Dictee woensdag 20 november 2013 (1): dictee UT (Enschede)
Op 14-11 was ik bij het UT-dictee (Universiteit Twente, Enschede). Het was heel moeilijk. Ik had 6 fouten (zie *: allemaal dom en/of vermijdbaar, ik was niet in vorm …), de plaatselijke winnaars 19 en 20.
Een universitaire risicoanalyse (titel)
1. Een universiteitsterrein herbergt tegenwoordig talloze potentiële catastrofes: van iets minuscuuls als een drooggekookte sabayon in de mensakeuken tot een apocalyptische meltdown in een minireactor die alle geigertellers in de omgeving rood doet uitslaan.
2. Omdat de academische wereld een 24 uurseconomie (ook: vierentwintiguurseconomie) is, waarin de begrippen 9-tot-5-mentaliteit (ook: negen-tot-vijfmentaliteit) en 40-urige (ook: veertigurige) werkweek even archaïsch klinken als de hellenistische natuurwetenschap, wordt van de semiprofessionele bedrijfshulpverlening verwacht dat ze te allen tijde klaarstaat (* los); immers, overal ligt gevaar op de loer.
3. In de laboratoria (* laba…!!!) in de Meander [gebouw aldaar] hannesen onderbetaalde postdocs met erlenmeyers (*-eiers) gevuld met ammoniumsulfaat; in de naastgelegen Zuidhorst [gebouw] werken onervaren Azerbeidzjaanse aio’s met petrischaaltjes vol krioelende anaerobe bacteriën, zogenaamde stafylokokken die het toxischeshocksyndroom kunnen veroorzaken.
4. In Carré [gebouw] leidt het stuntelige knip- en plakwerk (!) van masterstudenten mechatronica (* mega!!!) zonder ook maar enig fingerspitzengefühl geregeld tot bijna-rampen zoals uitslaande brandjes door kortsluiting in tientallen serieel geschakelde ledjes.
5. In de sportzalen, waar door Jan en alleman wordt gehockeyd, gevolleybald en gefitnest, moet met het oog op achillespees- en hamstringblessures de verbandtrommel met steriele gaasjes en kompressen snel voorhanden zijn, al blijft voor degene die er doucht het grootste risico nog altijd de halfjaarlijkse legionella-uitbraak.
6. De universiteitsbibliotheek, ten slotte (!), lijkt een oase van rust: de een facebookt en whatsappt maar wat, de ander beluistert een potpourri van vroegeenentwintigste-eeuwse (* tigse!!!) nummer 1-hits (ook: nummereenhits), terwijl een technischebedrijfskundestudent in een studienis quasiserieus googelt naar input voor zijn essay over humanresourcesmanagement.
7. Schijn bedriegt, want ook de Vrijhof [gebouw] wordt regelmatig ontruimd, waarna bhv'ers (* BHV) met hun EHBO-koffers half open (!) en hun defibrillatoren stand-by toesnellen om vrijwel direct te constateren dat het ontruimingssignaal enkel heeft geklonken voor twee zwartgeblakerde kaassoufflés in het etablissement op de benedenverdieping.
8. U begrijpt, het is maar goed dat we onze veiligheidsprotocollen minutieus up-to-date houden, anders gaat een instelling als de UT linea recta naar de gallemieze(n), of, zo u wilt, de filistijnen.
Dictee woensdag 13 november 2013: dictee – ratings Gent en Cuijk
Hierbij weer twee ratings.
Klein Dictee Gent * *
Uitgangspunt: 3 sterren (modaal dictee)
Pluspunten
Het was heel gezellig met zo'n 40 deelnemers. De tekst was goed en toch (mea culpa) niet 100% goed gecontroleerd. Het voorlezen was prima, maar ging veel te snel. Ook bij de correctie was de afstemming niet 100% (misschien ben ik daar zelf mede debet aan).
Minpunten
Zoals al gezegd, het voorlezen ging veel te snel. Wat ook nog meespeelde was dat het schrijven op dicteetafel of -bar best lastig is, weet ik van vorige jaren. Voor een cafédictee als dit is het heel lastig om aan 3 sterren te komen, maar onmogelijk is het niet. Voorlopig 2 sterren!
Rating: Rdr 2, 2 sterren
Groot Dictee Cuijk * * *
Uitgangspunt: 3 sterren (modaal dictee)
Pluspunten
Prima dictee, gezellige sfeer, zo'n 80 deelnemers, al voor de 13e keer. Het dictee werd perfect voorgelezen. Er waren teams, individuele deelnemers en de categorie buitenpoorters.
Minpunten
Het Witte Boekje heeft bij mijn weten de afgelopen jaren nooit verschil gemaakt, maar als het geschrapt wordt, maakt dat voor de rating wellicht uit. Er zit zelden een echte fout in het dictee, al was er dit jaar een wel erg ongrammaticale zin bij, maar alla.
Rating: Rdr 3, 3 sterren
Zomaar
'Tendensen' mag van GB [2020: ook VD] voortaan ook 'tendenzen' zijn.
Sage heeft als enige meervoud sagen, ergo: sagenbundel.
Dictee woensdag 06 november 2013 (2): dictee – ratings Leiderdorp, Winterswijk en Groningen
Hierbij weer drie ratings.
Groot Dictee Leiderdorp *
Uitgangspunt: 3 sterren (modaal dictee)
Pluspunten
De entourage was goed in het gemeentehuis. Vorig jaar was het op een andere plaats.
Minpunten
De tekst was matig, er zaten een paar foutjes en (te) veel plaatselijke termen in, de uitleg was niet erg vakkundig maar bovenal: men moest zijn werk zelf nakijken en dat is een heel slechte en verwerpelijke methode. Nu voor de tweede keer had men wat verder moeten en kunnen zijn met de organisatie … Maar het meest erge was nog dat de toegestroomde dicteetijgers gedoogd werden, maar verder in feite genegeerd. Schande, dan had men daar tevoren veel duidelijker over moeten zijn!
Rating: Rdr 1, 1 ster
Groot Dictee Winterswijk * * *
Uitgangspunt: 3 sterren (modaal dictee)
[Wel weer de slager die zijn eigen vlees keurt]
Pluspunten
Schitterende entourage: de theaterzaal van het Gerrit Komrij College. Het dictee werd voor de tweede keer gehouden, de organisatie was aanzienlijk verbeterd. Er was een zeer moeilijke, maar correcte tekst (zelfs: Joodse begraafplaats!) op 2 niveaus: liefhebbers en specialisten (3 extra boven op de 7 dicteezinnen met elk 10 invulwoorden). Telt voor het dictee niet mee, maar zelfs het hapje en het drankje waren prima verzorgd. Friederike de Raat (ja, die …) las het dictee perfect voor. Er was een bespreking na afloop.
Minpunten: Er waren wat weinig deelnemers (zo'n 25).
Rating: Rdr 3, 3 sterren
Groningen (Grootscheeps Scheepsdictee) * *
Uitgangspunt: 3 sterren (modaal dictee)
Pluspunten
Altijd leuk op een heel royale woonboot. Alle plekken bezet, boot tot de nok toe gevuld … Leuk verhaal, prima voorgelezen. Jubileum: al voor de 5e keer. Na afloop pittige discussie en zeer redelijke bespreking. Prima hapje en drankje.
Minpunten
Niet op meerdere niveaus, geen kinderdictee. Nu wel op 10-11 ook hetzelfde dictee in Middelstum! Er zaten toch wat schoonheidsfoutjes in. Op zich niet erg en zolang Rein al dan niet buiten mededinging meedoet, zal controle vooraf niet geschieden … Door de foutjes blijft Groningen nog even op 2 sterren steken …
Rating: Rdr 2, 2 sterren
Dictee woensdag 06 november 2013: dictee - de ratings van Amsterdam (NRC) en Sint-Oedenrode
Groot NRC Dictee *
Uitgangspunt: 3 sterren (modaal dictee)
Pluspunten
Het Groot NRC-dictee werd voor de eerste maal gehouden. En wel in het NRC-restaurant onder het NRC-kantoor aan het Rokin in Amsterdam. Het was op zich een leuk dictee en het was gezellig.
Minpunten
Er waren maar weinig deelnemers (zo'n 20). Het dictee werd redelijk goed voorgelezen, het was een invuldictee met 35 niet al te moeilijke woorden, voor de specialisten een eitje. Het invulformulier was niet helemaal op orde (één invulplaats ontbrak en ergens klopte de voorleestekst niet met het invulformulier). Ieder moest zijn eigen blaadje nakijken. Dat moet niet zo: onderling wisselen en dan nakijken! Je moet de kat niet op het spek binden. Ook woorden met 2 schrijfwijzen (stampij, stampei, etc.) moet je vermijden. Dat de norm het Witte Boekje was, maakte niet heel veel uit bij dit dictee, maar je moet dat gewoon niet willen. Het geeft een hoop onnodig rumoer. Men houde zich aan GB en VD! Het WB was de hoofdreden dat dit dictee op 1 ster blijft steken, maar verbetering is vrij gemakkelijk realiseerbaar! Ook de uitleg van de dicteewoorden na afloop zou nog iets beter kunnen.
Rating: Rdr 1, 1 ster
Groot Dictee Sint-Oedenrode (Roois Dictee) *
Uitgangspunt: 3 sterren (modaal dictee)
Pluspunten
Het was enorm gezellig met 40 deelnemers. Leuk verhaal, redelijk goed voorgelezen. Het onderling nakijken verliep prima. Bij het vertonen van de tekst op de beamer ontstond een natuurlijke discussie: zo hoort dat!
Minpunten
Dit dictee zou toch zeker op 2 sterren mogen mikken, maar helaas kan ik die niet toekennen omdat de norm het Witte Boekje en de online-VD was. Zou men overgaan op GB en VD (welomschreven versie), dan liggen er meer sterren in het verschiet. Noodkreet nog: wie van de deelnemers zou thuis een WB hebben? Gokje: (buiten de juryleden) 2 of 3 van de 40? Als dat zo is, zit men dus duidelijk op het verkeerde spoor …
Rating: Rdr 1, 1 ster
Dictee Woensdag 30 oktober 2013 (3): dictee 675 (deel 3, slot)
Hierbij de zinnen 8, 9 en 10.
8. Wat bekendgemaakt is, zal meestal ook in den brede bekend raken. Dat gebeurde halsoverkop, à corps perdu, als de donder, halje travalje, hol over bol, holderdebolder, kop over bol, pardoes, plompverloren of sol over bol. Het Letzeburgs is een Germaanse taal, gesproken in Luxemburg. Zijn horloge loopt altijd op de binkert. Een escarpemuur bekleedt het binnentalud van een droge gracht. Je zal maar op het Binnenhof zitten … Het Binnenlands Bestuur (BB) was een van de negen voormalige departementen van algemeen bestuur in Nederlands-Indië. De monologue intérieur wordt wel met 'binnenpraat' aangeduid. Naast de buitenste zijn er binnenste lagen van de aardkorst. Als je het binnenste buiten keert (maar: iets binnenstebuiten keren), zit de boel binnenstebuiten (buitenstebinnen? - niet in wdb.): het binnenste zit dan buiten en het buitenste binnen.
9. Met bioactieve stoffen worden antioxidanten, carotenoïden,
fyto-oestrogenen en glucosinolaten bedoeld. In biobenzine is bio-ethanol (groene diesel) bijgemengd. Een biocoenose [ee of eu] is een levensgemeenschap. Het woord 'biodanza' is in 2007 toegevoegd (biodans, soort van (therapeutische) levensdans). Biodynamische landbouw is biologisch-dynamisch. Yoghurt met uitsluitend rechtsdraaiend melkzuur is biogarde. Biogenetica is genetic engineering (DNA-manipulatie). Individuele biogenie is ontogenese, met betrekking tot de soort heet die fylogenese. Mijn broek heeft een bioscoopzak. Nog een paar 'bio'-woorden: biosyngas, biota, biotiek, bionica en mariene biotoxine. Apen hebben het quadropedalisme achter zich gelaten – zij zijn immers bipeden. Een brigittines is lid van de brigittenorde. In Ethiopië betaal je met birrs. BIR - niet in wdb., sub lemma bir: broek in reet.
10. Een birmaan (burmees) is geen siamees. Hou eens op met die bisbilles, met dat gekibbel. Biscotti di Prato zijn cantuccini (knapperige, tweemaal gebakken Toscaanse bitterzoete amandelkoekjes). Wat vind je van die biscuit buste? Bisette is boerenkant. Bij de Papoea's moet je zijn voor een bisjpaal. Een oester is een bivalvedier [n/s]. De bison plette de bisamrat. De afkorting bkg staat voor broeikasgas en bkh. voor boekhandel. De aanhef B.L. (* benevole lector, welwillende lezer) is wat vriendelijker dan alleen maar L.S. (Lectori salutem, den lezer heil). Bij het BKR (het Bureau Kredietregistratie) kun je beter niet ingeschreven staan.
* Zo in VD, volgens mij: B...
Dictee Woensdag 30 oktober 2013 (2): dictee 675 (deel 2)
Hierbij de zinnen 4, 5, 6 en 7.
4. In mijn misjpooche is alles koosjer. De kortgedingrechter was kortgerokt en kortgeknipt. Wat leert in dit geval de
kosten-batenanalyse van kost en inwoning op? Een gewone kotelet is nog geen côtelette suisse. Een kossem is een halskwab. Een costumier meet kostuums aan, maar slechts in een deel van die gevallen is hij aan het kostumeren. De kou-inval was vroeg dat jaar. Meerdere kouros (enkelvoud: kouroi) en dito korai (enkelvoud: korè) vullen elkaar goed aan. De kotomisi is een creoolse vrouwendracht. Een krabbedraaier is een vechtersbaas, een krabbenschaar een krabbenpoot. Mijn dicteewoordenkramerij wordt zeer gevreesd. De krav maga is een zelfverdedigings- en gevechtstechniek ontstaan in het Israëlische leger. Dat kost maar een (habbe)krats. De krautrock komt vast uit Duitsland. Piet de Visser is Kreeft.
5. De Surinaams-Nederlandse krawkraw [kraa] is chips, met name van de cassave. Dat paard is een kribbebijter. De krimlinde dankt zijn naam aan de Krim. Tot wanneer werd er Krim-Gotisch gesproken? Mag je de krijttijd de witte periode noemen? Krijn of crin (met name crin végétal) wordt als vulmiddel gebruikt. Van kritikaliteit spreek je bij een kernreactor. De kroeskop maakte een cruise. In die krottenbuurt wonen veel krotenkokers met hun kokker(d)s. Bij de inhuldiging van koning Willem-Alexander kwamen de rijksinsignes (kroningsinsignes, kroningsinsigniën) weer eens tevoorschijn. De veelgeplaagde politicus ging zijn Kronstadt halen. Hoe hoog staat de krugerrand, die beleggingsmunt? Het kruisken-a (abc) is weg uit VD!
6. Kubben zijn visfuiken, dat zijn dus geen kuubs. De
KSJ-KSA-VKSJ is een soort van federatie. In een kruitvat zit geen kruid. Een ktèma eis aei is een bezit, een verworvenheid voor altijd. Het wapen van de Gurkha's is de kukri. Wat zijn jullie toch kuddedieren! Bestaat de Ku-Klux-Klan nog? Met kuna's betaal je in Kroatië. Een kür past niet in het kurhaus. De kuru is de spongiforme encefalopathie bij kannibalen in Papoea-Nieuw-Guinea, gekenmerkt door ataxie en onbeheersbare lachbuien (verwant met gekkekoeienziekte, scrapie en de ziekte van Creutzfeldt-Jakob). Hij fungeert als knuffel-Marokkaan. Hij is altijd de kwade (kwaaie) pier in 't kwadraat. De kwacha is de munteenheid van Zambia en Malawi. De KVP was niet alleen de Katholieke Volkspartij, maar de KVP is beslist ook de klassieke varkenspest.
7. Het kwarts is een zekere delfstof. Elk kwartaal zingt het kwartet een ander lied. Een kwant is een rare snuiter, een kwantum is een hoeveelheid en een lichtquant is een foton. Kwaliën is zeuren of zaniken. Een kweekwee is een gebakje in Indië. Het kwestieuze akkoord staat op losse schroeven. Dat fluitkwintet weet echt wel wat een kwint is. Wil ik iets kwijt zijn, dan heb ik het kwijtgemaakt of het is kwijtgeraakt. Die rare kwibus is goed in kwezelarij. De quickscan werd quick-and-dirty uitgevoerd. Ze dansten kwiek de quickstep. Is de quick ratio in orde (en de monnik ook)? Een kwikwi [Callichthys callichthys] is een vis. Ik ben gek op quizzen (kwissen). Bij de ruggengraatsverkrommingen kennen we kyfose (achterwaarts), lordose (voorwaarts: holle rug) en scoliose (zijwaarts). Een kwo-student volgt een korte wetenschappelijke opleiding.
Dictee woensdag 30 oktober 2013 (1): dictee 675 (deel 1)
Op www.dictees.nl verschijnen al mijn oefendictees, maar die site publiceert ze met horten en stoten. Daarom vandaag alvast dictee 675. Dit is door anderen al gecorrigeerd, maar als u toch een foutje denkt te ontdekken, laat het weten: rein@dictees.nl (bestaat niet meer!).
En u weet: via www.woordenlijst.org kunt u het Groene Boekje en de Leidraad raadplegen ...
Hier volgen de eerste drie zinnen.
1. Hij had de koffer met kleren omgekieperd: de hele klerenzooi lag op het bed. Een kletskous verkoopt kletsica. Meeuwen kliauwen en katten miauwen. In het hoogveen kun je klijn (klien) trekken. De klezmorim speelden klezmer. Een Klingenvrouw is een Klingalese: bewoonster van de kust van Coromandel (vroeger Kalinga geheten) en Malabar. Het is klinkklaar, klip-en-klaar: haar kleurenzien is oké (OK), maar ze lijdt wel aan klinefelter, de ziekte van Klinefelter. Wat heeft ze toch een sukkel van een kloris. Loop niet zo te kloothannesen! Wil je knäckebröd * of een kaiserbrötchen? Geef die knakenpoetser niet één vinger … De KNAW is de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, de KNAU was de Koninklijke Nederlandse Atletiekunie. Zouden de Knickerbockers nu nog een knickerbocker dragen?
* Vgl. smörrebröd, smørrebrød, VD alleen de laatste vorm!
* Vgl. ook: smörgåsbord(s)
2. Was dat knarsetanden of tandenknarsen? Een kneippkuur houdt kneippen in. Ze is van de generatie nix, maar maakte toch een knicks. Ik heb daar een knoeperd van een wrat. Vaak gaat een knockdown aan een knock-out (ko) vooraf. Dit is een kobalt-chroom-wolframlegering. Trap niet in die koeienpannenkoek! Waar komt het Koefisch schrift (naskhischrift) vandaan? Het kobevlees komt oorspronkelijk uit Kobe. Welke vogels vang je met een kobbennet? Deventer is de koekstad. Deze koempoelan is iets voor de scouting. Koenjit is kurkuma als specerij. Een kutai is een hoogkijker. Wat Koïsch is, komt van Kos. Een bekend Turks gerecht is köfte. Een koksiaanse volgde Hendrik de Cock, een coccejaanse daarentegen Johannes Coccejus (Koch). Op de kermis had je een kokanjemast: dat was geen Land van Kokanje!
3. Je bent een klerelijer, je kan de klere, de kolere, de koleire, krijgen! Als je daaraanvolgend dan maar niet in een Franse colère schiet! Wat volgens de beginselen van Kollewijn is, is kollewijniaans. Een bekende kolossus is de Kolossus van Rhodos. Vroeger was Koloniën een verkorting van de betreffende departementsnaam. Een komfoor diende het comfort. Een oude dame in het blijspel was de komische Alte. De kompels waren kompanen en compagnons. We willen kond doen van ons voorgenomen huwelijk. Wat doet de Koning Boudewijnstichting? Met de Koninklijke wordt meestal een benzine- of petroleummaatschappij aangeduid. Prins Willem III van Oranje was Koning-Stadhouder [algemeen: k.-s. of s.-k.]. Hier is de koolstof
14-methode gebruikt. Wie zijn die kongsi begonnen? 'Babe' is Koos' koosnaam. Hoeveel kopeken gaan er in een roebel?
