Dictee woensdag 02 oktober 2013: dictee sterrenbeelden
1.Vandaag zullen we eens naar de sterren(beelden) in VD kijken: z = zuidelijk halfrond, n = noordelijk halfrond, e = op of nabij de evenaar, equator. Maar eerst wat algemene zaken: een alfa is de helderste ster in een sterrenbeeld, een bèta de op een na helderste. Astrografie: kennis van de plaatsing van sterren en sterrenbeelden die met het blote oog zichtbaar zijn en astrografie: sterrenbeschrijving. Een conjunctie is een samenstand en de zodiak is de dierenriem (zonneweg). Is uw horoscoop al getrokken? Het ptolemeïsche gesternte wordt gevormd door de 48 sterrenbeelden die aan de oude Grieken bekend waren en door Ptolemeus beschreven zijn.
2. Als sterrenbeelden kunt u noteren: Achtersteven van het Schip (z), Adelaar (e), Altaar (z), Andromeda (met daarin de Andromedanevel), Arend (rand Melkweg), Beeldhouwer (n), Grote Beer (Wagen, Grote Wagen, steelpannetje, ook: Hellewagen, Hemelwagen, bij noordpool), Kleine Beer (met daarin de Poolster, Noordster, Leidster), Beker (e), Berenhoeder (Ossenhoeder, Ossendrijver, Boötes, (n), het Hoofdhaar van Berenice (n), Boogschutter (Schutter, z), Cirkel (z), Dolfijn (n), Draak (met 131 sterren), Driehoek (n), Zuidelijke Driehoek (Zuiderdriehoek, z), Duif (z), Eenhoorn (e), Elektriseermachine (z), Geitje (ster in Voerman, Wagenman), Giraffe (n), Gordelster (een van de drie sterren van Orion), Goudvis (Zwaardvis, z) en Graveerstift (z).
3. Verder: Hagedis (n), Hercules, de grote Hond en de Kleine Hond, Hyaden, Indiër (z), Jachthonden (n), Jakobsstaf of Gordel van Orion (de drie middelste sterren daarin), Kameleon (z), Kiel (z), Kompas (z), Korenaar (ster in Maagd, e), Kraanvogel (z), Kreeft (n), Krib (30 sterren in Kreeft), (Grote) Leeuw en Kleine Leeuw, Libra (Weegschaal), Lier (Lyra, n), Luchtpomp (z), Lynx, Mast (deel van het Schip Argo), Microscoop (z), Net (z), Noorderkroon (Noordelijke Kroon, n), Octant (bij zuidpool), Orioniden: vallende sterren in de tweede helft van oktober, Oven (n), Paradijsvogel (z), Passer (z), Pauw (z), Pegasus (Grote Paard, n) en Perseïden of Laurentiustranen (vallende sterren vanuit Perseus)
4. Ook nog: Plejaden of Zevengesternte (in de Stier), Poolwachter (z), Pijl (n), Raaf (z), Ram (Aries, n), Schild (n), Schilder (z), Schorpioen (z), Sextant (n), Sirius (Hondsster: in de (Grote) Hond), Slang (e), Slangendrager (n), Slingeruurwerk (z), Steenbok (z), Tafelberg (z), Telescoop (Telescopium, Verrekijker, z), Toekan (Pepervreter, z), Tweelingen (Castor en Pollux, n), Uurwerk (z), Veulen (Kleine Paard, n), Vis (Zuidelijke Vis, n), Vlieg (z), Vliegende Vis (z), Vos (met de Gans, n), Walvis (e), Waterman (z), Waterslang (n) en Kleine Waterslang (of Otter, z), Winkelhaak (z), Wolf (Lupus, z), Zeil van het Schip (z), Zuiderkruis (met 4 sterren), Zuidervis (z) en Zwaan (n).
vrijdag 20 september 2013
0121 Dictee woensdag 25 september 2013 (2): dictee – de ratings van Lelystad en Almere √
Dictee woensdag 25 september 2013 (2): dictee – de ratings van Lelystad en Almere
Groot Lelystads Dictee * *
Uitgangspunt: 3 sterren (modaal dictee)
Pluspunten
Het dictee werd al voor de tiende maal gehouden in het fraaie stadhuis van Lelystad (volgend jaar wordt de opzet anders: in de bibliotheek). De entourage is leuk: prima ontvangst en de raadszaal is heel geschikt voor een dictee. Zo'n 50 deelnemers. De tekst op zich was heel leuk opgesteld door de auteur. Na afloop was er een goede bespreking met enorm felle discussies: prima en leerzaam. Er was 's middags ook een Kinderdictee, voorgelezen door prinses Leontien herself.
Minpunten
Het dictee is alleen voor plaatselijk deelnemers; buitenpoorters mogen mondjesmaat meedoen, maar dingen niet mee naar de prijzen. Het dictee is logischerwijze niet op meer niveaus. De tekst was op zich wel OK, maar er zaten net teveel niet-woordenboekwoorden in. Het voorlezen was heel behoorlijk, maar er zaten toch een paar schoonheidsfoutjes in. Die laatste dingen geven toch de doorslag naar 2 sterren.
Rating: Rdr 2, 2 sterren.
Groot Almeers Dictee * *
Uitgangspunt: 3 sterren (modaal dictee)
Pluspunten:
Het dictee werd al voor de negende maal gehouden. De belangstelling was beduidend minder dan andere jaren (minder dan 50 deelnemers).
Minpunten
Er was geen Kinderdictee. Buitenstaanders mochten niet meedoen, zelfs niet buiten mededinging. Er was dus uiteraard ook geen niveaudifferentiatie. De burgemeester zal het dictee wel goed hebben voorgelezen. Er zaten enkele foutjes in het dictee. Wat ook niet fraai was: er waren (te) veel woorden of uitdrukkingen die op 2 manieren geschreven konden worden. Alles afwegende, kom ik ook hier op 2 sterren.
Rating: Rdr 2, 2 sterren.
Winterswijk
Kom allen op 2 november naar Winterswijk. Ikzelf heb het dictee geschreven. Het is voor Winterswijkenaren al behoorlijk lastig (7 alinea's), maar voor de Specialisten heb ik er nog een schepje bovenop gedaan (3 alinea's). De plaats van handeling is het Gerrit Komrij College (vlak bij het station!) in Winterswijk, de aanvang is om 2 uur en inschrijven kan o.a. via info@boekhandelkramer.nl.
Groot Lelystads Dictee * *
Uitgangspunt: 3 sterren (modaal dictee)
Pluspunten
Het dictee werd al voor de tiende maal gehouden in het fraaie stadhuis van Lelystad (volgend jaar wordt de opzet anders: in de bibliotheek). De entourage is leuk: prima ontvangst en de raadszaal is heel geschikt voor een dictee. Zo'n 50 deelnemers. De tekst op zich was heel leuk opgesteld door de auteur. Na afloop was er een goede bespreking met enorm felle discussies: prima en leerzaam. Er was 's middags ook een Kinderdictee, voorgelezen door prinses Leontien herself.
Minpunten
Het dictee is alleen voor plaatselijk deelnemers; buitenpoorters mogen mondjesmaat meedoen, maar dingen niet mee naar de prijzen. Het dictee is logischerwijze niet op meer niveaus. De tekst was op zich wel OK, maar er zaten net teveel niet-woordenboekwoorden in. Het voorlezen was heel behoorlijk, maar er zaten toch een paar schoonheidsfoutjes in. Die laatste dingen geven toch de doorslag naar 2 sterren.
Rating: Rdr 2, 2 sterren.
Groot Almeers Dictee * *
Uitgangspunt: 3 sterren (modaal dictee)
Pluspunten:
Het dictee werd al voor de negende maal gehouden. De belangstelling was beduidend minder dan andere jaren (minder dan 50 deelnemers).
Minpunten
Er was geen Kinderdictee. Buitenstaanders mochten niet meedoen, zelfs niet buiten mededinging. Er was dus uiteraard ook geen niveaudifferentiatie. De burgemeester zal het dictee wel goed hebben voorgelezen. Er zaten enkele foutjes in het dictee. Wat ook niet fraai was: er waren (te) veel woorden of uitdrukkingen die op 2 manieren geschreven konden worden. Alles afwegende, kom ik ook hier op 2 sterren.
Rating: Rdr 2, 2 sterren.
Winterswijk
Kom allen op 2 november naar Winterswijk. Ikzelf heb het dictee geschreven. Het is voor Winterswijkenaren al behoorlijk lastig (7 alinea's), maar voor de Specialisten heb ik er nog een schepje bovenop gedaan (3 alinea's). De plaats van handeling is het Gerrit Komrij College (vlak bij het station!) in Winterswijk, de aanvang is om 2 uur en inschrijven kan o.a. via info@boekhandelkramer.nl.
maandag 16 september 2013
0120 Dictee woensdag 25 september 2013: dictee ruimtemeetkunde √
Dictee woensdag 25 september 2013: dictee ruimtemeetkunde
1. Ruimtemeetkunde (stereometrie) is een kwestie van punten, lijnen en vlakken. Kon je, zoals we zagen, in het platte vlak voor elke n een regelmatige n-hoek krijgen, in de ruimte kun je niet voor elke n een regelmatig veelvlak (n-vlak) krijgen. Een veelvlak is een zogenaamd lichaam en begrensd door vlakken. Voor het gemak nemen we aan dat alle 'punten' van het veelvlak 'naar buiten' wijzen: het veelvlak is convex ('bol', concaaf is hol: er zijn dan ook 'punten' die 'naar binnen' wijzen). Een regelmatig zevenvlak heeft dus 7 zijvlakken. Men kan bewijzen dat er geen regelmatig 7-vlak bestaat, maar alleen een regelmatig viervlak (tetraëder, begrensd door gelijkzijdige 3-hoeken, Grieks: tetrahedron), een regelmatig 6-vlak (kubus of hexaëder, begrensd door vierkanten, Grieks: hexahedron), een regelmatig 8-vlak (octaëder, begrensd door gelijkzijdige driehoeken, Grieks: octahedron), een regelmatig 12-vlak (dodecaëder, begrensd door regelmatige vijfhoeken, Grieks: dodecahedron) en een regelmatig 20-vlak (icosaëder, begrensd door gelijkzijdige driehoeken, Grieks: icosaëdron).
2. Voor alle duidelijkheid: de begrenzende regelmatige veelhoeken zijn allemaal even groot (congruent) en ook de zogenaamde (stand)hoeken tussen de vlakken – loodrecht op hun gemeenschappelijke snijlijn – zijn alle even groot. Het is niet helemaal duidelijk of je de toevoeging -eder in het algemeen mag gebruiken of alleen voor regelmatige veelvlakken. Daar ben ik niet helemaal uit: VD gebruikt polyeder voor veelvlakken in het algemeen, niet per se regelmatig. Ook bij twintigvlakken gebruikt VD de term icosaëder voor niet-regelmatige veelvlakken zoals het (de) voetbalvormige molecule fullereen. Ook noemt VD een vijfvlak, dat dus nooit regelmatig kan zijn, een pentaëder.
3. Overigens noemt VD ook de triëder een ruimtefiguur, waarbij aangetekend zij, dat je met drie vlakken nooit een afgesloten (!) deel van de ruimte kan krijgen: daarvoor zijn minstens 4 van die vlakken nodig. 2020: woord geschrapt. VD heeft het ook over een heptaëder
(7-vlak), maar een gotspe (gotspieus) is, dat VD het bij het negenvlak over een regelmatig [2020: woord geschrapt!] 9-vlak heeft: dat bestaat dus helemaal niet!!! Het tienvlak wordt decaëder genoemd; verder noemt VD zonder verdere plichtplegingen ook het zestigvlak nog.
4. Tenslotte nog wat andere begrippen: bol (alle punten die op gelijke afstand liggen van het middelpunt), nulbol, met straal nul: gewoon een punt dus, prisma (twee evenwijdige vlakken (boven- en grondvlak) en drie of meer zijvlakken met evenwijdige snijlijnen), piramide (lichaam dat een veelhoek tot grondvlak heeft en waarvan de zijvlakken driehoekig zijn, die in een punt, de top, samenkomen), een (scheef) blok of parallellepipedum (zijvlakken zijn allemaal parallellogrammen) en cilinder (als pijp oneindig doorlopend of begrensd door 2 vlakken zoals bij een conservenblik).
1. Ruimtemeetkunde (stereometrie) is een kwestie van punten, lijnen en vlakken. Kon je, zoals we zagen, in het platte vlak voor elke n een regelmatige n-hoek krijgen, in de ruimte kun je niet voor elke n een regelmatig veelvlak (n-vlak) krijgen. Een veelvlak is een zogenaamd lichaam en begrensd door vlakken. Voor het gemak nemen we aan dat alle 'punten' van het veelvlak 'naar buiten' wijzen: het veelvlak is convex ('bol', concaaf is hol: er zijn dan ook 'punten' die 'naar binnen' wijzen). Een regelmatig zevenvlak heeft dus 7 zijvlakken. Men kan bewijzen dat er geen regelmatig 7-vlak bestaat, maar alleen een regelmatig viervlak (tetraëder, begrensd door gelijkzijdige 3-hoeken, Grieks: tetrahedron), een regelmatig 6-vlak (kubus of hexaëder, begrensd door vierkanten, Grieks: hexahedron), een regelmatig 8-vlak (octaëder, begrensd door gelijkzijdige driehoeken, Grieks: octahedron), een regelmatig 12-vlak (dodecaëder, begrensd door regelmatige vijfhoeken, Grieks: dodecahedron) en een regelmatig 20-vlak (icosaëder, begrensd door gelijkzijdige driehoeken, Grieks: icosaëdron).
2. Voor alle duidelijkheid: de begrenzende regelmatige veelhoeken zijn allemaal even groot (congruent) en ook de zogenaamde (stand)hoeken tussen de vlakken – loodrecht op hun gemeenschappelijke snijlijn – zijn alle even groot. Het is niet helemaal duidelijk of je de toevoeging -eder in het algemeen mag gebruiken of alleen voor regelmatige veelvlakken. Daar ben ik niet helemaal uit: VD gebruikt polyeder voor veelvlakken in het algemeen, niet per se regelmatig. Ook bij twintigvlakken gebruikt VD de term icosaëder voor niet-regelmatige veelvlakken zoals het (de) voetbalvormige molecule fullereen. Ook noemt VD een vijfvlak, dat dus nooit regelmatig kan zijn, een pentaëder.
3. Overigens noemt VD ook de triëder een ruimtefiguur, waarbij aangetekend zij, dat je met drie vlakken nooit een afgesloten (!) deel van de ruimte kan krijgen: daarvoor zijn minstens 4 van die vlakken nodig. 2020: woord geschrapt. VD heeft het ook over een heptaëder
(7-vlak), maar een gotspe (gotspieus) is, dat VD het bij het negenvlak over een regelmatig [2020: woord geschrapt!] 9-vlak heeft: dat bestaat dus helemaal niet!!! Het tienvlak wordt decaëder genoemd; verder noemt VD zonder verdere plichtplegingen ook het zestigvlak nog.
4. Tenslotte nog wat andere begrippen: bol (alle punten die op gelijke afstand liggen van het middelpunt), nulbol, met straal nul: gewoon een punt dus, prisma (twee evenwijdige vlakken (boven- en grondvlak) en drie of meer zijvlakken met evenwijdige snijlijnen), piramide (lichaam dat een veelhoek tot grondvlak heeft en waarvan de zijvlakken driehoekig zijn, die in een punt, de top, samenkomen), een (scheef) blok of parallellepipedum (zijvlakken zijn allemaal parallellogrammen) en cilinder (als pijp oneindig doorlopend of begrensd door 2 vlakken zoals bij een conservenblik).
woensdag 11 september 2013
0119 Dictee woensdag 18 september 2013: dictee meetkunde √
Dictee woensdag 18 september 2013: dictee meetkunde
1. Meetkunde (geometrie) is een kwestie van punten en lijnen. De vlakke meetkunde is de planimetrie. Als bijvoorbeeld vijf lijnen die elkaar twee aan twee snijden een gebied vormen, waarvan alle 'hoeken' naar buiten wijzen, spreken we van een (convexe) vijfhoek. Wat heeft VD op dit gebied allemaal te melden? Een triangel is een driehoek. De trigonometrie is de driehoeksmeting (en de goniometrie de hoekmeting). Er zijn allerlei driehoeken zoals de gelijkbenige en de gelijkzijdige. In de gouden driehoek komen Birma, Thailand en Laos bij elkaar. Van de vierhoeken noemen we de trapeziums (trapezia) en parallellogrammen, de vlieger en de ruit of rombus. Driehoekig is trigonaal (ook: triangulair), vierhoekig tetragonaal (ook: quadrangulair), vijfhoekig pentagonaal, zeshoekig hexagonaal, zevenhoekig heptagonaal, achthoekig octo- of octagonaal, negenhoekig nonagonaal, enzovoorts: polygonaal is veelhoekig (ook: multangulair).
Een vijfhoek is een pentagoon, etc. Van regelmatige veelhoeken zijn alle hoeken en ook alle zijden gelijk. De regelmatige (gelijkzijdige) driehoek heeft geen aparte naam, de regelmatige vierhoek is een vierkant. Als je in een regelmatige vijfhoek alle diagonalen neemt, krijg je een stervormige figuur: een pentagram, drudevoet of pentakel. Als je van een willekeurige n-hoek alle diagonalen neemt, heb je een zogenaamde sterveelhoek. Tussendoor: een Jodenster (davidster of davidsster) is een zespuntige ster, gevormd door twee gelijkzijdige driehoeken. Let wel: voor elke n bestaat er een regelmatig n-hoek. Voor veelvlakken in de ruimte ligt dat anders, maar op de ruimtelijke meetkunde (de stereometrie) komen we in een volgende blog terug.
3. De meetkunde die wij normaal gebruiken is die van Euclides: de euclidische meetkunde, gekenmerkt doordat door twee verschillende punten precies één lijn gaat. Er zijn ook rare, niet-dagelijkse,
niet-euclidische meetkunden, waarbij dat aantal 0 of meer dan een is. Nog wat begrippen ter afsluiting: een zwaartelijn (mediaan) van een driehoek verbindt een hoekpunt met het midden van de overstaande zijde. De drie zwaartelijnen van een driehoek gaan door één punt: het zwaartepunt. Een bissectrice deelt een hoek van een driehoek middendoor. De drie bissectrices gaan ook door één punt: het middelpunt van de incirkel, de ingeschreven cirkel. Ook de drie hoogtelijnen van een driehoek (door een hoekpunt en loodrecht op de overstaande zijde) gaan door één punt, net als de middelloodlijnen (door het midden van een zijde en loodrecht erop). Dat laatste gemeenschappelijke snijpunt is het middelpunt van de omcirkel, de omgeschreven cirkel.
1. Meetkunde (geometrie) is een kwestie van punten en lijnen. De vlakke meetkunde is de planimetrie. Als bijvoorbeeld vijf lijnen die elkaar twee aan twee snijden een gebied vormen, waarvan alle 'hoeken' naar buiten wijzen, spreken we van een (convexe) vijfhoek. Wat heeft VD op dit gebied allemaal te melden? Een triangel is een driehoek. De trigonometrie is de driehoeksmeting (en de goniometrie de hoekmeting). Er zijn allerlei driehoeken zoals de gelijkbenige en de gelijkzijdige. In de gouden driehoek komen Birma, Thailand en Laos bij elkaar. Van de vierhoeken noemen we de trapeziums (trapezia) en parallellogrammen, de vlieger en de ruit of rombus. Driehoekig is trigonaal (ook: triangulair), vierhoekig tetragonaal (ook: quadrangulair), vijfhoekig pentagonaal, zeshoekig hexagonaal, zevenhoekig heptagonaal, achthoekig octo- of octagonaal, negenhoekig nonagonaal, enzovoorts: polygonaal is veelhoekig (ook: multangulair).
Een vijfhoek is een pentagoon, etc. Van regelmatige veelhoeken zijn alle hoeken en ook alle zijden gelijk. De regelmatige (gelijkzijdige) driehoek heeft geen aparte naam, de regelmatige vierhoek is een vierkant. Als je in een regelmatige vijfhoek alle diagonalen neemt, krijg je een stervormige figuur: een pentagram, drudevoet of pentakel. Als je van een willekeurige n-hoek alle diagonalen neemt, heb je een zogenaamde sterveelhoek. Tussendoor: een Jodenster (davidster of davidsster) is een zespuntige ster, gevormd door twee gelijkzijdige driehoeken. Let wel: voor elke n bestaat er een regelmatig n-hoek. Voor veelvlakken in de ruimte ligt dat anders, maar op de ruimtelijke meetkunde (de stereometrie) komen we in een volgende blog terug.
3. De meetkunde die wij normaal gebruiken is die van Euclides: de euclidische meetkunde, gekenmerkt doordat door twee verschillende punten precies één lijn gaat. Er zijn ook rare, niet-dagelijkse,
niet-euclidische meetkunden, waarbij dat aantal 0 of meer dan een is. Nog wat begrippen ter afsluiting: een zwaartelijn (mediaan) van een driehoek verbindt een hoekpunt met het midden van de overstaande zijde. De drie zwaartelijnen van een driehoek gaan door één punt: het zwaartepunt. Een bissectrice deelt een hoek van een driehoek middendoor. De drie bissectrices gaan ook door één punt: het middelpunt van de incirkel, de ingeschreven cirkel. Ook de drie hoogtelijnen van een driehoek (door een hoekpunt en loodrecht op de overstaande zijde) gaan door één punt, net als de middelloodlijnen (door het midden van een zijde en loodrecht erop). Dat laatste gemeenschappelijke snijpunt is het middelpunt van de omcirkel, de omgeschreven cirkel.
zaterdag 7 september 2013
0118 Dictee woensdag 11 september 2013 (3): dictee 650 (3)
Dictee woensdag 11 september 2013 (3): dictee 650 (3)
7. Verder: à la façon de Venise (zoals een façon-de-venisekaraf), à la fanfare (term uit de boekbinderij), à la fortune du pot (wat de pot schaft), à la guerre comme à la guerre (men moet zich naar tijd en omstandigheden weten te schikken), à la jardinière (met groenten opgemaakt), à la meunière (voor het bakken door de bloem gehaald), à la mode (volgens de vigerende mode), à la nage (in het kookvocht opgediend), à la page (op de hoogte van de laatste ontwikkelingen), à la recherche du temps perdu (frase ter aanduiding van de herbeleving van een lang voorbije tijd, vooral door triviale aanleidingen), à la rigueur (als het beslist moet), à la sardine (zoals men een sardineblikje openmaakt), à la tartare (met pikante saus), a latere (volledige bevoegdheid – van de paus – tot onderhandelen hebbend) en als laatste à la veille d'un grand événement (aan de vooravond van een grote gebeurtenis).
8. Hier voor mij liggen twee albums: een album amicorum en een album studiosum (zoek maar op). Hij is albus in albis, wijs onder de wijzen. Al dente (bijtgaar, niet-papperig) is niet te zachtgekookt, zó dat men erop moet kauwen bij het eten. Een alderman is vergelijkbaar met een wethouder. De aleppo-inkt is een Aleppisch product. Al fresco: op verse, natte kalk, aliena vivere quadra: klaplopen, alieni temporis flores: bloemen van een vroegere tijd, a limine: van het begin af, reeds onmiddellijk, à l'improviste: onvoorbereid, à l'immortalité: aan de onsterfelijkheid, zie: Académie française, à l'instar: naar de wijze van, aliquis in omnibus, nullus in singulis: iemand die een beetje thuis is in alles, maar niets geheel beheerst, a little more than kin and less than kind: iets meer dan verwant en minder dan bevriend, aliud et idem: iets anders en toch hetzelfde en ten slotte alius et idem: een ander en toch dezelfde.
9. Zouden pekans pecannoten lusten? Hij dient slechts als alibiali. Alive-and-kicking is nog steeds goed functionerend (in weerwil van wat men zou verwachten). Hij weet alles à livre ouvert. Ze riepen in koor: 'Allahoe akbar'. De allemande is een Duitse dans in driekwartsmaat. Voor de uitspraak van 'alliancering' zou een koppelteken niet misstaan. Het is all in the game: all-over, all right, allrisk(dekking), allrounder, allseason, all the way, alltime high en all'unisono (op dezelfde toon). De kinderen speelden op de aloenaloen. All the perfumes of Arabia is een hyperbolische formule met de waarde ‘niets ter wereld’. 'One dollar, one vote' is de symbolisering van de almighty dollar. Al secco (a secco) is op een droge ondergrond (geschilderd). De alstroemeria (incalelie) en de althea (zeemaluwe) bloeien. Alta mentere repostum: diep in de ziel bewaard. Altera pars Petri: verstand.
10. Alterum tantum: nog eens zoveel. Zonder ambages beëindigde hij het gesprek. De AMB is de Acht Meibeweging. Ik heb een Amati gekocht. De afkorting a.m. betekent mede: amicu manu, door vriendenhand (bezorgd). Gewapenderhand is à main armée, a majore ad minus is van het grote tot het kleine, een amant attitré is een officiële minnaar en een amant de coeur een geliefde. Ze zouden weer veel ambras maken. Ook in Qatar is er een Ambassade van het Koninkrijk der Nederlanden. Wat houdt ambushmarketing in? Je bent een âme de boue, een verachtelijk wezen. Een amelanchier is een krentenboompje. Amabile is liefelijk (lieflijk).
7. Verder: à la façon de Venise (zoals een façon-de-venisekaraf), à la fanfare (term uit de boekbinderij), à la fortune du pot (wat de pot schaft), à la guerre comme à la guerre (men moet zich naar tijd en omstandigheden weten te schikken), à la jardinière (met groenten opgemaakt), à la meunière (voor het bakken door de bloem gehaald), à la mode (volgens de vigerende mode), à la nage (in het kookvocht opgediend), à la page (op de hoogte van de laatste ontwikkelingen), à la recherche du temps perdu (frase ter aanduiding van de herbeleving van een lang voorbije tijd, vooral door triviale aanleidingen), à la rigueur (als het beslist moet), à la sardine (zoals men een sardineblikje openmaakt), à la tartare (met pikante saus), a latere (volledige bevoegdheid – van de paus – tot onderhandelen hebbend) en als laatste à la veille d'un grand événement (aan de vooravond van een grote gebeurtenis).
8. Hier voor mij liggen twee albums: een album amicorum en een album studiosum (zoek maar op). Hij is albus in albis, wijs onder de wijzen. Al dente (bijtgaar, niet-papperig) is niet te zachtgekookt, zó dat men erop moet kauwen bij het eten. Een alderman is vergelijkbaar met een wethouder. De aleppo-inkt is een Aleppisch product. Al fresco: op verse, natte kalk, aliena vivere quadra: klaplopen, alieni temporis flores: bloemen van een vroegere tijd, a limine: van het begin af, reeds onmiddellijk, à l'improviste: onvoorbereid, à l'immortalité: aan de onsterfelijkheid, zie: Académie française, à l'instar: naar de wijze van, aliquis in omnibus, nullus in singulis: iemand die een beetje thuis is in alles, maar niets geheel beheerst, a little more than kin and less than kind: iets meer dan verwant en minder dan bevriend, aliud et idem: iets anders en toch hetzelfde en ten slotte alius et idem: een ander en toch dezelfde.
9. Zouden pekans pecannoten lusten? Hij dient slechts als alibiali. Alive-and-kicking is nog steeds goed functionerend (in weerwil van wat men zou verwachten). Hij weet alles à livre ouvert. Ze riepen in koor: 'Allahoe akbar'. De allemande is een Duitse dans in driekwartsmaat. Voor de uitspraak van 'alliancering' zou een koppelteken niet misstaan. Het is all in the game: all-over, all right, allrisk(dekking), allrounder, allseason, all the way, alltime high en all'unisono (op dezelfde toon). De kinderen speelden op de aloenaloen. All the perfumes of Arabia is een hyperbolische formule met de waarde ‘niets ter wereld’. 'One dollar, one vote' is de symbolisering van de almighty dollar. Al secco (a secco) is op een droge ondergrond (geschilderd). De alstroemeria (incalelie) en de althea (zeemaluwe) bloeien. Alta mentere repostum: diep in de ziel bewaard. Altera pars Petri: verstand.
10. Alterum tantum: nog eens zoveel. Zonder ambages beëindigde hij het gesprek. De AMB is de Acht Meibeweging. Ik heb een Amati gekocht. De afkorting a.m. betekent mede: amicu manu, door vriendenhand (bezorgd). Gewapenderhand is à main armée, a majore ad minus is van het grote tot het kleine, een amant attitré is een officiële minnaar en een amant de coeur een geliefde. Ze zouden weer veel ambras maken. Ook in Qatar is er een Ambassade van het Koninkrijk der Nederlanden. Wat houdt ambushmarketing in? Je bent een âme de boue, een verachtelijk wezen. Een amelanchier is een krentenboompje. Amabile is liefelijk (lieflijk).
0117 Dictee woensdag 11 september 2013 (2): dictee 650 (deel 2) √
Dictee woensdag 11 september 2013
(2): dictee 650 (deel 2)
3. Het chemisch element erbium, een lanthanoïde, atoomnummer 68 (symbool: Er), is genoemd naar Ytterby. We hebben een vierpersoonscottage gehuurd. Over een passerelle kun je lopen. Kun je passevolant zijn bij wijze van passe-temps? De arma Christi zijn de passiewerktuigen. Pacifisme is beslist geen passivisme. Een passpiegel is een psyché, maar wat doet een passloper bij volleybal? Pastastrikjes worden farfalle genoemd. Emser en Drostes pastilles dienden verschillende doelen. Het decanaat of dekenaat is het gebied van een deken. Het diaconicum en de prothesis vormen samen de pastophoria. De zesde symfonie van Beethoven is de pastorale. Een pastor fidus animarum fidelium is een trouwe herder van de gelovige zielen. Is Clinton ook past president? Die schaakpartij is past praying for. Een pastor loci is een lokale pastoor. Een pataat of bataat is een zoete aardappel. Ik wil alleen patat met (mét), een patatje met (mét).
4. Pata negra is fijne Spaanse gedroogde ham van varkens met zwarte poten. Pâte kun je niet eten – denk maar aan pâte de verre, paté wel – denk maar aan pâté de foie gras (ganzenleverpastei). Kruimeldeeg is overigens pâte brisée. Patentgeel wordt ook Turners geel genoemd. Patentlood of Thomsons lood is een loodtoestel. Je hebt paters jezuïeten en paters goedleven. Een patertje kun je dansen. Geleende dingen moet je als een pater familias, een (goed) huisvader, beheren. Gelieve geen Frans paternoster te bidden. Ook Cicero was een vader des vaderlands, pater patriae (P.P.), maar wij hebben onze eigen Vader des Vaderlands (Prins Willem I). Pathemata mathemata: door pijnlijke ervaringen en schade wordt men wijs (vergelijk: mathemata pathemata: wiskunde is lijden). Komt het epd (elektronisch patiëntendossier) er nog? Volgens Seneca zijn vrouwen geboren om te lijden: pati natae.
5. Hij is een gladjanus van een patjakker [ook: badjakker]. De evangelist Johannes beleefde zijn patmos [onaangenaam oord in afzondering] op Patmos. Een algemene uitdrukking voor vroede vaderen is patres conscripti (P.C.) De vaderlijke macht wordt patria potestas genoemd. Voltaire was de patriarch van Ferney. Het Patrimonium Petri is het gebied van Vaticaanstad. De chef-kok is de patron-cuisinier. Wat is een patronymicum? Een giberne is een patroontas. De ChristenUnie, een fusie van GPV en RPF, was tegen. Akkebah, wat een vies eten! Het Akkadisch werd in het oude Mesopotamië gesproken. Een arcadisch gedicht is landelijk en eenvoudig zoals in Arcadië (Arcadia - land van onschuld, vrede).
6. De akant is de acanthus. Een Ajacied speelt in Ajax. De afkorting ajb. betekent alsjeblieft. Met gesloten deuren is à huis clos. Hulpen: aide(s) de camp (adjudant), aide(s) de cuisine (hulpkok), aide-mémoire(s) (geheugensteuntje) en aide(s)-ménage (hulp in de huishouding, interieurverzorgster). A (ab) incunabilis: van de wieg af. Ainsi soit-il: het zij zo. Een airshot is een whiff [misslaan bij golf]. Hij is expert in het zich gewichtig voordoen: air d'importance [g. mv.]. Geef de patchoeliolie eens aan, wil je? Zijdekapok wordt akon genoemd. Het Parthenon is op de Akropolis op Perzenpuin gebouwd. Op de wijze van: à la baisse (short gaan), à la belle étoile (in de openlucht, onder de blote hemel), à la barbe de (voor de neus van), à la bonne heure (nou, vooruit dan maar), à la carte (volgens de menukaart), à la crème (met room: chocolat, café, spinazie), à la façon (op de manier van; façonneren is fatsoeneren) en à la minute.
3. Het chemisch element erbium, een lanthanoïde, atoomnummer 68 (symbool: Er), is genoemd naar Ytterby. We hebben een vierpersoonscottage gehuurd. Over een passerelle kun je lopen. Kun je passevolant zijn bij wijze van passe-temps? De arma Christi zijn de passiewerktuigen. Pacifisme is beslist geen passivisme. Een passpiegel is een psyché, maar wat doet een passloper bij volleybal? Pastastrikjes worden farfalle genoemd. Emser en Drostes pastilles dienden verschillende doelen. Het decanaat of dekenaat is het gebied van een deken. Het diaconicum en de prothesis vormen samen de pastophoria. De zesde symfonie van Beethoven is de pastorale. Een pastor fidus animarum fidelium is een trouwe herder van de gelovige zielen. Is Clinton ook past president? Die schaakpartij is past praying for. Een pastor loci is een lokale pastoor. Een pataat of bataat is een zoete aardappel. Ik wil alleen patat met (
4. Pata negra is fijne Spaanse gedroogde ham van varkens met zwarte poten. Pâte kun je niet eten – denk maar aan pâte de verre, paté wel – denk maar aan pâté de foie gras (ganzenleverpastei). Kruimeldeeg is overigens pâte brisée. Patentgeel wordt ook Turners geel genoemd. Patentlood of Thomsons lood is een loodtoestel. Je hebt paters jezuïeten en paters goedleven. Een patertje kun je dansen. Geleende dingen moet je als een pater familias, een (goed) huisvader, beheren. Gelieve geen Frans paternoster te bidden. Ook Cicero was een vader des vaderlands, pater patriae (P.P.), maar wij hebben onze eigen Vader des Vaderlands (Prins Willem I). Pathemata mathemata: door pijnlijke ervaringen en schade wordt men wijs (vergelijk: mathemata pathemata: wiskunde is lijden). Komt het epd (elektronisch patiëntendossier) er nog? Volgens Seneca zijn vrouwen geboren om te lijden: pati natae.
5. Hij is een gladjanus van een patjakker [ook: badjakker]. De evangelist Johannes beleefde zijn patmos [onaangenaam oord in afzondering] op Patmos. Een algemene uitdrukking voor vroede vaderen is patres conscripti (P.C.) De vaderlijke macht wordt patria potestas genoemd. Voltaire was de patriarch van Ferney. Het Patrimonium Petri is het gebied van Vaticaanstad. De chef-kok is de patron-cuisinier. Wat is een patronymicum? Een giberne is een patroontas. De ChristenUnie, een fusie van GPV en RPF, was tegen. Akkebah, wat een vies eten! Het Akkadisch werd in het oude Mesopotamië gesproken. Een arcadisch gedicht is landelijk en eenvoudig zoals in Arcadië (Arcadia - land van onschuld, vrede).
6. De akant is de acanthus. Een Ajacied speelt in Ajax. De afkorting ajb. betekent alsjeblieft. Met gesloten deuren is à huis clos. Hulpen: aide(s) de camp (adjudant), aide(s) de cuisine (hulpkok), aide-mémoire(s) (geheugensteuntje) en aide(s)-ménage (hulp in de huishouding, interieurverzorgster). A (ab) incunabilis: van de wieg af. Ainsi soit-il: het zij zo. Een airshot is een whiff [misslaan bij golf]. Hij is expert in het zich gewichtig voordoen: air d'importance [g. mv.]. Geef de patchoeliolie eens aan, wil je? Zijdekapok wordt akon genoemd. Het Parthenon is op de Akropolis op Perzenpuin gebouwd. Op de wijze van: à la baisse (short gaan), à la belle étoile (in de openlucht, onder de blote hemel), à la barbe de (voor de neus van), à la bonne heure (nou, vooruit dan maar), à la carte (volgens de menukaart), à la crème (met room: chocolat, café, spinazie), à la façon (op de manier van; façonneren is fatsoeneren) en à la minute.
0116 Dictee woensdag 11 september 2013 (1): dictee 650 (deel 1) √
Dictee woensdag 11 september 2013
(1): dictee 650 (deel 1)
In mijn serie dictees is jubileumnummer 650 verschenen. Dat zet ik maar op deze blog.
De ergste fouten zijn er al uitgehaald, maar mocht u nog fouten ontdekken: ik houd me natuurlijk aanbevolen (rein@dictees.nl - bestaat niet meer!)
In het eerste deel de zinnen 1 en 2.
In deel 2 de zinnen 3 t/m 6.
In deel 3 de zinnen 7 t/m 10.
Veel plezier ermee!
1. De partes orationis zijn de woordsoorten en de partes posteriores de billen. Je particeps tori kan best je particeps criminis zijn. Bij appelen en peren kan parthenocarpie voorkomen. Het participium praesentis is het tegenwoordig deelwoord, het participium perfectum het verleden deelwoord. Een partie(s) carrée(s) is een gezelschap van vier personen in twee paren: twee dames en twee heren. Hij koos de wijste partij, maar heeft verder geen partij getrokken voor iets of iemand. Was dat een crime passionnel? Partners in crime zijn onafscheidelijke metgezellen. Dat is part of the deal, of the game, of the job. Een partyflock [groep mensen] attendeert elkaar op house- en dancefeesten. Laat maar zitten, parum refert: er is weinig aan gelegen, het komt er weinig op aan. Een parurier [paa-ruu-rjee] is een handelaar in sieraden. Een pasanggrahan is een zeker gouvernementsgebouw in Indië. Gewestelijk is Jan van pas de verlangde bruidegom.
2. Hocus pocus pilatus pas! Hij woont nog geen twee passen hiervandaan. Aanvaard dit als een parvum non parvae amicitiae pignus: een klein bewijs van een allerminst kleine vriendschap. Een parvenu is volgens VD een nouveau(x) riche(s). Parva componere magnis is niet altijd gepast: het kleine met het grote vergelijken. Een der hogere programmeertalen is Pascal. De passen: pas de charge (ook mv. - militaire stormpas), pas de deux (ook mv. of + s - balletdans voor twee personen), pas de géant (ook mv. - reuzenstap of vrijgeleidebrief) en pas des patineurs (ook mv. - gang van schaatsenrijders, snelle gang). Het is Pasen en Pinksteren bij hem (is gelukkig, zaken gaan voordelig). Dit boek heeft een dos passé [g. mv.]. De passé(s) défini(s) heeft als antoniem de imparfait(s). Is een passeerzeef een passe-vite(s)? Bij het volleybal (niet baseball!) is de verleden tijd van hij passt hij passte. Passepoileren is paspelen [omboorden]. Met deze Passer [sterrenbeeld] kun je geen cirkels trekken, die staat aan het zuidelijk halfrond.
In mijn serie dictees is jubileumnummer 650 verschenen. Dat zet ik maar op deze blog.
De ergste fouten zijn er al uitgehaald, maar mocht u nog fouten ontdekken: ik houd me natuurlijk aanbevolen (
In het eerste deel de zinnen 1 en 2.
In deel 2 de zinnen 3 t/m 6.
In deel 3 de zinnen 7 t/m 10.
Veel plezier ermee!
1. De partes orationis zijn de woordsoorten en de partes posteriores de billen. Je particeps tori kan best je particeps criminis zijn. Bij appelen en peren kan parthenocarpie voorkomen. Het participium praesentis is het tegenwoordig deelwoord, het participium perfectum het verleden deelwoord. Een partie(s) carrée(s) is een gezelschap van vier personen in twee paren: twee dames en twee heren. Hij koos de wijste partij, maar heeft verder geen partij getrokken voor iets of iemand. Was dat een crime passionnel? Partners in crime zijn onafscheidelijke metgezellen. Dat is part of the deal, of the game, of the job. Een partyflock [groep mensen] attendeert elkaar op house- en dancefeesten. Laat maar zitten, parum refert: er is weinig aan gelegen, het komt er weinig op aan. Een parurier [paa-ruu-rjee] is een handelaar in sieraden. Een pasanggrahan is een zeker gouvernementsgebouw in Indië. Gewestelijk is Jan van pas de verlangde bruidegom.
2. Hocus pocus pilatus pas! Hij woont nog geen twee passen hiervandaan. Aanvaard dit als een parvum non parvae amicitiae pignus: een klein bewijs van een allerminst kleine vriendschap. Een parvenu is volgens VD een nouveau(x) riche(s). Parva componere magnis is niet altijd gepast: het kleine met het grote vergelijken. Een der hogere programmeertalen is Pascal. De passen: pas de charge (ook mv. - militaire stormpas), pas de deux (ook mv. of + s - balletdans voor twee personen), pas de géant (ook mv. - reuzenstap of vrijgeleidebrief) en pas des patineurs (ook mv. - gang van schaatsenrijders, snelle gang). Het is Pasen en Pinksteren bij hem (is gelukkig, zaken gaan voordelig). Dit boek heeft een dos passé [g. mv.]. De passé(s) défini(s) heeft als antoniem de imparfait(s). Is een passeerzeef een passe-vite(s)? Bij het volleybal (niet baseball!) is de verleden tijd van hij passt hij passte. Passepoileren is paspelen [omboorden]. Met deze Passer [sterrenbeeld] kun je geen cirkels trekken, die staat aan het zuidelijk halfrond.
maandag 2 september 2013
0115 Dictee woensdag 04 september 2013: dictee ordegeestelijken (4) √
Dictee woensdag 04 september 2013: dictee ordegeestelijken
(4)
Voor de rest houd ik het bij een opsomming van wat ik verder nog tegenkwam.
1. De mercedariërs: Ordo Beatae Mariae de Mercede redemptionis captivorum, Orde van de Zalige Maria Mercedes voor het loskopen van (christen)gevangenen, met name uit de Moorse slavernij.
2. De camillianen: O.S.Cam. = Ordo Sancti Camilli, orde van de heilige Camillus. Zij verpleegden vooral zieken, ook: de Orde van de Reguliere Geestelijke Dienaars van de Zieken = Ordo Clericorum Regularium Ministrantium Infirmis.
3. De piaristen: Ordo Clericorum Regularium Scholarum Pauperum, een in 1597 gestichte r.-k. orde die zich wijdt aan het onderwijs van arme kinderen. Ook: de katholieke Orde der Piaristen of Scolopi (Ordo Piarum Scholarum) werd gesticht door een Spaanse priester en heilige. Thema: onderwijs en opvoeding.
4. De witte paters. De Afrikaanse Missies (M.A. of M.Fr. - niet meer in VD) of Missionarissen van Afrika, beter bekend als de Witte Paters (Patres Albi, P.A. - achter de naam dus: p.a.), ook wel: S.M.A. = Societas Missionium ad Afros.
5. S.C. = Sacré Coeur, congregatie van de zusters van het Heilig Hart van Jezus.
6. S.C.J. = Congregatio Sacerdotum a Sacro Corde Jesu, congregatie van de Priesters van het Heilig Hart van Jezus.
7. C.S.C.M. = Congregatio Sancti Cordis Mariae, congregatie van het Heilig Hart van Maria. Ook: Congregatio Sacrorum Cordium Jesu et Mariae, congregatie van de Heilige Harten van Jezus en Maria.
8. De spiritijnen = paters van de Congregatie van de Heilige Geest, ook C.S.Sp = Congregatio Sancti Spiritus.
9. De reparatricen: S.M.R. = Societas Mariae Reparatricis; congregatie van Maria Eerherstel.
10. De scheutist = lid van de Congregatie van het Onbevlekte Hart van Maria (Congregatio Immaculati Cordis Mariae).
11. C.M.M. = Congregatio Missionariorum de Marianhill, congregatie van missionarissen van Marianhill.
12. De assumptionist = priester van de congregatie van Maria-Tenhemelopneming, A.A. = Augustiniani ab Assumptiae. - Dat alles niet (meer) in VD).
NB Assumptie = Maria-Tenhemelopneming.
13. C.M. = Congregatio Missionis, congregatie van de zending, lazaristen of vincentianen, gevestigd in St.-Lazare, voormalig leprozenhuis in Parijs.
(slot)
Voor de rest houd ik het bij een opsomming van wat ik verder nog tegenkwam.
1. De mercedariërs: Ordo Beatae Mariae de Mercede redemptionis captivorum, Orde van de Zalige Maria Mercedes voor het loskopen van (christen)gevangenen, met name uit de Moorse slavernij.
2. De camillianen: O.S.Cam. = Ordo Sancti Camilli, orde van de heilige Camillus. Zij verpleegden vooral zieken, ook: de Orde van de Reguliere Geestelijke Dienaars van de Zieken = Ordo Clericorum Regularium Ministrantium Infirmis.
3. De piaristen: Ordo Clericorum Regularium Scholarum Pauperum, een in 1597 gestichte r.-k. orde die zich wijdt aan het onderwijs van arme kinderen. Ook: de katholieke Orde der Piaristen of Scolopi (Ordo Piarum Scholarum) werd gesticht door een Spaanse priester en heilige. Thema: onderwijs en opvoeding.
4. De witte paters. De Afrikaanse Missies (M.A. of M.Fr. - niet meer in VD) of Missionarissen van Afrika, beter bekend als de Witte Paters (Patres Albi, P.A. - achter de naam dus: p.a.), ook wel: S.M.A. = Societas Missionium ad Afros.
5. S.C. = Sacré Coeur, congregatie van de zusters van het Heilig Hart van Jezus.
6. S.C.J. = Congregatio Sacerdotum a Sacro Corde Jesu, congregatie van de Priesters van het Heilig Hart van Jezus.
7. C.S.C.M. = Congregatio Sancti Cordis Mariae, congregatie van het Heilig Hart van Maria. Ook: Congregatio Sacrorum Cordium Jesu et Mariae, congregatie van de Heilige Harten van Jezus en Maria.
8. De spiritijnen = paters van de Congregatie van de Heilige Geest, ook C.S.Sp = Congregatio Sancti Spiritus.
9. De reparatricen: S.M.R. = Societas Mariae Reparatricis; congregatie van Maria Eerherstel.
10. De scheutist = lid van de Congregatie van het Onbevlekte Hart van Maria (Congregatio Immaculati Cordis Mariae).
11. C.M.M. = Congregatio Missionariorum de Marianhill, congregatie van missionarissen van Marianhill.
12. De assumptionist = priester van de congregatie van Maria-Tenhemelopneming, A.A. = Augustiniani ab Assumptiae. - Dat alles niet (meer) in VD).
NB Assumptie = Maria-Tenhemelopneming.
13. C.M. = Congregatio Missionis, congregatie van de zending, lazaristen of vincentianen, gevestigd in St.-Lazare, voormalig leprozenhuis in Parijs.
(slot)
0114 Dictee woensdag 04 september 2013: dictee ordegeestelijken (3) √
Dictee woensdag 04 september 2013: dictee ordegeestelijken
(3)
De premonstratenzers (of norbertijnen)
O.Praem. (Ordo [Canonici Regularis] Praemonstratensium). Ze worden ook wel witheren genoemd naar hun habijt. Ze doen aan praktische prediking en zielzorg. De vrouwelijke leden van de norbertijnen hebben naar analogie van de mannelijke leden verschillende benamingen: norbertinessen, premonstratenzerinnen, en in de middeleeuwen soms "witte( )vrouwen".
De augustijnen
O.S.A. of O.E.S.A. (Ordo [Eremitarum] Sancti Augustini). Beide richtten zich naar de kloosterregel van Augustinus. Op grond daarvan streven zij een innerlijke harmonie met God na. Hieronder vallen ook de alexianen (cellenbroeders, cellieten: Congregatio Fratrum Alexianorum (Cellitarum) = Orde van de cellenbroeders van de H. Alexius). Zij verplegen grijsaards en zieken en begraven armen. En mede de ursulinen (O.S.U. = Ordo Sanctae Ursulae: opvoeden en onderwijzen van meisjes). Zo ook de O.S.M. = Ordo Servorum Mariae, maristen of servieten, ook: S.B.M.V., Servorum Beatissimae Mariae Virginis. De orde doet thans aan prediking, onderwijs, missie- en parochiewerk en is over de hele wereld verspreid. Net als de Orde van Maria Visitatie (Ordo Visitatio Mariae, afkorting: O.V.M., visitandinnen (christelijke opvoeding van meisjes) - 2020: niet meer in VD! Wel: orde van de Visitatie.
De kruisheren
De Orde van het Heilig Kruis (Ordo Sanctae Crucis, O.S.C.). Die deden vooral aan evangelisatie. Ook wel: O.S.Cr. (Ordo [Canonicorum Regularium] Sanctae Crucis).
De redemptoristen
O.S.R. (Ordo Sanctissimi Redemptoris – de Allerheiligste Verlosser, ook: C.Ss.R.). Ook deze orde doet aan evangelisatie. Een bekend lid was Peerke Donders.
De jezuïeten
De Sociëteit van Jezus (S.J. = Societas Jesu), een strenge groepering, die ook veel aan onderwijs deed en werd opgericht door Ignatius de Loyola. Ze vallen niet onder een bisschop en beloven absolute gehoorzaamheid aan de paus.
De montfortanen
Zij hebben als doel de missie op het platteland: S.M.M. = Societas Mariae Montfortana.
De salesianen
S.S. = Societas Salesii. Hiermee wordt de religieuze congregatie Salesianen van Don Bosco bedoeld (Societas Salesiana Sancti Joannis Don Bosco, afgekort tot S.D.B.).
(wordt vervolgd)
De premonstratenzers (of norbertijnen)
O.Praem. (Ordo [Canonici Regularis] Praemonstratensium). Ze worden ook wel witheren genoemd naar hun habijt. Ze doen aan praktische prediking en zielzorg. De vrouwelijke leden van de norbertijnen hebben naar analogie van de mannelijke leden verschillende benamingen: norbertinessen, premonstratenzerinnen, en in de middeleeuwen soms "witte( )vrouwen".
De augustijnen
O.S.A. of O.E.S.A. (Ordo [Eremitarum] Sancti Augustini). Beide richtten zich naar de kloosterregel van Augustinus. Op grond daarvan streven zij een innerlijke harmonie met God na. Hieronder vallen ook de alexianen (cellenbroeders, cellieten: Congregatio Fratrum Alexianorum (Cellitarum) = Orde van de cellenbroeders van de H. Alexius). Zij verplegen grijsaards en zieken en begraven armen. En mede de ursulinen (O.S.U. = Ordo Sanctae Ursulae: opvoeden en onderwijzen van meisjes). Zo ook de O.S.M. = Ordo Servorum Mariae, maristen of servieten, ook: S.B.M.V., Servorum Beatissimae Mariae Virginis. De orde doet thans aan prediking, onderwijs, missie- en parochiewerk en is over de hele wereld verspreid. Net als de Orde van Maria Visitatie (Ordo Visitatio Mariae, afkorting: O.V.M., visitandinnen (christelijke opvoeding van meisjes) - 2020: niet meer in VD! Wel: orde van de Visitatie.
De kruisheren
De Orde van het Heilig Kruis (Ordo Sanctae Crucis, O.S.C.). Die deden vooral aan evangelisatie. Ook wel: O.S.Cr. (Ordo [Canonicorum Regularium] Sanctae Crucis).
De redemptoristen
O.S.R. (Ordo Sanctissimi Redemptoris – de Allerheiligste Verlosser, ook: C.Ss.R.). Ook deze orde doet aan evangelisatie. Een bekend lid was Peerke Donders.
De jezuïeten
De Sociëteit van Jezus (S.J. = Societas Jesu), een strenge groepering, die ook veel aan onderwijs deed en werd opgericht door Ignatius de Loyola. Ze vallen niet onder een bisschop en beloven absolute gehoorzaamheid aan de paus.
De montfortanen
Zij hebben als doel de missie op het platteland: S.M.M. = Societas Mariae Montfortana.
De salesianen
S.S. = Societas Salesii. Hiermee wordt de religieuze congregatie Salesianen van Don Bosco bedoeld (Societas Salesiana Sancti Joannis Don Bosco, afgekort tot S.D.B.).
(wordt vervolgd)
0113 Dictee woensdag 04 september 2013: dictee ordegeestelijken (2) √
Dictee woensdag 04 september 2013: dictee ordegeestelijken
(2)
De karmelieten
Deze orde (Ordo Carmelitarum, O.Carm. (ook: O.C.), vrouwelijke vorm: karmelietessen) is een rooms-katholieke bedelorde, die zich net zoals de franciscanen, dominicanen en augustijnen onderscheidt van de andere monastieke [= in kloosters] orden doordat ze in plaats van de individuele armoede juist de collectieve armoede belijdt. Voor hun onderhoud zijn ze afhankelijk van hun eigen arbeid en van aalmoezen. Ik kwam ook nog tegen O.C.D. (D = Discalceatorum: ongeschoeide karmelieten).
De kartuizers
Deze orde is in 1084 gesticht door de heilige Bruno van Keulen in het onherbergzame Massif de la Chartreuse, een bergachtig gebied ten noorden van Grenoble. Het is een contemplatieve orde van kluizenaars die toch in gemeenschap willen leven. Hun samenlevingsverbond is een compromis tussen afzondering (kluis) en gemeenschap. Zij verblijven alle dagen in afzondering behalve op zondag. O. Carth. = Ordo Carthusianorum.
De cisterciënzers
Deze orde is in 1098 door Robert van Molesme is opgericht in de abdij van Cîteaux: S.O.Cist. (Sacer Ordo Cisterciensis). Omdat er te weelderig geleefd werd, kwamen er tegenbewegingen: O.C.S.O. (Ordo Cisterciensium Strictoris Observantiae, orde van de cisterciënzers van de strikte observantie = strenge onthouding, de trappisten). De naam danken ze aan Abdij Notre Dame de la Grande Trappe (La Trappe) en het trappistenbier is heel bekend.
De dominicanen
De dominicanen of predikheren (Ordo Praedicatorum, O.P., ook O.S.D. = Ordo Sancti Dominici) vormen een kloosterorde die in 1216 is gesticht door Dominicus Guzman (circa 1170-1221), ten tijde van de kruistocht in de Languedoc tegen de katharen. Een van de eerste kloosters werd in Toulouse gevestigd. Het is een bedelorde, ze volgen de regel van Augustinus en kregen ook een inquisitietaak toebedeeld.
De benedictijnen (en benedictinessen)
O.S.B. = Ordo Sancti Benedicti. Ze bidden zevenmaal per dag en leven met contemplatie en arbeid (ora et labora). De cluniacenzers hoorden hier ook bij, maar de orde is uiteengevallen.
(wordt vervolgd)
De karmelieten
Deze orde (Ordo Carmelitarum, O.Carm. (ook: O.C.), vrouwelijke vorm: karmelietessen) is een rooms-katholieke bedelorde, die zich net zoals de franciscanen, dominicanen en augustijnen onderscheidt van de andere monastieke [= in kloosters] orden doordat ze in plaats van de individuele armoede juist de collectieve armoede belijdt. Voor hun onderhoud zijn ze afhankelijk van hun eigen arbeid en van aalmoezen. Ik kwam ook nog tegen O.C.D. (D = Discalceatorum: ongeschoeide karmelieten).
De kartuizers
Deze orde is in 1084 gesticht door de heilige Bruno van Keulen in het onherbergzame Massif de la Chartreuse, een bergachtig gebied ten noorden van Grenoble. Het is een contemplatieve orde van kluizenaars die toch in gemeenschap willen leven. Hun samenlevingsverbond is een compromis tussen afzondering (kluis) en gemeenschap. Zij verblijven alle dagen in afzondering behalve op zondag. O. Carth. = Ordo Carthusianorum.
De cisterciënzers
Deze orde is in 1098 door Robert van Molesme is opgericht in de abdij van Cîteaux: S.O.Cist. (Sacer Ordo Cisterciensis). Omdat er te weelderig geleefd werd, kwamen er tegenbewegingen: O.C.S.O. (Ordo Cisterciensium Strictoris Observantiae, orde van de cisterciënzers van de strikte observantie = strenge onthouding, de trappisten). De naam danken ze aan Abdij Notre Dame de la Grande Trappe (La Trappe) en het trappistenbier is heel bekend.
De dominicanen
De dominicanen of predikheren (Ordo Praedicatorum, O.P., ook O.S.D. = Ordo Sancti Dominici) vormen een kloosterorde die in 1216 is gesticht door Dominicus Guzman (circa 1170-1221), ten tijde van de kruistocht in de Languedoc tegen de katharen. Een van de eerste kloosters werd in Toulouse gevestigd. Het is een bedelorde, ze volgen de regel van Augustinus en kregen ook een inquisitietaak toebedeeld.
De benedictijnen (en benedictinessen)
O.S.B. = Ordo Sancti Benedicti. Ze bidden zevenmaal per dag en leven met contemplatie en arbeid (ora et labora). De cluniacenzers hoorden hier ook bij, maar de orde is uiteengevallen.
(wordt vervolgd)
zondag 1 september 2013
0112 Dictee woensdag 28 augustus 2013: dictee ordegeestelijken (1) √
Dictee woensdag 28 augustus 2013: dictee ordegeestelijken
(1)
Orde heeft in de betekenis '(rang)orde, rij, rang, regel' geen meervoud. In alle andere betekenissen (zoals in 'groep van mensen') zijn er twee meervoudsvormen: ordes en orden. Daarom is het volgens de spellingregels ordegeestelijke en dus nietordengeestelijke
(fout). Overigens mag van Van Dale (geen van de twee in van het Groene Boekje) ook
ordesgeestelijke [lijkt echt fout! - Echter, VD: dit is geen mv.-s maar tussen-s]. In deze blog beperk ik mij tot de kloosterorden
(kloosterordes). Vooraf: de Taaladviesdienst adviseert om bijvoorbeeld o.f.m.
te schrijven achter de naam van een geestelijke: P. Paaltjens, o.f.m. (de komma
is facultatief) met als betekenis: ordinis fratrum minorum ((lid) van de orde
der minderbroeders – franciscanen). Deze dienst adviseert de naam van de orde
zelf met hoofdletters te schrijven: O.F.M. = Ordo Fratrum Minorum, orde der
minderbroeders. Met de aantekening dat Van Dale beide vormen met hoofdletters
schrijft, geef ik ze verder met hoofdletters en vermeld daarmee dus alleen de
naam van de orde.
Minderbroeders. De franciscanen of minderbroeders vormen een kloosterorde bestaande uit volgelingen van Franciscus van Assisi. Franciscus kwam uit Umbrië (Italië) en samen met zijn metgezellen schonk hij al zijn bezittingen aan de armen om zelf in pure armoede verder te leven. De franciscanen behoren tot de bedelorden. Zo proberen zij Christus na te volgen. Naast de minderbroeders franciscanen kennen we ook de minderbroeders kapucijnen – komt van cappuccino = monnikskap(je), ooit barrevoets, later op sandalen – (O.Cap. = Ordo Capucinorum, ook O.F.M.Cap. = Ordo Fratrum Minorum Capucinorum) en de minderbroeders-conventuelen (O.F.M.Conv. = Ordo Fratrum Minorum Conventualium). De conventuelen waren minder ascetisch en leefden 'gewoon' in kloosters. Ik kwam ook nog tegen O.S.F. = Ordo Sancti Francisci, franciscanen. Ook de clarissen vallen binnen deze familie: O.S.Cl. * = Ordo Sanctae Clarae, clarissen. Verder kwam ik tegen de naam franciscanessen met wereldlijke activiteiten (in tegenstelling tot de clarissen die een contemplatief leven leiden). * 2020: Dit niet meer in VD!
(wordt vervolgd)
Orde heeft in de betekenis '(rang)orde, rij, rang, regel' geen meervoud. In alle andere betekenissen (zoals in 'groep van mensen') zijn er twee meervoudsvormen: ordes en orden. Daarom is het volgens de spellingregels ordegeestelijke en dus niet
Minderbroeders. De franciscanen of minderbroeders vormen een kloosterorde bestaande uit volgelingen van Franciscus van Assisi. Franciscus kwam uit Umbrië (Italië) en samen met zijn metgezellen schonk hij al zijn bezittingen aan de armen om zelf in pure armoede verder te leven. De franciscanen behoren tot de bedelorden. Zo proberen zij Christus na te volgen. Naast de minderbroeders franciscanen kennen we ook de minderbroeders kapucijnen – komt van cappuccino = monnikskap(je), ooit barrevoets, later op sandalen – (O.Cap. = Ordo Capucinorum, ook O.F.M.Cap. = Ordo Fratrum Minorum Capucinorum) en de minderbroeders-conventuelen (O.F.M.Conv. = Ordo Fratrum Minorum Conventualium). De conventuelen waren minder ascetisch en leefden 'gewoon' in kloosters. Ik kwam ook nog tegen O.S.F. = Ordo Sancti Francisci, franciscanen. Ook de clarissen vallen binnen deze familie: O.S.Cl. * = Ordo Sanctae Clarae, clarissen. Verder kwam ik tegen de naam franciscanessen met wereldlijke activiteiten (in tegenstelling tot de clarissen die een contemplatief leven leiden). * 2020: Dit niet meer in VD!
(wordt vervolgd)
Abonneren op:
Posts (Atom)