maandag 22 juli 2013
0106 Dictee woensdag 24 juli 2013: dictee *cru* √ x
woensdag 17 juli 2013
0105 Dictee Woensdag 17 juli 2013 (deel 2): dictee Canadaplein Alkmaar √ x
Dictee woensdag 17 juli 2013 (2): dictee Canadaplein Alkmaar
De tekst
(zie ook de toelichting in (deel 1) = blogpost 0104) luidde:
De
grootste Alkmaarder aller tijden
1. De
gebroeders D. van het Belle van
Zuylenplein: wie kende die goochemerds met hun exceptioneel hoge IQ niet? Het
waren niet alleen consciëntieuze anesthesisten en grensverleggende pioniers van
de aerodynamica, ze lieten de wereld ook kennismaken met de
kant-en-klaarmaaltijd, het klavecimbel en de roestvrijstalen koekenpan met
antiaanbaklaag. Bovendien ontwikkelden de broers het ingenieuze
bevloeiingssysteem waarmee ook heden ten dage nog woestijnen in groene
walhalla’s vol cacteeën en acacia’s transformeren
2.
Helaas kende de gerenommeerde familie ook een
schandvlek: een dégénéré genaamd Cornelis. De frêle, amuzikale schlemiel
met zijn
X-benen en blotebillengezichtje ontwikkelde zich van balorig
adolescent tot bandeloze patjepeeër. De burgerij categoriseerde hem bij de
querulanten en luiwammesen. Schande sprak men van zijn frequente bacchanalen
vol geestverruimende genotsmiddelen.
3. Zijn
ontgoochelde vader wendde zich ten einde raad tot de aartsbisschop. Deze raadde
keukenarbeid aan, voor de duur van ten minste drieënhalf jaar in een van de
Noord-Hollandse bajesen, destijds gevestigd in Zuidschermer [niet in wdb.]. Dat bleek een
abc’tje voor de bijdehante Cornelis. In de goed geoutilleerde
keukenaccommodatie voelde hij zich zo relaxed dat hij er algauw (ook: al gauw)
vanuit zijn gecapitonneerde fauteuil de heerlijkste balkenbrij, jan-in-de-zak,
hachee van varkensoren, karbonaadjes en hors-d’oeuvres bereidde.
4. Die
culinaire hoogstandjes kwamen de fascistoïde Spaanse viersterrengeneraal (ook:
4 sterrengeneraal) ter ore die in die dagen Alkmaar belegerde. ,,Met de
afhaalchinees en barbecueën bij de Friese Poort
houd ik mijn artilleristen niet lang meer gedeisd’’, dacht de geslepen
rouwdouwer (ook: rauwdouwer). ,,Een exquise maaltijd zal het moreel
opvijzelen.’’
5.
Cornelis’ anders zo kostelijke zwezeriken, die de commandant via de maîtresse
van een undercoveragent liet confisqueren, waren over de houdbaarheidsdatum
heen. Niettemin lieten de lusteloze legionairs zich de traktatie goed smaken,
zodat zij en bloc indigestie en malheur in het maag-darmkanaal opliepen.
6. Toen
de beduusde Alkmaarders zagen hoe hun aartsvijanden kokhalzend ertussenuit
knepen, werd er, naar verluidt, naar alle uithoeken van het land een juichend
‘Victorie’ ge-e-maild.
7.
Geschiedschrijvers stelden het later klip-en-klaar: het Spaanse debacle kwam op
het conto van Cornelis, die de vijand en masse diarree, eczeem en levercirrose
had bezorgd. Niet zijn illustere broers, maar juist de ooit zo beschimpte
Cornelis werd daarom later uitgeroepen tot Grootste Alkmaarder aller tijden.
0104 Dictee woensdag 17 juli 2013 (deel 1): dictee Canadaplein Alkmaar √ x
Dictee Woensdag 17 juli 2013 (deel 1):
dictee Canadaplein Alkmaar
Rating
De entourage was geweldig: 100 man
(en vrouw) in de openlucht aan het dictee op het Canadaplein. Dit tweede jaar stond
dat in het teken van 'De Grootste Alkmaarder Aller Tijden'. Als zodanig was
door de Alkmaarders via de Alkmaarsche Courant uitgekozen Cornelis Drebbel, de
uitvinder van onder andere de duikboot. De organisatie was prima, de tekst op
zich leuk en het voorlezen door cabaretier Jeroen van Merwijk behoorlijk goed.
Jeroen gaf tijdens het nakijken nog een optreden met nieuwe liedjes van wel
bijna een uur. De tekst van het dictee kunt u nalezen in een vervolgblogpost van
vandaag. Dat is dus blogpost 0105
De editie van vorig jaar was
afkeurenswaardig op het punt van de plaatselijke straatnamen (ik had toen 11
fout, waaronder 8 straatnamen). Toen die er dit jaar niet in zaten (dat bleek
al bij eerste voorlezing), leek alles goed te gaan. De tekst was leuk (een vrij
verhaal over Cornelis D.) en de ongeveer 10 aanwezige dicteespecialisten dachten
er met 2 of 3 fouten van af te komen. Maar daarbij hadden ze buiten de waard
gerekend. Hoewel het thema was 'De Grootste Alkmaarder Aller Tijden' werden ze
geacht als titel op te schrijven 'De grootste Alkmaarder aller tijden'. En in
de slotzin kwam nog een keer voor (volgens de jury): '… Grootste Alkmaarder
aller tijden …'. Gevoegd bij een tweetal zinnen die volgens de jury tussen
aanhalingstekens moesten – hetgeen niet het geval was: immers 'dacht' en niet
'zei' of 'sprak' – ging daarmee helaas toch een driesterrenrating verloren. Op
dat punt had ik al 7 fouten (van de 10). En ook nog drie échte fouten: musicale
(nogal dom, i.p.v. muzikale), goedgeoutilleerd (ik had het eerst los en dus goed = goed geoutilleerd) en West-Schermer
(niet in wdb., correct: Westschermer, een buurtschap, dat kan je alleen maar gokken, en nogmaals:
zo'n enkele plaatsnaam moet kunnen!).
Pleindictee Alkmaar
* *
Uitgangspunt 3 sterren
Pluspunten:
Heel apart, in de openlucht, 100 deelnemers, leuke tekst (met toch lastige
dicteewoorden), goed voorgelezen, met nevenprogramma, dictee was dit jaar
'open', dus ook voor
niet-Alkmaarders.
Minpunten:
aantal dubieuze zaken m.b.t. de titel en aperte fouten bij onjuist gebruik van
aanhalingstekens. Wat echter de doorslag gaf: de tekst werd niet getoond op een
beamer of zo, de tekst werd niet achteraf op papier uitgedeeld, het dictee werd
niet besproken (met uitleg: deelnemers moeten er wat van kunnen leren!) en er
was geen discussie mogelijk. Daarbij mag een jury 'eigenwijs' blijven, maar een
eerlijke discussie moet wel mogelijk zijn.
Rating:
Rdr 2 (2 sterren)
dinsdag 9 juli 2013
0103 Dictee woensdag 10 juli 2013 (3): dictee 625 (deel 3) √ x
Hier volgen de zinnen 8 tot en met 10:
verlangen om in de weekends te gaan swingen in de disco]. De saturnalia (GB: saturnaliën) zijn een losbandig Romeins volksfeest. Satyriasis is donjuanisme [stelselmatig verleide spelen], vergelijk ook nymfomanie. Een saucisse is een saucijs, vergelijk ook saucisse de Boulogne [dikke gerookte worstsoort die in dunne schijfjes op het brood gegeten wordt]. Met een sauf-conduit (laissez-passer - vrijgeleide) kom je overal. Na de cycloon ontstond er een sauve-qui-peut [algemene
ordeloze vlucht]. Ze vluchtten toen het savannebos [n/s] in. Leg duidelijk aan me uit het verschil in schrijfwijze tussen 'savoir-faire' [wereldkennis] en 'laisser-faire' [het vrijlaten van de mensen, m.n. in hun economische handelingen] [Is er niet meer, 2020!].
schedelholte-inhoud [n/s]? Bij het scheelzien is er sprake van iemand die scheelziet (GB). Wat is scheefgroeien [zich verkeerd ontwikkelen], -wonen [te goedkoop i.v.m. inkomen] en -slaan [stelen]? In het drama heb je een scenische opbouw [per scène op één plaats]. Heeft zij geen enkel schaamtegevoel? Schaatssters rijden (o.a.) de 3000 (drieduizend) meter. Is de schade-expert al geweest? Hij zal schadeloosgesteld worden. Is schaduwboksen tegen je eigen schaduw boksen? Nee tegen een denkbeeldige tegenstander. Wat, gaat hij schampavie spelen [geruisloos verdwijnen]?
0102 Dictee Woensdag 10 juli 2013 (2): dictee 625 (deel 2) √ x
Hier volgen de zinnen 4 tot en met 7.
4. Neem een rohypnolletje [slaapmiddel, rooie knol, vergeetpilletje]. Met een rollerball [rollerpen] kun je schrijven. Die rolladeaanbieding
[n/s] is heel concurrerend. Daar zou je een rolling [rolberoerte] van krijgen. Slaat 'romanesk' op Rome of op een roman? Het laatste. En geldt dat dan ook voor de romanistiek? Nee: studie, wetenschap van de Romaanse talen en literatuur [ook tt, doe bij dicte `t]. Het lettertype romein wordt ook wel met romeinletter aangeduid. De koers speelde zich rommendom (ook: rommentom - GB!) Hasselt af. Wat moet ik nou toch met een römertopf [ovale, aardewerken stoofpot - stoven zonder vet]? Romusha's zijn Indonesische dwangarbeiders. Hij verbeterde zijn rondetijd [n/s]. Hij sprong als een gek in de rondte. Een ronggeng is een inheems dansmeisje in Indië. De röntgen is een internationale eenheid van dosis straling [symbool: R]. Een ronzebons is een kinderpartijtje. Ziedaar: de rood- [gietwaren vervaardigen uit roodachtig messing (80% koper) of tombak] en loodgieter. Op rood- [edelwild] en zwartwild [everzwijnen] kun je jagen. Ze droeg een roodzijden hempje [hemdje]. Vlamingen gebruiken roofing als dakbedekking. Engelse soldaten zijn rooineks [Boerenoorlog, ook: roodnek]. Op de Nederlandse Benedenwindse Eilanden kennen ze de rooi [droog rivierdal met tijdelijk beetje water].
5. Het rookgewoonteonderzoek [n/s] verloopt stroef. Speelt het rijke roomse leven [eerste helft 20e eeuw] zich vooral af in het Heilige Roomse Rijk [H.R.R. - Duitse keizerrijk dat bestond van 962 tot 1806]? Nee. Heerlijk, roquefort [kaas]! Roastbeef heet meestal gewoon rosbief. Hij kreeg een flinke (af)rossing [pak slaag]. Later zou hij nog meer ros [slaag] krijgen. Mijn broer moest de paarden roskammen [met borstel en kam reinigen]. Rösti is een Zwitsers-Duits gerecht [van
gesnipperde of geraspte aardappel]. Raar: een rorschachtest [inktvlekmethode] op een roroschip [rij-op-rij-afschip - Engels: roll on roll off]. De overgang van 'verliezen' naar 'verloor' is een rotacisme. Een rotisserie is een rotishop [roti: Surinaams gerecht bestaande uit een platte, dunne, ronde, zachte koek, al dan niet met een vulling van gele erwten of aardappel, gebakken op een hete plaat (gegeten met vlees en groente)]. Wordt dit in rotogravuredruk uitgevoerd [rasterdiepdruk]? De routekaart klopte niet. Hoeveel soorten
roux(s - mv.) zijn er? Je hebt rozenkruisers (GB - 17e eeuw Duitsland, VD: R) en rozenkwekers (en sinds 1649 ook quakers - VS: geen wereldse geneugten, pacifistisch).
6. Aan haar kleren zaten heel wat ruches [geplooid kanten oplegsel]. Speel dit gedeelte rubato [muziek: met gevoel, gloedvol en in vrij
tempo]. Een platenspeler kan rumble [geluid dat ontstaat door de
motortrillingen van een platenspeler] veroorzaken (en wat is crumble - Engels toetje van kruimeldeeg met vruchten?). Op de Rubenstentoonstelling liepen meerdere rubensfiguren [vrouw met zeer weelderige vormen, (miss)twiggyfiguur] rond. Het rummikuppen is rummikub (VD: merk, 132 genummerde en gekleurde stenen) spelen, rummyen is rummy [kaartspel voor twee of meer spelers, gespeeld met 104 speelkaarten en 2 jokers] spelen. Welke tekens heeft het runenalfabet [futhark - rechte en hoekige lijnen]? Het terras heeft een russen [van graszoden gemaakt] bedekking. Ze speelden hem rut [blut]. Hij ruilebuitte zijn postzegels. Dit ruimte-experiment is geslaagd. Het ruimtelijkeordeningsbeleid (ro-beleid) heeft gefaald. Die roversbendehoofdman is niet goed snik. Wat heeft 'ruling' met belasting te maken? Geheime belastingafspraak met een bedrijf. Ze droeg een saaien [n uitspreken] rok [saai = zekere stof]. De Sabijnse maagden [de meisjes uit de stam der Sabijnen, die volgens de sage door de
eerste bewoners van Rome geroofd zouden zijn om zich van vrouwen te voorzien] kwamen uit de stam der Sabijnen. Welke Jodinnen worden sabra (sabre, cactusvijg, vrucht van de vijgencactus) genoemd?
In Israël geboren. Stop dat geld maar in het safeje. Wanneer wordt Sacramentsdag in Nederland gevierd? Tweede donderdag na Pinksteren, sacramentsfeest. Salanganen zijn zekere klipzwaluwen [dat laatste vero, zeg maar gierzwaluwen].
cul-de-sacs [doodlopend(e) steeg, betoog]? Nee. Ruderale planten zijn puinplanten. Is er een salesiaan van de salesianer orde in de zaal [opvoeding jeugd, minderbedeelden]? Er is daar een salinebedrijf [n/s, zoutmijn]. Er werden veel salmagundi's (VD) [salade met vele
ingrediënten] geserveerd. Salmi is ragout van gebraden gevogelte of wild. Een saloeki is een oosterse windhond. Vroeger was salvarsan een geneesmiddel tegen de sief (syfilis). In Lapland komen Samen (enkelvoud: Same) samen en ze spreken dan samen Samisch. Een samoreus vaart op de Samber en de Maas. Een sampan is een klein kustvaartuig in de Indonesische archipel. Sam en Moos deden samsam, fiftyfifty. Is 'pollepel' een goed voorbeeld van sandhi? Ja: potlepel --- > pollepel. De schrijfwijze van 'sanguine' en 'sanguinisch' zou ons kunnen verbazen [uitspraak echter gwie en niet guu-wie - zoals in linguïst!]. Is deze sanskritist [kenner, beoefenaar van het Sanskriet] een sans-papiers (VD - vreemdeling die illegaal in een land verblijft)? Wist je, dat santinnen vrouwelijke heiligen zijn? Een santje is een devotie- of heiligenprentje. Saoto is een zekere pittige soep.
0101 Dictee woensdag 10 juli 2013 (1): dictee 625 (deel 1) √ x
Dictee Woensdag 10 juli 2013 (1): dictee 625 (deel 1)
Op www.dictees.nl verschijnen al mijn oefendictees, maar die site publiceert ze met horten en stoten. Daarom vandaag alvast dictee 625. Dit is door anderen al gecorrigeerd, maar als u toch een foutje denkt te ontdekken, laat het weten: rein@dictees.nl (dit adres bestaat niet meer).
En u weet: via www.woordenlijst.org kunt u het Groene Boekje en de Leidraad raadplegen ...
Hier volgen de eerste drie zinnen:
1. Is
er een nuanceverschil tussen resumé [samenvatting] en resumptie ? Niet veel. Retabels [achterstuk of achterwand] vind je achter een
altaar. Resurrectie is opstanding uit de dood. Een retailbank [particulieren en kleine bedrijven] heeft meestal
geen multinationals als klant. Dat vraagt om nadere uitleg: het reticulaire
stelsel of
reticulo-endotheliaal systeem [het weefsel in milt, beenmerg en
lymfeklieren, dat een functie heeft bij de vorming en zuivering van het bloed en bij immuniteitsreacties]. Reticules zijn afsluitbare
handtassen. Reüsseren [succes hebben] leidt tot réussites. Van Dale heeft voor retraite [afzondering] niet ook nog
ritraite en ritratta [dat is een herwissel]. Is retortenkool eetbaar? Nee, denk eerder aan steenkool of zoiets. In de revanchematch revancheerde
hij zich. Het Reveil en de Reformatie zijn heel specifieke godsdienstige
stromingen. De reveille wordt geblazen. Revindicatie is terugvordering van
eigendom. Een volmacht kun je revoceren [herroepen, intrekken]. Mijn ellende revisited [opnieuw in de aandacht]. Reykjavik ligt
op IJsland. Een revolte [opstand, oproer] is vaak revoltant [weerzinwekkend]. Ik moest toen naar het Riagg-centrum, gevestigd in een rez-de-chaussee [benedenwoning]. Een rhinestone is een
rijnsteen [glittersteentje in kleding]. De ridderzatentocht [havezate, havezaat, ridderlijk goed of kasteel, ook wel: grote hofstede] was zeer geslaagd. Vindt men die rieten stoelen
echt mooi?
2. De
rigor mortis, de lijkverstijving, is al ingetreden. No pun intended: de
woordspeling is toevallig. De duglérésaus is alleen op internet te vinden. VD: vissaus op basis van witte wijn, visfumet, room, fijngesneden sjalot en in blokjes gesneden tomaten. Een
rijer is een opname met rijdende camera (en een reier een uithaler: iets met
zijlijken). Rijhoogtenegering kan desastreus verlopen. Geef mij maar rioja en
anders rijnwijn. Deze rijksbijdrageregeling moet nodig op de schop. Het
rijkswegennet wordt van rijkswege onderhouden. Molenaars kennen de rijn [molenijzer, ijzeren kruis in middengat molensteen],
binnenschippers de Rijn. Is die rijswaard [langs de benedenrivieren
gelegen buitendijkse grond met griend begroeid] een reis waard? Het kind was beverig,
ril [vreesachtig, schuw], als een hert. Zie die rilde [slank] korenstengels. Er werden rillettes,
pasteitjes, geserveerd. Zijden rips is ribbetjesgoed. Rinks zijn
rolschaatsbanen. Rinket: klein deurtje in een grote deur (ook: klinket, loopdeur). Bij het
ringrijden maak je niet per se een rondje. Riposten [tegenstoot] zie je bij het schermen. Rire
entre cuir et chair is in zijn vuistje lachen. Wat weet je van de
oud-Ripuarische geschiedenis [middenloop Rijn]?
3. Bij
de ripieno staat het volle orkest tegenover de solopartijen. Een lucretia is
een kuise vrouw. Hij liet een sardonische [boosaardig spottend, grijnzend] lach zien. Aandoenlijke piëta [voorstelling van Maria met het lichaam van de zojuist gestorven Jezus op haar schoot], toch? Het
rissglaciaal is genoemd naar de rivier de Riss. Hij heeft een sterk ontwikkeld
ritebesef [n/s]. Hij heeft een perfect ritmegevoel [n/s]. De rizofoor is de
luchtwortelboom. Je moet de hele
RNA-moleculeketen [ribonucleic acid] bekijken. Hoeveel Qatarese
rial is een riyal uit Saoedi-Arabië (Saudi-Arabië) waard [code: SAR] ? Het RIZIV-bestuur is
afgetreden. Wat is een robijnlaser? Antwoord: zeker geen krantenlezer! Bespreek
de relatie tussen rocaille [grotwerk] en rococo [decoratieve stijl]. Het huis was gebouwd in rococostijl. De
rockabilly is een mengvorm van rock en country-and-westernmuziek. Wie brengt
hem de coup de grâce [genadeslag] toe? Roedelopen is pendelen met een wichelroede. We houden
een Sardijnse [Sardisch, Sardinisch, op Sardinië] vakantie en dan eten we altijd sardijnen [verse sprot]. Leg het verschil uit:
rodeloop [dysenterie, bloederige diarree] en rodekoorts = roodvonk.
woensdag 3 juli 2013
0100 Dictee woensdag 03 juli 2013: de Tour en doping √ x
1. Meestal schrijf je 'tour' met een kleine letter: een tour maken, een rondrit. Maar als de Tour de France (VD geeft daar ook een meervoud van: Tours de France of Tour de Frances - over meer jaren!) bedoeld wordt, schrijven we een hoofdletter (meervoud: Tours). Het vrouwelijke equivalent is de Tour Féminin. Daar waar VD bij het lemma 'iron lady' over die van de Tour de France spreekt, zou ik daar liever Tour Féminin [voor vrouwen] zetten. De Tour de France uitrijden is een, maar door je geboortedorp als winnaar van de Tour gehuldigd worden, is wel wat anders.
na-Tourcriterium worden soms krachttoeren (tours de force - alleen dat meervoud!) verricht. De puntentrui heet bij de specifieke Ronde van Frankrijk de groene trui (en de bergtrui de witte trui) Tours à bec √ zijn snavelbektorens, tours de bâton √ handigheidjes, trucjes, uit de trukendoos, tours de chant √ rondreizen van een zanger, tours de passe-passe √ zijn goocheltoeren, tours d'expression √ zinswendingen, tours d'horizon √ overzichten van de stand van zaken en tours d'ivoire √ ivoren torens.
(het syndroom van Gilles de la Tourette), een getourmenteerde
[ook: getormenteerde, gekwelde] ziel, een grand tour [mv. (s) s], het gros de Tours (en de Naples).
- naar ontwikkelingsland voor vakantie + hulp).