donderdag 17 juli 2014

0224 Dictee woensdag 30 juli 2014 (1): dictee 770 (deel 1) √

Dictee - dictees [0224]

Oefendictee 770 (deel 1)

Hierbij dictee 770, eerste 3 alinea's. Zouden geen fouten in mogen zitten, is goed gecontroleerd.

1. Met hun lenzen legden ze het lensen van de walrussen vast. We kennen de Praagse Lente en een aantal Arabische lentes. Is de zwaluw de lentebode? Is dit nu kikkerspog of koekoeksspog? Wat zijn societates leoninae? Ze droegen leotards, bodystockings. Les paysans du Danube (de boeren van de Donau) draaien er niet omheen. Een lepelbek is een slobeend. Een herderstasje wordt ook wel
lepels-en-vorken genoemd. De leptospiren veroorzaken leptospirose (zoals de ziekte van Weil). Les absents ont tort: de afwezigen hebben ongelijk. Mytilene is de Lesbische hoofdstad. In Lesotho betalen ook alle malloten met maloti's. Een lessee leaset. Less is more, riep Ludwig Mies van der Rohe. Bij de dodenherdenking hoor je vaak: lest we forget. In Letland betaalde je voor 2014 met lati (mv. van lats).
 

2. Een oud gewicht, te weten 15 oude ponden, wordt het lijspond genoemd (eigenlijk: Lijfs pond, van de geografische naam Lijfland, het huidige Letland en Estland). In onze 'global village' zou men kunnen starten met de invoering van het LETS-systeem (Local Exchange Trading System). We kunnen dan ook af en toe letsen en kletsen tijdens een (k)letscafé. Het begin van een lied uit Adriaen Valerius' ‘Gedenckclanck’ luidt [VD]: O Nederland, let op u saeck. Dit wordt in een groot letterkorps gedrukt. Zij zijn echte lettrés. Het is te Waregem gebeurd en te Leugegem verteld. Wat moet je met zo'n stel leunesen? Met die van-zijn-lang-zal-ze-leven-nietinstelling zal hij er wel komen. Een levaje is een Joodse begrafenis. Op een levantijn vaart die Levantijn naar de Levant. Hij was leven- en laveloos. De adl zijn de algemene dagelijkse levensverrichtingen.
 

3. Ik heet wel Leuntje, maar ik ben geen steuntje. De theateravond begon met een lever de rideau. We zullen Piet eens flink de levieten lezen. U hebt geweldig werk gedaan, maar vergun me een levis notae macula te leveren. Meervoud van lex is leges. De burgemeester, lees het college van B en W, heeft dat besloten. De LGG is de lactobacillus Gorbach & Gordin. Het LGV is de Lymphogranuloma venereum (door de chlamydiabacterie veroorzaakte soa). Zijn het nu de Zuid-Afrikanen die een cache-sexe (on)terecht een amperbroekie noemen? Bij het WK voetbal bleef de bal in handen (sic) van de Costa Ricaanse ploeg. De middagmalende kinderen gaan in België nu een boterhammentaks betalen. Gebruik dat lianennet maar. Zijn Afghanistan en Syrië nu ook gelibaniseerd? Waarom 'libellennet'?
 
 

donderdag 10 juli 2014

0223 Dictee woensdag 23 juli 2014 (3): dictee 769 deel (3) √

Dictee - dictees [0223]

Oefendictee 769 (deel 3)

Hierbij de alinea's 7, 8, 9 en 10.

7. Begin er niet aan: dat is le commencement de la fin, het begin van het einde. Kon je vroeger beter L.S. of liever B.L. boven een brief zetten? Ken je de mythe van Leda en de zwaan? De ledeboerianen zijn volgelingen van dominee Ledeboer. Le démon de midi is de nieuwe seksuele impuls die op middelbare leeftijd vaak optreedt. De ledesteen wordt ook wel Balegemse steen genoemd. Lediggaan is leeglopen. Hoeveel ledjes (leds) zitten daar nu in? In fasen wordt van half- heelgoed gemaakt. Ze hebben hem half leelam geslagen. Zijn lacuneanalyse was glashelder. De Leen-en-pachtwet is een Amerikaanse wet van 1941. Wil je nog wat leerdammer meebrengen? Studs zijn studieus. Het lvs is het leerlingvolgsysteem. De Grote Leeuw (Leo major) en de Kleine Leeuw (Leo minor) staan aan de hemel. Alle Leeuwen zijn jarig tussen 23 juli en 23 augustus.

8. Koning Richard I van Engeland wordt Richard Leeuwenhart genoemd. Een leeuwhond is een Rhodesian ridgeback. Wat doet een legendeschrijver? Met het grote leger trok Napoleon naar Rusland. Wat moet een leger zonder fille du régiment? Het verheven gebaar van de zaaier is le geste auguste du semeur. Een legionair is een legioensoldaat. Hij kreeg het légion d'honneur. Bij het cricket is hij een offspinner. De legoblokjes zijn van fabrikant LEGO: legoblokken in dito -doos. Gezocht op '*lego*': een allegorese-interpretatie [= allegorisch] van de Bijbel, gelegouw (wielewaal), hapax (hapax legomenon): slechts één keer voorkomend woord in een tekst of iets dergelijks, hellegodin, een hillegonda (walvisachtige vis of zekere soort rondkopdolfijn), legorder (beurs, tot eind van de maand), wollegoed (of wolgoed), sensu allegorico (zinnebeeldig) en prolegomena (voorstudie).

9. Le goût de la perfection qui stérilise: het onvruchtbaar makende verlangen naar volmaaktheid. Zij is een contorsioniste (slangenmens), maar heeft de pest aan boa constrictors, toch draagt zij vaak een kleurrijke boa en is zij zelfs boa [buitengewoon opsporingsambtenaar] bij het COA of zo. Wij hebben zesderlei smaak (smaken) van dit product te koop. Voor 'leitmotiv' kennen we gewoon het Nederlandse woord 'leidmotief'. Een Kind van Staat wordt van staatswege opgevoed en onderhouden en behoort tot het koningshuis. Wie schreven de Leidse Vertaling op hun conto? De leidster wees haar pupillen tijdens de nachtelijke dropping op de Leidster. Een lipogram (leipogram) zonder e lijkt me moeilijk te maken [e-lipogram]. Is het spreekwoordelijke 'leien dakje' het verkleinwoord van 'leiendak'? Terwijl ze de jachthonden aan de leisen hielden, neurieden ze enkele leizen. Een van de welklinkendste tropische ziekten blijft voor mij de leishmaniasis (aleppobuil, kala-azar). Met leken- of met timmermansoog bekeken?

10. Ze speelden het spel van liefde en toeval: le jeu de l'amour et du hasard. De lekeimed (leknamad) is het derde gewas dat in één zomer op een weiland groeit en dat wordt afgeweid. Hé joh, ga je lekker? Het schip zou later lekslaan. Je weet dat 'lekko' van 'let go' komt? Een lekyth is totaal iets anders dan een lekythos (zie Wikipedia - maar volgens VD niet). In Beilen staan op een rond-point drie reusachtige bijlen bij elkaar. Dit kun je realistische rotondekunst noemen, of zijn het misschien de bijlen uit de sage van de niet bijster slimme reuzen Ellert en Brammert die er bij de zeer donkere heidevennen altijd wel met een knots of bijl op wilden inhakken (circa 15e eeuw)? De leliaards waren de Fransgezinde Vlamingen. Die lellebel maakte het weer bont. Met le mot de Cambronne wordt een vloek of krachtterm bedoeld. 'Lendeloos' en 'lendenlam' betekenen hetzelfde. L'enfer [begin zin], c'est les Autres: de hel, dat zijn de anderen. Lenocinia verborum = een gekunstelde tooi van woorden.
 

0222 Dictee woensdag 23 juli 2014 (2): dictee 769 (deel 2) √

Dictee - dictees [0222]

Oefendictee 769 (deel 2)

Hierbij de alinea's 4, 5 en 6.

4. We zijn gered, godlof! Lauweren kun je oogsten en je kunt erop rusten. Dat schudt hij zo uit zijn mouw. Men schutte dat oorlogsschip met geschut en al. Dat kind zou van al dat geschud nog het shakenbabysyndroom krijgen. Wat hebben lavallière en maîtresse met elkaar te maken? Lavaglas heet ook obsidiaan of hyaliet. Daar eten ze dagelijks lavash [brood, Middellandse Zeegebied]. Met een klisteerspuit kun je een klysma geven. Lavendelwater is eau de lavande of spijkwater. De LAW (Stichting Wandelplatform – Langeafstandswandelpaden) onderhoudt de law's. Lawn is linon. Hij is een lawaaipapegaai (met zijn vuvuzela). Laxisme is laksheid. Onze overheid is er een van law-and-order. Een puistig man is een lazarus. Een lazzarone is een Napolitaanse bedelaar. Lavassen zijn lubbestokken of maggiplanten. La vie de bohème, dat was zijn stijl.
 

5. De ld-verkoop [laserdisk] loopt als een trein. Zij runnen een lean-and-mean [bnw.] bedrijf. Als je wilt weten, wat de WOB (Wet Openbaarheid van Bestuur) precies inhoudt, moet je bij onze Rijksoverheid te rade gaan. Breedlachend diende ze hem van repliek. Wat weet je van de Eerste en Tweede Engelse Oorlog? Zijn beeltenis heb ik in 's-Gravenhage gekocht. Ze maakte een reverence. Seductie is verleiding, deductie afgeleide waarheid. Barista's zijn medewerkers van een espressobar. Een escouadegroep is een halve sectie onder bevel van een korporaal. Met loensende blik bekeek hij het. Een morion is een zwart bergkristal. 'Betjak' ('betjah') [fietstaxi] komt van het Maleise 'becak'. Zekere eenheid: de becquerel (Bq). Je moet om vier uur gereedstaan.
 

6. We kunnen allemaal 'gilles-de-la-tourettesyndroom', 'syndroom van Gilles de la Tourette' en 'tourettesyndroom' [tourette, gillesdelatourette, GB] schrijven, maar wat is het nu eigenlijk? Antwoord: het verschijnsel dat iemand plotseling tics vertoont en kreten, vloeken, scheldwoorden en dergelijke uitstoot. De bastaardvloek 'sacre-nom-de-Dieu' heeft als verkorting 'sacredieu'. Bij de bereiding van caprolactam vindt een beckmannomlegging plaats. Is die auto geleased (geleaset)? Een leap in the dark is een sprong in het duister. Leather wedges zijn schoenen van golfvalsspelers. Lebesen werden in de oudheid gebruikt als waskom en in de pelikes (vazen) zat het water. Die lebemann kan het lebbes krijgen in plaats van lebensraum. In feite behoorde klein Davidje tot les braves des braves. Kun je moeilijke zaken eigenlijk wel le coeur léger (met een licht gemoed) (af)doen?
 
 

0221 Dictee woensdag 23 juli 2014 (1): dictee 769 (deel 1) √

Dictee - dictees [0221]

Oefendictee 769 (deel 1)

Hierbij dictee 769, eerste 3 alinea's. Zouden geen fouten in mogen zitten, is goed gecontroleerd.

1. Aan die langgevreesde toestand kwam een einde, een langgehoopte oplossing werd werkelijkheid. Ken je langejaap uit het kinderversje? Zo'n langlendegezelschap [lang, dun mens] kun je – ook letterlijk – niet over het hoofd zien. Langoureus keek hij me aan: hou op met dat taedieuze [langdradig] betoog. Is er veel verschil tussen langoest en langoustine? Ik wilde langskomen, maar jullie waren er niet. Een lanyard (ook: keycord) is een sleutelkoord. Een laodiceeër is lauw. De oude naam van potas is lapis causticus. Wat betekent 'lapis divinus is een adstringerend middel'? La plus noble conquête de l'homme (de edelste verovering van de mens) is het paard. In Parijs heeft die laplander [bedrieger] me geflest. Hier nog een drietal stenen: lapis philosophorum (steen der wijzen), lapis lazuli ((stuk) edelgesteente van diepblauwe kleur) en lapis infernalis (helse steen).
 

2. Ze leefden streng naar het Boek der boeken, het Boek (Gods), de Heilige Schrift. Nadal breakte Ferrer. Wie of wat verwoordt la Reine du Monde [de pers]? Is dit nu een larghetto of een larghissimo? Hij betaalde in Georgië met een paar larietjes. L'art de grouper les chiffres: there are lies, damned lies and statistics … Na de cd (compact disc) hebben we nu de ld (laserdisk). Die lascieve lasciviteit lag wel erg dik erbovenop. De lassakoorts is genoemd naar het dorp Lassa in Nigeria. Het wilde paard werd gelassood. In Amsterdam had je vroeger de Lastage [buurt met werven]. God lasteren is godslasterlijk en godslasterend. Je mag hem nu niet lastigvallen. Waarom zet iemand eigenlijk 'last rose of summer' in een Nederlands woordenboek? Sprak men in de vroeg-Griekse tijd Vroeggrieks? Hier is sprake van lata culpa, grove schuld.
 

3. De latah is een schrikken-en-van-streek-rakenaandoening. Het Lateraan is het gebouwencomplex op de heuvel Celio te Rome, enclave van de staat Vaticaanstad (ook de Sint-Jan van Lateranen staat op die heuvel). Laternae magicae zijn toverlantaarns (ook: toverlantarens). Je mag zowel 'deventerkoek' als 'Deventer koek' (als eigennaam naamgever van de deventerkoek) schrijven. Ze smulden uitbundig van de Deventer latten. Eén lats, twee lati (de vroegere munteenheid van Letland, sinds 2014 de euro). Dat heb je mooi in de latse [je zak] gestoken. Die twee jongelui latten [hebben een latrelatie] en houden van latte macchiato. Enkele Aziatische bomen leveren lauan [zeker hout]. We genieten nog steeds van (Stan) Laurel en (Oliver) Hardy. De Laurentiustranen worden ook Perseïden genoemd. Laudator temporis acti: een lofredenaar van het verleden, van de oude tijd, van ‘zijn tijd’. Ze zongen het Laudate Dominum (Lof zij de Heer). De vertaling van 'laus Deo' is 'God lof'. Erasmus' laus stultitiae was de lof der zotheid.
 
 

vrijdag 4 juli 2014

0220 Dictee woensdag 16 juli 2014: dictee - waar zoal? √

Dictee - dictees [0220]

Dicteeplaatsen

De vraag diende zich aan: waar ben ik voor dictees wel niet allemaal geweest? Welnu, hier het alfabetische antwoord (per juli 2014).

Nederland: Aalsmeer, Aardenburg, Alkmaar, Almere, Alphen a/d/ Rijn, Amerongen, Amsterdam, Apeldoorn, Arnhem, Bergen (L), Borne, Breda, Breskens, Cadzand, Capelle a/d IJssel, Cuijk, Delft, Den Bommel, Den Haag, Deventer, Dordrecht. Driehuis (Velsen), Dronten, Duiven, Eede, Eerbeek, Eindhoven, Enschede, Epe, Geldermalsen, Goes, Gorinchem, Groningen, Halderberge, Harderwijk, Haren, Heeze, Hendrik-Ido-Ambacht, Hoorn, Kampen, Lansingerland, Leerdam, Leiden, Leiderdorp, Lelystad, Lexmond, Lingewaard, Lisse, Meppel,  Middelburg, Middelharnis, Nijkerk, Oostburg, Oostvoorne, Oss,
Oud-Beijerland, Oudewater, Papendrecht, Putten, Renkum, Rhenen, Ridderkerk, Rotterdam,  Rozenburg, Schiedam, Sint Anthonis, Sint-Oedenrode,  Sittard, Sluis, Terneuzen, Tilburg, Utrecht, Veendam, Veenendaal, Venray, Vianen, Voorburg, Voorthuizen, Wezep, Wierden, Wijchen, Winterswijk, Zeewolde, Zeist, Zevenbergen, Zoetermeer, Zutphen en Zwolle.


België: Brussel, Gent, Hasselt, Herent, Houthalen-Helchteren, Kortrijk, Merelbeke en Zottegem.

Zuid-Afrika: Kaapstad.
 

maandag 30 juni 2014

0219 Dictee woensdag 09 juli 2014 (3): dictee 768 (deel 3)

Dictee - dictees [0219]

Oefendictee 768 (deel 3)

Hierbij de alinea's 7, 8, 9 en 10.

7. Is het vervangen van 'lambda' door 'labda' een soort van labiacorrectie? 'Laborum dulce lenimen' is een omschrijving van het dichten (letterlijk: zoete troost voor zorgen). Labskous (lapkous) is een scheepsgerecht. Een labusiam is een chayote, zekere pompoen. 'Laas' komt van 'helaas', 'laci' van 'eilaci'. Helaba, wel opletten graag. In la città eterna [Rome] werden ze voor de leeuwen geworpen. La clarté française is de helderheid in de Franse uitdrukkingswijze. De lacrimae christi [wijn] komt uit de buurt van de Vesuvius. De Laconische keramiek komt uit Laconië. We hebben ook nog lacrosse gespeeld. Wat zijn lacs d'amour precies? Wanneer is die ladies' day? Een ladingsbrief is een chertepartij of een charte-partie. Het Ladinisch is het Reto-Romaans van Zuid-Tirol. Een Tyrolienne is een Tiroolse. Die Tiroler kan goed jodelen.

8. Het Ladino of Judezmo is de taal van uit Spanje verdreven Sefardische Joden. Hier is veel lad- of dick- en chicklit te koop. Het is Fellini die ons met la dolce vita, het goede leven, verblijd heeft. La douceur de pleurer is het zachte genot van het huilen. Meerdere lady's bevonden zich in ons gezelschap. Lady Chatterleys gedragen zich zoals de hoofdpersoon in Lady Chatterley's [Engels] lover (van D.H. Lawrence). Laedentes (enk.: laedens) laederen laesi (enk.: laesus). Jullie lafwammesen zijn laffelijke lafbekken en laffe lafaards. Met LDPE wordt lagedichtheidpolyethyleen bedoeld. Het Romameisje en het Sinti-jongetje hebben beiden twee gitzwarte oogjes. De scheiding van Kerk en Staat was een vorm van laïciteit. Een labyrintoloog hoeft echt niet te zoeken. Het gaat erom wat een laideron vanbinnen is. Twee laits russes graag [koffie verkeerd].

9. Pijpjes-lak moet je goed water geven. Een kip in Laos wordt aangeduid met LAK. De rekenmunt lakh was in voormalig Brits-Indië 100.000 roepies waard. Het LAKS is het Landelijk Aktie Komitee Scholieren. Ik ben van 't Lam Gods geslagen. Waarom heette Lodewijk Napoleon de Lamme Koning? Is Plasterk nu een lame duck? De rooms-katholieken noemen het klaaglied van Jeremia ook wel de Lamentatie. Een longan of lamyai is een Zuidoost-Aziatische vrucht. Met LAN's worden local area networks aangeduid. Een heel oude dans is de lanciers. Wat hield de Landarbeiderswet (niet te verwarren met: de Landbouwarbeidswet) in? Bestaat het Landbouwschap nog steeds? In WO II had je de Landstand. Een landwacht(er) was lid van de Landstorm, die daarvoor Landwacht heette.

10. De Landweerwet is van 24 juni 1901. Hij studeert land- en volkenkunde. Dolicho- en brachycefaal zijn lang- en kortschedelig. Een emeritus predikant mag je ook kortweg – met betekenisverlies – emeritus noemen. Ik wist allang wat je bedoelde. Noem drie steden met een lange Jan. Raar, maar waar: lange lijzen kunnen tijdens het leizen zingen lange lijzen [meisjespop] in lange lijzen [Chinees porselein] stoppen. In zijn langarm-T-shirt (longsleeve) dronk hij wijn van Jan Langarm [water uit de pomp]. Is die langbeen op de loop voor Jan Langbeen [de dood]? Viswijven spreken de langage des halles. Hij wil de grote jan uithangen. 't Is een jan van een bram: hij kan geweldig opsnijden. Hij is al lang ziek.


 

0218 Dictee woensdag 09 juli 2014 (2): dictee 768 (deel 2) √

Dictee - dictees [0218]

Oefendictee 768, deel 2, alinea's 4, 5 en 6

4. Werkt dat Burgernet nou? Wat is uw bsn, uw burgerservicenummer? Het bushisme komt vooral buiten de bushbush voor. Hij heeft de businessschool [skoel] met goed gevolg doorlopen. Hoe oud is het spel busje-trap al? Bûter, brea en griene tsiis, wa't dat net sizze kin, is gjin oprjuchte Fries: boter, brood en groene kaas, wie dat niet kan zeggen is geen echte Fries (Grote Pier liet in de strijd tegen de Hollanders ieder die in zijn handen viel deze woorden zeggen, om vast te stellen of hij met een Fries te doen had). Butterfly's zijn vlinderdassen. Mag ik die buttplug even afrekenen? Buutreednen is tonpraten. Hij woont in de buurt, dichtbij dus. De zalige Maagd is Beata Virgo (B.V.). De Botswaanse munteenheid is de pula (BWP). Het bvl is het beroepsvoorbereidend leerjaar. De butoh is een Japanse dans.
 

5. Op motorrijtuigen staat BY voor Byelorussia (Wit-Rusland). Bye is dáág. Hij heeft een byzantijnse geest en bestudeert de byzantinologie. Voor slechts zes miljoenste van de aardoppervlakte geldt dit. De fractie van deze stof erin is een zes miljoenste. ITL [Italiaanse lire] is de aanduiding van een historische munt. Het getal van Avogadro wordt aangeduid met NA of L, de lambert met L of la. Ze was ooit idolaat van la Thatcher. Dat is maar een sjofele shovel. Eén laaf, twee laven. Boven lage landen kan nevelvorming optreden, maar de lage landen bij de zee, dat zijn de Lage Landen. Je moet een strekse laag (strekkenlaag) metselen. Die aarde haal ik te naaster lage. De laagstaande [VD, lemma verkeershinder] zon verblindde ons. Kinderen uit een laagstaand milieu.
 

6. Dat is een halfstammige fruitboom. De jager schoot die nacht mis en de fotograaf schoot een foto van de nachtmis. De jongste bediende werd de laan uit gestuurd. De laars van Italië is het Apennijns Schiereiland. In tegenstelling tot plotsdoofheid ontstaat laatdoofheid uit geleidelijk toenemende slechthorendheid. Ze kregen niet genoeg van het Laatste Oordeel van Michelangelo. Daarmee heeft het Laatste Avondmaal weinig van doen. Hij realiseerde zich zijn laatte niet. De labannotatie is een zeker dansschrift. Dit werkstuk is labberdepoepie. Ze zitten behoorlijk in de labberente. Wat zijn galenische geneesmiddelen? Op de eerste maandag van september is het in de VS Labor Day (in Engeland hebben ze de Labour Party en Labourregeringen). Labor improbus (onvermoeide arbeid) komt vast alles te boven.