zaterdag 19 oktober 2013

0125 Dictee woensdag 23 oktober 2013: dictee - de ratings van Aalsmeer en Middelharnis √

Dictee woensdag 23 oktober 2013: dictee - de ratings van Aalsmeer en Middelharnis

Groot Aalsmeers Dictee * * * 

Uitgangspunt: 3 sterren (modaal dictee)

Pluspunten
Het dictee werd voor de vijfde maal gehouden door het Boekhuis in Aalsmeer. De tekst was goed en uitdagend met zelfs een toetje voor de Specialisten. Het dictee werd prima voorgelezen. Waar vind je nog bij een dictee een buffet, waaraan je (tegen betaling) deel kunt nemen? Het was gezellig en de organisatie was prima. Het was een meeschrijfdictee. Het dictee is voor iedereen toegankelijk. De correctie was goed georganiseerd. Na afloop volgde er uitleg over de juiste schrijfwijze van het dictee.

Minpunten 
Er is geen apart kinderdictee. Het aantal termen buiten de woordenboeken was minimaal. Weinig minpunten dus eigenlijk. En de drie sterren zijn royaal verdiend!

Rating: Rdr 3, 3 sterren.

Groot Dictee Middelharnis * *


Uitgangspunt: 3 sterren (modaal dictee)

Pluspunten 
Het dictee is al vele malen gehouden. Het is gezellig. Dit jaar wat minder deelnemers (circa 40). Het dictee werd moeiteloos verplaatst van de ene middelbare school naar een andere wegens een sterfgeval. Het voorlezen was aanzienlijk beter dan vorige jaren (nu door de auteur zelf). De organisatie was perfect. Het nakijken ging vlug en goed. Na afloop was voor eenieder de juiste tekst beschikbaar. Het was een meeschrijfdictee.

Minpunten 
Het dictee was wat gemakkelijker dan vorig jaar. Er zaten enkele VD-woorden uit 2012 in (beyoncévlieg, Van Dale-nieuwsbrief), dat levert altijd discussie op en is niet volgens de geldende dicteenormen. Er waren niet meerdere niveaus en er was ook niks voor de jeugd. De uitleg na afloop zou (nog) beter kunnen. De twee sterren zijn dik verdiend en zelfs met stip …

Rating: Rdr 2, 2 sterren
 

maandag 14 oktober 2013

0124 Dictee woensdag 16 oktober 2013: dictee - de ratings van Meppel en Castricum √

Dictee woensdag 16 oktober 2013: dictee - de ratings van Meppel en Castricum

Groot Meppeler Dictee * * 

Uitgangspunt: 3 sterren (modaal dictee)

Pluspunten 
Het dictee werd voor de tweede maal gehouden in de fraaie schouwburg van Meppel. Men had duidelijk van vorig jaar geleerd: over de tekst viel beduidend minder te discussiëren dan vorig jaar. Het was een leuke tekst die heel duidelijk werd voorgelezen. Er waren zo'n 50 deelnemers.

Minpunten 
De tekst was niet al te moeilijk, al maakten de plaatselijke deelnemers toch al gauw minimaal 20 fouten. Het dictee werd wel besproken, maar dat vond ik niet overal even verhelderend. Als men volgend jaar net voor de bespreking de officiële tekst aan iedereen uitdeelt (of beter nog: via een powerpointpresentatie - computerprogramma PowerPoint - zichtbaar maakt), en de uitleg wat helderder presenteert, komt een extra ster in zicht. Er waren niet meerdere niveaus en er was geen kinderdictee.

Rating: Rdr 2, 2 sterren

Groot Dictee Castricum * * 

Uitgangspunt: 3 sterren (modaal dictee)

Pluspunten:
Het dictee is al vele malen gehouden. Het is ongetwijfeld gezellig. De senioren van Castricum strijden tegen de jeugd. Het was op zich een leuke tekst.

Minpunten 
Het is echt een plaatselijk dictee, buitenpoorters zijn niet welkom. Het dictee vindt niet op meerdere niveaus plaats. Over de op zich leuke tekst zijn wat opmerkingen te maken. Als de inhoud deels gaat over 'Het zwaard van Damokles', zijn de kenners van dat boek natuurlijk extra in het voordeel (Merthe, Jackie, Osewoudt, Dorbeck) . Maar om dan ook in de rest van het verhaal 'Damokles' te schrijven, is een beetje krom [VD: Damocles]. Ook zitten er wat plaatselijke termen in (Bakkumer Zanderij, woon-zorgcentrum – met koppelteken! – De Boogaert, etc.). NB woonzorgcentrum en woon-zorgcentrum, dan: verwisselbare begrippen, beide in VD, in GB ook! Als er dan ook verder nog een paar foutjes in zitten (bureau Halt, kleine b - toch goed: ook Halt-bureau, Het Alternatief), oedipus- en elektramotief, kleine letters - beide gewoon goed!!!), is 3 sterren veel te hoog gegrepen, maar 1 ster zou weer te min zijn, dus de logische conclusie is: 2 sterren.

Rating: Rdr 2, 2 sterren

zondag 6 oktober 2013

0123 Dictee woensdag 09 oktober 2013: dictee *zeeuw* √

Dictee woensdag 09 oktober 2013: dictee *zeeuw* 

Voorkomen van *zeeuw* in VD

We zullen ditmaal eens kijken waar *zeeuw* in Van Dale (VD) voorkomt. We beginnen in de trefwoordenlijst.


1. Hij is het beeld van een Zeeuw: in hem komt het karakter van de Zeeuw sterk uit.

2. Een Zeeuwse beuzeling: dat is een leugen.

3. Werkwoord bezeeuwen: ik bezeeuw, hij bezeeuwde, zij zijn bezeeuwd. Bezeeuwen heeft gewestelijk als betekenis: bezwijmen.

4. Zeeuwse blauwen zijn een soort van aardappelen met een blauwe schil.

5. Goed Zeeuws, goed rond: rond en gul, zonder omslag.

6. Zeeuwse heide is lamsoor, op zilte klei groeiende plant.

7. Zeeuwse rotjes zijn stukjes door en door geroosterd brood.

8. De Zeeuwse pissebed: schaaldier dat vrij algemeen in de Noordzee, vooral aan de Zeeuwse kusten, wordt aangetroffen.

9. Zeeuwse mosselen, oesters, de Zeeuwse wateren: de Ooster- en Westerschelde e.d.

10. Zeeuwse zuinigheid of zunigheid: zuinigheid die soms aan Zeeuwen toegeschreven wordt, maar we lezen ook over Hollandse of calvinistische zuinigheid.

11. Zeeuws meisje: prototype van iemand die heel zuinig is, naar een tv-reclame voor een margarinemerk, waarin een in Zeeuwse klederdracht uitgedoste boerin haar adagiums ‘ons bin zunig’ en ‘geen cent te veel, hoor’ uitte om het product prijstechnisch aan te prijzen. NB Hier maakt VD een grappige fout: zowel in GB (Groene Boekje) als in VD heeft 'adagium' alleen als meervoud 'adagia'! 2020: niet verbeterd. Ik zou in VD en GB gewoon mv. 'adagiums' toevoegen ...

12. Verzeeuwd is gewestelijk zeeziek en verder misselijk of kattig

13. Een zeeuw (!) is een oude Zeeuwse rijksdaalder (= ƒ 2,60).

14. Open deur: een Zeeuw is iemand die geboortig is uit de Nederlandse provincie Zeeland; vrouw: Zeeuwse. NB Uiteindelijk komt 'zeeuw' wel van 'zee'!

15. Zeeuws-Vlaams: van, uit, betreffende, als in Zeeuws-Vlaanderen (ZVL). GB heeft dit lemma geschrapt omdat 1) zij niet over aardrijkskundige namen gaan (is wat voor te zeggen) en 2) (!) er zijn mensen die nog liever Zeeuwsch-Vlaanderen schrijven: leve de toerist. Overigens heeft ook de gezaghebbende ANS (Algemene Nederlandse Spraakkunst) ZVL niet opgenomen …

16. ZVL is wel Zeeland bewester Schelde.

17. De Bijbelgordel (VD ook Biblebelt, GB: biblebelt): strook in Nederland van de Zeeuwse eilanden, via de grote rivieren en de Veluwe tot in de kop van Overijssel, waar veel streng gereformeerde mensen wonen. Ik heb zojuist aan GB gemeld, dat ik hun schrijfwijze fout vind, het gaat immers niet om het boekje (een bijbeltje) maar om de (inhoud van de) Bijbel. 2020: beide hoofdletter, Bijbelgordel.

18. Imperiaal: heel grote en zware Zeeuwse oester.

19 Nog een leuke: hoefijzerverkeer, het verkeer tussen
Zeeuws-Vlaanderen en het overige Nederland via België.

20. Aan de paar dingen die ik weggelaten heb, mist u niet veel!
 

vrijdag 20 september 2013

0122 Dictee woensdag 02 oktober 2013: dictee sterrenbeelden √

Dictee woensdag 02 oktober 2013: dictee sterrenbeelden

1.Vandaag zullen we eens naar de sterren(beelden) in VD kijken: z = zuidelijk halfrond, n = noordelijk halfrond, e = op of nabij de evenaar, equator. Maar eerst wat algemene zaken: een alfa is de helderste ster in een sterrenbeeld, een bèta de op een na helderste. Astrografie: kennis van de plaatsing van sterren en sterrenbeelden die met het blote oog zichtbaar zijn en astrografie: sterrenbeschrijving. Een conjunctie is een samenstand en de zodiak is de dierenriem (zonneweg). Is uw horoscoop al getrokken? Het ptolemeïsche gesternte wordt gevormd door de 48 sterrenbeelden die aan de oude Grieken bekend waren en door Ptolemeus beschreven zijn.


2. Als sterrenbeelden kunt u noteren: Achtersteven van het Schip (z), Adelaar (e), Altaar (z), Andromeda (met daarin de Andromedanevel), Arend (rand Melkweg), Beeldhouwer (n), Grote Beer (Wagen, Grote Wagen, steelpannetje, ook: Hellewagen, Hemelwagen, bij noordpool), Kleine Beer (met daarin de Poolster, Noordster, Leidster), Beker (e), Berenhoeder (Ossenhoeder, Ossendrijver, Boötes, (n), het Hoofdhaar van Berenice (n), Boogschutter (Schutter, z), Cirkel (z), Dolfijn (n), Draak (met 131 sterren), Driehoek (n), Zuidelijke Driehoek (Zuiderdriehoek, z), Duif (z), Eenhoorn (e), Elektriseermachine (z), Geitje (ster in Voerman, Wagenman), Giraffe (n), Gordelster (een van de drie sterren van Orion), Goudvis (Zwaardvis, z) en Graveerstift (z). 

3. Verder: Hagedis (n), Hercules, de grote Hond en de Kleine Hond, Hyaden, Indiër (z), Jachthonden (n), Jakobsstaf of Gordel van Orion (de drie middelste sterren daarin), Kameleon (z), Kiel (z), Kompas (z), Korenaar (ster in Maagd, e), Kraanvogel (z), Kreeft (n), Krib (30 sterren in Kreeft), (Grote) Leeuw en Kleine Leeuw, Libra (Weegschaal), Lier (Lyra, n), Luchtpomp (z), Lynx, Mast (deel van het Schip Argo), Microscoop (z), Net (z), Noorderkroon (Noordelijke Kroon, n), Octant (bij zuidpool), Orioniden: vallende sterren in de tweede helft van oktober, Oven (n), Paradijsvogel (z), Passer (z), Pauw (z), Pegasus (Grote Paard, n) en Perseïden of Laurentiustranen (vallende sterren vanuit Perseus)

4. Ook nog: Plejaden of Zevengesternte (in de Stier), Poolwachter (z), Pijl (n), Raaf (z), Ram (Aries, n), Schild (n), Schilder (z), Schorpioen (z), Sextant (n), Sirius (Hondsster: in de (Grote) Hond), Slang (e), Slangendrager (n), Slingeruurwerk (z), Steenbok (z), Tafelberg (z), Telescoop (Telescopium, Verrekijker, z), Toekan (Pepervreter, z), Tweelingen (Castor en Pollux, n), Uurwerk (z), Veulen (Kleine Paard, n), Vis (Zuidelijke Vis, n), Vlieg (z), Vliegende Vis (z), Vos (met de Gans, n), Walvis (e), Waterman (z), Waterslang (n) en Kleine Waterslang (of Otter, z), Winkelhaak (z), Wolf (Lupus, z), Zeil van het Schip (z), Zuiderkruis (met 4 sterren), Zuidervis (z) en Zwaan (n).
 

0121 Dictee woensdag 25 september 2013 (2): dictee – de ratings van Lelystad en Almere √

Dictee woensdag 25 september 2013 (2): dictee – de ratings van Lelystad en Almere

Groot Lelystads Dictee * * 

Uitgangspunt: 3 sterren (modaal dictee)

Pluspunten 
Het dictee werd al voor de tiende maal gehouden in het fraaie stadhuis van Lelystad (volgend jaar wordt de opzet anders: in de bibliotheek). De entourage is leuk: prima ontvangst en de raadszaal is heel geschikt voor een dictee. Zo'n 50 deelnemers. De tekst op zich was heel leuk opgesteld door de auteur. Na afloop was er een goede bespreking met enorm felle discussies: prima en leerzaam. Er was 's middags ook een Kinderdictee, voorgelezen door prinses Leontien herself.

Minpunten
Het dictee is alleen voor plaatselijk deelnemers; buitenpoorters mogen mondjesmaat meedoen, maar dingen niet mee naar de prijzen. Het dictee is logischerwijze niet op meer niveaus. De tekst was op zich wel OK, maar er zaten net teveel niet-woordenboekwoorden in. Het voorlezen was heel behoorlijk, maar er zaten toch een paar schoonheidsfoutjes in. Die laatste dingen geven toch de doorslag naar 2 sterren.

Rating: Rdr 2, 2 sterren.

Groot Almeers Dictee * * 

Uitgangspunt: 3 sterren (modaal dictee)

Pluspunten:
Het dictee werd al voor de negende maal gehouden. De belangstelling was beduidend minder dan andere jaren (minder dan 50 deelnemers).

Minpunten 
Er was geen Kinderdictee. Buitenstaanders mochten niet meedoen, zelfs niet buiten mededinging. Er was dus uiteraard ook geen niveaudifferentiatie. De burgemeester zal het dictee wel goed hebben voorgelezen. Er zaten enkele foutjes in het dictee. Wat ook niet fraai was: er waren (te) veel woorden of uitdrukkingen die op 2 manieren geschreven konden worden. Alles afwegende, kom ik ook hier op 2 sterren.

Rating: Rdr 2, 2 sterren.
 

Winterswijk

Kom allen op 2 november naar Winterswijk. Ikzelf heb het dictee geschreven. Het is voor Winterswijkenaren al behoorlijk lastig (7 alinea's), maar voor de Specialisten heb ik er nog een schepje bovenop gedaan (3 alinea's). De plaats van handeling is het Gerrit Komrij College (vlak bij het station!) in Winterswijk, de aanvang is om 2 uur en inschrijven kan o.a. via info@boekhandelkramer.nl.





maandag 16 september 2013

0120 Dictee woensdag 25 september 2013: dictee ruimtemeetkunde √

Dictee woensdag 25 september 2013: dictee ruimtemeetkunde
 

1. Ruimtemeetkunde (stereometrie) is een kwestie van punten, lijnen en vlakken. Kon je, zoals we zagen, in het platte vlak voor elke n een regelmatige n-hoek krijgen, in de ruimte kun je niet voor elke n een regelmatig veelvlak (n-vlak) krijgen. Een veelvlak is een zogenaamd lichaam en begrensd door vlakken. Voor het gemak nemen we aan dat alle 'punten' van het veelvlak 'naar buiten' wijzen: het veelvlak is convex ('bol', concaaf is hol: er zijn dan ook 'punten' die 'naar binnen' wijzen). Een regelmatig zevenvlak heeft dus 7 zijvlakken. Men kan bewijzen dat er geen regelmatig 7-vlak bestaat, maar alleen een regelmatig viervlak (tetraëder, begrensd door gelijkzijdige 3-hoeken, Grieks: tetrahedron), een regelmatig 6-vlak (kubus of hexaëder, begrensd door vierkanten, Grieks: hexahedron), een regelmatig 8-vlak (octaëder, begrensd door gelijkzijdige driehoeken, Grieks: octahedron), een regelmatig 12-vlak (dodecaëder, begrensd door regelmatige vijfhoeken, Grieks: dodecahedron) en een regelmatig 20-vlak (icosaëder, begrensd door gelijkzijdige driehoeken, Grieks: icosaëdron).

2. Voor alle duidelijkheid: de begrenzende regelmatige veelhoeken zijn allemaal even groot (congruent) en ook de zogenaamde (stand)hoeken tussen de vlakken – loodrecht op hun gemeenschappelijke snijlijn – zijn alle even groot. Het is niet helemaal duidelijk of je de toevoeging -eder in het algemeen mag gebruiken of alleen voor regelmatige veelvlakken. Daar ben ik niet helemaal uit: VD gebruikt polyeder voor veelvlakken in het algemeen, niet per se regelmatig. Ook bij twintigvlakken gebruikt VD de term icosaëder voor niet-regelmatige veelvlakken zoals het (de) voetbalvormige molecule fullereen. Ook noemt VD een vijfvlak, dat dus nooit regelmatig kan zijn, een pentaëder.

3. Overigens noemt VD ook de triëder een ruimtefiguur, waarbij aangetekend zij, dat je met drie vlakken nooit een afgesloten (!) deel van de ruimte kan krijgen: daarvoor zijn minstens 4 van die vlakken nodig. 2020: woord geschrapt. VD heeft het ook over een heptaëder
(7-vlak), maar een gotspe (gotspieus) is, dat VD het bij het negenvlak over een regelmatig [2020: woord geschrapt!] 9-vlak heeft: dat bestaat dus helemaal niet!!! Het tienvlak wordt decaëder genoemd; verder noemt VD zonder verdere plichtplegingen ook het zestigvlak nog.


4. Tenslotte nog wat andere begrippen: bol (alle punten die op gelijke afstand liggen van het middelpunt), nulbol, met straal nul: gewoon een punt dus, prisma (twee evenwijdige vlakken (boven- en grondvlak) en drie of meer zijvlakken met evenwijdige snijlijnen), piramide (lichaam dat een veelhoek tot grondvlak heeft en waarvan de zijvlakken driehoekig zijn, die in een punt, de top, samenkomen), een (scheef) blok of parallellepipedum (zijvlakken zijn allemaal parallellogrammen) en cilinder (als pijp oneindig doorlopend of begrensd door 2 vlakken zoals bij een conservenblik).
 

woensdag 11 september 2013

0119 Dictee woensdag 18 september 2013: dictee meetkunde √

Dictee woensdag 18 september 2013: dictee meetkunde

1. Meetkunde (geometrie) is een kwestie van punten en lijnen. De vlakke meetkunde is de planimetrie. Als bijvoorbeeld vijf lijnen die elkaar twee aan twee snijden een gebied vormen, waarvan alle 'hoeken' naar buiten wijzen, spreken we van een (convexe) vijfhoek. Wat heeft VD op dit gebied allemaal te melden? Een triangel is een driehoek. De trigonometrie is de driehoeksmeting (en de goniometrie de hoekmeting). Er zijn allerlei driehoeken zoals de gelijkbenige en de gelijkzijdige. In de gouden driehoek komen Birma, Thailand en Laos bij elkaar. Van de vierhoeken noemen we de trapeziums (trapezia) en parallellogrammen, de vlieger en de ruit of rombus. Driehoekig is trigonaal (ook: triangulair), vierhoekig tetragonaal (ook: quadrangulair), vijfhoekig pentagonaal, zeshoekig hexagonaal, zevenhoekig heptagonaal, achthoekig octo- of octagonaal, negenhoekig nonagonaal, enzovoorts: polygonaal is veelhoekig (ook: multangulair).

Een vijfhoek is een pentagoon, etc. Van regelmatige veelhoeken zijn alle hoeken en ook alle zijden gelijk. De regelmatige (gelijkzijdige) driehoek heeft geen aparte naam, de regelmatige vierhoek is een vierkant. Als je in een regelmatige vijfhoek alle diagonalen neemt, krijg je een stervormige figuur: een pentagram, drudevoet of pentakel. Als je van een willekeurige n-hoek alle diagonalen neemt, heb je een zogenaamde sterveelhoek. Tussendoor: een Jodenster (davidster of davidsster) is een zespuntige ster, gevormd door twee gelijkzijdige driehoeken. Let wel: voor elke n bestaat er een regelmatig n-hoek. Voor veelvlakken in de ruimte ligt dat anders, maar op de ruimtelijke meetkunde (de stereometrie) komen we in een volgende blog terug.

3. De meetkunde die wij normaal gebruiken is die van Euclides: de euclidische meetkunde, gekenmerkt doordat door twee verschillende punten precies één lijn gaat. Er zijn ook rare, niet-dagelijkse,
niet-euclidische meetkunden, waarbij dat aantal 0 of meer dan een is. Nog wat begrippen ter afsluiting: een zwaartelijn (mediaan) van een driehoek verbindt een hoekpunt met het midden van de overstaande zijde. De drie zwaartelijnen van een driehoek gaan door één punt: het zwaartepunt. Een bissectrice deelt een hoek van een driehoek middendoor. De drie bissectrices gaan ook door één punt: het middelpunt van de incirkel, de ingeschreven cirkel. Ook de drie hoogtelijnen van een driehoek (door een hoekpunt en loodrecht op de overstaande zijde) gaan door één punt, net als de middelloodlijnen (door het midden van een zijde en loodrecht erop). Dat laatste gemeenschappelijke snijpunt is het middelpunt van de omcirkel, de omgeschreven cirkel.