0058 Dictee woensdag 13 maart 2013 (1): Dictee vandaag in Goes √

Woensdag 13 maart 2013: vandaag Dictee in Goes

1. Vanavond is het Rotarydictee in Goes: zaal open 19.00 uur, aanvang 19.30 uur, Het Goese Lyceum, locatie Bergweg 14 Goes. Als u zich nog niet opgegeven had, u kunt gewoon komen, we maken altijd nog een extra plaatsje voor u. Zie ook: www.grootzeeuwsdictee.nl (2020: bestaat niet meer!). Er moeten 70 woorden of uitdrukkingen worden ingevuld. Voor de specialisten doen we niks aparts: zij moeten maar proberen 0 fouten te maken en dan via een spetterende shoot-out bepalen wie de winnaar wordt ...

2. Met de 'gewone' deelnemers heb ik compassie: om hen te helpen ga ik bijna alles van het dictee verklappen en zet ik deze blog al bijna een week voor de datum op internet!

3. U mag deze blog gerust afdrukken en open en bloot op uw tafel leggen, als u denkt dat het helpt. Ik had al gezegd, 70 woorden. Daarin zitten 50 letters a, 10 letters b, 24 letters c, 42 letters d, 137 letters e, 7 letters f, 24 letters g, 13 letters h, 39 letters i, 1 letter j, 12 letters k, 23 letters l, 25 letters m, 47 letters n, 37 letters o, 9 letters p, 0 letters q (dat helpt dus echt!), 50 letters r, 35 letters s, 45 letters t, 18 letters u, 17 letters v, 5 letters w, 3 letters x, 3 letters y, 5 letters ij en 7 letters z. Of het lastig was om dat lijstje te maken? Behoorlijk, want ik heb geen tekstanalyseprogramma of zo. Toch zou ik graag willen weten of ik wel goed geturfd heb. Wilt u me helpen? Als u nu tijdens het dictee even meeturft, kunnen we na afloop kijken of mijn aantallen goed waren. Dat lijkt me toch goed om te weten.

4. Maar ik heb nog meer pikante informatie voor u als lezer van deze blog: u mag 10 keer een koppelteken opschrijven, 4 apostroffen, 7 hoofdletters, 6 trema's, umlauten en andere diakritische tekens, 7 spaties, 2 cijfers en één symbool. Nou, als u met deze gegevens het dictee nog niet foutloos kunt schrijven, dan weet ik het echt niet meer!

5. Ik verheug me enorm op het dictee van vanavond, het wordt een geweldige happening. Helge Prinsen heeft een prima dictee gemaakt; zij zal het ook voorlezen. Ik geef achteraf nog wat uitleg, u kijkt uw eigen werk na, waarna de jury de beste resultaten nog even controleert om de winnaars te bepalen. Maar bovenal hopen we op een mooie opbrengst voor het goede doel, de laaggeletterdheid: ook dit jaar willen wij de opbrengst van het dictee aanwenden voor de Boekenhut van Bibliotheek Oosterschelde. Deze Boekenhut zal langs de basisscholen in de Oosterschelderegio reizen, en leuke boeken en media voor leerlingen van groep 1 t/m 4 bevatten. Als centrum voor leesbevordering zal de Boekenhut ook praktische tips voor ouders en leerkrachten geven.

6. Tot vanavond, toch?
 

0057 Dictee woensdag 06 maart 2013: Dictee – Rozenburg – tekst √

Woensdag 06 maart 2013: Dictee – Rozenburg – tekst

Let op: Woensdag 13 maart: Rotary Goes-Reimerswaal, 5e editie van het Groot Zeeuws Dictee, zaal open 19.00 uur, aanvang 19.30, Het Goese Lyceum, locatie Bergweg 14, Goes. Ook Specialisten kunnen in een aparte categorie meedoen.

Archeologische bodemschatten (Volwassenendictee)

1. Dat de Noordzeebodem een archeologische goudmijn is, bleek wel bij de aanleg van de Tweede Maasvlakte. Paleontologen wreven zich vergenoegd in de handen toe ze driehonderdzestien [cijfers, even gevraagd!] bigbags met zand uit de Yangtzehaven [Yangtze (Kiang): rivier in Azië] mochten exploreren. Tientallen tonnen zand werden minutieus gezeefd op zeven met een maaswijdte van tien en twee millimeter. Daarbij kwamen zelfs minuscule fossiele botfragmentjes aan het licht. De oogst viel allesbehalve tegen. Tot hun verrassing stuitten de wetenschappers op een haaientand uit het plioceen [niet P, al werd dat ook goed gerekend], een geologisch tijdperk van vijf miljoen jaar geleden.

2. Spectaculair was de vondst van een compleet bekken van een wolharige mammoet. Het lijdt geen twijfel dat de ontdekking van een versteende hyenakeutel behoorlijk wat opwinding teweegbracht. Het is moeilijk voor te stellen dat deze weidse kustvlakte in de middensteentijd [niet M dus] een rivierduinengebied was waar oerossen en edelherten graasden.

3. Voor jagers en verzamelaars was deze voedselrijke omgeving een waar walhalla. Ze konden er naar hartenlust vissen en jagen. Het is reëel te veronderstellen dat ze toentertijd geen vaste woonstee hadden, maar in seizoenskampen bivakkeerden. Vandaag de dag verdient de moderne mens zijn boterham in het nieuwe haven- en industriegebied. En in zijn vrije tijd ligt hij op het dagstrand in zijn strandstoel te whatsappen.

Een culinaire wereldreis (Juniordictee)

1. Wat eten we vanavond? Soms stel je die vraag aan je moeder of vader. Logisch, je bent natuurlijk nieuwsgierig naar wat je straks op je bord vindt. Worteltjes met erwtjes en visstick? Broccoli met rijst? Of spinazie met een hardgekookt ei? De meeste jongeren eten graag Hollandse groenten, hoewel sommigen rillen van witlof en spruitjes. Te bitter, vinden hun smaakpapillen.

2. Hoog in de top tien van favoriete gerechten prijken pizza’s, lasagne en hamburgers. McDonald’s heeft zelfs een speciale app ontwikkeld die je de weg wijst naar het dichtstbijzijnde restaurant. Wel even downloaden. Als je in het buitenland bent, zul je ontdekken dat mensen er heel andere eetgewoonten op na houden. De Fransen smullen bijvoorbeeld van kikkerbilletjes en de Schotten zijn dol op gevulde schapenmaag. Verder weg, in het Zuid-Amerikaanse Peru hebben ze cavia op de menukaart staan.

3. En Afrikanen mogen graag een portie sprinkhanen oppeuzelen. In een land als China wordt zelfs slang gegeten. Dat smaakt een beetje naar kip. In Australië is kangoeroebiefstuk heel gewoon. Buitenlandse toeristen in Nederland zullen niet gauw een harinkje met uitjes happen. Rauwe vis kan ze niet bekoren. Wel zijn ze dol op pannenkoeken en kroketten. Net als veel Nederlanders trouwens.
 

0056 Dictee woensdag 27 februari 2013: Dictee – Rozenburg √

Woensdag 27 februari 2013: Dictee – Rozenburg

Op zaterdagavond 9 februari was ik te gast in Rozenburg (ZH). Om 4 uur vertrokken, 2 uurtjes rijden, door de tunnel, over Goes en de Dammenroute weer richting Rotterdam. Ik was nog maar net vertrokken, toen het begon te sneeuwen (anders was ik wellicht niet afgereisd). Niet hinderlijk, de ruitenwissers hoefden niet eens aan. Dus zonder vertraging arriveerde ik om 6 uur ter plekke voor een patatje en ditmaal een heuse döner kebab (hoe je dat schrijft, wist ik al). Vanaf 7 uur ontvangst, half acht begonnen we. Organisator Tineke Quak organiseerde het dictee voor 'haar' MDO (Muziektheater De Ontmoeting). Pia Kleijwegt had voor een niet al te moeilijk dictee gezorgd.

Ik had buiten mededinging 1 fout (Jangtse-, g al later toegevoegd, in plaats van Yangtzehaven – Yangtze Kiang, u weet wel). Er waren zo'n 25 deelnemers, de sponsoropbrengst was maar liefst 3300 euro, voor 'gordijnen' om de hoge kerkramen (gebouw was ooit een kerk) te kunnen verduisteren. 's Middags was er ook al een (niet zo makkelijk) kinderdictee geweest met 13 kinderen. Bij deze avondsessie won Wim Weenink met 2 fouten, Erik Ammerlaan had 4 fouten en Marthe van den Berg had 5 fouten. Omdat er ook deelnemers waren met 20 of 30 fouten, was het niveau toch wel oké. Om kwart voor tien kon ik weer huiswaarts keren. Paraplu vergeten, detail, ik ga die niet meer ophalen, ze mogen ermee doen wat ze willen …

De terugreis was rampzalig. Glibberen, sneeuwstorm, enfin een barre tocht. Na tien kilometer dacht ik: dat wordt nachtwerk, toen ik lange tijd achter voorgangers zat die 30 of 40 reden (veel harder kon ook echt niet). Er was wel wat verkeer, maar niet veel. De vertraging – absoluut niet van belang! – bleef toch beperkt op 2 uur rijden tot maar een half uur. Ik had zo'n beetje het idee van zo'n skispringschans: netjes in de al gemaakte sporen blijven en heel kalmpjes aan. Nog ter verduidelijking: dit weer was absoluut niet voorspeld, wat de weerman op tv ook schijnt te hebben toegegeven ….

Bij Zierikzee en Goes was het allemaal al een stuk beter en van Goes naar Breskens (en door de tunnel) kon ik weer full speed vooruit, want met name in Zeeuws-Vlaanderen was er eigenlijk niets meer aan de hand. Weer een hele belevenis toegevoegd aan mijn dicteehistorie. NB van internet: de Yangtze is een van 's werelds langste en machtigste rivieren. Hij ontspringt in het Tibetaanse Hoogland en mondt uiteindelijk bij Sjanghai uit in de oceaan.

0055 Dictee woensdag 20 februari 2013: Dictee – Sittard – tekst √

Woensdag 20 februari 2013: Dictee – Sittard – tekst

Taaltrucjes vóór (* klemtoon was aanwezig) de carnavalsvakantie

1. Ook al ben je als student inmiddels klaar voor een rustgevende vakantie, vandaag word je hier nog uitgedaagd om een dictee vol taalkundige dilemma’s neer te krabbelen.

2. Dit schooljaar zit vol met feestelijkheden: er was pas nog een gala-avond ter ere van Kerstmis, daarna kwamen de juryuitspraken van het Joelfeest (* joelfeest is het midwinterfeest in december, dit is een schoolfeest in maart, eigennaam), straks komt de paashaas ons weer verblijden en nu zit carnaval ertussenin.

3. Dit jaar houdt Limburg zich in verband met het carnavalsfeest niet aan de door de rijksoverheid aanbevolen vakantiedata; de Zuid-Nederlandse regio’s wisten toen deze instantie de data vermeldde onmiddellijk dat ze het anders wilden dan de Nederlandssprekenden in het noorden.

4. Tijdens de extra carnavalsstagedag kom je als stagiaire voor verbazingwekkende verrassingen te staan: kinderen verkleed als stewardessjes, omaatjes, paddenstoelen, clowns, punkers en politieagentjes die elkaar bekogelen met chipszakjes.

5. De met confetti beklede vloeren achterlatend, start daarna de student met de carnavalsvakantie, waarin door workaholics en slimmeriken het werk wordt voortgezet en de schooltheorie in de vakantie nog eens wordt bestudeerd, wat weleens (* aaneen: zie bijv. 'weleens meer' in lemma 'zeggen' in VD!) vaker gebeurt.

6. Anderen hebben behoefte aan reizen naar allerlei exotische, geïdealiseerde bestemmingen, zoals Nieuw-Guinea of de Dominicaanse Republiek of droomresorts, waar ze naar hartenlust  verrukkelijke cocktails kunnen verorberen, peinzend over reuzesneue zielenpieten die in het regenachtige Nederland achterbleven.

7. Sommigen storten zich in het losbarstende carnavalsgedruis en gaan naar sfeervolle cafés en ultrahippe disco’s in extravagante verkleedkleren, zoals krokodillenleren jumpsuits, lila-achtige boa’s of rood-geel-groene hoedjes.

8. Hopelijk hebben alle enthousiaste pabostudenten straks hernieuwde energie om vol werkkracht herinnerd te worden aan gecompliceerde pedagogische en didactische vraagstukken.
 

 

0054 Dictee woensdag 13 februari 2013 (2): Dictee – Niet naar Hoofddorp (14-02) √

Woensdag 13 februari 2013 bis: Dictee – Niet naar Hoofddorp (14-02)

Ik meen dat het gisteren (12-02) was, dat de dagelijkse Googlemail melding maakte van een dictee in Hoofddorp. Omdat er in februari 'bijna niets' te beleven was, dacht ik: kom op, waarom ook niet? Dus naar de site van de KSH, de Katholieke Scholengemeenschap Hoofddorp. Daar was een inschrijfformulier met een aankruisvakje 'Belangstellenden' (zonder beperking van wonen of werken in Hoofddorp, of dergelijke). Normaal had ik gevraagd of ik wel mee mocht doen – zoals immer desgewenst ook buiten mededinging – en ook anderszins had ik misschien nog wel even geïnformeerd, voordat ik vertrok, ware het niet, dat ik onmiddellijk na mijn inschrijving een keurige bevestiging van mijn deelname (waarin ook mijn woonplaats was vermeld) kreeg, was getekend: Patricia Wisse, docente Nederlands KSH. Daarom heb ik verder geen actie meer ondernomen. Normaal zou ik zo'n reis met de auto maken, maar de 13e werd duidelijk dat het de donderdag (heel) slecht weer zou worden. Toen besloot ik met de trein te gaan en te overnachten in Hoofddorp (Bastion Hotel).

Om 11 uur ben ik vol goede moed met mijn weekendtas vertrokken. Achteraf misschien niet zo slim, het regende al, en hier en daar was het al een beetje glibberig. Enfin, de boot voer wel. In Vlissingen had ik gelukkig mijn vrijreizenkaartje nog niet afgestempeld, toen ik op het scherm zag: de treinen van 12.08 en 12.38 rijden niet (aangepaste dienstregeling) en die van 13.08 rijdt maar tot Roosendaal. Ik was van plan de reis met vertraging dan toch maar door te zetten (ik had speling genoeg). Maar het scherm werd daarna helemaal zwart en er werd omgeroepen, dat er geen treinverkeer mogelijk was tussen Vlissingen en Goes en dat dit naar verwachting zou duren tot 16 uur. Ik heb later begrepen, dat er treinen stilgevallen waren door ijzel aan de bovenleiding. Goede raad was toen niet duur, ik heb de volgende boot terug genomen. Schade: 2 boottickets van 1,64 euro en natuurlijk een hotelovernachting.

Maar ere, wie ere toekomt: hulde voor het Bastion Hotel dat na gepaste uitleg (geen zakelijke belangen, etc.) besloot, mijn bijdrage zonder annuleringskosten te retourneren. Ik heb nog een mailtje naar Patricia gestuurd, om mijn absentie te melden en mij daarvoor te verontschuldigen. Ook heb ik gevraagd om mij het dictee toe te sturen (als dat was doorgegaan), maar ook daarop heb ik nog geen reactie ontvangen (Inmiddels wel, 17-02, het dictee krijg ik niet, dat houdt men binnen de school, echt flauw hoor, als ik er geweest was, had ik het toch ook gehad? NB Op 21-02 alsnog het dictee ontvangen). Het is daar nog geen voorjaarsvakantie, dus dat kon de reden niet zijn. Misschien was men niet zo blij met mijn mogelijke komst, maar een externe check op de kwaliteit en de organisatie van een dictee kan toch nooit kwaad? Enfin, hier is weer een hoofdstuk toegevoegd – ik zou er een boek over kunnen schrijven – aan mijn (waargebeurde) dicteeanekdotes.
 

0053 Dictee woensdag 13 februari 2013 (1): Dictee – de Nieuwste Pabo – Sittard √

Woensdag 13 februari 2013: Dictee – de Nieuwste Pabo – Sittard

9 kwartier is het rijden van Breskens naar Sittard. Daar vond bij dNP (de Nieuwste Pabo, onderdeel van Zuyd Hogeschool en de Fontys Hogescholen) op woensdag 6 februari 2013 (voor de tweede keer) een dictee plaats voor studenten (Groot Nieuwste Pabodictee der Nederlandse taal). Ik mocht buiten mededinging meedoen. Ik had 2 fouten, zie daarvoor het dictee op deze blog, volgende week. Het dictee was niet zo moeilijk, maar paste goed bij de doelgroep van meest ex-havisten. Voor de eerstejaars was het verplicht, maar ook tweede- en derdejaarspaboërs namen deel. In de aula zaten toch wel zo'n 150 man en vrouw. Ik voelde me zeer welkom en werd nog speciaal welkom geheten. Er waren ook vijf prominenten, oftewel docenten (ook wiskunde!) van het instituut. Dat die studenten en docenten minder fouten maakten dan ik, is zeer onwaarschijnlijk (Gokje: minimaal tegen de 10 fouten, toch?). Dat zullen we pas later weten overigens. De dictees worden namelijk later nagekeken. Kan ook moeilijk anders met 150 dictees en 3 tot 5 correctoren. Mijn suggestie: onderling nakijken (moet kunnen met pabostudenten!). En dan na afloop de jury nog even de beste tien door de jury laten (dubbel)checken. Daar had men wel oren naar. Ook zal men een volgende keer in ieder geval de juiste tekst direct na afloop uitreiken (beste: na de bespreking!). Dat stimuleert natuurlijk aanzienlijk meer dan dat je het 'proefwerk' pas weken later gecorrigeerd terugkrijgt … Ook de bespreking van het dictee (via de beamer) is essentieel. [Men heeft nu dezelfde middag de juiste tekst nog naar alle deelnemers gemaild: prima initiatief!] Ik vind het leuk om ook volgend jaar weer zelf mee te doen, maar ook dan is een snelle check tijdens de pauze en voor het begin van de bespreking altijd mogelijk.

Als men het leuk vindt, ben ik ook voor de bespreking beschikbaar alsmede voor alle info die en advies dat men maar wil. Ik zie het wel. Ik was (11 uur vertrokken, reken maar na …) al om 13.15 uur in Sittard, het dictee begon om 3 uur en om 4 uur waren we al klaar (omdat er niet nagekeken hoefde te worden – anders ben je algauw een half uur voor de pauze en een uur voor het corrigeren kwijt, bij officieel corrigeren en 1 corrector per 5 à 8 deelnemers). Met de organisatoren heel genoeglijk nagebabbeld en om 5 uur huiswaarts gegaan, zodat Hanneke me om halfacht al mocht begroeten. Margreet, Wilmie en Jos tekenden voor een prima organisatie, Susan (helaas niet aanwezig wegens ziekte) zorgde voor een uitdagende tekst en Jo (docent dramatiek) las het dictee prima voor met gelukkig niet al te veel dramatiek! Voor alle deelnemers was er nog een versnapering (Hanneke blij dus). Ik denk met genoegen terug aan deze leuke middag. Wat mij betreft (zeer) voor herhaling vatbaar.
 

0052 Woensdag 06 februari 2013: Dictee – boek Funshoppen √

Woensdag 06 februari 2013: Dictee – boek Funshoppen

Ik heb nog een boek gewonnen: Funshoppen in het Nederlands, uitgeverij Bert Bakker (onderdeel van uitgeverij Prometheus), ISBN 9-789-035-135-062. In de uitgave van 2009 is de ondertitel: Woordenlijst onnodig Engels. Het is een uitgave van de Stichting Nederlands, die 'probeert op een constructieve manier bij te dragen aan de vitaliteit en rijkdom van de Nederlandse taal door het gebruik van onnodig Engels in Nederland ter discussie te stellen'. Dat klinkt heel puriteins, maar de teneur van het geheel is toch losjes en laconiek: als je maar vaak genoeg 'meerkeuzetoets' gebruikt, mag je er best weleens een keer 'multiplechoicetest' doorheen gooien. Ik heb vrij secuur alle voorkomende Engelse woorden met een gesuggereerd Nederlands equivalent in Groene Boekje en Van Dale opgezocht. Wat ik niet vond, valt sowieso af, dat behoort niet tot de Nederlandse (leenwoorden)schat. Het was een nuttige oefening, maar als je alleen uit bent op dictees en spelling moet je het boekje links laten liggen. Bij meerdelige woorden wordt vrij consequent de Engelse spelling gebruikt, en die wijkt heel vaak af van de vernederlandste spelling in VD en GB: wel een spatie waar die niet moet en omgekeerd en hetzelfde geldt voor koppeltekens. De rest van deze blog geef ik u leuke woorden die wél in VD staan of 'grappige' terugvertalingen' van leenwoorden:

servicegame (opslagbeurt), sexappeal hebben (eromagnetisch zijn), scriptgirl (regieassistente), screendump (schermafdruk), reality-tv (echteleven-tv), qualitytime (kwalitijd!), powersteering (stuurbekrachtiging), poet laureate (dichter des vaderlands, hofdichter), pin-up (punaisepoes), out of the blue (vanuit het niets), onenightstand (klaar-overtje), narrow escape (kantje boord), military (paardentriatlon), make-over (opknapbeurt), light verse (darteldicht), latin lover (olijfprins), kick-and-rush (boerenkoolvoetbal, hotsknotsbegoniavoetbal), (mini-)jacuzzi (bubbelbad), inside-information (schoolklap), hole-in-one (enkelslag), no (geen) hard feelings (zand erover), gocart (formulenulwagen, formule 0-wagen), funshoppen (plezierwinkelen, pretwinkelen), fiftyfifty (samsam), emoticon (smoeltje), double-breasted (dubbelknoops), discounter (prijsvechter), crispy (krokant), creep (griezel), conveniencefood (kant-en-klaarmaaltijd), combine (maaidorser), collector's item (verzamelaarsobject), close finish (nek-aan-nekstrijd), close reading (loeplezen), catsuit (panterpakje), booming business (hoogtijhandel), bootie (enkellaarsje), blog (zelfkrant), ballpoint (balpen!), angry young man (rebel) en adventure (avonturentocht).