1720 Dictee zaterdag 31 augustus 2019 (1) dictee Zomerschool Groot Dictee 2019 √

Dictee - dictees [1720]

Zomerschool Groot Dictee (De Taalstaat)

I za 22 juni 2019 – thema: het trema

1. De meestal stoïcijnse conciërge bekeek geïrriteerd de in de pauze gecreëerde chaos.

2. De goeiige man werd draaierig toen hij in een brijige, weeïg ruikende substantie trapte.

3. Zo-even had hij een blaséë havoër die een lamp had verruïneerd, geïnstrueerd een elektricien te bellen.

4. Shoot-outwoord: tatoeëerder

II za 29 juni 2019 – thema: de tussen-n

1. De elektricien bleek een apenkop die naar hartenlust opschepte over zijn huzarenstukjes.

2. Zijn anekdoteverzameling en gedachtekronkels over de toepassingen van tiensecondelijm leidden tot hilariteit.

3. Ten slotte sprong deze flierefluiter met een reuzensprong in zijn lindegroene middenklassenbestelwagen.

III za 06 juli 2019 – thema: er + voorzetsel (ook: daar, hier, waar)

1. De conciërge was eraan gewend ook de docenten erop aan te spreken als ze troep maakten, omdat híj [klemtoon] daarvoor opdraaide

2. Hij was niet erop uit hen aan te vallen; hij ging ervan uit dat zij ook wilden dat de school er tiptop uitzag.

3. Waarvan hij weleens het apezuur kreeg: als zíj [klemtoon] zich er met een jantje-van-leiden van afmaakten, moest híj extra hard ertegenaan.

IV za 13 juli 2019 – thema: accenten

1. Uit een à l'improviste samengestelde enquête bleek dat alleen gedweeë bètaleerlingen hun corvee deden.

2. Een voorstel voor broodjes filet americain en pêche melba's [omdat de s duidelijk werd uitgesproken, is 'pêches melba' hier niet goed!] in het schoolcafé bleek een eclatant succes.

3. Zonder gêne werd daarna rondgeblèrd dat er ook een traiteur zou langskomen met bananenbrood met crème fraîche.

4. Shoot-outwoord: déjà vu

V za 20 juli 2019 – thema d's en t's

1. Elke havoër weet wat er gebeurt als je een broodtrommel bij je hebt: dan word je uitgejouwd.

2. Vindt je moeder soms dat je verhongert, of vind je glacékoeken te sterk geprijsd voor je uitgavenpatroon?

3. Je besteedt je zakgeld aan gehypete delicatessen waarvan je een foto uploadt op Instagram die door iedereen wordt geliket.

Shoot-outwoord: ge-e-maild

VI za 27 juli 2019 – thema: hoofdletters

1. 's Middags bereidt leerling Timo de Groot al facebookend zijn geschiedenisproefwerk voor over indianen en Ierse monniken op IJsland.

2. Meneer De Vries vertelt over de islam, christenen en religieuze aangelegenheden als de ramadan, het Offerfeest, carnaval en Pasen.

3. In het pinksterweekend consumeert deze Oost-Brabantse bourgondiër, volgens velen een vrolijke frans, een glaasje rioja met Franse kaas.

VII za 03 aug 2019 – thema: samenstellingen

1. Voor middelbareschoolleerlingen zijn de mobiele telefoon en socialemediawebsites onmisbaar om op de hoogte te blijven van nieuwsupdates en om mee te kunnen doen in de sociale media.

2. Via appberichten bediscussiëren ze weeïge luchtjes in de toiletten, lactose-intoleranties, ziektes als rodehond en lastminuteaanbiedingen van mobieletelefoonmaatschappijen.

3. Hoe zou hun wereld eruitzien als ze net als wij vroeger een draaischijftelefoon hadden en ze geen grotemensencarrière nastreefden met koffieautomaten, ad-hocbesluiten en een cleandeskprincipe?

VIII za 10 aug 2019 – thema: verkleinwoorden

1. Wordt je nog weleens een karbonaadje met een eigenheimertje voorgeschoteld, met als toetje een ijslolly'tje of een chocolaatje?

2. Of eet je liever een smeuïg croissantje met zwartebessenjam in een eetcafeetje, onderwijl appjes en sms'jes versturend?

3. Misschien bestaat je ideale dinertje wel uit een struisvogeltournedostje met daarbij een chablistje, gevolgd door een tiramisu'tje met een espressootje.

IX za 17 aug 2019 – thema: (verplichte) streepjes

1. In vakanties lezen we graag magisch-realistische boeken en eten we veel goudbruine ham-kaastostietjes en superlekkere
yoghurt-mango-ijsjes.

2. Met onze kleintjes spelen we diefje-met-verlos en met onze
reuze-eigenwijze pubers hanteren we half en half [bijw] een
staakt-het-vurenbeleid.

3. Voor pedagogisch-didactische exercities met semiserieuze
doe-normaalcontracten is het veel te warm, net als voor lawaaiige welles-nietesdiscussies.

X za 24 aug 2019 – thema: samenstellingen met een naam

1. 's Zomers vertrekken veel Tweede Kamerleden naar een warm Middellandse Zeeland, net als Ajaxspelers, die daar ondanks de robinhoodtaks in luxueuze hotels verblijven.

2. Anderen kiezen voor een Ardennenvakantie in Noord-Luxemburg, waar ze fit blijven door na elke bourgondische uitspatting een paar dagen te sonjabakkeren.

3. Daarna genieten ze van de jip-en-janneketaal in Donald Duckstrips, terwijl ze kopjes earlgreythee drinken met een bastognekoek of amarettootje erbij.

XI za 31 aug 2019 (slot) – thema: alle voorafgaande 10!

1. Deze zomer hebben we Jan en alleman gefêteerd op vileine dicteezinnen die bol stonden van de mega-irritante takkewoorden.

2. 2 (evt. Twee) november geven elf (evt. 11) Taalstaatluisteraars acte de présence bij het Groot Dicteegalaatje * in het feeërieke Zutphen. 
* Bij de uitzendingen en documentatie van De Taalstaat werd 'Groot Dictee' als eigennaam gebruikt! 

3. Ga ertegenaan met een alles-of-nietsmentaliteit en hanteer zo nodig de bottebijlmethode; dan wordt je deelname geheid een eclatant succes.

Einde

 

1719 Dictee vrijdag 30 augustus 2019 (1) dictee OUD Oefendictee dec 2017 (9) √

Dictee - dictees [1719]

[Oud] Oefendictee december 2017 (9)

1. De xeres(wijn) komt uit Jerez (ook: Xeres), net als de sherry uit Jerez de la Frontera (voluit). Er is een x-aantal, er zijn x zoveel, damherten afgeschoten. Van Dale houdt het op een i-grecje (y'je), GB op ei'tje (y'tje). Een yurta is een joert(e) [ger, nomadentent]. Een yuccamot [plant: adamsnaald, palmlelie] zul je niet in yuca [maniok] aantreffen. Is het nu renminbi yuan, renminbi of yuan? Alle drie! Een yorkatori is een verhaal over de geesten van overledenen. [Niet in wdb.]: Didibritori's [niet in wdb.] zijn duivelsverhalen. Tori [mv. van torus, wiskunde] zijn (!) omwentelingslichamen beschreven door een cirkel bij wenteling om een as in het vlak van die cirkel.

2. Of zakoeski (mv.) nu uit België of Rusland komen, het blijft een aperitief. Sander heeft een zander [snoekbaars] gevangen. Een havezate (havezaat) is een hofstede [en een havenzate een ondiepte in de haven]. Hij heeft als verzamelaar al heel wat gezant [zanten = verzamelen]. Uit de zedenleer kun je zedenlessen trekken. Een Savooiaard komt uit Savoye. Ik kreeg zegge en schrijve één reactie. Ze stal een zestal artikelen. "Hier zet men koffie en over": een onvervalst zeugma (syllepsis). De roman speelde in de [cijfers] 70'er jaren. Ga je op ziekenbezoek, dan ga je op ziektebezoek. De afko z.g.a.n. staat voor 'zo goed als nieuw' en z.g.o.h. staat voor 'zeer goed onderhouden'. Sommige zienden [geen n uitspreken] zijn ziende blind (een oxymoron: caligare in sole, met kop- of oogkleppen lopen).

3. Hij heeft ménière [ziekte van het evenwichtsorgaan, gekenmerkt door draaiduizelingen, verminderd gehoor en oorsuizen], niet de ziekte van Parkinson [schudverlamming]. Lees jij die cricketzine [zine: undergroundblad zonder commercieel oogmerk en met een geringe oplage] ook? Een zittenblijver moet zittenblijven (is blijven zitten). Uit zijn zodiac [opblaasbare rubberboot] keek hij naar de zodiak [dierenriem]. Schrijf je 'zo dadelijk' wel degelijk los? Waar ligt de
zoet-zoutgrens in die rivier? Een zoetwaterbron levert zoetwater (VD: zoet water). Zoeteriken zijn zoetekauwen. Een smombie is een smartphonezombie [verdwaasd, als een soort robot]. In een zottenkot hoor je veel zotteklap. Zo'n zouknummer [zouk: dansmuziek, creoolse mix] klinkt heel aardig (als verzoeknummer). Ze voeren om de zuid [naar het zuiden, om de noord = naar het noorden]. Wanneer startte men met zwart-wit-tv (teevee, televisie)?

4. Die donjuan [hoffelijke vrouwenverleider, vrouwenjager, casanova], tevens donquichot [ijvert blindelings voor hersenschimmige idealen], is maar een kleinduimpje [klein kereltje] onder de janklaassens [potsenmaker, niet serieus te nemen iemand]. Hoeveel harrypotterbrillen heb je in die Harry Potterfilm gezien? Schrijf je dat goed: Armani-imitatie, Pavarotti-interview en Dalai Lama-aanhanger? Ik skype [internetbellen] vaak en ik heb mijn skypeprogrammatuur recentelijk geüpdatet. Hoe schrijf je: hòmber (kerel), biná (hert) en mansaliñabos (ook: manzanilla, mancenielje, dolboom – wolfsmelkfamilie, giftig melksap)? Ik chil [ontspannen, nietsdoen, relaxen] vaak, jullie ook? Er vlogen twee MiG's over. Is de Heilige Maagd soms heiliger dan de Heilige Thomas (en zeker wel dan een ongelovige thomas)? Vergelijk de Heilige Salarius en de Heilige Januarius, Napels. Hij was apestoned. Dat bedrijf doet aan camionetteverhuur. Dit is een veelvoorkomende FAQ [frequently asked question]: betekent f.a.q. [free at quay – kee] inderdaad franco aan wal? Ja. Hij probeerde op fasching [carnaval] met farthings [vroegere kleinste Engelse koperen munt = 1/4 penny] te betalen. Een faux dévot is een huichelaar en een fausse dévote een huichelaarster. De 'incorrupta fides nudaque veritas' duidt de 'niet te verbreken trouw en de naakte waarheid' aan [nuda veritas is de naakte waarheid]. 'En dextra fidesque': ziedaar mijn rechterhand en mijn woord, ik geef er mijn hand op. Een dominee of priester is een 'pastor fidus animarum fidelium': een 'trouwe herder van de gelovige zielen'.

5. GRID [gay related immune deficiency] was aids [acquired immune deficiency syndrome] avant la lettre. Hyperhidrosis is heftige zweetafscheiding. Beïnvloedt miosis [pupilvernauwing] de myopie [bijziendheid]? Zo'n cyanoseaandoening [blauwzucht] is niet voor de poes (maar voor de mens). Hij is een goedsul, een kalf Mozes. Haal niet door elkaar: fdc = first day cover en FDC = fleur de coin (maagdelijke munt). Die nepvogel is genebd [neb = snavel]. Zou iemand met amusie [toondoofheid] automatisch amuzisch [onmuzisch, onkunstzinnig] zijn? Plaisanterieën [grap] zijn plezant [plezierig, vrolijk]. In dat maison de plaisance [lustslot, buitenhuis] wonen een paar mauvais plaisants [flauwe grappenmakers]. De bas-bariton, begeleid door een bugel oftewel flügelhorn, zong a capella auf Flügel des Gesanges: op de vleugels van het lied. Een wigwam is een indianentent of tipi. In BE is een wigw een weduwe, invalide, gepensioneerde en/of wees. Bij het eigenlijk instrumentale Europese volkslied [VD fout: V - 2020 OK: v] wordt ook wel het 'Alle Menschen werden Brüder' [titel, VD: algemeen: alle] gezongen.

6. Verdere volksliederen: Brabançonne (België), Britannia rules the wave (Engeland, vroeger), waar in 't bronsgroen eikenhout (Limburg), Deutschlandlied (Duitsland), God save the King (ook: Queen, Engeland), de Vlaamse Leeuw (Vlaamse Gemeenschap), Marseillaise (Frankrijk), The Star-Spangled Banner (VS), Wilhelmus (Nederland) en Yankee Doodle (een (!) Amerikaans volkslied). Het was water- of beter gezegd: ijskoud. Een beagle is wel een brak (drijfhond), maar geen braque d'Auvergne of braque ariégeois [specifieke soorten]. Ook bij de ETA kennen ze de èta [7e Griekse letter, symbool: η, Η], het étang [hafachtig zoutmeer], de étagère [étagèretafel met lekkernijen], de etage [verdieping], de etappe en de état-major (alle officieren van een oorlogsbodem). Een googol is tien tot de honderdste: een 1 met 100 nullen. Een googolplex is tien tot de macht googol: een 1 met een googol nullen, toe maar ... Hij gaf haar een eau de toiletteje [uitz.]. 'Been' heeft een scherpheldere e, 'bed' een zachtheldere e. Welk E-nummer [code voor additieven in voedingsmiddelen, EU] heeft die stof? Eager beavers zijn uitslovers.

7. Met eau: eau de cologne (mv. eaux de cologne of eau de colognes), eau de goulard (geen mv.), eau de javel (bleekwater, geen mv.), eau de labbaraque (geen mv.), eau de la reine (lodderein, geen mv.), eau de lavande (geen mv.), eau de parfum (mv. eaux de parfum of eau de parfums). eau des carmes (karmelietenwater, geen mv.), eau de toilette (mv. eaux de toilette of eau de toilettes, verkleinwoord eau de toiletteje – uitz.!) en eau de vie (brandewijn, mv. eaux de vie of eau de vies). EB is de epidermolysis bullosa [makkelijk blaren krijgen, epidermolyse (mv. n/s) is het loslaten van de opperhuid]. Een ebenist [schrijnwerker] ebeneert, toch? De EBU is de European Broadcasting Union, de Europese Radio-unie. Komt de eurocity (EC) zelfs daar? De ecclesia triumphans is (r.-k.) de triomferende kerk – de gelukzaligen in de hemel. Hij maakte eclatant [opzienbarend] éclat [baarde opzien]. Het verleden kan ecmnesie [geheugenstoornis door het opdoemen van beelden uit het verleden] veroorzaken. Een XXL-truck [extra extra large] is milieuvriendelijk. Wie zitten er momenteel in de Ecofin-raad [ministers van Economische Zaken en Financiën]? De économie de bouts de chandelle is de zuinigheid die de wijsheid bedriegt. DVT (diepveneuze trombose) is het economyclasssyndroom. Een tsunami [vloedgolf, onderzeese aardbevingen] is edax rerum (allesverslindend).

8. Daar is ie weer: de zwarte zee-eend. Hij is onze
een-na-belangrijkste leverancier. Een haute contre zit tussen tenor en countertenor in. Hij is een zwaan-kleef-aanmethodeaanhanger. Het kompas is een leidend voorwerp. Bij een trilemma zijn er drie alternatieven. Het uitgaanstypegildevolk kent ze wel: de kravat [stropdas], de lavallière [gestrikte das met breed uitlopende einden], de cravate noir [zwarte vlinderdas] en de cravate blanche [witte vlinderdas]. Is zulks denkbaar: een respectueuze [respectvol] (putain) respectueuse [ironisch-eufemistisch: prostituee]? Een eetbui is een vreetkick. De BED, de binge eating disorder, is de eetbuienstoornis. De Effie is een tv-reclamespotsprijs. De E.H. is de Eerwaarde Heer en de E.Fr. is de Eerwaarde Frater. Een mens moet genoeg me-time hebben. De EHEC-bacterie is de enterohemorragische E. coli. Een voorbeeld van een tekenziekte is ehrlichiose. De mooiste eieren vind ik het beo-ei [kan gedachteloos leren napraten] en het cobra-ei [brilslang]. Aaisykjen is gewoon eiergaren, eierzoeken [Friesland]. Zij zijn een twee-eiige tweeling. Eikelsuiker is querciet. De Orde van de Eikenkroon is een Luxemburgse ridderorde.

9. Op de eiker [vroeger vrachtschip binnenvaart] deed de ijker zijn werk. Uit het Duits: ein Ende mit Schrecken (een einde met verschrikking), ein Märchen aus alten Zeiten (een sprookje uit oude tijden), ein Mensch mit seinem Widerspruch (een mens met zijn innerlijke tegenstrijdigheden), ein Schauspiel für Götter (een aanblik goden waardig) en ein Volk in Waffen (een volk onder de wapenen). Met *moulin*: GB geeft mouliné(s) = moulinetgaren (effectdraad), VD verder nog: moulin à paroles (klappermolen: iemand wiens mond niet stilstaat), moulineren (m.b.t. zijde twijnen of fileren in een (zijde)molen), en de zeggenkorfslak is de Vertigo moulinsiana, die leeft van moeraszegge (geen mv.).

 
 

1718 Dictee donderdag 29 augustus 2019 (1) dictee OUD Oefendictee dec 2017 (4) √

Dictee - dictees [1718]

[Oud] Oefendictee december 2017 (4)

1. De kaassoort manchego komt uit La Mancha. De op z'n Nederlands gespelde fait accompli's spraken voor zich [naast faits accomplis, nog Frans aandoend – allebei goed]. De Rode Kruismedewerkers kregen een sûreté [suur-tee] de corps (vrijgeleide). De leden van het docentenkorps geven les aan de leden van het studentencorps. Die Saks eet vaak saks (en hij speelt sax). Mag je salamblad [GB] Indonesische [ook: Indische] laurier noemen? Ja, dus. Kan port-salut [zachte trappistenkaas] ook op het brood? Ja, dus. Het samenzijn is beter dan het alleen-zijn. Een sappeur is een sappenwerker [geen n uitspr. – legt loopgraven aan]. Een sangrafu is een zekere plant en een sapakara een hagedis. Is dat daar nou een sardineblikje of een sardienenblikje [n uitspr.]? Beide! Wist je dat sawpaw [soh-poh] gewoon bapao [warm geserveerde (gestoomde) snack bestaande uit een deegrol met vlees] is? Een tegalan, tegal of ladang is een rijstveld dat hoog en droog ligt, een sawa is laag en nat. De wolf drong binnen in de schaapsstal. Aan boord gaan is scheep gaan. Geld zat, maar hij loopt toch op de schobberdebonk (hij klaploopt – niet: hij loopt klap, wel: dat hij klaploopt).

2. Deze woorden hebben volgens GB een c-cedille (*ç*): reçu [ontvangstbewijs], maçon [vrijmetselaar], aperçu [schets, resumé, rake typering], façade [schijn, rookgordijn], garçon [kelner, ober], açaibes [rijk aan vitaminen en oxidanten], cachaça [Br. sterkedrank – GB ook wel: sterke drank]], curaçao [likeur schillen sinaasappels], Curaçaos, Française, façadisme [voorgevel van oud gebouw behouden], maçonniek [des vrijmetselaars], Provençaal [inwoner Provence], bagagereçu, commerçant [gewiekst, op winst beluste handelaar], façadebouw, remplaçant [plaatsvervanger], Brabançonne [Belgische volkslied], Provençaals, Curaçaoënaar [met c... is een ...], façadepolitiek [etalagepolitiek], potemkinfaçade [plaats of gemeenschap die niet meer dan een façade is], salade niçoise [van tonijn, sla, gekookte aardappelen, etc.] en Provençaalse kruiden. In VD is dat niet simpel op te zoeken. Gelukkig zijn er ook nu nog Florence Nightingales [cijfert zichzelf weg]. Zij is plicht(s)bewust. Religieus kun je anti-joods zijn, qua volk anti-Joods. In BE dacht ik dat hij nog schoolliep. Een schotelvod is een vaatdoek (vadoek, schottelset, schoteldoek, potdoek, konkel, keukendoek, duizenddingendoekje). Haar schoreme [schunnig] kleding zag er niet uit. Wie uit de sidoer [joods dagelijks gebedenboek] leest, moet wel een schriftgeleerde zijn. Dat schrijfgerei geeft veel schrijfgerief. Zijn handschrift vertoont veel schrijfwijzenvariaties [geen n uitspr.]. Een auto kun je verschrotten [VD ook: verschroten]. Hij kwam schuddebuikend van de schuifaf [glijbaan] af.

3. De multiple sclerose wordt ook MS genoemd. En scoliose [zijwaartse] moet je niet verwarren met kyfose [achterwaartse verkromming wervelkolom]. De scope [reikwijdte] van die scoop [oe – opvallend bericht] was dat medici veel scopen [zoals de stethoscoop, etc.] hebben. Met scotch wordt uiteraard Schotse whisky [uit gerst –deze schrijfwijze ook de Canadese – uit mais en rogge] bedoeld. Bij het scrabbelen speel je scrabble. Een scuba [self-contained underwater breathing apparatus] is een onderwaterapparaat. De Scythen woonden bij de Zwarte en Kaspische Zee. Meerdere fresco's heten ook freschi [muurschildering met waterverf op verse laag kalk] en meerdere secco's ook secchi [muurschildering op droge ondergrond]. Ik houd van secce wijn. SD-kaarten [secure digital card] vindt men vaak in telefoons. De tiran ervoer secreta haec murmura vulgi [dat zachte gefluister van het volk] als storend. Een cedula of sédula [see-doe-laa] is een ID-bewijs op de Antillen. In die sektarische sekte drinken ze vaak sekt [(Duitse) mousserende wijn, gemaakt volgens de méthode champenoise]. Die seksevermelding is toch overbodig? Deze senior adviseur behartigt het seniorenbeleid. Het semtex is een plofstof (voor een plofkraak). Zo'n Servisch servies vind ik mooi. Is zo'n vierparensetdans [4 parensetdans] moeilijk? De shovelbestuurder was shabby (sjofel) gekleed. Een lady shavet [scheren met een ladyshave] zich. Kan ik die shiitakes [uh] (shiitake's [ee]) eten?

4. In die short story [BE: kortverhaal, novelle, NL: kort verhaal] zat ze altijd in de shoppingmall. Wie won die showbizzquiz (showbizzkwis)? Bij een shuffle wordt er gereshuffeld. Een siamang is een soort gibbon. Het is Siberisch koud, maar dat laat me siberisch. Sicavs [BE: société d'investissement à capital variable] zijn beleggingsfondsen. De sibbenkunde [geen n uitspr.] houdt zich met familie of clan bezig. Het peilen van die sibille [raadselachtige vrouw] is een sibillijns raadsel. Een sibibusi [Sranan(g) - ook: Serenan] is een zware bui. De sidderaal had weinig benul van het siderale jaar [sterrenjaar]. Hij sightseede bij het sightseeën. De sikhs [monotheïstische godsdienst] komen oorspronkelijk uit de Punjab. Een siksiyuru is een sjirpende cicade [ook: tsjirpen, tjirpen]. Een simadan is een oogstfeest (net als seú). De SIS-kaart verwijst naar Sociaal Informatie Systeem. Kun je de sixtijnse geschiedenis terugvinden in de Sixtijnse Kapel?

 
 

1717 Dictee woensdag 28 augustus 2019 (3) dictee OUD Oefendictee dec 2017 (2) √

Dictee - dictees [1717]

[Oud] Oefendictee december 2017 (2)

1. Het naskhischrift was het vroegere cursieve Arabische schrift. Je schrijft 'gloeiend heet' toch wel goed? En 'kokendheet'? Ze maakte een reverence, anders gezegd: een reverentie of knicksje. Hij is groupie [trekt met muziekgroep mee], maar van wie of wat? De cesartherapeut [bewegingstherapie afwijkingen natuurlijke houding] beval als remedie caesarsalade aan. Jazeker: 36 is paar [even; 37 = onpaar = oneven]. Zou er een witte paas [Pasen] komen? Een paaslelie is een gele narcis. Een paddo is een magic mushroom (met de stoffen psilocybine en psilocine). Met veel panache (bravoure) prees hij zijn panaché [mixdrankje] als panacee [middel tegen alle kwalen] aan. Ik kan
papier-maché [papierdeeg] en papier collé [collage] nooit uit elkaar houden [zie: col]. Papegaaien is echolalie. Mijn korfbalclub houdt vrijdag weer een papierslag [inzameling]. De Papoea's hebben een Papoeaas uiterlijk. Een parabellum is een lugerpistool. Hij woont in een Paramariboos huis in Paramaribo's binnenstad. Wat houdt zo'n parisoordeel [is moeilijk: Paris moest beslissen wie van de drie godinnen de schoonste was en de gouden appel kreeg] in? Het meervoud van 'pas de deux' is 'pas de deux' (GB, VD ook: pas de deuxs). Ik denk dat die pasja's [meester over een aantal vrouwen] het Pascha [= Pesach, joods paasfeest] niet zullen vieren.

2. Een mitella [draagdoek] doe je niet om je patella [knieschijf]. Hoeveel paulijnse (paulinische) brieven zijn er in het NT [Nieuwe Testament]? Een pcb is een polychloorbifenyl. Een pay-off is een (wervende) slotzin [slagzin]. Een pegapega is op de Antillen een huisgekko. Wij noemen penshonado's gewoon pensionado's. Nogmaals: peperoni is peper en pepperoni is salami. Peprewatra is dunne pepersoep met vis of vlees. Dit bedrijf kan een perestrojka [hervormingspolitiek] best gebruiken. Ze zijn tot personae non gratae [enk.: a a] verklaard. Wat is het verschil tussen petit-beurre [rechthoekig biscuitje met gekartelde rand] en petitfour [fijn koekje of heel klein gegarneerd, opgespo­ten gebakje in een papieren bakje]? Met Phagwa vieren wij het phagwafeest. Schilderde Picasso ook picassovissen [met helder kleurenpatroon]? Vast niet. Zou een piel de sapo (pie-jèhl-dèh/duh-saa-poo) [zekere meloen] lekker zijn? Piepschuim noemen ze in BE ook wel isomo. De pierewiet [grappenmaker] belandde in het pierenbad. Een yobibyte (YiB) is een yottabyte (YB). Deze stoffen moeten bijbesteld worden: dimethylether (DME), dimethylformamide (DMF), dimethyltereftalaat (DMT) en tetrahydrofuran (THF).

3. Met A.a.C. wordt anno ante Christum bedoeld, met a.C. ante Christum, met a.Chr.n. ante Christum natum, met BC before Christ, met j.v.C. jaar voor Christus en met v.C. en v.Chr. voor Christus. De saltimbanques [kunstenmaker] hadden na hun kunstjes wel een saltimbocca (It. gerecht; alleen enkelvoud) verdiend. Ik doe aan pilates, we gaan pilatesen [oefenen lichaam en geest: adem en vloeiende bewegingen]. In moambe [Congolees gerecht] zit ook pilipili [exotische specerij van chilipeper]. Ook piment (allspice, jamaicapeper) is een specerij. VD noemt GB's pilotstudy gewoon pilootstudie of pilotstudie. Ik drink graag pina colada [cocktail van rum, kokosmelk en ananassap, veelal met ijs]. Met pinkster vieren we Pinksteren. Hij is een pip (primus inter pares) en heeft een pip (persoonlijke internetpagina). Dat zoekt die goudzoeker: een pipit (pépite = goudklomp). Pietje, ga maar pipi doen [plassen]. Een pipo gedraagt zich clownesk. De biljarter van die piqué [stoot met verticale keu] droeg een piqué vest (piquévest – zekere stof). Een piren [ie, ih] of pireng is een soort van piranha. Zwemmen deed hij in een piscine [zwembad], plassen in een pissijn [urinoir]. Hij is ook pisteontwerper [n/s]. In het pittoreske dorpje nuttigde hij een pitabroodje [shoarmabroodje].

4. Een pkl-kandidaat wil pkl'er worden (praktisch kadergerichte leerweg). Een planchette ['tuh' uitspreken – klein tafeltje, 3 poten] wordt bij spiritistische seances gebruikt. Dat is overduidelijk een planken vloer (plankenvloer). Zit die planning-en-controlcyclus wel goed in elkaar? Met Luikse plaketten (plaquettes) kon je betalen [oude munt]. De plastic fles zat in een plastictas. In BE noemen ze een plastieken zak een plastiekzak. Bij het opdrinken van zijn plat water debiteerde hij heel wat platitudes [platheden]. In zijn plaid [reisdeken] zat heel wat pleet [met laagje edelmetaal overdekt] verstopt. Is het pleistoceen gesteente of pleistoceengesteente? Beide: znw., bnw., klemtoon. Is een 'oude grijsaard' een pleonasme, 'jonge grijsaard' is een contradictio in adjecto [in het toegevoegde]. De Franse Pléiade [Franse groep van zeven dichters] was een loepzuivere plejade [groep van (7) personen], die ook wel naar de Plejaden [Zevengesternte, sterrengroep] keek. Het verschil tussen een demi-plié [hielen op de grond] en een grand plié [gehurkte stand] zit 'm in de hielen. Een pluchen beer is ook een pluchebeer. Voor p.m. (pro memorie) mag je ook pm [alleen GB!] schrijven, in de betekenis post meridiem [na de middag, nm = namiddag, a.m. = ante meridiem, voor de middag, vm. = voormiddag] mag p.m. alleen. Dat is je reinste slijmjurkerij [kruiperig vleien].

5. Wist je dat een poclain een graafmachine is? Met podosiri wordt de açaipalm (of drank van de bessen ervan) bedoeld. Poeh, wat heeft die vent een poeha [drukte]. Stop met die poep-en-pieshumor! Het woord 'pogrom' wordt vaak verkeerd geschreven. Pokopoko is langzamerhand, allengs, zeg maar: poco bij poco [beetje bij beetje]. Een polak is een Poolse Jood. We gaan naar de indycarrace [type raceauto VS en Canada]. Het Politiehandvest in Suriname is ook maar een politiehandvest. Jij mag nu ponyrijden. Een poolster [gidst] poolt [treedt op als gids, niet in wdb.]. Een pope is een priester
(Russisch-orthodox). Ik heb het niet zo op die popi [populaire] popiejopies [populair iemand]. Je kunt 'popelpee' korter schrijven als 'pop-lp'. Die muziek is poppy [zeer populair en commercieel]. Van een popsicle [SR: ijslolly, waterijsje] krijg je het water in de mond. Een portal is een webportaal [startwebpagina voor een bepaald onderwerp]. Een portobello is een kastanjechampignon. Wat bij VD een
POS-apparaat is, heet bij GB een posapparaat (point of sale – betaalautomaat). Post factum is achteraf en je posterieur is je achterwerk, je kont.

6. In het post partum [na de bevalling] kun je een post-partumdepressie krijgen. Een post-mortemonderscheiding (ook: een postmortale dito) kan veelbetekenend zijn en betreft post mortem: bw.: na de dood. En let op: onbetekenend is niet veel betekenend. Een postillon d'amour is wel een heel speciale postiljon. Bijtende potas is kaliumhydroxide. Voor mij een pousse-cafeetje graag [poesje]. Een powisi is in SR een hokko (fazantachtige). Kan een PP'er [pharmacy practitioner] met een
PP-kaart gratis zorg krijgen? Als je het over ver- en veranderen hebt, is er sprake van prefigering (toevoegen van een prefix 'ver'). Een preiskoro is in SR een peuterschool. In BE prepareren ze een preparé (filet americain). De prediker predikte over Prediker (Ecclesiastes, Kohelet) 12. Je kunt niet meer zonder prepaid kaart (prepaidkaart). De redenaar had een geweldige présence [wijze van zich presenteren]. Leg die presse-papier er maar op. Eén prieel, twee priëlen. Haar
privé-uitgaven zijn veel te hoog. Hij kreeg een proces-verbaal.

7. Pro-bonowerk (werk pro bono) is ten algemenen nutte (voor het algemeen welzijn, voor de publieke zaak). Een processus (ook mv.) is een uitsteeksel van organen, met name het geraamte. Een prodowaka is een gezamenlijke wandeltocht (bij een jubileum of zo). Een pmc is een product-marktcombinatie. Die non-profitinstelling heeft alleen profi's [professionals] in dienst. Een promesse is een betalingsbelofte. Met promiscuïteit [volledig vrij seksueel verkeer] ben je promiscue. Zo'n non-proliferatieverdrag [niet-aanvalsverdrag] over kernwapens is heel belangrijk. In BE kreeg ik een pro justitia [proces-verbaal], maar het betrof geen GAS-boete [gemeentelijke administratieve sanctie]. De prosciutto [achterham] en de prosecco [wijn] smaakten me preëminent [boven andere(n) voortreffelijk]. Dit is geen r.-k. [rooms-katholieke] maar een p.-c. school [protestants-christelijke].

8. Deze clericus leeft van zijn provenonderhoud [prove: jaarlijks inkomen uit geestelijke goederen]. Met provitamine A wordt bètacaroteen bedoeld. In SR zijn ze beducht voor een prowagen [patrouilleauto politie]. Kun je je eigen psyche [geest] in de psyché [spiegel] zien? Drie puutjes [pu = Chinese lengtemaat, 5/3 m] zijn vrijwel precies 5 meter. Een publireportage is een advertorial [advertentie in de vorm van een redactionele tekst]. De Puerto Ricaanse [VD: Porto Ricaans] inwoners hebben het moeilijk. Met een putt [golf] wil je scoren. Het pyaw is een Chinees gokspel [met loterijbriefjes]. Een pylon [afbakeningskegel] kun je rustig voor een zo'n pyloon [gedenkzuil] zetten. Pyridoxine is vitamine B6, adermine. Pyriet (zwavelkies) is geen pitriet [uitspraak ... piht]. Weer een pyrrusoverwinning ... Was het pythisch orakel te gast bij de Pythische Spelen? Een netpython wordt ook wel Schneiders python genoemd.

 
 

1716 Dictee woensdag 28 augustus 2019 (2) dictee OUD Oefendictee nov 2017 (9) √

Dictee - dictees [1716]

[Oud] Oefendictee november 2017 (9)

1. De palmtakken met Soekot heten loelavs of loelavim (VD; enkelvoud loelav, GB heeft mv. loelaviem). Wat zijn je logingegevens? Een logologo is in SR een paling. Marie had zowel mannelijke logeetjes als vrouwelijke logeetjes. De 'louis' is een verkorting van een louis d'or, een munt, de Louis d'Or is een (voor mannen) Nederlandse toneelonderscheiding (net als de Theo d'Or voor vrouwen). Je kunt staan kijken, erbij staan als verdomde Louis of lamme Louis en het zwarte schaap is een verdomde louis (ook: verdomde Louistje of Lowietje). De kleine luiden moeten het weer ontgelden. Goud-, zilver- of bronskleurig garen uit metaal heet (de, het) lurex. De lukuman (SR: in het wintigeloof de medicijnman, m.n. in zijn rol van ziener) had last van lumbago [spit]. Ik wil graag de luxe-uitgave (luxe uitgave) van dat boek. Er wordt daar op lynxen [ook: los(sen)] gejaagd. De breinbaas [schertsend: zeer knappe man] at het liefst zo zout als brijn [pekel, brem].

2. Tezamen trokken zij op. Hij moet zijn naam hooghouden. Een kutai is een hoogkijker [vis]. De maashagedis zwom in het Maaswater. Voor mij graag (caffè) macchiato [espresso met een scheut opgeschuimde melk erdoor]. In de Maghreblanden wonen Maghrebijnen. Bij de pizza Margherita dronk hij een margarita. Mag glyfosaat [snelwerkend totaalherbicide met korte nawerking] nog steeds gebruikt worden? [EU: 2017, 5 jaar verlengd] Marokijn (verkorting: marok) gebruiken boekbinders (het adjectief is: (half)marokijnen). Turks (ook: Spaans!) leer is marokijnleer (ook: saffiaan of maroquinerie) of chagrijnleer [= segrijnleer]. Een masbangu is een horsmakreel. De martiale [krijgshaftige, ook: marziale (niet: marziaal)] marshal hield wel van marshmallows [zachte, zoete lekkernij], maar vond dat marshallplan maar niks. Masusarijst is gele rijst. Mastiek [kostbare harssoort] wordt ook lantisk, mastik of mastix genoemd. Een mata is een stampblok, een matapi een cassavepers. Een mauvais quart d'heure lijkt veel op een quart d'heure de Rabelais, maar beslist niet op 15 minutes of fame. Een maulana is een Korangeleerde bij Hindoestaanse moslims. Wat is het verschil tussen een matroesjka en een baboesjka? Geen! 

3. Een matjok- lijkt wel op en mahjongtafel. Het quartair is de jongste periode van het fanerozoïcum. Als adjectief betekent het ook: vierde (vgl.: quartaire sector). Verkoop je weer waarheden als koeien: vérités de Monsieur de la Palisse, zeg maar: lapalissades? Dan heb je vast een flinke lapalissadeverzameling. Bij een quarté wed je op vier paarden. Bij het kwartetten denk je meestal niet aan een quartet in een spectrum. Quarto, ten vierde: het boekformaat zal kwarto (afkorting: qto.) zijn, het boek is dan een kwartijn. Een quatre-quarts is een evenveeltje [meel, melk, suiker en eieren]. Een gezicht kan trois-quarts zijn afgebeeld [half van voren, half opzij]. Lipariet [op graniet lijkend uitvloeiingsgesteente] is ryoliet of kwartsporfier. Een QL-lamp is een quartz-lightlamp of kwartslamp. Het QG, het quartier général of hoofdkwartier is gevestigd te X. De scheldnaam voor Seyss-Inquart was Zes-en-een-kwart. Hij heeft driekwart (! TH) van zijn vermogen verbrast. Venlo en Roermond liggen in het Overkwartier.

4. Een maxim is een machinegeweer. Ken jij het maximebegrip [grondstelling]? In BE is mazout [oe] stookolie. Dat wist je: mdf is medium density fibreboard en MDMA is methyleendioxymethylamfetamine (de drug ecstasy, afko: xtc). Een medior zit tussen een junior en een senior in. Die wijn is van mediocre [middelmatige] kwaliteit. Een mediëvist bestudeert de middeleeuwen. Een schlager nodigt uit tot meeblèren. Dus jij meent, dat een meent [gemeenschappelijke weide- of heidegrond] veel mede-eigenaren had? Die meesterkok [heel goede] is pas meester-kok [chef-kok] geworden. Die meester-schilder is een meesterarrangeur. We kennen de megahertz (afko: mHz), de megabyte (MB – thans: mebibyte = MiB), milliwatt (mW), megawatt (MW), het wattuur (Wh) en het megawattuur (MWh) [heure]. Is een mekanieker gewoon een mecanicien, een mecano? Heb je vandaag je adh (aanbevolen dagelijkse hoeveelheid) al ingenomen? 'Memento vivere' [denk eraan te leven] is geënt op 'memento mori' [gedenk te sterven]. In welk melkwegstelsel ligt de Andromedanevel nu eigenlijk? Zou een ménage à trois [huishouden voor drie] een moeilijke menage [huishouding] voeren? Zou je een Keltisch kruis of keltenkruis ook als menhir [grote rechtopstaande steen] mogen aanduiden? Nee, dus. 

5. Meniger portemonnee was leeg. Een marktkoopman moet wel een mensenmens zijn. Helpt een mentholstift echt tegen migraine? VD noemt een mentsj een mensj (rechtschapen mens bij de joden). Het mercurius wordt met Hg [kwik(zilver)]] aangeduid. Ken je het meritebegrip [verdienste, mv. s]? Meta is een verkorting van metaldehyde. Een metis [ee] is een mesties: dat spreekt vanzelf [blanke vader en indiaanse moeder – of omgekeerd]. Is de microkosmos een microkopie van de macrokosmos? Hoeveel millivolt (mV) [10^-3] gaan er in een megavolt (MV) [10^+6]? Antwoord: een miljard [10^+9]! Is hij de middellijke dader [die een strafbaar feit laat/doet plegen]? Een middenklasser (middenklassenauto) is een middle class auto [GB ook: middleclassauto]. Wat een miese (lelijke, ook: miesje) miezerd [min mannetje] ben jij, zeg. Een mignonette [geen 'tuh' uitspreken – plak van de ontvette en ontvliesde rugspier] komt van een varken. Een milf dankt haar naam aan "mother, I'd like to fuck". Mikwes [ih, uh] (ook: mikwa) zijn joodse badhuizen. Die mikado [titel keizer van Japan door buitenlanders] heeft altijd graag gemikadood [spel met 41 houtjes] . Hij overhandigde het MER [milieueffectrapport]. Hij verdient veertig mille op jaarbasis. Deze millésimé [champagne van druiven van één oogstjaar] is van een goed millésime [wijnjaar]. De minderdraagkrachtigen zijn de sjaak [de pineut].

6. Op Kreta zagen we een minotaurus (stierkever). Mira-udu is de boomsoort mierenhout. Met veel misbaar verklaarde hij me misbaar (!). Het miserere [psalm 51 [50 in de Vulgaat, boetpsalm] geeft veel misère [ellende, miserie, nood] weer. Van je misjpooche [familie] moet je het maar hebben. Wie werd er Miss België? En wie Mister Holland? Die mock-up [model op ware grootte] gaf uiteindelijk de doorslag. Een moel(ie) is een kneedtrog. Een mofokoranti ['mondkrant'] wordt gevoed door de geruchtenmachine. Een moloch [daaraan moet alles ten offer vallen] is log. Een mojito [ch] is een zekere cocktail. Een mokomoko is een moerasplant en moksimeti is een zeker SR-gerecht. Zou in die stal MKZ, mond-en-klauwzeer, heersen? Die mon-choufantasie [mon chou: smeltkaas] verraste ons. Een Monegask komt uit Monaco. Monomanie is de eenzijdige fixatie op iets. Mopés zijn SR-vruchten.

7. De Moor reed op een moor [zwart paard]. Hij moonde [oe] voor de grap [moonen: ontblote achterwerk laten zien]. Zij zijn beslist moslimfundamentalistisch en moslimmilitant. Hij was al vroeg klaarwakker. Ken je de scat [betekenisloze reeks lettergrepen] 'heybaberiebah'? De multiplescleroselijder [MS-lijder] moest een multiplechoicetest [evt. multiple choice – bnw. – test] uitvoeren. Deze wiskundige vergelijking heeft multipele wortels (veelvoudige oplossingen). Een muselet of agrafe [draadkorfje] kun je aantreffen bij een fles schuimwijn (champenoise, spumante). Met zijn musket [ouderwets geweer met pan – daarin: kruit – en lont] schoot hij op een mosket [ook: musket, mannetjessperwer], maar raakte een als doelwit opgehangen musketflik – van chocolade met kleine bolletjes – (kijk ook bij: soft target – niet beveiligd militair doelwit – en flare – uitgeworpen fakkel om hittezoekende raket af te leiden). Een musketon [soort karabijn] wordt ook mousqueton genoemd. Bezit jij veel muzenkennis? Het mycelium of de zwamvlok is een netwerk van hyfen (schimmeldraden). Wist je dat myeline mergschede vormt? En mytylschool is geen tyltylschool. Die konijnen lijden aan myxomatose [dodelijke konijnenziekte].

 
 

1715 Dictee woensdag 28 augustus 2019 (1) dictee OUD Oefendictee nov 2017 (7) √

Dictee - dictees [1715]

[Oud] Oefendictee november 2017 (8)

1. Ergens buiten Bergen op Zoom troffen we een blotekakkiespad aan. Hij lijdt aan BED (binge eating disorder – eetbuienstoornis). Hij zei: "The proof of the pudding is in the eating". De studenten dronken nog een apengeiltje [glas marasquin met een laagje room]. De orde van de Mevlevi's omschrijft VD als de dansende, draaiende derwisjen. Laagwater [GB ook wel los] kort je af met LW (net zo: HW). De lagergelegen gebieden zijn te nat, de hogergelegen [niet in wdb.] dito te droog. Lamunchi is lamoensiroop. Hij fietste langsheen [BE] de schuur. Een langoest is een hoornkreeft en een langoustine een kleine kreeft, nieroogkreeft of Noorse [uit Noorwegen, dus niet: noordse] kreeft. Hij heeft een enorme lapis-lazuliverzameling [(l)azuursteen]. Wist je, dat laos galanga [specerij] is? Die ontwikkeling gaat via de larventoestand [n/s]. Een LAN-party zonder computers is ondenkbaar (local area network) [bijeenkomst waar men games speelt, etc.]. Met larp wordt live-action role-playing, een rollenspel, bedoeld. Daar heb je die lazerstraal [rotzak] weer met zijn laserstraal [laser: Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation].

2. Laat dan die lastpost de Last Post [speciale taptoe] maar blazen. Een bed kan een lattenbodem (latten bodem) hebben. Lavas [maggi] kun je toch gewoon op lavash [zeer dun rond brood] gebruiken? Een lazaret [veldhospitaal] is niet alleen voor leprozen [melaatsen, lepralijders, leprozen]. Een led-tv heeft een ledscherm [light emitting diode]. Hij gebruikt lecithinenpreparaten (VD: zonder tussen-n; n/s). Zit er statiegeld op dat leeggoed [BE]? Hij is een snelle Duitsleerder. Hij volgt een leer-werktraject en verstouwt veel leerwerk. Zit hij weer te legoën [met lego(bouw)stenen]? Leisure is besteding van de vrije tijd. Lethargie [ongeïnteresseerdheid, inactiviteit] kan uiteindelijk letaal [dodelijk, als gif] zijn. In dat Libelleproza komt het libellennet [ga uit van libel!] niet voor. De LGO-besluiten betreffen landen en gebieden overzee. Bij golfen is de lie [laaj – ligging van de bal] belangrijk. Is een light verse [lichtvoetige poëzie] ook een lightproduct [light product] [voeding]? Een dwerg is een lilliputter [2 x ie]. Is het limbisch systeem specifiek menselijk? Ik denk van niet. The sky is the limit: die is dus de limit, en kent geen grenzen. Lindaan is een insectendodende stof. De line-up [opstelling] kom je bij meer sporten tegen, de line-out alleen bij rugby [spelers in een rij loodrecht op de zijlijn en de bal wordt tussen beide rijen ingegooid]. Hij is links-extremist (en dus extreemlinks). Af en toe hebben ze op de Antillen een lionfishinvasie [koraalduivel: tropische vis met giftige stekels].

3. Mijn zoon volgt een liostage [leraar in opleiding]. Hij heeft een hele lipidenstudie [VD: geen tussen-n: n/s] achter de rug. Hoeveel lisdoddensoorten zijn er? Is dat een livealbum of een live album? Interessant met *piet*: vogel: bonte piet (scholekster), luis: als de pieten (heel erg), een hele piet, de hoge pieten in Den Haag, een saaie piet, een piet in iets zijn (goed), de grote piet uithangen (plassen, dik doen), hete melk en dikke pieten (zeker gebak, op het ijs), iemand bij z'n pietje hebben (penis, ook figuurlijk), veel piet hebben (geluk), zich piet (bnw.) houden, zo piet als een muisje (stil, koest), Piet: Piet Snot, Pietje de Dood (Magere Hein), Zwarte Piet, Piet, Pieterbaas, Sint en Piet, Sinterklaas en zijn Pieten, een malle pietje (handelaar in de tweedehandsspullen (tweedehands spullen)), Piet de smeerpoets, (werp)spiets (spies, speer), Sint-Pieter, een pietertje (klein beetje), platte pieter (= platte peter, tuinboon), spie (spietje!), kepie (kepietje!), kopie(tje), pietlut, pietsie, pietsje en hulppiet.

4. Verder: opspieën (met spie vastzetten – hij spiet op, dat hij opspiet), pappie(tje), pieterig, saaipiet, utopie(tje), zeurpiet, hippietijd (!), hoofdpiet, okapi(etje), pieterman (zeevis – onderdeel van de pietervis(sen), gulden – inwoner van Leuven – ook: peterman, penis; vgl. Pieterbaas!), verpieterd, keukenpiet, pietjesbak (triktrak, bakje met dobbelstenen), pietlut(tig)(heid), verpieteren, zielenpiet, zwartepiet (toespelen = zwartepieten), ietsepietsie, pieterselie (= peterselie), kanariepiet, therapie(tje), ietsepietsie, ietsjepietsje, therapietrouw (!), pietendiploma, pietepeut, pietepeuterig, pietepeuter(en), pietje-precies, zwartepietenspel, zwartepietenpak, chelatietherapie(tje),
koek-en-zopietent (!) en zwartepietenbeleid (tot zover GB).

5. Uit VD nog wat interessante zaken: ietsjepietsje, impiëteit (slechtheid, goddeloosheid), kleurenpiet (regenboogpiet), Knekelpiet (de dood), paupiëtte (bv. blinde vink – vgl. blinde dirk = ketelkoek), piëta (Maria met gestorven Jezus), pietdood (morsdood), piëteit (vroomheid, verering), pieterig (tenger (Sint-)Pieterspenning, pietheinen (stelen), piet-in-'t-hok (* geslachtsgemeenschap, brandewijn), pietjanknor (= piepjanknor = *), pietje(s) (hoofdluis), pietje-de-voorste (haantje-de-voorste), gossiepietje, pietenpet, zwartepietenprotest, pietje-precies, pietje-rechtuit, pietje-secuur, pietjeslui (vogelaars), pietjesneuker (muggenzifter), pietjeswagen (soort janplezier), pietmaker (opschepper), regenboogpiet, roetpiet (schoorsteenpiet), piet-van-vliet (koekoeksoort), sint-pieterskruid (sleutelbloem, glaskruid), sjappietouwer (baliekluiver), spietoren (uitkijktoren), sullenpiet (dommige zielenpiet), tempietto (Romeinse tempel), uitgepieterd (mager, zwak), wegpieteren (verkommeren), zanikpiet en zielenpieten (zielig doen).

 
 

1714 Dictee dinsdag 27 augustus 2019 (2) dictee OUD Oefendictee nov 2017 (3) √

Dictee - dictees [1714]

[Oud] Oefendictee november 2017 (3)

1. Myelinisatie is mergrijping en demyelinisatie (bijv. als gevolg van MS, multiple sclerose) is verlies van myeline. Je zult daarover wel de pee (de p, de pest) inhebben. Je moet de kraan dichtdraaien en de deur dichthouden. Zie dat maar als een vingerwijzing Gods (betekenisvol toeval): die Kraniche von Ibykus [ballade van Schiller]. Hij is de dienstdoende (afko: dd.) portier. De di-ethylether [vloeistof, narcoticum, oplosmiddel] is geen diëlektricum [niet-geleidende stof]. Het schip zou ten slotte de dieperik in gaan. Die diëtistes hebben een diëtistenopleiding (!) gevolgd. Diervormig is theriomorf. Wil je mayonaise of dijonmosterd? Het diocees is de diocese [bisdom]. Hun directmarketingconcept mag er zijn. Hun dienst na verkoop [klantenservice] staat wijd en zijd goed bekend. Past de inhoud van die discman [draagbare cd-speler met koptelefoon] wel op één diskette [ouderwets opslagmedium: floppy(disk)]? Jammer, dat hij aan schizofrenie, DPS, het disfunctioneleperceptiesyndroom lijdt! De diss [dissrap – gericht tegen iemand met disrecpect] pakte hem heel hard aan. De (d)jaran kepang is een Javaanse dans, waarbij men letterlijk stokpaarden berijdt.

2. Een jubee [zangkoor, oksaal] vind je in een kerk. Bij het dominoën kan een domino-effect optreden. Een doño is een eigenaar. Dat is typisch een dotcom(bedrijf) [handel en dienstverlening via internet]. Hoe staat de Dow-Jones(index) [zekere beursindex New York] ervoor? Hij klopte aan dovemans deur: dat was voor dovemansoren gezegd. Deze vlakte wordt gedozerd [bulldozeren, egaliseren]. Down-under [Australië, etc.] in de downtown [binnenstad] kwam hij weer
down-to-earth [met beide benen op de grond]. Door de stroomstoring was de downtime [tijd dat apparaat het niet doet] ruim twee uur. Uit het draai-kiepraam wapperde de vlag. Op de Antillen is een dradu een dorade, een goudmakreel. Een drakar is een Vikingschip. Op drie promille (drie duizendste) na was hij de drieduizendste bezoeker. Met Driekoningen wordt het driekoningenfeest gevierd. Een drijfveer drijft niet (of juist wel). Wat is nou toch een drive-thrucambio ['erdoorheen' rijden zoals bij McDonald's]? De drop-out [mislukkeling] staarde naar het dropdownmenu [op beeldscherm, (af)rolmenu, dropdown]. Hij is gek van drum-'n-bass, rock-'n-roll en rhythm-and-blues. Fameuze dicteewoorden: dumbbell [gewichtheffen: korte halter met gewichten] en ducttape [waterdicht plakband van textiel]. Waar is die dyogofles [literfles voor of met bier]: we nemen er nog één. Een dyslect lijdt aan dyslexie [woord- of leesblindheid]. Dyompofutu is een hinkelspel. Dyugudyugu is drukte (ophef). Dyul is een kinderspel in SR.

3. De zony is een kruising van een zebra en een pony. VD geeft 17.223 treffers (nov 2017 – aug 2019: 17.641) op *ie. Daar beginnen we niet aan. Op *y zijn er 923 [2019: 944] treffers; een (kleine) selectie: acetoxy en alkoxy [beide chemie], ariary (MGA, munt Madagaskar), arty [pretentieus kunstzinnig], asset-backed security [effect, gedekt door activa], baby, bitchy [kattig], tv-celebrity [celeb], bluesy [bluesachtig, melancholiek], bobby (politieagent, bobbies en harries zijn ook borsten), brouilly (zekere beaujolais), burberry (ruitjespatroon), by en BY (internet en landcode Wit-Rusland), catchy [goed in gehoor liggend], cattery [kattenfokkerij], caddy (lade voor het schijfje in een
cd-speler; caddie o.a. bij golf), hr-consultancy [human resources], classy [klasse, stijl hebbend], CNY (munt China, renminbi yuan), comfy [comfortabel], cosy [znw. theemuts, bnw. knus en gezellig], creepy [eng], crispy [knapperig], crunchy [knapperig], curvy (weelderig), dinghy (boot), dobby (stofnaam), dory (open roeiboot), DY (op motorrijtuigen: vroegere naam van Benin), hotseknotsderby, nepwhisky (Schotland, Canada), fancy [bnw. elegant en modieus], fantasy [kunststijl], fishy [moreel onzindelijk, met een luchtje], flashy [flitsend], fluffy [donzig, luchtig], folky [als folkmuziek], folly [bouwsel als ornament, folie], foxy [jongerentaal: aantrekkelijk], freaky [bizar], funky [sterk ritmisch, bruisend, opwindend], fuzzy [vaag], gentry [lage adelstand Engeland], gipsy [zigeuner], Grammy (award), granny (smith) – grannysmithappel, groovy [als van groove, muziek] en grungy [als van grunge, muziek].

4, Verder: guppy [gup = ook troetelnaam voor klein iemand, missionarisvisje, miljoenvisje – levendbarend tandkarpertje en aquariumvisje uit tropisch Midden- en Zuid-Amerika], handy (mobiel), heely (sportschoen), hoody (sweater), horny (geil), jansky (eenheid radiostraling Jy), jiffy(bag) – enveloppe, juicy [sappig], kinky [enigszins pervers], kitschy [kitscherig], lammy(coat) – bontjas, bont aan binnenkant, mouton retourné, lolly, lollipopparty – erotisch feest, 'likpartij', löyly [opgieting], lucky [met geluk], mangabey (hondaap), medley [potpourri], monopoly [spel], mooiboy (zelfbewust knappe en verzorgde jongeman), navy (marineblauw), nerdy [wereldvreemd], ney (bamboefluit), nifty [handig, slim, met aantrekkelijk uiterlijk], nifty fifty [basket met 50 aandelen New York], paddy (spotnaam Ier), poppy [muziek: populair en commercieel], preppy [tienerkleding: chique, privéscholen], punky [punk – muziek – betreffend], een puppy (hondenjong), pushy [dwingend], qaly (! – quality-adjusted life years), racy [snel, gestroomlijnd], rootsy [muziek: teruggrijpend op het verleden], rowdy [jongeman, in openbaar agressief], ruby [rode port], rummy (en: rummikub – spel), segway [soort elektrische step], shabby [sjofel, armoedig, haveloos], shaky [rillerig, bibberig], shimmy [societydans met ragtimekarakter, ook: heftig trillen stuur van auto], shitty [lullig, waardeloos, slecht], shorty [korte onderbroek zonder pijpen, wetsuit], showy [opzichtig], sissy [homo, slappeling], slinky [speelgoed: loopveer], smexy (smart en sexy), sneaky [gluiperig, uitgekookt], snobby (snobbish, snobistisch), speedy [opgefokt, high], spooky [griezelig, eng], steamy [zeer hartstochtelijk], stoppy [achterwiel in de lucht – wheelie = voorwiel dito], stressy [stresserend], tabby (cyperse kat), het teddy [stof als waarvan teddyberen gemaakt zijn, een bontimitatie], tipsy [aangeschoten], toddy [koude grog], tommy (Britse soldaat), tory (vs. whig – parlement Engeland), touchy [prikkelbaar, lichtgeraakt], trashy [waardeloos], trendy [eigentijds, modieus], tricky [listig, sluw, getruukt], trippy [een kick gevend], wherry (sportroeiboot), whiskey (Ierland, Amerika) en zloty (munteenheid Polen – PLN).