Dictee
- dictees [0328]
Oefendictee
793 (deel 1)
Hierbij
de eerste drie alinea's van dictee 793.
1.
Primum lapidem
posuit: (hij of zij) heeft de eerste
steen gelegd (P.L.P.) Is het nu
pluchetapijt of pluchen tapijt? Beide.
Deze pc bevat veel plug-inhardware. Geen gezicht, zo'n pluimeloze
kip op een pluimenbed. Zij is een
geboren pluisster. Het hemellichaam Pluto is geplutood. We werden
door Pluvius gegeseld. Het PMWS
(postweaning multisystemic
wasting syndrome)
is de wegkwijnziekte, een bepaalde varkensziekte. Met png's
worden portable
network graphics (beeldbestanden
in PNG-formaat) bedoeld. Een PO
Box is een post
office box,
een postbus. (Het) POD, printing
on demand,
raakt meer en meer in zwang. Poedja's [drum,
ook: godsdienstig ritueel] brengen hoge tonen voort. Poehpoeh,
was dat werken! Poelepoele, hier is wat brood! Ze zouden veel poerim
[drukte] maken. Ze hadden dan ook veel
poerem [koude drukte]. Met GB schrijven
we 'poezen' (meervoud). Van VD mag ook
wel een s.
2. Hij
is een erkend poetjesbaas [heler, opkoper].
Ken je de poetslipvis? Hij bracht zijn poids [pwah]
in de strijd tegen dat poignante [schrijnend]
armoedegeval. Wat zijn een point allongé [streepje
boven noot] en een point sur tête [punt
erboven]? Zij borduurt veel point-lacé [met
kleine ingeweven figuurtjes]. Opportunistische politiek heet
in het Duits Politik von Fall zu Fall. Het gaat mis als de politique
politicienne [politiek om de politiek]
leading wordt. Volgens een poll was de
polka-mazurka toen erg in.
Gewoon een mooi woord: 'polyidie' [samenwerken
verschillende pangenen] (en niet polyinterpretabel). Bij de
originele Babylonische spraakverwarring barstte het van weinig
geslaagde polylogen [groepsgesprek]. Een
pomo heeft een trendy en pomo [postmodern]
levensstijl. Ze droeg een ponceau [papaverrood]
poncho [regencape]. De afkorting
lb. staat voor libra
(Engels pond). Dat is een handige pons asinorum [ezelsbrug]!
Popi doen mag, maar niet te poop [populair],
hè? Wees vooral geen popiejopie. Bij het schaatsen kun je pootje- of
beentje-over doen.
3.
Er stond popjazz en pop-klassiek op het programma. Een poppedeine
noemt een slappe pop in een poppenhuis een poppelijs of poppemie. De
poppoll zal het uitwijzen. Een poppesnor
is een overijverig speurder. De e-mail werkt niet: POP-server kapot!
De Baakse (Baak ligt 7 km ten zuiden van Zutphen) populier heeft een
lichte stam. Spreek snel uit: paternoster en pornoster.
Ik houd van dat porseleinbloempje, menistenzusje,
hoe-langer-hoe-liever. Is Italië een pornocratie? Een portakabin is
een kant-en-klaar geleverd tijdelijk gebouw. De (Verheven) Porte was
de regering van het Ottomaanse Rijk. Ik knapte echt op van die porto
flip [glas port met geklutst ei]. De
port-salut is zekere trappistenkaas. Wat doet het POSA
[peloton voor observatie,
steun en aanhouding] in
België? En waarvoor dient eigenlijk een POS-apparaat
[betaalautomaat, point of
sale]? Positis ponendis: verondersteld
wat verondersteld moet worden.
woensdag 15 oktober 2014
zondag 12 oktober 2014
0327 Dictee woensdag 08 okt 2014 (4): dictee 792 (deel 3) √
Dictee- dictees [0327]
Oefendictee 792 (deel 3)
Hierbij de alinea's 7 t/m 10 van dictee 792.
7. Ach vent, loop niet te pijpzeiken! Hij is een echte corpspik (lid van het studentencorps). Ze koestert haar pikkebaasje (pikkie - kleine jongen), ook als die pikkedillen [kleine zondes] begaat. (mixed) Pickles maak je toch niet met pickels [pikhouweel bergbeklimmers]? GB pilav, VD ook pilau [rijst in vleesnat]. Je bent een lelijke pilatus! Ze had haar pillendoos en haar pillegift in haar pillbox [dameshoedje] zitten. In Hongarije betaalde je heel vroeger [tot 1-8-1946] met pengö's; deze zijn op een pingo [heuvel met kern van ijs] gevonden. Punniken (kurkjebreien) is iets anders dan pinkelen (div.). Op de Pilatustrap [Lateraan, Rome] kun je een aflaat verdienen. Komt pineau [likeurwijn, basis: cognac] van de pinot [druif of gelijknamige wijn]? Pijnlijk: hij viel in de pinnekensdraad [prikkeldraad]. Op Spaanse kinderfeestjes zie je vaak piñata's [met snoep gevuld voorwerp]. Een pionieroos is een pioen. Meer pip's, dat kan toch niet: er kan er toch maar een (de) primus inter pares zijn? Een pépite (Suriname: pipiet) is een goudklomp, nee: geen zoutklomp! Piqueren is een piqué maken.
8. De pirog en de pirosjki zijn Russische pasteitjes. Wat is een pishtak [centrale toeganspoort karavanserai]? Hij zou van pissebed in kakkebed raken. Mijn tante was behoorlijk pissed. Een piston is een cornet-à-pistons. Ken je het pitch-and-putt [van golf afgeleid spel] en de pitch-and-run [golf, korte bal, rolt na neerkomen door] al? De pijnappelklier maakt pituïtrine aan. De ketting van Galle is een plaatschalmketting. Spreek goed uit: plaatslager (en plaatstaal, geen dialect, en plafondriet en plantui = pootui). Place aux dames, merci! Wat heeft een placer [open groeve, goudwinningsgebied] met goud te maken? Ik heb nogal veel plage-uren [onbezoldigde lesuren]. Plain chant is eenstemmige koorzang. Plaît-il (wat belieft u]? Het
plan-Marshall was beslist geen plan B. Hij was marshal bij de golfwedstrijd op de Marshalleilanden. Op plankijs kun je niet schaatsen. Zijn dat die plankklare boeken? Doe maar rustig aan, planplan. Hij verdiept zich nogal in de plantlore [plantenfolklore]. Hij weigerde plataf.
9. Die fielder [cricket, veldspeler] was een fielt. Wat vinden we zoal met '*fiel*'? Veel: stripofiel (en vele liefhebbers op andere gebieden), brownfieldconvenant (verlaten industrieterrein - Vlaamse uitdrukking), Celtic field [raatakker], DNA-profiel, I-, L-, T-, U-, V- en Z-profiel, infielder (binnenvelder), koffieleut (!), in vele samenstellingen ook profiel (silhouet, in profiel – en profil, etc.), hydrofiel gaas, profil perdu en profil en trois-quarts. Laten we ook nog even naar '*fyl*' kijken (bescheiden selectie): xanthofyl (bladgeel), stafyloom (druifgezwel), stafylokok of stafylococcus, profylacticum of profylaxe (voorbehoedsmiddel, voorkoming van ziektes) en chlorofyl (bladgroen). Hou die platitudes maar voor je! Karel heeft een platte band: hij is platgevallen. Na de competitie volgden de play-off en de playdown(s). In Spaanse steden heb je plazas mayores. De playboy vulde zelf de pleeboy aan.
10. Buitenlandse Zaken was vroeger op het Plein [Plein 23] gevestigd. Geef de pleisterstrijker even aan. Plexiglas is polymethylmethacrylaat. Bij natte pleuritis wordt exsudaat in de pleuraholte gevormd. Die plaisanterieën waren plezant. 'Befehl ist Befehl' is aan een plichtezel wel besteed. Hij heeft een welbesteed leven achter de rug. Bij het ballet kennen we de plié, de demi-plié en de grand plié. Haal de plintladder [grap met nieuwe werknemer, ook: 1 april] even, wil je? Niet verwarren: plioceen en plistoceen (pleistoceen). Een pl-lampje is een piëzoluminescentielampje. De snaar deed van 'ploing'. Wallen van versterkingen kunnen best plongees [flauw afhellend bovenvlak] hebben. Plooiing en plooi-ijzer.
Oefendictee 792 (deel 3)
Hierbij de alinea's 7 t/m 10 van dictee 792.
7. Ach vent, loop niet te pijpzeiken! Hij is een echte corpspik (lid van het studentencorps). Ze koestert haar pikkebaasje (pikkie - kleine jongen), ook als die pikkedillen [kleine zondes] begaat. (mixed) Pickles maak je toch niet met pickels [pikhouweel bergbeklimmers]? GB pilav, VD ook pilau [rijst in vleesnat]. Je bent een lelijke pilatus! Ze had haar pillendoos en haar pillegift in haar pillbox [dameshoedje] zitten. In Hongarije betaalde je heel vroeger [tot 1-8-1946] met pengö's; deze zijn op een pingo [heuvel met kern van ijs] gevonden. Punniken (kurkjebreien) is iets anders dan pinkelen (div.). Op de Pilatustrap [Lateraan, Rome] kun je een aflaat verdienen. Komt pineau [likeurwijn, basis: cognac] van de pinot [druif of gelijknamige wijn]? Pijnlijk: hij viel in de pinnekensdraad [prikkeldraad]. Op Spaanse kinderfeestjes zie je vaak piñata's [met snoep gevuld voorwerp]. Een pionieroos is een pioen. Meer pip's, dat kan toch niet: er kan er toch maar een (de) primus inter pares zijn? Een pépite (Suriname: pipiet) is een goudklomp, nee: geen zoutklomp! Piqueren is een piqué maken.
8. De pirog en de pirosjki zijn Russische pasteitjes. Wat is een pishtak [centrale toeganspoort karavanserai]? Hij zou van pissebed in kakkebed raken. Mijn tante was behoorlijk pissed. Een piston is een cornet-à-pistons. Ken je het pitch-and-putt [van golf afgeleid spel] en de pitch-and-run [golf, korte bal, rolt na neerkomen door] al? De pijnappelklier maakt pituïtrine aan. De ketting van Galle is een plaatschalmketting. Spreek goed uit: plaatslager (en plaatstaal, geen dialect, en plafondriet en plantui = pootui). Place aux dames, merci! Wat heeft een placer [open groeve, goudwinningsgebied] met goud te maken? Ik heb nogal veel plage-uren [onbezoldigde lesuren]. Plain chant is eenstemmige koorzang. Plaît-il (wat belieft u]? Het
plan-Marshall was beslist geen plan B. Hij was marshal bij de golfwedstrijd op de Marshalleilanden. Op plankijs kun je niet schaatsen. Zijn dat die plankklare boeken? Doe maar rustig aan, planplan. Hij verdiept zich nogal in de plantlore [plantenfolklore]. Hij weigerde plataf.
9. Die fielder [cricket, veldspeler] was een fielt. Wat vinden we zoal met '*fiel*'? Veel: stripofiel (en vele liefhebbers op andere gebieden), brownfieldconvenant (verlaten industrieterrein - Vlaamse uitdrukking), Celtic field [raatakker], DNA-profiel, I-, L-, T-, U-, V- en Z-profiel, infielder (binnenvelder), koffieleut (!), in vele samenstellingen ook profiel (silhouet, in profiel – en profil, etc.), hydrofiel gaas, profil perdu en profil en trois-quarts. Laten we ook nog even naar '*fyl*' kijken (bescheiden selectie): xanthofyl (bladgeel), stafyloom (druifgezwel), stafylokok of stafylococcus, profylacticum of profylaxe (voorbehoedsmiddel, voorkoming van ziektes) en chlorofyl (bladgroen). Hou die platitudes maar voor je! Karel heeft een platte band: hij is platgevallen. Na de competitie volgden de play-off en de playdown(s). In Spaanse steden heb je plazas mayores. De playboy vulde zelf de pleeboy aan.
10. Buitenlandse Zaken was vroeger op het Plein [Plein 23] gevestigd. Geef de pleisterstrijker even aan. Plexiglas is polymethylmethacrylaat. Bij natte pleuritis wordt exsudaat in de pleuraholte gevormd. Die plaisanterieën waren plezant. 'Befehl ist Befehl' is aan een plichtezel wel besteed. Hij heeft een welbesteed leven achter de rug. Bij het ballet kennen we de plié, de demi-plié en de grand plié. Haal de plintladder [grap met nieuwe werknemer, ook: 1 april] even, wil je? Niet verwarren: plioceen en plistoceen (pleistoceen). Een pl-lampje is een piëzoluminescentielampje. De snaar deed van 'ploing'. Wallen van versterkingen kunnen best plongees [flauw afhellend bovenvlak] hebben. Plooiing en plooi-ijzer.
0326 Dictee woensdag 08 okt 2014 (3): dictee 792 (deel 2) √
Dictee - dictees [0326]
Oefendictee 792 (deel 2)
Hierbij de alinea's 4 t/m 6 van dictee 792.
4. Zo'n Vlaams kortverhaal [NL: kort verhaal] is toch wel iets heel bijzonders. Het apostolicum, het credo, het symbolum apostolorum, is de apostolische geloofsbelijdenis (in twaalf artikelen), de geloofsbelijdenis van Trente. Het grote credo, het symbolum
Nicaeno-Constantinopolitanum, wordt in de eucharistieviering gebruikt. Kan een knuffel-Marokkaan een excuustruus of -guus vervangen? Wist je, dat de Piëriden de muzen zijn? Je herkende haar zo, die pierrette. Hij is even naar de piesemopsantee (puis-je m'absenter? - toilet). Hij is een scharrelaar, een malle pietje. Ha, daar is Pieterbaas met speculaas. Eigenlijk was, wat Piet Hein deed, ook pietheinen [stelen. roven]. Een pifont [picture] bevat bijzondere tekens. Zo'n jeruzalemmer (zijdenhemdje, pigeon - appel) kun je stoven. Het piggelmeesyndroom verwijst naar het bekende stripverhaal Van het Tovervisje.
5. Wat een mooie pigskintas (GB, VD ook: pigskin tas)! De Sorores Pauperis Infantis Jesu (Zusters van het Arme Kind Jezus) dragen als afkorting P.I.J. Een pijjekker is een wambuis. Hoe zit het met 'amor'? Wel: amor (de liefde – verouderd als literaire taal ook wel met hoofdletter – of een beeldje van Amor, de liefdesgod – net als Cupido en (Grieks) Eros), een amorspijl is een pijl van Amor en hou en trouw: (stad Gent: Fides et Amor). Met '*amor*'zijn er honderden (100'en) treffers, een selectie: amorce (klappertje), amor Dei (liefde tot God), amore et labore: door liefde en arbeid, amor et deliciae generis humani: lieveling van de mensheid, amor habendi: (behept met) hebzucht en amor sceleratus habendi: vuige hebzucht.
6. Ook: con amore iets doen, een fata morgana (!), namorgen (!), oboe d'amore, piccola morte, die man is polyamoureus, (keulenaar of) samoreus (!) (grote aak op Samber en Maas), vestigia amoris: de sporen der liefde en een viola d'amore. Kleilei is argilliet. De reuzenaronskelk wordt ook penisplant genoemd. Het bedrijf heeft een complete make-over ondergaan. Pijlgewichten sluiten in elkaar. Niet alle hout is pijlhout. Hij wist het pijlsnel en pijlscherp te verwoorden. Langs de rijkswegen zie je nog weleens een pijlwagen [Ja, die ...]. Zou die peilstok in die pijlstok [schacht van pijl, vuurpijl] passen? Het pijpenstrootjemoederkoren [schimmel: Claviceps microcephala] tast ook riet aan. Dat hotel heeft heel wat pijpenladeachtige kamers. Hij leed aan phpd: pijntje hier, pijntje daar. GB is puristisch: pijplijn, van VD mag pipeline ook [2020: GB ook!]. Bij de brandweer lullenman, thuis lulleman.
Oefendictee 792 (deel 2)
Hierbij de alinea's 4 t/m 6 van dictee 792.
4. Zo'n Vlaams kortverhaal [NL: kort verhaal] is toch wel iets heel bijzonders. Het apostolicum, het credo, het symbolum apostolorum, is de apostolische geloofsbelijdenis (in twaalf artikelen), de geloofsbelijdenis van Trente. Het grote credo, het symbolum
Nicaeno-Constantinopolitanum, wordt in de eucharistieviering gebruikt. Kan een knuffel-Marokkaan een excuustruus of -guus vervangen? Wist je, dat de Piëriden de muzen zijn? Je herkende haar zo, die pierrette. Hij is even naar de piesemopsantee (puis-je m'absenter? - toilet). Hij is een scharrelaar, een malle pietje. Ha, daar is Pieterbaas met speculaas. Eigenlijk was, wat Piet Hein deed, ook pietheinen [stelen. roven]. Een pifont [picture] bevat bijzondere tekens. Zo'n jeruzalemmer (zijdenhemdje, pigeon - appel) kun je stoven. Het piggelmeesyndroom verwijst naar het bekende stripverhaal Van het Tovervisje.
5. Wat een mooie pigskintas (GB, VD ook: pigskin tas)! De Sorores Pauperis Infantis Jesu (Zusters van het Arme Kind Jezus) dragen als afkorting P.I.J. Een pijjekker is een wambuis. Hoe zit het met 'amor'? Wel: amor (de liefde – verouderd als literaire taal ook wel met hoofdletter – of een beeldje van Amor, de liefdesgod – net als Cupido en (Grieks) Eros), een amorspijl is een pijl van Amor en hou en trouw: (stad Gent: Fides et Amor). Met '*amor*'zijn er honderden (100'en) treffers, een selectie: amorce (klappertje), amor Dei (liefde tot God), amore et labore: door liefde en arbeid, amor et deliciae generis humani: lieveling van de mensheid, amor habendi: (behept met) hebzucht en amor sceleratus habendi: vuige hebzucht.
6. Ook: con amore iets doen, een fata morgana (!), namorgen (!), oboe d'amore, piccola morte, die man is polyamoureus, (keulenaar of) samoreus (!) (grote aak op Samber en Maas), vestigia amoris: de sporen der liefde en een viola d'amore. Kleilei is argilliet. De reuzenaronskelk wordt ook penisplant genoemd. Het bedrijf heeft een complete make-over ondergaan. Pijlgewichten sluiten in elkaar. Niet alle hout is pijlhout. Hij wist het pijlsnel en pijlscherp te verwoorden. Langs de rijkswegen zie je nog weleens een pijlwagen [Ja, die ...]. Zou die peilstok in die pijlstok [schacht van pijl, vuurpijl] passen? Het pijpenstrootjemoederkoren [schimmel: Claviceps microcephala] tast ook riet aan. Dat hotel heeft heel wat pijpenladeachtige kamers. Hij leed aan phpd: pijntje hier, pijntje daar. GB is puristisch: pijplijn, van VD mag pipeline ook [2020: GB ook!]. Bij de brandweer lullenman, thuis lulleman.
0325 Dictee woensdag 08 okt 2014 (2): dictee 792 (deel 1) √
Dictee - dictees [0325]
Oefendictee 792 (deel 1)
Hierbij de eerste 3 alinea's van dictee 792.
1. Het zou toen per Van Gend en Loos verstuurd zijn. Hij heeft dat per accidens ontdekt. De vergadering stemde per acclamationem in. Het acclimatiseren (ook wel: klimaatschieten) is aanpassen aan een ander klimaat. Hij werd acuut opgenomen vanwege de peracuut optredende verschijnselen. Hij houdt van een rechttoe-rechtaan-aanpak [ook: rechttoe rechtaan aanpak]: sans ambages, hij is straight, rechtdoorzee. De Italiaan wilde per cassa betalen. Hij heeft problemen met de kaakklier. Per ardua (aspera) ad astra: door strijd tot overwinning. Ik ben ziek, per consequentiam kan ik niet komen. Hij heeft die functie per dativum [door omkoping] verkregen. Outfading (beeld) is iets anders dan perdendosi (muziek). Soms speelt hij de père de famille, soms de père noble. Per (omne) fas et nefas: met geoorloofde en ongeoorloofde middelen, langs allerlei wegen. Pergameense huiden (perkament) komen uit Pergamon.
2. Bij kadaverdiscipline gedraagt men zich als een lijk: perinde ac si cadaver. 'Pathetisch' [vol pathos] moet je niet verwarren met 'peripatetisch' [aristotelisch]. Die man is een peritus artis [kunstkenner], dat merk je zo. Een perkamenthuid wordt xeroderma genoemd. Abis perkara: punt uit! Jules Verne volbracht zijn tocht per mare per terras [over land en over zee]. Te betalen per mese [z] (per maand). Drink geen pernod (pastis) met pernoze mannen [dieven, pernoos]. Hij heeft zich geperpendiculariseerd [is opgestaan]. Drinken we nog een perrier [Frans mineraalwater]? Per saldo bevrijdde hij zich per saltum [met een sprong]. Het persiaan [krimmer, pluchestof = pluchen stof] komt volgens mij niet uit Perzië. Uitspraak: perspectograaf [vgl. perspectief]? Het perssel van die perssinaasappel smaakt voortreffelijk. Overreding is persuasie. Die auto is perte totale (total loss). De peseta Guineana is de munteenheid van Equatoriaal-Guinea . Mans: saaimans, professor Akkermans en Beulemans Frans, naast Simpelmans [verzonnen eigennaam].
3. Een somberman kan ook Simpelmans zijn. Ze was puriteins en dus niet libertijns. De naam PET komt van positron emission tomography. Petanque is een Provençaalse variant van jeu de boules. Marie petanquete erg goed. Een petinggi is een dorpshoofd. Wil je een
petit-beurre of een petitfour? Een petit-maître was een salonjonker. De petrarkisten maken veel petrarcasonnetten (geen shakespearesonnetten). Denk maar eens aan het petrinische hanengekraai. Het Petrusambt is het pausschap. Zenuwachtig? Peu nerveux! Ze heeft een affaire met haar (thera)peut. Met pfc wordt perfluorcarbon bedoeld. Is er verschil tussen een pieleman [penis, pielemuis] en een pielenman uit de aardewerkindustrie? Er komt goed vlees van piemonteses [pjee]. Hij was weliswaar niet piep, maar ook niet stok. Er stond een pièce montée van zoutjes op tafel.
Oefendictee 792 (deel 1)
Hierbij de eerste 3 alinea's van dictee 792.
1. Het zou toen per Van Gend en Loos verstuurd zijn. Hij heeft dat per accidens ontdekt. De vergadering stemde per acclamationem in. Het acclimatiseren (ook wel: klimaatschieten) is aanpassen aan een ander klimaat. Hij werd acuut opgenomen vanwege de peracuut optredende verschijnselen. Hij houdt van een rechttoe-rechtaan-aanpak [ook: rechttoe rechtaan aanpak]: sans ambages, hij is straight, rechtdoorzee. De Italiaan wilde per cassa betalen. Hij heeft problemen met de kaakklier. Per ardua (aspera) ad astra: door strijd tot overwinning. Ik ben ziek, per consequentiam kan ik niet komen. Hij heeft die functie per dativum [door omkoping] verkregen. Outfading (beeld) is iets anders dan perdendosi (muziek). Soms speelt hij de père de famille, soms de père noble. Per (omne) fas et nefas: met geoorloofde en ongeoorloofde middelen, langs allerlei wegen. Pergameense huiden (perkament) komen uit Pergamon.
2. Bij kadaverdiscipline gedraagt men zich als een lijk: perinde ac si cadaver. 'Pathetisch' [vol pathos] moet je niet verwarren met 'peripatetisch' [aristotelisch]. Die man is een peritus artis [kunstkenner], dat merk je zo. Een perkamenthuid wordt xeroderma genoemd. Abis perkara: punt uit! Jules Verne volbracht zijn tocht per mare per terras [over land en over zee]. Te betalen per mese [z] (per maand). Drink geen pernod (pastis) met pernoze mannen [dieven, pernoos]. Hij heeft zich geperpendiculariseerd [is opgestaan]. Drinken we nog een perrier [Frans mineraalwater]? Per saldo bevrijdde hij zich per saltum [met een sprong]. Het persiaan [krimmer, pluchestof = pluchen stof] komt volgens mij niet uit Perzië. Uitspraak: perspectograaf [vgl. perspectief]? Het perssel van die perssinaasappel smaakt voortreffelijk. Overreding is persuasie. Die auto is perte totale (total loss). De peseta Guineana is de munteenheid van Equatoriaal-Guinea . Mans: saaimans, professor Akkermans en Beulemans Frans, naast Simpelmans [verzonnen eigennaam].
3. Een somberman kan ook Simpelmans zijn. Ze was puriteins en dus niet libertijns. De naam PET komt van positron emission tomography. Petanque is een Provençaalse variant van jeu de boules. Marie petanquete erg goed. Een petinggi is een dorpshoofd. Wil je een
petit-beurre of een petitfour? Een petit-maître was een salonjonker. De petrarkisten maken veel petrarcasonnetten (geen shakespearesonnetten). Denk maar eens aan het petrinische hanengekraai. Het Petrusambt is het pausschap. Zenuwachtig? Peu nerveux! Ze heeft een affaire met haar (thera)peut. Met pfc wordt perfluorcarbon bedoeld. Is er verschil tussen een pieleman [penis, pielemuis] en een pielenman uit de aardewerkindustrie? Er komt goed vlees van piemonteses [pjee]. Hij was weliswaar niet piep, maar ook niet stok. Er stond een pièce montée van zoutjes op tafel.
maandag 6 oktober 2014
0324 Dictee woensdag 08 okt 2014 (1): dictee na de i-grec (y) √
Dictee - dictees [0324]
Na de i-grec (y)
1. Het gaat hier over de i-grec, de letter y, de ypsilon, de Griekse y (spreek uit: ij). Het meervoud is i-grecs, of y's en y'je (in VD, met uitspraak i-grec) en y's en y'tje (zoals in GB met uitspraak – Griekse – 'ij'). Bij een woord als taxi is het meervoud taxi's en het verkleinwoord (volgens de Leidraad in GB) taxietje.
2. Hoe gaat dat nu met de y (na een medeklinker!)? Wel daar is het: baby, baby's en baby'tje. We mogen in die laatste twee gevallen de boel niet aan elkaar vast schrijven, want dan zou er onduidelijkheid over de uitspraak ontstaan. De y kan immers ook worden uitgesproken als 'ie', zoals in 'mythe' of als 'ih' in 'mysterie'. En dan zou je 'babys' (fout gespeld!) verkeerd kunnen lezen,
vandaar dat er een apostrof komt als de uitspraak 'ie' is. Andere voorbeelden
zijn puppy's, zloty's (munteenheid Polen), royalty's, wherry's (lichte
(sport)roeiboot waarin iedere roeier (niet meer dan twee) met elke hand een
riem hanteert), hobby's (en hobby'tje), Tommy's pootjes, johnny's (ook:
sjonnies) en marina's (ook: anita's), dat zijn ordi's, ordinaire types.
3. Let echter op als de y niet na een medeklinker, maar na een klinker komt. Dan geldt de regel niet: array (soort computerrij), arrays, arraytje, bankholidays, bankholidaytje, volley, volleys, volleytje, whiskey (Ierse of Amerikaanse sterkedrank, gestookt uit gerst resp. mais en rogge), whiskeys en whiskeytje (Ierland, VS: alleen in VD, niet in GB, let op: wel whisky – Schotse of Canadese! – en whisky's en whisky'tje!), jockey, jockeys, jockeytje, blu-ray, blu-rays en blu-raytje, bogey (bij golf), bogeys, bogeytje en nog veel meer van dat soort woorden zoals bosskeys (gauw de pc uitzetten als de baas langskomt wanneer je een spelletje speelt), bowlingalleys, boys, galloways, wiseguys, Uruguays en Paraguays.
4. Tot besluit moeten we nog even kijken naar woorden met 'y' die als 'aai' worden uitgesproken. De Leidraad van het GB was daar eerst niet duidelijk in, maar het GB is nu aangepast: deze woorden met 'aai' worden net zo behandeld als die met 'ie' (let op: na een medeklinker!): butterfly (vlinderdasje), butterfly's en butterfly'tje. Bij rugby een try, try's en een try'tje. Eén onderwerp past hier nog goed bij: het is menu, menu's en menuutje, maar bij een 'u' (meest in woorden van vreemde herkomst) die als 'oe' wordt uitgesproken, geldt net zoiets (na een medeklinker) als bij de 'y' na een medeklinker: het is tiramisu, tiramisu's, tiramisu'tje en ook haiku, haiku's en haiku'tje, net als twaiku (haiku via Twitter), twaiku's en twaiku'tje.
Na de i-grec (y)
1. Het gaat hier over de i-grec, de letter y, de ypsilon, de Griekse y (spreek uit: ij). Het meervoud is i-grecs, of y's en y'je (in VD, met uitspraak i-grec) en y's en y'tje (zoals in GB met uitspraak – Griekse – 'ij'). Bij een woord als taxi is het meervoud taxi's en het verkleinwoord (volgens de Leidraad in GB) taxietje.
2. Hoe gaat dat nu met de y (na een medeklinker!)? Wel daar is het: baby, baby's en baby'tje. We mogen in die laatste twee gevallen de boel niet aan elkaar vast schrijven, want dan zou er onduidelijkheid over de uitspraak ontstaan. De y kan immers ook worden uitgesproken als 'ie', zoals in 'mythe' of als 'ih' in 'mysterie'. En dan zou je '
3. Let echter op als de y niet na een medeklinker, maar na een klinker komt. Dan geldt de regel niet: array (soort computerrij), arrays, arraytje, bankholidays, bankholidaytje, volley, volleys, volleytje, whiskey (Ierse of Amerikaanse sterkedrank, gestookt uit gerst resp. mais en rogge), whiskeys en whiskeytje (Ierland, VS: alleen in VD, niet in GB, let op: wel whisky – Schotse of Canadese! – en whisky's en whisky'tje!), jockey, jockeys, jockeytje, blu-ray, blu-rays en blu-raytje, bogey (bij golf), bogeys, bogeytje en nog veel meer van dat soort woorden zoals bosskeys (gauw de pc uitzetten als de baas langskomt wanneer je een spelletje speelt), bowlingalleys, boys, galloways, wiseguys, Uruguays en Paraguays.
4. Tot besluit moeten we nog even kijken naar woorden met 'y' die als 'aai' worden uitgesproken. De Leidraad van het GB was daar eerst niet duidelijk in, maar het GB is nu aangepast: deze woorden met 'aai' worden net zo behandeld als die met 'ie' (let op: na een medeklinker!): butterfly (vlinderdasje), butterfly's en butterfly'tje. Bij rugby een try, try's en een try'tje. Eén onderwerp past hier nog goed bij: het is menu, menu's en menuutje, maar bij een 'u' (meest in woorden van vreemde herkomst) die als 'oe' wordt uitgesproken, geldt net zoiets (na een medeklinker) als bij de 'y' na een medeklinker: het is tiramisu, tiramisu's, tiramisu'tje en ook haiku, haiku's en haiku'tje, net als twaiku (haiku via Twitter), twaiku's en twaiku'tje.
0323 Dictee woensdag 01 okt 2014 (20): dictee psalmenpomp √
Dictee - dictees [0323]
Psalmenpomp
1. Wat is een psalmenpomp, enig idee? Antwoord verderop. Pomp, dat valt wel mee: aan de pompen staan, loop naar de pomp!, fietspomp, brandstofpomp en nog wat andere pompen. Diverse gewestelijke betekenissen laat ik weg, maar een pomp is ook nog verstelwerk aan kleren, vandaar: door de pomp gaan is van mening veranderen. Ten slotte is pomp ook nog, maar weinig gebruikt, praal.
2. De oogst van '*psalm*' is royaler. We beginnen met het Bijbelboek Psalmen: een boek van het Oude Testament, dat 150 liederen omvat, die voor een deel op naam staan van David. Een Bijbelgedeelte wordt bijv. aangegeven met Psalmen 25, vers 8-13 (Ps. 25:8-13). Die afzonderlijke 'psalmen' schijven we dus bij citeren met hoofdletter, waardoor we naar het Bijbelboek verwijzen. Die psalmen zijn allemaal berijmd (met eindrijm, o.a. door Dathenus = Petrus Datheen) en op muziek gezet, wat resulteerde in de psalmbundel (meestal gecombineerd met de gezangbundel met daarin een aantal andere kerkelijke of Bijbelse liederen). Er worden allerlei psalmen (die uit de psalmbundel krijgen meestal een kleine letter) onderscheiden.
3. In de zeven treur- of boetpsalmen (6, 32, 38 en 51, ‘Miserere’ = 'Ontferm U'), 102 en 130 (‘De profundis’ = 'Uit diepten van ellenden') en 143 wordt gesmeekt om vergeving van zonden en verzoening met God. Verder: dankpsalm, herderspsalm (23: De Heer is mijn herder), klaag- of smeekpsalm, koningspsalm, lofpsalm, paaspsalm (protestants: 113-118), responsoriepsalm, waarbij de antifoon door de gelovigen herhaald wordt en die gebruikt kan worden ter vervanging van het graduale (liedboek voor de mis), trappsalm, elk van de vijftien psalmen 120-134, die de israëlieten (joden) bij het opgaan naar de tempel zongen, vesperspsalmen, een vloekpsalm: waarin in scherpe bewoordingen Gods wraakgericht over tegenstanders wordt afgeroepen, met name psalm 69 en 109 en de voetpsalm: (rooms-katholiek, Ps. 42:1-5), die vroeger bij het begin van de mis aan de voet van het altaar gebeden werd.
4. Wat overigens de Wachtendonckse psalmen (komen soms in een dictee voor) zijn, moet u maar even googelen. O ja, de vraag was: wat is een psalmenpomp? Antwoord: dat is (schertsend) een harmonium, kamerorgel met tongen in plaats van pijpen. In kerkelijke kringen werd vroeger (en wordt ook nu nog wel) 'rond het harmonium' gezongen op de zondagavond met het hele gezin (psalmen zingen of psalmzingen, maar ook wel uit de bekende bundel van Johannes de Heer, etc.).
Psalmenpomp
1. Wat is een psalmenpomp, enig idee? Antwoord verderop. Pomp, dat valt wel mee: aan de pompen staan, loop naar de pomp!, fietspomp, brandstofpomp en nog wat andere pompen. Diverse gewestelijke betekenissen laat ik weg, maar een pomp is ook nog verstelwerk aan kleren, vandaar: door de pomp gaan is van mening veranderen. Ten slotte is pomp ook nog, maar weinig gebruikt, praal.
2. De oogst van '*psalm*' is royaler. We beginnen met het Bijbelboek Psalmen: een boek van het Oude Testament, dat 150 liederen omvat, die voor een deel op naam staan van David. Een Bijbelgedeelte wordt bijv. aangegeven met Psalmen 25, vers 8-13 (Ps. 25:8-13). Die afzonderlijke 'psalmen' schijven we dus bij citeren met hoofdletter, waardoor we naar het Bijbelboek verwijzen. Die psalmen zijn allemaal berijmd (met eindrijm, o.a. door Dathenus = Petrus Datheen) en op muziek gezet, wat resulteerde in de psalmbundel (meestal gecombineerd met de gezangbundel met daarin een aantal andere kerkelijke of Bijbelse liederen). Er worden allerlei psalmen (die uit de psalmbundel krijgen meestal een kleine letter) onderscheiden.
3. In de zeven treur- of boetpsalmen (6, 32, 38 en 51, ‘Miserere’ = 'Ontferm U'), 102 en 130 (‘De profundis’ = 'Uit diepten van ellenden') en 143 wordt gesmeekt om vergeving van zonden en verzoening met God. Verder: dankpsalm, herderspsalm (23: De Heer is mijn herder), klaag- of smeekpsalm, koningspsalm, lofpsalm, paaspsalm (protestants: 113-118), responsoriepsalm, waarbij de antifoon door de gelovigen herhaald wordt en die gebruikt kan worden ter vervanging van het graduale (liedboek voor de mis), trappsalm, elk van de vijftien psalmen 120-134, die de israëlieten (joden) bij het opgaan naar de tempel zongen, vesperspsalmen, een vloekpsalm: waarin in scherpe bewoordingen Gods wraakgericht over tegenstanders wordt afgeroepen, met name psalm 69 en 109 en de voetpsalm: (rooms-katholiek, Ps. 42:1-5), die vroeger bij het begin van de mis aan de voet van het altaar gebeden werd.
4. Wat overigens de Wachtendonckse psalmen (komen soms in een dictee voor) zijn, moet u maar even googelen. O ja, de vraag was: wat is een psalmenpomp? Antwoord: dat is (schertsend) een harmonium, kamerorgel met tongen in plaats van pijpen. In kerkelijke kringen werd vroeger (en wordt ook nu nog wel) 'rond het harmonium' gezongen op de zondagavond met het hele gezin (psalmen zingen of psalmzingen, maar ook wel uit de bekende bundel van Johannes de Heer, etc.).
zondag 5 oktober 2014
0322 Dictee woensdag 01 okt 2014 (19): dictee 791 (deel 3) √
Dictee - dictees [0322]
Oefendictee 791 (deel 3)
Hierbij dictee 791, alinea's 7 t/m 10.
7. Patrofagie [ouders eten als begrafenisritueel] , dat lijkt me niet zo fris. Pats-boem, daar lag het potje rats-boem op de grond. Hij kon dat paucis [k] verbis, in weinig woorden, duidelijk maken. Dat is paucorum [k] hominum, voor weinig mensen, weggelegd. Ik vind dat de langstzittende afgevaardigden terug moeten treden. Die pauillac is als medocwijn voortreffelijk. Het paulianeus [Romeins jurist Paulus] handelen heeft niets met de Bijbelse Paulus te maken (dát is paulinisch of paulijns), wel met voorkennis. Ze waren maar wat trots: pauper in aere suo, arm, maar zonder schulden. Die Pauw [sterrenbeeld] kan niet vliegen. Ze was zo trots als een pauwin. Pauwentrots dus. Heerlijk, die pauwenbout. Een kleine spaniël of épagneul is een cockerspaniël. De dolus praemeditatus is de voorbedachte raad. Rooms-katholiek wordt afgekort r.-k., protestants-christelijk p.-c. De afkorting van prikkelbaredarmsyndroom is PDS.
8. Nog enkele afkortingen: PDP (plasma display panel, plasmascherm), PDM (product data management), PDD-NOS (pervasive developmental disorder not otherwise specified), PDC (program delivery control), pda (personal digital assistant), P.D. (pro Deo, om godswil, d.w.z.: gratis), PCP (fencyclidine), PCM (phase-change material, faseovergangsmateriaal), PCD (primaire ciliaire dyskinesie, aangeboren ziekte waarbij de trilharen slecht functioneren) en de P.C. zijn de patres conscripti, beschreven vaderen (senatoren in het oude Rome). Pecannoten lijken op okkernoten en pecco(thee) wordt ook pekoe genoemd. Trouwens: de pekan is de vismarter en een pekari een navelzwijn. Een schlemiel (sjlemazzel) is een pechvogel, een morning-afterpil een pechpil. Toetje: een heerlijk pêche-melbafantasietje.
9. Pectinezuur is de triviale naam voor poly-D-galacturonzuur. De pedaaltred is de coup de pédale. Pede poena [eu] claudo: de straf die laat op de misdaad volgt. Dat weten Jaan, Peer en Pauw maar al te goed. Peer de Schuimer was weer bezig geweest. Een peerreview is een collegiale toetsing. Heeft die turnclub al pegasessen [toestel, afgeleid van paard, in hoogte verstelbaar]? Op dat Grote Paard [sterrenbeeld] kun je niet rijden. Een pegsonde of -katheter gebruikt men voor percutane endoscopische gastrotomie. In het Pehlevi (Pahlavi) is de Middelperzische zoroastrische literatuur geschreven. Peigere [bedorven] vis moet je niet eten. Elk van de drie joodse feesten (Loofhuttenfeest, paasfeest en Wekenfeest) wordt pelgrimsfeest genoemd. Ik zag gepelde [vederdos met soort tekening] en geelpelde [geelgevlekt] kippen. Het bollenpellen is gewoon bollen pellen. Dat ijzererts wordt in snel tempo gepelletiseerd. Een bontzaak is een pelleterie.
10. Onze secretaris heeft een welversneden pen. Pendente lite [lopende het geding] deed de minister geen uitspraken over de zaak. Een pennennaam is een nom de plume [pseudoniem]. Hij is penny wise, pound foolish: zuinig in kleine en verkwistend in grote zaken, op een verkeerde manier. We aten pencees [rondo] en keken naar de pensees [tuinviooltje]. Pentriet is penta-erythritoltetranitraat, een zeer krachtig explosief. Wanneer is het weer pensenfeest [BE: pensenkermis, bij slachten van een varken]? Pepermuntlikeur heet ook crème de menthe. Hij is p.eo., professor extraordinarius, buitengewoon hoogleraar. Die Pepervreter (Toekan, sterrenbeeld) vreet niks. Pépinière: boomkwekerij, pepita: dessin van kleine ruitjes en pépite: goudklomp.
Oefendictee 791 (deel 3)
Hierbij dictee 791, alinea's 7 t/m 10.
7. Patrofagie [ouders eten als begrafenisritueel] , dat lijkt me niet zo fris. Pats-boem, daar lag het potje rats-boem op de grond. Hij kon dat paucis [k] verbis, in weinig woorden, duidelijk maken. Dat is paucorum [k] hominum, voor weinig mensen, weggelegd. Ik vind dat de langstzittende afgevaardigden terug moeten treden. Die pauillac is als medocwijn voortreffelijk. Het paulianeus [Romeins jurist Paulus] handelen heeft niets met de Bijbelse Paulus te maken (dát is paulinisch of paulijns), wel met voorkennis. Ze waren maar wat trots: pauper in aere suo, arm, maar zonder schulden. Die Pauw [sterrenbeeld] kan niet vliegen. Ze was zo trots als een pauwin. Pauwentrots dus. Heerlijk, die pauwenbout. Een kleine spaniël of épagneul is een cockerspaniël. De dolus praemeditatus is de voorbedachte raad. Rooms-katholiek wordt afgekort r.-k., protestants-christelijk p.-c. De afkorting van prikkelbaredarmsyndroom is PDS.
8. Nog enkele afkortingen: PDP (plasma display panel, plasmascherm), PDM (product data management), PDD-NOS (pervasive developmental disorder not otherwise specified), PDC (program delivery control), pda (personal digital assistant), P.D. (pro Deo, om godswil, d.w.z.: gratis), PCP (fencyclidine), PCM (phase-change material, faseovergangsmateriaal), PCD (primaire ciliaire dyskinesie, aangeboren ziekte waarbij de trilharen slecht functioneren) en de P.C. zijn de patres conscripti, beschreven vaderen (senatoren in het oude Rome). Pecannoten lijken op okkernoten en pecco(thee) wordt ook pekoe genoemd. Trouwens: de pekan is de vismarter en een pekari een navelzwijn. Een schlemiel (sjlemazzel) is een pechvogel, een morning-afterpil een pechpil. Toetje: een heerlijk pêche-melbafantasietje.
9. Pectinezuur is de triviale naam voor poly-D-galacturonzuur. De pedaaltred is de coup de pédale. Pede poena [eu] claudo: de straf die laat op de misdaad volgt. Dat weten Jaan, Peer en Pauw maar al te goed. Peer de Schuimer was weer bezig geweest. Een peerreview is een collegiale toetsing. Heeft die turnclub al pegasessen [toestel, afgeleid van paard, in hoogte verstelbaar]? Op dat Grote Paard [sterrenbeeld] kun je niet rijden. Een pegsonde of -katheter gebruikt men voor percutane endoscopische gastrotomie. In het Pehlevi (Pahlavi) is de Middelperzische zoroastrische literatuur geschreven. Peigere [bedorven] vis moet je niet eten. Elk van de drie joodse feesten (Loofhuttenfeest, paasfeest en Wekenfeest) wordt pelgrimsfeest genoemd. Ik zag gepelde [vederdos met soort tekening] en geelpelde [geelgevlekt] kippen. Het bollenpellen is gewoon bollen pellen. Dat ijzererts wordt in snel tempo gepelletiseerd. Een bontzaak is een pelleterie.
10. Onze secretaris heeft een welversneden pen. Pendente lite [lopende het geding] deed de minister geen uitspraken over de zaak. Een pennennaam is een nom de plume [pseudoniem]. Hij is penny wise, pound foolish: zuinig in kleine en verkwistend in grote zaken, op een verkeerde manier. We aten pencees [rondo] en keken naar de pensees [tuinviooltje]. Pentriet is penta-erythritoltetranitraat, een zeer krachtig explosief. Wanneer is het weer pensenfeest [BE: pensenkermis, bij slachten van een varken]? Pepermuntlikeur heet ook crème de menthe. Hij is p.eo., professor extraordinarius, buitengewoon hoogleraar. Die Pepervreter (Toekan, sterrenbeeld) vreet niks. Pépinière: boomkwekerij, pepita: dessin van kleine ruitjes en pépite: goudklomp.
Abonneren op:
Posts (Atom)