zondag 23 november 2014

0377 Dictee woensdag 19 nov 2014 (12): dictee 801 (deel 3) √

Dictee - dictees [0377]

Oefendictee 801 (deel 3)

Dictee 801, alinea 7 t/m 10.

7. Een cami is de gebedsruimte van een grote moskee. Wat moet ik me voorstellen bij een camgirl? Niets, want die stelt zichzelf voor. Hoedt u zich voor de Napolitaanse camorra. D66 heeft een ijzersterke campaigner, hij trekt rond met een camper. Hij trok door de campo's van Patagonië. Italianen verzorgen hun campi santi [begraafplaats, enk.: campo santo] goed. Trees heeft een Canadees (en is dus een canadel). Kijk daar: meer dan één canada [canadaboom, populier]! Holland en de Hollanders: canaux, canards, canaille. De cancan is een populaire revuedans met veel vertoon van froufrou (ook: een koekje bestaande uit twee wafeltjes met crème au beurre ertussen). Is canderen kandij maken? Nee, versuikeren. Wat voor religie is candomblé [vermenging r.-k. + traditioneel]? De politie zet cannachoppers [heli] en -sniffers [ruikers] in. De canossagang is de gang naar Canossa. Joepie, ze hebben een canopenveld gevonden [lijkvaas, asurn]. Cantal [kaas] op het brood?

8. Wie cant [kèhnt - dieventaal] spreekt, is verdacht. De naaldhouder van een pick-upelement is een cantilever. Cantuccini zijn biscotti di Prato. Canyoning doe je in een canyon (ook: cañon). Een capacitor zit in horloges en rekenmachientjes. Een capermovie is een kraakfilm (heistfilm). De grijsaard had capitis nives [sneeuwwit haar]. Hij was capo di (tutti) capi. Dat zit verstopt onder de capot [kaa-poo - motorkap]. Capotes anglaises zijn kapotjes. Waar zit die capslock [op toetsenbord]? De captcha is de completely automated public
Turing-test to tell computers and humans apart. Captuur lijkt mij gewoon kapen. Begin daar maar niet aan: caput Nili quaerere [de bronnen van de Nijl zoeken], een onbegonnen werk. Cara waren vroeger de chronische aspecifieke respiratorische aandoeningen. Caramba [uitdrukking verbazing], nou breekt m'n klomp! Ga niet met haar in dispuut: ze is een caractérielle [rechtlijnig, koppig]. Is die plaat gerepousseerd [door kloppen op de achterzijde reliëf aanbrengen]?

9. De term 'revivificatie' komt uit de chemie, de term 'revivescentie' kan op bevroren lichaamsdelen slaan. Met kerst en oudjaar lezen we reuzereuzenromans. Die voetbalclub heeft een rijk gevulde en rijkgeschakeerde prijzenkast. Dat rijsscherm dient om zandverstuiving tegen te gaan. Een reuzenhamburger is reuzegroot. Sjing-boem is een verkorting van retteketetsjingboem. Vitters moet je retorqueren [met eigen woorden bestrijden]. Is het niet te rigoureus om de rigaudon [Provençaalse dans] te verbieden? Met rials kun je niet in Saudi-Arabië (ook: oe) of Qatar betalen. Wel met riyals! Er gaan bijna elf ri's [Japan, ruim 3,9 km] in een marathonafstand. Een CDO is een collaterized debt obligation (en dus risicovol). Poudre de riz (poudre d'iris - talkpoeder) kun je beter niet op ris de veau [kalfszwezerik] doen! Hardsteen, carbonkalksteen, arduin of Escosijnse steen komt uit de streek van Ecaussinnes, Henegouwen. Carolinapine [kèh-ruh-lahj-nuh-paajn] is een houtsoort.

10. CMC is carboxymethylcellulose. Carco is de volksnaam voor een grote zeeslak. Je zal maar hypertrofische cardiomyopathie [spieren in hartwand verdikt] hebben. Cardio-thoraxchirurgie is hart-thoraxchirurgie. Verklaar het adjectief cardiothoracaal [hart en vaten in borstholte]. Cardiotocografie (ctg) is de grafische registratie van de hartslag van de foetus in de baarmoeder. Een carenzdag behoort tot de carentietijd [wachttijd]. Voor het boomwoord 'karet' [rubberboom] heb je geen caret [dakje] nodig. De druif van de carmenère geeft paarsrode wijn. Het johannesbrood wordt ook carobe genoemd. Hij is een carottebiljarter [verdedigend spel], en soms ook karottentrekker [lijntrekker] of (=) carottier (en in zijn eigen streektaal zelfs nog wel een carotteneter - peen, wortel).

 

0376 Dictee woensdag 19 nov 2014 (11): dictee 801 (deel 2) √

Dictee - dictees [0376]

Oefendictee 376 (deel 2)

Dictee 801, alinea 4 t/m 6.

4. Nieuwe loten aan de koffiestam: caffè latte (mv. lattes of latte's), caffè lungo en caffè macchiato. Bij ingewikkelde bouwprojecten kunnen er meer cahiers des charges [opsomming voorwaarden aanneming] zijn. Een cairn is een pre-Keltisch gedenkteken. De caisse werd goed gespekt. In een cakebox doe je dvd's of cd's. Een cajon [ch] is een handtrommel. Een caixa [kahj-sjaa] is een Braziliaanse snaredrum [èh:] (ook: snaardrum). Een atleet op volle snelheid moet je niet calcar addere currenti: nodeloos aansporen. De officiële naam hiervan is chalcedon [VD ook: calcedoon, chalcedoon]. Een calcaneusspoor is een hielspoor. Een cado is een calamiteitendoorsteek. Moet je calculatief commitment waarderen? Dat staat niet linksboven (links boven-), maar rechtsonder aan (rechts onderaan) de bladzijde. In het Brugse Ommeland vind je nog heel wat van die Brugse traveeën [gewelfveld, bij gevel]. Het duchessekant is een zeker Brugs kant.

5. De Brugse metten moet je in 1302 situeren. In de régence hadden de refugiees de overhand op de mannen. Noem je dat nou reflectie of deflexie? Het vrouwelijkereligieuzenclubje maakte een uitstapje, terwijl het mannelijkereligieuzenclubje thuisbleef. Een nota van remarque komt van de Algemene Rekenkamer, is dat niet remarquabel? Wist je, dat reien ook vlakschaven is? Een vennootschap en commandite is commanditair. Ze lijdt nogal hevig aan het reisstresssyndroom. Een reinette uitspraak[mag zonder 'tuh'] is gewoon een renet. Een calculus (stemsteentje) Minervae is de beslissende stem. Een calèche noemen Jaan, Peer en Pauw gewoon een kales. Wat is een calembour [woord- of naamspeling]? Je doet dat zeker pas ad calendas graecas [nooit, met sint-juttemis]?

6. Heb jij bij Monsieur Calicot een calicokat van calicot gekocht? Callositeit is calleusheid. Hij is een erkend columnist, maar helaas ook calumnist (hij calumnieert - belasteren - anderen). Die arts geeft heel gemakkelijk calmantia (pseudo-Latijn - kalmerende middelen, enk.: calmans). In dat gebouw hebben ze een calorifère [buizen met warme lucht]. Wat, doe jij aan calisthenics [zekere fitness]? Of was het callanetics? Zo'n calvarieberg kun je overal aantreffen. Een calville is een kalvijn, niet: Calvijn dus. Leg uit wat calx [begrip uit chemie] is. Hij heeft een cam [kèhm] (camera, webcam) bij zich. Neutrale camber bestaat niet. Alleen positieve of negatieve: slijtage buiten- of binnenkant band. Is cambozola echt een kruising van camembert en gorgonzola? Cambric [èh] is batist, kamerdoek. Cambré is een basisbeweging bij ballet en da
ns. Een camjo is een camerajournalist. Is die fiets van de camion gevallen [gestolen]? Een camino (de Santiago) is een pelgrimspad naar Santiago de Compostela. Cananefaten, Kaninefaten waren een Germaans volk dat in de eerste eeuw van onze jaartelling in Zuid-Holland leefde.

 

0375 Dictee woensdag 19 nov 2014 (10): dictee 801 (deel 1) √

Dictee - dictees [0375] 

Oefendictee 801 (deel 1)

Dictee 801, alinea 1 t/m 3.

1. In de drie Punische oorlogen kwam je heel wat punische trouw (fides Punica, Punica fides, trouweloosheid) tegen. De juiste toedracht bleef in delfische nevelen gehuld. Het orakel van Delphi is het pythische orakel. 'Het Delfts orakel' is een epitheton van Hugo de Groot (Grotius), van wie het predicatief 'grotiaans' is. Had je in het quattrocento ook al cuatro's zoals in een typico-orkest? Een andere naam voor pyrethrum is bertram. Het quart d'heure de Rabelais is beslist iets anders dan de 15 minutes of fame. Om die status quo te handhaven moet je op je qui-vive zijn. Quisse [gedeelte gebraden kip] is niet iets zoals kipquiche [hartige taart]. Militairen kunnen een raakschot [treffer] produceren, voetballers een raak schot [lemma 'treffer']. Rabauwen en rauwdouwers (rouwdouwers) zijn het! Een rancher [ee] is een ranchero [ah]. Met de zaklamp bescheen hij de rakklamp.

2. De ramboersappelen werden onder rembours verstuurd. Wat een raggel: de rachel was te kort. Een verwijzing naar ragout kwam ik hoe dan ook tegen bij: barquette, blanquette, cassoulet, chipolatapudding, civet, croustade, deegmandje, frituur, lamsragout, pasteitje, ragoutbroodje, rissole, salmi, saupiquet en vol-au-vent. Een raout is trouwens een deftige avondpartij [ook: rout]. Zittend op de raffiastoelen dronken we ratafia [likeur]. Een interim-aandeel kan later worden ingewisseld. De CAC-40 is de Compagnie des Agents de Change-40 (beursindex van Parijs). Zich caché houden is zich schuilhouden. Cachaça is een Braziliaanse sterkedrank op basis van suikerriet. Een caccia is een muziekstuk waarin een jachtscène wordt uitgebeeld. Cacciucco [tsj, oe, k] is de traditionele Italiaanse vissoep. Een cachelotje is een potvisje.

3. Deze opvatting moet radicitus [met wortel en stok] uitgeroeid worden. Een cachet-crampon is een sluitplaatje voor brieven. Wie cachectisch is, lijdt aan cachexie [slechte algemene lichamelijke toestand]. De (het) cacholong is geen long (maar melkwit opaal). Cachou wordt ook wel catechu genoemd. Een cacique is een stamhoofd van indianen (in Midden- of Zuid-Amerika, vergelijk ook: caciquisme - ook: kazike). De cacimbo [kustnevel] vind je aan de kust. Cachounoot is een ander woord voor cashewnoot. De cadenza is de cadens. À (A) la Plato is platonisch en cadmisch zeg je van een overwinning [cadmische overwinning = pyrrusoverwinning]. De caduceus is de staf van Mercurius. Een caecum is een blindedarm. Ze zouden caelum et terras miscere = hemel en aarde bewegen. Raar: cafés crème of: café crèmes, beide alleen VD], café billards [alleen VD], café(s) complets [GB, VD], café(s) noirs [GB, VD], café(s) chantants [GB, VD], café(s) dansants [alleen VD], café(s) glacés [alleen VD] (enne … thé(s) complets - alleen VD). Alles 2020! Wat is een cafetière [tj]? Zekere koffiepot!

 
 
 

zaterdag 22 november 2014

0374 Dictee woensdag 19 nov 2014 (9): dictee Papendrecht 2014 √

Dictee - dictees [0374]

Dictee Papendrecht 2014

Een razende roeland

1. Een woelwater met ADHD, anorexia nervosa en een tic deed nooit iets op zijn elfendertigst. Al van jongs af (aan) was hij een
spring-in-'t-veld [tfelt]. Curieus genoeg vond hij prompt emplooi als duvelstoejager bij een sjofele antiquair die ook een antiquariaat uitbaatte.

2. Deze detaillist managede zijn toko vanuit een negentiende-eeuws neorenaissancistisch herenhuis. Driemaal 's weeks liet hij hem in een bazaar, waar men non-stop terechtkon voor duizend-en-een artikelen, als stagiair buffelen. Bepaald niet je van het.

3. Ook werd hij herhaaldelijk tewerkgesteld in een douanedepot waar exclusieve transitogoederen, bestemd voor een excentrieke kno-arts, en dépôt werden bewaard. Statten had echter zijn absolute voorkeur. Funshoppen was een van zijn favoriete hobby's.

4. Zijn partner Truus, geen excuustruus overigens, fêteren met een pikant bikinietje, een chique ceintuur of een eau-de-cologneflesje was voor hem het summum. Hij vleide zich dan ook met de gedachte dat hij voor haar de ware jakob was.

5. Ocharm, pinpas geskimd en portemonnee gegapt. Een financieel debacle dreigde. Toen ook nog eens Truus' felblauwe trijpen toque afwaaide en in de fecaliën belandde, scheidde zij acuut van hem. Mogelijk wachtte hem het franciscanenklooster en het celibaat.

6. Terneergeslagen verzeilde hij ten langen leste in een uit eensteensmuren opgetrokken laatmiddeleeuwse ruïne. Hier moeten ooit amoureuze rendez-voustjes hebben plaatsgevonden, dacht hij verlekkerd. Hoewel afgetobd was zijn misère hierdoor snel weggeëbd.

7. Daar het die dag extreem mistte en buiig weer was, miste hij de trolleybus. Dit verplichtte hem zijn hybrideauto (hybride auto) te gebruiken. Thuis fakete hij een migraine waarop zijn Tsjetsjeense au pair hem vijf paracetamolletjes aanreikte. Hij lag toen rap in Morpheus' armen.


vrijdag 21 november 2014

0373 Dictee woensdag 19 nov 2014 (8): dictee Zutphen 2014 √

Dictee - dictees [0373]

6e Groot Zutphens Dictee 2014

1. De Latijnse School, alwaar zonen van het Zutphense patriciaat hun vrije tijd in een ruimte vol incunabelen op lectrijnen besteedden aan de studie van het liturgische en klassieke Latijn, de mathematica en codicologie, werd in de middeleeuwen bestierd door scholasters, kanunniken van het kapittel van de Sint-Walburgiskerk.

Correct volgens de spellingsregels, maar correct is volgens het donorprincipe Sint Walburgiskerk [de kerk is immers al heel oud ...]

2. Vele duizenden leerlingen hebben in de torenstad [alleen plaatselijk: T] hun middelbareschooltijd doorgebracht om ten langen leste – cognitief beslagen ten ijs – de adolescente fase te beëindigen en om carrière te maken als bijvoorbeeld elektrotechnicus of coupeuse.

3. Hoewel deze Hanzestad weleens [GB ook: wel eens]een antroposofisch bolwerk wordt genoemd, met onder meer twee grote vrije scholen volgens Steiners leer, zijn ook andere vernieuwende onderwijstypen, zoals montessorionderwijs en daltonscholen vertegenwoordigd; de Walter Gillijnsschool [eigennaam] voor jenaplanonderwijs breidt dit jaar zelfs de accommodatie uit.

4. Op de zondagsschool, fenomeen van de negentiende-eeuwse protestantse orthodoxie, trachtte de catechiseermeester Bijbelteksten en de vraag-en-antwoordhoofdstukjes van de Heidelberger catechismus [VD] met zijn tale Kanaäns in te prenten bij de jongeren, geenszins allen mama's-kindjes oftewel brave hendriken.

5. Ook in het Zutphense waakt de leerplichtambtenaar erover dat de lessen, het mediathecaire studie- en ophokuur incluis, niet verzuimd worden, maar door vmbo'ers, havoërs en vwo'ers zinvol gevuld worden met gebruikmaking van smartphones en iPads: er dient ge-sms't en gewhatsappt te worden!

6. Sinds het college van B en W twee jaar geleden besloot de subsidiëring van de Muzehof [eigennaam] in vier jaar tijd snel af te bouwen, laten muziekdocenten, zoals de akoestischegitaardocent en de cellolerares, zich als zzp'ers inhuren.

7. Onder auspiciën van de Historische Vereniging Zutphen startte recentelijk de geüpgradede cursus Zutphenkunde die opleidt tot zutphanoloog.

 

0372 Dictee woensdag 19 nov 2014 (7): dictee Ditjes en datjes (2) √

Dictee - dictees [0372]

Ditjes en datjes (2)

A. Skuff. Weer zo'n geniepige wijziging van VD. Het was eerst skuf met één f, nu met twee. Het is Nederlandse hasj en het is een samentrekking van skunk (soort van nederwiet) en stuff (verdovende middelen zoals cocaïne, hasj(iesj) of marihuana en heroïne). Ik heb nog even op 'hasj' gezocht: de afghaan komt uit Afghanistan, de rode of gele libanon (lieb) uit Libanon, de marok uit Marokko, de (zwarte) nepal uit Nepal en de paak uit Pakistan. Verder kwam ik nog tegen: blowen, cannabist (gebruikt hasj of weed = wiet) en chillum (deel van een waterpijp voor dat doel). In een hasjshop (niet te verwarren met een hashtag!) worden joints gerookt. Kif of kief is van mindere kwaliteit, nederhasj is in Nederland gekweekt en de roos van Libanon levert hasj. Spacecake is gebak met hasj en een stickie of blowtje is een zelfgedraaide joint. Ik heb ook nog gezocht op '*hasj*': dan vind je bijvoorbeeld Rosj Hasjana (Joods Nieuwjaar, ook: Jom Hazikaron ) en Jom Hasjoa (dag waarop de vervolging en de moord op de Joden in de Tweede Wereldoorlog worden herdacht). Binnen artikelen ook nog: asjeweine (afgeleid van het Jiddische hasjeweine: weg, verdwenen), condoomblowen, hasjgroothandel (what's in a name?) en thuiskweker. Pollum is overigens hasjiesj van in kassen gekweekte nederwiet.

B. Een waargebeurde anekdote (dictee Rooi = Sint-Oedenrode). We moesten opschrijven virulente barensweeën. Er was een deelneemster die schreef: vier uur lentebarensweeën. Zoiets schattigs kun je in redelijkheid toch niet fout rekenen? Eigenlijk zou de betreffende deelneemster bonuspunten moeten krijgen …

C. Bij een dictee moesten we 'fashionaddict' schrijven. Dat werd een hele discussie, waarbij ik mezelf nog weleens te veel wil laten gelden … De jury vond dat je 'fashion addict' los moest schrijven omdat het een leenwoord (leenuitdrukking) uit het Engels was: het staat ook zo in het Engelse woordenboek. Echter mijn repliek: de woorden 'fashion' (mode) en 'addict' (verslaafde) zijn gewoon Nederlandse woorden. Nou ja, ik bedoel: ze staan in VD. Maar dat bekent wel dat een samenstelling ermee (lees: met die znw.!) volgens de Leidraad voorin het Groene Boekje aaneengeschreven wordt. En als dat niet voldoende zou zijn: VD heeft sinds kort ook het woord 'fashionvictim' opgenomen.

D. In hetzelfde dictee rekende de jury 'rood gekleurde' en 'roodgekleurde' beide goed. Ook dat is niet correct, want als je bij lemma 'gekleurd' in VD kijkt, zie je dat 'roodgekleurd', 'blauwgekleurd', etc., aaneen moeten. Wel lastig trouwens dat die woorden zelf geen lemma zijn: je moet echt bij 'gekleurd' kijken, want als je bijv. naar '*gekleurd kijkt', zie je alleen bontgekleurd, felgekleurd, gekleurd, ingekleurd en ongekleurd [2020: veel meer]. Binnen artikelen is het een beetje een rommeltje bij VD, want daar vind je ook 'lichtgekleurd' en 'donkergekleurd', maar vaak ook nog 'groen gekleurd' en 'roze gekleurd'. Het moet dus echt allemaal aaneen! 2020: nog hetzelfde rommeltje!
 

0371 Dictee woensdag 19 nov 2014 (6): dictee Middelharnis 2014 √

Dictee - dictees [0371]

Dictee Middelharnis 2014, auteur: André Kastelein

1 De tatoeage, de tattoo, het tatoeagetje of het tattootje: kunstwerk of slechts een statussymbool van voetballers die, ondanks een ontbloot bovenlijf, de indruk wekken een fluorescerend hawaïshirt te dragen?

2 Tattoos komen in vele vormen voor: van frêle biedermeier cherubijntjes [evt. aaneen] in lichtturquoise of acaciaroze tot vervaarlijke kalasjnikovs in leigrijs of eh [ook: euh, uh] …zwartepietenzwart [ook: Zwarte Pietenzwart].

3 Dan zijn er natuurlijk nog de teksten die in gotische majuskels op zijn elfendertigst door de tatoeëerder met Oost-Indische inkt minutieus op boven- of onderarm, schouder of de knokkels worden geplaatst.

4 Ook Chinese karakters zijn favoriet en menige vermeend confucianistische spreuk blijkt tot hilariteit van de afhaalchinees gekopieerd van zijn menukaart: de naïeve drager blijkt tjaptjoi, kroepoek of babi pangang te propageren.

5 Naast Egyptische hiëroglyfen [ook: hiërogliefen] en tribale uitingen uit de exotische Polynesische samenleving of de Viking- en Maoricultuur zien we in groten getale bij jongedames [evt. jonge dames] – excusez le mot – excentrieke ‘aarsgeweien’, die menige spijtoptante ten langen leste weg zal laten laseren.

6 Uiteraard zijn er ook doe-het-zelvers die, minder hygiënisch werkend, onesthetische konterfeitsels op hun biceps aanbrengen, waarop later, door hun automutilatie, eczeemachtige woekeringen ontstaan die de aangebrachte pin-ups nog meer welvingen geven.

7 Chagrijnige dobermannpinchers op behaarde ruggen, gargouilles op intieme plaatsen, initialen van maîtresses op armen; de tijd schendt je echter: bij het ouder worden blijkt determinatie van de afbeelding door plooiing van de huid steeds problematischer.

8 Eenmaal volgetatoeëerd storten de freaks zich vol enthousiasme met graffitispuitbussen op treincoupés, portakabins, elektriciteitsverdeelkasten, halfpipes en desolate viaducten om daar hun ‘tag’ als geurvlag achter te laten.