0104 Dictee woensdag 17 juli 2013 (deel 1): dictee Canadaplein Alkmaar √

Dictee Woensdag 17 juli 2013 (deel 1): dictee Canadaplein Alkmaar

Rating
De entourage was geweldig: 100 man (en vrouw) in de openlucht aan het dictee op het Canadaplein. Dit tweede jaar stond dat in het teken van 'De Grootste Alkmaarder Aller Tijden'. Als zodanig was door de Alkmaarders via de Alkmaarsche Courant uitgekozen Cornelis Drebbel, de uitvinder van onder andere de duikboot. De organisatie was prima, de tekst op zich leuk en het voorlezen door cabaretier Jeroen van Merwijk behoorlijk goed. Jeroen gaf tijdens het nakijken nog een optreden met nieuwe liedjes van wel bijna een uur. De tekst van het dictee kunt u nalezen in een vervolgblogpost van vandaag.

De editie van vorig jaar was afkeurenswaardig op het punt van de plaatselijke straatnamen (ik had toen 11 fout, waaronder 8 straatnamen). Toen die er dit jaar niet in zaten (dat bleek al bij eerste voorlezing), leek alles goed te gaan. De tekst was leuk (een vrij verhaal over Cornelis D.) en de ongeveer 10 aanwezige dicteespecialisten dachten er met 2 of 3 fouten van af te komen. Maar daarbij hadden ze buiten de waard gerekend. Hoewel het thema was 'De Grootste Alkmaarder Aller Tijden' werden ze geacht als titel op te schrijven 'De grootste Alkmaarder aller tijden'. En in de slotzin kwam nog een keer voor (volgens de jury): '… Grootste Alkmaarder aller tijden …'. Gevoegd bij een tweetal zinnen die volgens de jury tussen aanhalingstekens moesten – hetgeen niet het geval was: immers 'dacht' en niet 'zei' of 'sprak' – ging daarmee helaas toch een driesterrenrating verloren. Op dat punt had ik al 7 fouten (van de 10). En ook nog drie échte fouten: musicale (nogal dom, z, k!), goedgeoutilleerd (ik had het eerst los en dus goed) en West-Schermer (correct: Westschermer, een buurtschap, dat kun je alleen maar gokken, en nogmaals: zo'n enkele plaatsnaam moet kunnen!).

Pleindictee Alkmaar * *

Uitgangspunt 3 sterren

Pluspunten: Heel apart, in de openlucht, 100 deelnemers, leuke tekst (met toch lastige dicteewoorden), goed voorgelezen, met nevenprogramma, dictee was dit jaar 'open', dus ook voor
niet-Alkmaarders.

Minpunten: aantal dubieuze zaken m.b.t. de titel en aperte fouten bij onjuist gebruik van aanhalingstekens. Wat echter de doorslag gaf: de tekst werd niet getoond op een beamer of zo, de tekst werd niet achteraf op papier uitgedeeld, het dictee werd niet besproken (met uitleg: deelnemers moeten er wat van kunnen leren!) en er was geen discussie mogelijk. Daarbij mag een jury 'eigenwijs' blijven, maar een eerlijke discussie moet wel mogelijk zijn.

Rating: Rdr 2 (2 sterren)

0103 Dictee woensdag 10 juli 2013 (3): dictee 625 (deel 3) √

Dictee Woensdag 10 juli 2013 (3): dictee 625 (deel 3)

Hier volgen de zinnen 8 tot en met 10:

8. De stad was niet veilig door het sappenstelsel, aangelegd door sappeurs. Maak je toch niet sappel, man! De sarabande is een Spaanse dans. Een sari is een vrouwenkledingstuk uit India. Het Sarnami is een Indo-Europese taal. De sassafrasboom komt uit  Noord-Amerika. Een satiricus is een satiredichter. De dynastie van de Sassaniden [GB ook: Sassanidisch, VD: Sassanieden - lijkt fout] vormde het koningshuis van het Perzische rijk van de 3e tot de 7e eeuw. Bepaald geglazuurd Japans aardewerk komt uit Satsuma. Zij leden aan de saturday night fever. De saturnalia (GB: saturnaliën) zijn een losbandig Romeins volksfeest. Satyriasis is donjuanisme, vergelijk ook nymfomanie. Een saucisse is een saucijs, vergelijk ook saucisse de Boulogne. Met een sauf-conduit (laissez-passer) kom je overal. Na de cycloon ontstond er een sauve-qui-peut. Ze vluchtten toen het savannebos in. Leg duidelijk aan me uit het verschil in schrijfwijze tussen 'savoir-faire' en 'laisser-faire'. [Is er niet meer, 2020.]

9. Sawa's zijn rijstvelden. Hij speelt even goed saz als sax. Hij leed aan scabiës (schurft). Een scafander is een reddingsgordel. Is oom agent er alleen om snelheidsboetes uit te delen? Alle opgejaagde vluchtelingen werden de heuvel op gejaagd. Die grande dame heeft een toyboy. Scheren is een andere naam voor krabbenscheer. Zijn ze weer aan het schermutselen? Het was een wedstrijd op het scherp van de snede. De scherpriekende gordelsteel is de muffe gordijnzwam. Een scheutist is lid van de Congregatie van het Onbevlekte Hart van Maria. Hier, dat schiedammertje is voor jou. Een schiefer is een leisteen. Het schellinkje is de goedkoopste rang. Zie je dat schelmse lachje om zijn mond. Kijk hem, de schlemiel. Wanneer vindt de schenkingsakteondertekening plaats? Het werkwoord 'schepen' betekent inschepen of scheep gaan. Met de gevlekte scheerling pleegde Socrates toen zelfmoord.

10. De scheepsschroef doet raar. Bij het schaverdijnen op het ijs zag je het water eronder nog deinen. Op hoeveel schat je die
schedelholte-inhoud? Bij het scheelzien is er sprake van iemand die scheelziet (GB). Wat is scheefgroeien, -wonen en -slaan? In het drama heb je een scenische opbouw. Heeft zij geen enkel schaamtegevoel? Schaatssters rijden de 3000 (drieduizend) meter. Is de schade-expert al geweest? Hij zal schadeloosgesteld worden. Is schaduwboksen tegen je eigen schaduw boksen? Wat, gaat hij schampavie spelen [geruisloos verdwijnen]?

0102 Dictee Woensdag 10 juli 2013 (2): dictee 625 (deel 2) √

Dictee Woensdag 10 juli 2013 (2): dictee 625 (deel 2)

Hier volgen de zinnen 4 tot en met 7.

4. Neem een rohypnolletje. Met een rollerball kun je schrijven. Die rolladeaanbieding is heel concurrerend. Daar zou je een rolling van krijgen. Slaat 'romanesk' op Rome of op een roman? En geldt dat dan ook voor de romanistiek? Het lettertype romein wordt ook wel met romeinletter aangeduid. De koers speelde zich rommendom (ook: rommentom - GB!) Hasselt af. Wat moet ik nou toch met een römertopf? Romusha's zijn Indonesische dwangarbeiders. Hij verbeterde zijn rondetijd. Hij sprong als een gek in de rondte. Een ronggeng is een inheems dansmeisje in Indië. De röntgen is een internationale eenheid van dosis straling. Een ronzebons is een kinderpartijtje. Ziedaar: de rood- en loodgieter. Op rood- en zwartwild kun je jagen. Ze droeg een roodzijden hempje. Vlamingen gebruiken roofing als dakbedekking. Engelse soldaten zijn rooineks [Boerenoorlog, ook: roodnek]. Op de Nederlandse Benedenwindse Eilanden kennen ze de rooi [droog rivierdal met tijdelijk beetje water].

5. Het rookgewoonteonderzoek verloopt stroef. Speelt het rijke roomse leven zich vooral af in het Heilige Roomse Rijk? Heerlijk, roquefort! Roastbeef heet meestal gewoon rosbief. Hij kreeg een flinke rossing. Later zou hij nog meer ros krijgen. Mijn broer moest de paarden roskammen. Rösti is een Zwitsers-Duits gerecht. Raar: een rorschachtest op een roroschip. De overgang van 'verliezen' naar 'verloor' is een rotacisme. Een rotisserie is een rotishop. Wordt dit in rotogravuredruk uitgevoerd? De routekaart klopte niet. Hoeveel soorten roux(s - mv.) zijn er? Je hebt rozenkruisers (GB) en rozenkwekers (en sinds 1649 ook quakers).

6. Aan haar kleren zaten heel wat ruches. Speel dit gedeelte rubato. Een platenspeler kan rumble veroorzaken (en wat is crumble?). Op de Rubenstentoonstelling liepen meerdere rubensfiguren rond. Het rummikuppen is rummikub (VD: TM) spelen, rummyen is rummy spelen. Welke tekens heeft het runenalfabet? Het terras heeft een russen bedekking. Ze speelden hem rut. Hij ruilebuitte zijn postzegels. Dit ruimte-experiment is geslaagd. Het ruimtelijkeordeningsbeleid
(ro-beleid) heeft gefaald. Die roversbendehoofdman is niet goed snik. Wat heeft 'ruling' met belasting te maken? Ze droeg een saaien [n uitspreken] rok. De Sabijnse maagden kwamen uit de stam der Sabijnen. Welke Jodinnen worden sabra (sabre, cactusvijg, vrucht van de vijgencactus) genoemd? In Israël geboren. Stop dat geld maar in het safeje. Wanneer wordt Sacramentsdag in Nederland gevierd? Salanganen zijn zekere klipzwaluwen.

7. Is er enige overeenkomst tussen sakken [japon] en cul-de-sacs [doodlopend(e) steeg, betoog]? Ruderale planten zijn puinplanten. Is er een salesiaan van de salesianer orde in de zaal? Er is daar een salinebedrijf [n/s, zoutmijn]. Er werden veel salmagundi's (VD) geserveerd. Salmi is ragout van gebraden gevogelte of wild. Een saloeki is een oosterse windhond. Vroeger was salvarsan een geneesmiddel tegen de sief (syfilis). In Lapland komen Samen (enkelvoud: Same) samen en ze spreken dan samen Samisch. Een samoreus vaart op de Samber en de Maas. Een sampan is een klein kustvaartuig in de Indonesische archipel. Sam en Moos deden samsam, fiftyfifty. Is 'pollepel' een goed voorbeeld van sandhi? De schrijfwijze van 'sanguine' en 'sanguinisch' zou ons kunnen verbazen [uitspraak gwie en niet guu-wie!]. Is deze sanskritist een sans-papiers (VD)? Wist je, dat santinnen vrouwelijke heiligen zijn? Een santje is een devotie- of heiligenprentje. Saoto is een zekere pittige soep.
 

0101 Dictee woensdag 10 juli 2013 (1): dictee 625 (deel 1) √

Dictee Woensdag 10 juli 2013 (1): dictee 625 (deel 1)

Op www.dictees.nl verschijnen al mijn oefendictees, maar die site publiceert ze met horten en stoten. Daarom vandaag alvast dictee 625.  Dit is door anderen al gecorrigeerd, maar als u toch een foutje denkt te ontdekken, laat het weten: rein@dictees.nl (dit adres bestaat niet meer).

En u weet: via www.woordenlijst.org kunt u het Groene Boekje en de Leidraad raadplegen ...

Hier volgen de eerste drie zinnen:

1. Is er een nuanceverschil tussen resumé en resumptie? Retabels vind je achter een altaar. Resurrectie is opstanding uit de dood. Een retailbank heeft meestal geen multinationals als klant. Dat vraagt om nadere uitleg: het reticulaire stelsel of reticulo-endotheliaal systeem. Reticules zijn afsluitbare handtassen. Reüsseren leidt tot réussites. Van Dale heeft voor retraite ook nog ritraite en ritratta. Is retortenkool eetbaar? In de revanchematch revancheerde hij zich. Het Reveil en de Reformatie zijn heel specifieke godsdienstige stromingen. De reveille wordt geblazen. Revindicatie is terugvordering van eigendom. Een volmacht kun je revoceren. Mijn ellende revisited. Reykjavik ligt op IJsland. Een revolte is vaak revoltant. Ik moest toen naar het
Riagg-centrum, gevestigd in een rez-de-chaussee. Een rhinestone is een rijnsteen. De ridderzatentocht was zeer geslaagd. Vindt men die rieten stoelen echt mooi?

2. De rigor mortis, de lijkverstijving, is al ingetreden. No pun intended: de woordspeling is toevallig. De duglérésaus is alleen op internet te vinden. Een rijer is een opname met rijdende camera (en een reier een uithaler: iets met zijlijken). Rijhoogtenegering kan desastreus verlopen. Geef mij maar rioja en anders rijnwijn. Deze rijksbijdrageregeling moet nodig op de schop. Het rijkswegennet wordt van rijkswege onderhouden. Molenaars kennen de rijn, binnenschippers de Rijn. Is die rijswaard een reis waard? Het kind was beverig, ril, als een hert. Zie die rilde korenstengels. Er werden rillettes, pasteitjes, geserveerd. Zijden rips is ribbetjesgoed. Rinks zijn rolschaatsbanen. Rinket: klein deurtje in een grote deur (klinket). Bij het ringrijden maak je niet per se een rondje. Riposten zie je bij het schermen. Rire entre cuir et chair is in zijn vuistje lachen. Wat weet je van de oud-Ripuarische geschiedenis?

3. Bij de ripieno staat het volle orkest tegenover de solopartijen. Een lucretia is een kuise vrouw. Hij liet een sardonische lach zien. Aandoenlijke piëta, toch? Het rissglaciaal is genoemd naar de rivier de Riss. Hij heeft een sterk ontwikkeld ritebesef. Hij heeft een perfect ritmegevoel. De rizofoor is de luchtwortelboom. Je moet de hele
RNA-moleculeketen bekijken. Hoeveel Qatarese rial is een riyal uit Saoedi-Arabië (Saudi-Arabië) waard? Het RIZIV-bestuur is afgetreden. Wat is een robijnlaser? Antwoord: zeker geen krantenlezer! Bespreek de relatie tussen rocaille en rococo. Het huis was gebouwd in rococostijl. De rockabilly is een mengvorm van rock en
country-and-westernmuziek. Wie brengt hem de coup de grâce toe? Roedelopen is pendelen met een wichelroede. We houden een Sardijnse [Sardisch, Sardinisch, op Sardinië] vakantie en dan eten we altijd sardijnen. Leg het verschil uit: rodeloop, rodekoorts, roodvonk.

0100 Dictee woensdag 03 juli 2013: de Tour en doping √

Dictee woensdag 03 juli 2013: de Tour en doping

1. Meestal schrijf je 'tour' met een kleine letter: een tour maken, een rondrit. Maar als de Tour de France (VD geeft daar ook een meervoud van: Tours de France of Tour de Frances) bedoeld wordt, schrijven we een hoofdletter (meervoud: Tours). Het vrouwelijke equivalent is de Tour Féminin. Daar waar VD bij het lemma 'iron lady' over die van de Tour de France spreekt, zou ik daar liever Tour Féminin zetten. De Tour de France uitrijden is een, maar door je geboortedorp als winnaar van de Tour gehuldigd worden, is wel wat anders.

2. Voorbij kwamen ook nog de tourkaravaan, de touretappe, een touroperator(!), een touroverwinning, de tourradio en een tourwinnaar. Ik kwam ook nog tegen contouren en geletruidrager. Zoek maar eens op wat het (de) grand départ (meervoud: (s), s) is. In een na-Tourcriterium worden soms krachttoeren (tours de force - alleen dat meervoud!) verricht. De puntentrui heet bij de specifieke Ronde van Frankrijk de groene trui (en de bergtrui de witte trui) Tours à bec √ zijn snavelbektorens, tours de bâton √ handigheidjes, trucjes, uit de trukendoos, tours de chant √ rondreizen van een zanger, tours de passe-passe √ zijn goocheltoeren, tours d'expression √ zinswendingen, tours d'horizon √ overzichten van de stand van zaken en tours d'ivoire √ ivoren torens.

3. Tournées générales [2020 ook: tournée générales] zijn rondjes voor iedereen en tourner casaque is zijn huik naar de wind laten hangen. Ook noteerde ik nog: de 100 dagentoer (de honderddagentoer), abus de pouvoir (machtsmisbruik; détournement de pouvoir is machtsverdraaiing), afvalwinkel (retourette), afscheidtournees van celebrity's, een audiotour met een audiogids, droit de retour, het
(gilles-de-la-)tourette(syndroom) (het syndroom van Gilles de la Tourette), een getourmenteerde ziel, een grand tour, het gros-de-Tours (en -de-Naples).

4. Ook: incentivetours, incontournabel, op zijn retour zijn, gechantourneerd (met orgelbogen), de ORDU, Organisashon pa Restourashon di Unitur, een Nederlands-Antilliaanse politieke partij, een tournure (queue de Paris), een tourment of torment (kwelling; een tormentil is een soort van ganzerik), de TT (Tourist Trophy), in België is de TW de Touring Wegenhulp, en een voluntoerist (wat is dat? - naar ontwikkelingsland voor vakantie + hulp).

5. De tussen-s blijft een wangedrocht: van GB mag je geslacht(s)loos schrijven, naargelang je de s wel of niet hoort. Ook raadszaal en raadzaal mogen allebei (daar hoor je per definitie niks …). Of wielrennen dan ook een drug(s)sport is, een drugsgerelateerde sport, blijft in het vage. In de wielersport praten we over doping: bloeddoping, clenbuterol, doperen met dope, (epi)testosteron, een epotest op erytropoëtine, dopinggeduide middelen, gendoping: beïnvloeding van de DNA-structuur, nesp (novel erythropoiesis stimulating protein, ook wel: darbepoëtine) stimuleert de aanmaak van rode bloedcellen, en een psychoanalepticum. Zo, genoeg hierover, met al dat positiefs!

 

0099 Dictee woensdag 26 juni 2013: Het periodiek systeem der elementen √

Dictee woensdag 26 juni 2013: Het periodiek systeem der elementen

1. Het periodiek systeem is voor scheikundige elementen ontworpen door Mendelejev. We zullen eens kijken, hoe compleet Van Dale daarin is (het getal tussen haakjes is het zogenaamde atoomnummer en daarna komt het symbool): waterstof (1, H, hydrogenium), helium (2, He), lithium (3, Li), beryllium (4, Be), boor (5, B), stikstof (7, N), zuurstof (8, O, oxygenium), fluor (9, F), neon (10, Ne), natrium (11, Na), magnesium (12, Mg), aluminium (13, Al), silicium (14, Si), fosfor (15, P), zwavel (16, S, sulfer), chloor (17, Cl), argon (18, Ar), kalium (19, K), calcium (20, Ca), scandium (21, Sc), titaan (22, Ti), vanadium (23, V), chroom (24, Cr), mangaan (25, Mn), ijzer (26, Fe), kobalt (27, Co), nikkel (28, Ni), koper (29, Cu), zink 30 (Zn), gallium (31, Ga), germanium (32, Ge), arseen (33, As), seleen (34, Se), broom (35, Br), krypton (36, Kr), rubidium (37, Rb), strontium (38, Sr), yttrium (39, Y), zirkonium (40, Zr), niobium (41, Nb, nioob), molybdeen (42, Mo), techneticum (43, Tc), ruthenium (44, Ru), rodium (45, Rh), palladium (46, Pd), zilver (47, Ag), cadmium (48, Cd), indium (49, In), tin (50, Sn), antimoon (51, Sb), telluur (52, Te), jodium (53, I, jood,), xenon (54, Re), cesium (55, Cs), barium (56, Ba), lanthaan (57, La), cerium (58, Ce), praseodymium (59, Pr), neodymium (60, Nd), promethium (61, Pr), samarium (62, Sm), europium (63, Eu), gadolinium (64, Gd), terbium (65, Tb), dysprosium (66, Dy), holmium (67, Ho), erbium (68, Er), thulium (69, Tm), ytterbium (70, Yb), lutetium (71, Lu), hafnium (72, Hf), tantaal (73, Ta), wolfraam (74, W, wolfram), renium (75, Re), osmium (76, Os), iridium (77, Ir), platina (78, Pt), goud (79, Au), kwik (80, Hg, kwikzilver), thallium (81, Tl), lood (82, Pb), bismut (83, Bi), polonium (84, Po), astaat (85, At), radon (86, Rn), francium (87, Fr), radium (88, Ra), actinium (89, Ac), thorium (90, Th), protactinium (91, Pa, = protoactinium), uranium (92, U, uraan), neptunium (93, Np), plutonium (94, Pu), americum (95, Am), curium (96, Cm), berkelium (97, Bk), californium (98, Cf), einsteinium (99, Es), fermium (100, Fm), mendelevium (101, Md), nobelium (102, No), lawrencium (103, Lr), rutherfordium (104, Rf), dubnium (105, DB), seaborgium (106, Sg), bohrium (107, Bh), hassium (108, Hs), meitnerium (109, Mt), ununnilium (110, Uun), unununium (111, Uuu) en copernicum (112, Cp of ununbium, Uub).

2. En u ziet het al: we missen een element: koolstof (6, C, carboon). 2020: OK. Dit is het enige element, waarbij VD vergeten is het atoomnummer te vermelden: heden doorgegeven! Verder spelt VD rodium, waar rhodium beter lijkt. Ook tantalium past beter in het systeem dan tantaal. Astatium lijkt een betere naam dan astaat. Ununnilium wordt ook darmstadtium (110) genoemd. Unununium wordt ook roentgenium (111, 2020: röntgenium) genoemd. NB De twee onderstreepte namen worden al wel vermeld in de oVD. Nog niet in VD: 113 ununtrium (Uut - 2020: nihonium, Nh), 114 ununquadium (Uuq - 2020: flerovium, Fl), 115 ununpentium (Uup - 2020: moscovium, Mc), 116 ununhexium (Uuh - 2020: livermorium, Lv), 117 Ununseptium (Uus - 2020: tennessine, Ts) en 118 ununoctium (Uuo - 2020: organesson, Og).

0098 Dictee woensdag 19 juni 2013: Rating Eede en bruiloften √

Dictee woensdag 19 juni 2013: Rating Eede en bruiloften 

Eerst de rating van Eede 

2e Holland-Belgiëdictee * * *

Uitgangspunt: 3 sterren

[wel weer een slager die zijn eigen vlees keurt …]

Pluspunten: inmiddels al voorde tweede keer gehouden, gezellig, goed georganiseerd, niet veel deelnemers (30). De tekst was over het algemeen correct en deze werd goed voorgelezen. De organisatie was goed. Er was een toegift voor de specialisten. Het was een invuldictee (liefhebbers 60 woorden, specialisten 10 extra). Vooraf zongen de deelnemers Klokke Roeland en het Zeeuws-Vlaams volkslied. 

Minpunten: het onderling nakijken kan tot vervelende foutjes leiden als de deelnemers de correctieaanwijzingen onvoldoende begrijpen of deze niet goed opvolgen. 

Rating: Rdr 3 (3 sterren)

Bruiloften 
1. Er valt op dit gebied heel wat te vieren: na 1 jaar de katoenen bruiloft, na 2 jaar de lederen bruiloft, na 5 jaar de houten bruiloft, na zes en een kwart jaar de blikken bruiloft, na 10 jaar de tinnen bruiloft, na twaalf en een half jaar de koperen bruiloft, na 15 jaar de kristallen bruiloft, na 20 jaar de porseleinen bruiloft en na 25 jaar de zilveren bruiloft.

2. Na 30 jaar vier je de parelbruiloft, na 35 jaar de robijnen bruiloft, na 40 jaar de smaragden bruiloft, na 45 jaar de saffieren bruiloft, na 50 jaar de gouden bruiloft, na 60 jaar de diamanten bruiloft, na 65 jaar de briljanten bruiloft, na 70 jaar de platina bruiloft, na 75 jaar de albasten bruiloft en na 80 jaar de eiken bruiloft.

3. Die laatste zal trouwens heel, heel weinigen gegeven zijn.