggen wordt in werkwoordsvorm goedendagzeggen. Wat kom je tegen in huis, tuin en keuken? Nou, huis-tuin-en-keukenartikelen. Je ziet dat ongedierte in steeds groteren getale. We hebben
gejeu-de-bould op de jeu-de-boulesbaan.

9. Vanuit de keeper beschouwd, was die goal niet nodig. Pas op voor dat 'convoi exceptionnel'. Wat hebben côtelettes suisses, dat koteletten niet hebben? Antwoord: ham en kaas! Wat, een Indochinees die
Indo-Germaans spreekt? Zó'n indo? Leg nu eens haarfijn uit, het verschil tussen extreemlinks en links-extremistisch. Het przewalskipaard en de lipizzaner kwamen weer eens voorbij. Pas op voor die maffioze maffiosi. De judoscheidsrechter riep 'mate' en dorstte al naar de maté die in de pauze geserveerd wordt. Ook een ménage à trois moet er een menage opna houden. Hij baalde er ontiegelijk van, onverrichter zake te moeten terugkeren: hij verwenste
Onze-Lieve-Heer daarvoor. Je zou er het je-ne-sais-quoi,
ik-weet-niet-wat van krijgen. Hij had een heel mooi jeu de mots [woordspeling, mv. jeux] en vertoonde een magistraal jeu de théâtre [toneeltruc].

10. Welke beesten hebben een snavellel? Een peper-en-zoutstel bestaat uit een peper- en zoutvat. Mooi, dat poëma over die poema. Hé poppelepee, een mooie popelpee! Kun je wat pre's [of ook maar een enkel preetje] van deze aanpak aangeven? Wees op je qui-vive bij het quizzen [ook: kwissen]. De Rapaljepartij bestond uit rapaljanen: allemaal rapaille! Een remplaçant remplaceert iemand en Provençaalse kruiden komen uit de Provence. In haar rêverie maakte ze een reverence voor de prins op het witte paard. De Rode Halve Maan doet goed werk. Safe sex is veilige seks. Ook de sylvester vierde silvesteravond. Wordt ook het lot van sidderalen echt in het siderale jaar beschreven?

 

0507 Dictee woensdag 04 feb 2015 (10): dictee 816 (deel 2) √

Dictee - dictees [0507]

Oefendictee 816 (deel 2]

Dictee 816, alinea 4 t/m 6.

4. Een inductieklos is een ruhmkorffse(!) klos. Aan dat bedrijf is indult (respijt) verleend. Pas na elk dictee blijkt dat het een infans in utero matris, een onvoldragen pennenvrucht, was. Infectief schelden is smaden met ziekte-invectieven zoals klerelijer. Knap: hij leegde de laars bier in einem Guss. Is het 'infectieus' of 'infectueus'? Beide. De infideles [mv., ongelovigen, heidenen] moeten nodig bekeerd worden. In het inferno heersen infernale toestanden. Hij is geïnfluenceerd door de rococoschilders. Iemand met infofobie moet zich niet bezighouden met infobesitas op de infobahn. We zullen u de informatie-cd toesturen. Mag een SD-kaart [SD-card - secure digital card] ook? Hou je dat staande in foro conscientiae [voor de rechtbank van het geweten]? Hij vindt dat infra dig(nitatem) [beneden zijn waardigheid]. Hem wacht een in-morastelling [ingebrekestelling], hij is in gebreke gebleven. Die ingénue ingénue draagt een ingénuekapsel. Die gedachte heeft de Boze hem ingegeven.

5. Wie zijn er ingezetene(n) van het Rijk? Een ingot [uh] is een baar [bv. goud]. Er wordt wat afgeleden in hac lacrymarum valle, in dit – aardse – tranendal. In de naam van Jezus, in nomine Iesu, I.N.I. De iniquiteit [onbillijkheid] werd ongedaan gemaakt. Hier is een
CO₂-injectie noodzakelijk. Dit wordt in octodecimo gedrukt. Het barstte er van de BN'ers (bekende Nederlanders) en BV's (bekende Vlamingen). Leg eens uit wat de vergelijkbare begrippen ki [kunstmatige inseminatie], k.i.d. [donor] en kie [echtgenoot] inhouden. Begrijp ik het goed: één inseparabel(s), twee inséparables? In silvam ligna ferre: water naar de zee dragen (letterlijk: hout naar het bos dragen). In sudore vultus tui, in het zweet uws aanschijns, zult ge uw brood verdienen. Australisch Insulinde is de Papoease eilandengroep. Het insz-nummer staat voor iden­ti­fi­ca­tie­num­mer so­ci­a­le ze­ker­heid.

6. De intangible is de immateriële waarde, bijvoorbeeld de waarde van een merknaam. Met veel IQ en wat AI kom je tot een verantwoord ID (intelligent design). Het begrip 'intelligence du coeur' [uit het hart voortkomend begrip] en de uitdrukking 'intellegenti pauca' [een goed verstaander ...] intrigeren me. Hij had de intentie de intensie [begripsinhoud van een term] van dit begrip te expliqueren (expliceren). Hou op met die interessantdoenerij. Heb je mijn interlockje gezien? Inter pocula [onder het drinken van een glaasje] zullen we het wel eens worden. Inter nos gezegd en gezwegen: ik twijfel altijd weer over de schrijfwijze van 'transoceanisch' en 'interoceanisch'. [en midoceanisch, Oceanisch = uit Oceanië] Intituleren is van een intitulé [opschrift] voorzien. Een introïtus is wel iets anders dan een introitus vaginae [schede-ingang]. Spreek uit: 'invalsas'. Waar ging de Investituurstrijd [strijd keizerlijk en pauselijk gezag] over? Wat bedoel je met
cis-transisomerie [stereo-isomerie? Daar heb je weer zo'n it-girl. Eindelijk kon hij naar zijn ithaca [vaderland] terugkeren. Zijn
cum-laudepromotie was opvallend.