3708 Dictee vrijdag 29-11-2024 (1) – dictee Oefendictee november 2024 (4), tevens Dictee van de Dag 1180 √

Dictee – dictees [3708]

Oefendictee november 2024 (4)

1. De spillezijde is in de genealogie de vrouwelijke zijde. Een spillemaag is in het feodale erfrecht een bloedverwant van moederszijde. De spille- of prikkebeen, de spillepoot boog zich over de spillenwervel. Bij het zwaardleen waren alleen mannen bevoegd tot erfopvolging. Bij het spille-, konkel- of vrouwenleen ook de vrouwen. Een burin is een burijn of een buurvrouw. Spondei [enkelvoud: spondeus, ook: spondee, spondeeën] zijn spondeïsch. SQL staat voor Structured Query Language. De BSE is de boviene spongiforme encefalopathie, de gekkekoeienziekte. S.P.Q.R. staat voor Senatus Populusque Romanus: senaat en volk van Rome. Het eeuwige Rome is de Eeuwige Stad. De Steenbokskeerkring is de zuider- of zuidelijke keerkring. Een poilu is een soldaat aan het front (in Frankrijk in de Eerste Wereldoorlog opgekomen benaming). Zij is stewardessje.

2. Star Wars = SDI = historisch Strategic Defense Initiative (Amerikaans bewapeningsprogramma, gestart in 1983, dat o.m. voorzag in de bouw van een ruimteschild). De Stoomwet regelt het stoomwezen. Een super‑G is een super-giant [VD, waarom streepje? – reactie: wordt bij herziening binnenkort weggehaald!]. Hij droeg een surahkleed en keek of er een soera te vinden is, waarin die paardenziekte, de surra(ziekte) te vinden is. Elk van de verzen van een soera in de Koran heet een Koranvers of aya. Het suramin is een zeer giftig geneesmiddel tegen de slaapziekte (nona; de trypanosomen worden overgebracht door de tseetseevlieg). De encefalitis postvaccinalis is een hersenontsteking optredend na het inenten met koepokstof, de encefalitis lethargica is de slaapziekte. Een SUV [sport(s) utility vehicle]: luxejeep. Een Sydneyer kan op een sydniër rijden.

3. Binnen het corps heersen corporale gewoonten. SWOT-analyse: strengths, weaknesses, opportunities, threats. Een taddart is een rechthoekig huis met één verdieping in Noord-Afrika. Een tapu is een amulet en een poku een liedje. Ook ‘De zeven zussen’ is een heptalogie. Ze hebben zich tegoed gedaan aan die lekkernijen. Je moet anderen niet tekortdoen. Drs. P is met punt. Nadat er theegezet [GB, VD ook los] was, werd er theegedronken [idem!] (je kon ook thee-citroen krijgen) met twijfel of deze thee afkomstig was van een echte theedief, zoals die t-dief, die “Hij steel” uitsprak, beweerde. Bij postzegels is tête-bêche zoiets als kop aan staart (niet: kop aan kont!), een soort kop-staartbotsing bij de filatelisten dus. Wist je dat ‘thebaïde’ feitelijk naar Thebe (hoofdstad van Beotië) verwijst? Vgl. Thebaan en een sfinx.

4. De Thebaanse zwaan was trouwens de bijnaam van de Griekse dichter Pindarus. Er was een tigtal, preciezer: er waren tig duizend en nog preciezer: er waren circa zevenduizend afgekeurde producten. Een tomboy is een jongensmeisje (meisje dat zich jongensachtig gedraagt), maar wat is een femboy, een meisjesjongen? Toot, totebel, teutebel, morsebel. Sommige ganzeriken kunnen vliegen, andere niet. Die Toscanen roken toscaners. Hoe lang is die vlaggenmast en hoelang is hij die nu al aan het schilderen? Zij giechelde, toen hij de tour de
passe-passe binnenliep. Die tractor heeft al elektrische tractie. De tractus umbilicalis is de navelstreng. Dat is nog trashyer, waardelozer dus. Een trammer gaat niet met de trein; een tremmer doet iets met kolen op een stoomschip. Trichineus varkensvlees kan trichinose geven.

5. De troupier en het baseballgroupie hebben samen een trottinet(te) aangeschaft. De eerlijke vindster werd rijkelijk beloond. Haar bemoederende trouwma is een waar trauma voor haar. Een trucker truckt met zijn trekker of rijdt ook wel met een XXL-truck [zie ook verderop] of ecocombi. Tsores zijn sores, zorgen. De tsjolent is warm eten voor sabbat, dat tevoren wordt bereid en vervolgens warm wordt gehouden [ww. warm houden, wel warmhouder, warmhoudplaat]. De turco belandde in Turkmenistan. Je kunt eruitzien als een turk en roken als een Turk. Karel zij tegen Harmen: “Hé Truus (truus), komt er nog wat van?” Hij is ervan doordrongen dat hij ervandoor moet gaan. Een ufo (unidentified flying – ook: floating – object, vliegende schotel) is een uap (unidentified aerial phenomenon). Een uretrorragie is niet echt fijn.

6. De leerling werd de klas uit gestuurd, de spion werd de laan uit gestuurd, omdat hij een vals bericht uitstuurde. Hij is lid van een ultra-alt-rechtse partij. Daar wil ik van af zijn. Je kunt maar ervan af zijn. Kun je dat van je afzetten? Je moet niet van je af bijten. Leuke jongens en meisjes, die Vendéeërs en Vendéesen! Bij Schiedam wilden sommigen verdergaan (met fietsen), anderen wilden zelfs verder gaan dan Delft. Een ouijabord [wie-jaa] communiceert met geesten, de ouguiya is de vroegere munteenheid van Mauritanië (MRO, thans: MRU). USB staat voor universal serial bus. De pannenkoek was vers bereid, versgebakken. Heeft (hebben) de Verts/ALE (= V/ALE), de Verts/Alliance Libre Européenne (fractie De Groenen/Vrije Europese Alliantie) in het Europees Parlement veel stemmen gehaald?

7. Ze waren veruit de beste, maar hun onderlinge prestaties lagen ver uit elkaar. De verzouten soep werd in de toch al verzoute rivier gegooid. Met een fedora (deukhoed) op maakte Churchill het V-teken. Het viet vo dao bestaat uit de gezamenlijke Vietnamese vechtsporten en de filosofie daarachter. Face to face kun je een face-to-facegesprek hebben en vis-à-vis een vis-à-visontmoeting. Als die brandstapel vlam vat, zul je niet snel kouvatten. Zo’n vluggertje is een quickie, een tussendoortje. Dat komt er nou van met die vluggerds, vluggerdjes. Piet is een harddraver van luie Kees. Als iemand vogelvrij verklaard is, is hij een vogelvrijverklaarde. De overspelige moest ploegtrekken. Wil je soms in het voorgeborchte van de hel terechtkomen? De linksbuiten zou zich vrijspelen.

8. Die vloek werd hem achternagegeven. Hoe krijg ik dat geld vrijgespeeld? In dat park mogen de honden vrij spelen. Een wacho is een kruising tussen een watje en een macho. Tegen de (taal)regels in krijgt een Wajonger een Wajong-uitkering. Nou ja, dan vergeten we dus het donorprincipe maar even … Ze is een wannabefilmster en een wannabe-idool. Hij zou weeromkomen en het mijne weerom geven. Een wegenwacht werkt voor de Wegenwacht. De wijdheid van de omgeving verbaasde hem, de weidsheid ook. Een lowbrow is verre van intellectueel. De bierbrouwer keek met gefronste wenkbrauwen naar het laatste gebrouwt. NB of N.Br. is de afkorting van noorderbreedte. Hij maakt voortdurend wheelies [ee – e] en stoppy’s [geen e – y]. Ik wil zo’n witteke van Hoegaarden. Een wijnproever zal in de regel wijn proeven.

9. Zal die winstgevende onderneming echt veel winst geven? Het was wrevel wekkend, maar vooral ijzing- en angst wekkend. Een wortelschietende plant is aan het wortel schieten, een lang staand persoon trouwens ook. De yo-app diende alleen om ‘yo’ naar je vrienden te appen. Die zagenzetter is een echte zagevent. Na een blauwe maandag wist ik al dat Black Friday gewoon zwarte vrijdag is. Met Z.W.t.W. wordt zuidwest ten westen bedoeld. Mokken is bouderen, chagrijnen of pruilen. Een zoetwatervis leeft in zoetwater en niet in zoutwater of een zoutwaterbekken. Ben jij de laatste? Zo niet (zoniet, zo nee), dan volgen er meer. Een zwart-Amerikaans persoon komt uit zwart Amerika. Zij zijn lid van de zwartekousenkerk [streng protestants kerkgenootschap, hoedjeskerk]. Daar is een zuiderzeekwallenwalhalla.

10. S is small, XS is extra small, XXS is extra extra small en XXXS is extra extra extra small, vgl. ook L, XL, XXL en XXXL. Zij draagt een XL-trui, hij een XXS-truitje. XSL is de eXtensible Stylesheet Language, een markeertaal. De seksextensie is xxx. XML is de eXtensible Markup Language en XHTML is de eXtensible HyperText Markup Language. Onder pretext van is met een voorwendsel en zoiets kan een aanwensel worden. Zij runnen een dotcombedrijf. Ook ‘txt’ [text] en ‘doc’ zijn bestandsextensies. Op die boerderij worden de koeien gevetweid. ESBL is in de biologie extended spectrum beta-lactamase, een enzym, afgescheiden door bepaalde bacteriën, dat de werkzaamheid van sommige antibiotica tenietdoet. De extensie is html, de naam van het systeem HTML (beide: Hypertext Markup Language).

 

3707 Dictee donderdag 28-11-2024 (1) – dictee Groot Hofdictee Markelo 2024 √

Dictee – dictees [3707]

Groot Hofdictee Markelo 2024

Korreltje zout (auteur Paul de Kuyper)

1. Halverwege een langeafstandswandeling door het zo bewierookte Zuidoost-Twentse coulisselandschap belandden een vriend en ik onlangs in een korte welles-nietesdiscussie waarin we twistten over een futiliteit.

2. We genoten op het terras van een café-restaurant in een 30 kilometerzone van een cappuccino met ongezoete amandelmelk, ik met schwarzwalderkirschtorte en hij met
karamel-zeezoutcheesecake, toen hij zijn ongezouten mening gaf over zouthuisjes.

3. Allesbehalve architectonische hoogstandjes, hoogstens groot uitgevallen hokken voor een
sint-bernardshond, noemde hij ze, terwijl ik tijdens het lopen nog schromelijk overdreven had gespeecht over deze smaragdgroene sieraden op onze route.

4. Weifelend quootte ik wat ik op wikipagina’s had gelezen over de winning van natriumchloride: in 1886 werd bij Delden voor het eerst zout ontdekt in Nederlandse bodem en dat werd vanaf 1935 als pekelwater omhooggepompt, eerst in hoge boortorens, later met mobiele boorinstallaties in de veel lagere zouthuisjes.

[Pauze]

5. Wat als oer-Hollands keukenzout in ons
peper-en-zoutstelletje terechtkomt, moet in het supermarktschap concurreren met koosjer zout, Keltisch zout, fleur de sel en exotischer soorten als himalayazout en Hawaïaans zout.

6. Tekoopbordjes zagen we niet, maar het zoutbedrijf wil honderden huisjes verkopen en de eerste hebben al nieuwe bestemmingen gekregen: van een kippenren waarin barnevelders [kippen]
vrije-uitloopeieren leggen tot een sanitairgebouw inclusief kinder-wc’tjes, las ik in een smeuïg humaninterestverhaal in Tubantia [krant].

7. ’s Middags op een tweede terras proostten we met een bockbiertje en een bordeauxwijn, en voor we huiswaarts keerden, beslechtten we onze eerdere discussie: voor ons beiden staat de cultuurhistorische waarde van de minuscule maar karakteristieke zouthuisjes buiten kijf.

3706 Dictee woensdag 27-11-2024 (2) – dictee Het Grote Sinterklaasdictee 2024 √

Dictee – dictees [3706]

(Te) gemakkelijk. Slechts 9 deelnemers.

Het Grote Sinterklaasdictee 2024

Evenement van Filologica, studentenvereniging Taal en letterkunde UGent

(geen titel)

1. Bas was een bijzonder jongetje uit een middenklassengezin. Hij had een handje van konkelfoezen [konkelefoezen, konkelefoezelen, konkelfoezelen en konkelen hebben een andere uitspraak] en plannetjes smeden. Op Moederdag beloofde hij zijn kamer op te ruimen, maar in plaats daarvan stuurde hij de hele dag berichtjes heen en weer met [naar] zijn vrienden. Ze hadden ge-sms’t over een absurd idee: een zee-egel clandestien in de vijver van de buren gooien.

2. Het leek hilarisch, maar eindigde in een fiasco van epische proporties. Toen hij betrapt werd, kreeg Bas een déjà-vugevoel: alweer in de problemen! Zijn vader, een consciëntieuze man, was verbolgen. “Bas,” zei hij streng, “denk je dat een F-16-piloot, zoals je wilt worden, zich zo gedraagt? Als je doorgaat, beland je in een apocalyptisch doemscenario vol misère!”

3. Die avond lag Bas in bed, terwijl hij reflecteerde op zijn gedrag. Hij was nochtans geen intrinsiek slechte jongen, maar wat een anarchistische chaos bracht hij telkens teweeg. De buren noemden hem zelfs een pietje-precies, omdat hij zich overal mee bemoeide, tot in de meest triviale details. Hij leek soms wel een prototypische perfectionist, maar dan zonder enige zelfdiscipline.

4. Langzaam maar zeker begon Bas te veranderen. Hij maakte minuscuul kleine stapjes, maar liet zien dat hij het beter wilde doen. Hij leerde zorgvuldig zijn werkjes af te maken, zoals het perfectioneren van een vroegtwintigste-eeuws essay voor school. Hoewel het soms moeite kostte, bijvoorbeeld wanneer hij zijn aerobiccen moest laten [schieten] voor zijn huiswerk, wist hij dat dit de enige legitieme weg was.

5. Sindsdien ging het stukken beter met Bas. Consciëntieus [komt 2 x voor] zijn bleek helemaal geen ondraaglijke [fout: ondragelijk, ook andere uitspraak] marteling.

3705 Dictee woensdag 27-11-2024 (1) - dictee Tv-uitzending Groot Waterlands Dictee 2024 √

Dictee - dictees [3705]

Tv-uitzending Groot Waterlands Dictee 2024

Die gelegenheid krijg je niet zo vaak, maar van dit dictee heeft RTV Purmerend een video gemaakt van 2 uur en 34 minuten (2:34:00). Je kunt hierin (ook) het dictee beluisteren, de tekst meeschrijven en verderop aan de hand van de vertoonde schermen een zelfcorrectie op je werk uitvoeren. Als je het allemaal erg lang vindt duren, kun je altijd ook nog meteen doorspoelen naar het begin van het voorlezen van de tekst en ook later weer doorspoelen naar het begin van de correctie ...

Start voorlezen - 21:15

Eerste scherm met correcte tekst zin 1 - 1:06:00 

De benodigde link is:

 https://fb.watch/w6RlnU-yaZ/

Kopieer deze link naar de adresbalk van (bijv.) Google en druk op Enter, of kies voor 'plakken en gaan'.

Klik het Facebookscherm weg.

Maak de afbeelding schermgroot.

Stel evt. het geluid in (helemaal rechtsonder) en start de video door op het pijltje (driehoekje) linksonder te klikken.

Veel kijk- en luisterplezier!

 

3704 Dictee zondag 24-11-2024 (1) – dictee Groot Waterlands Dictee 2024 √

Dictee – dictees [3704]

Groot Waterlands Dictee 2024

Zie ook:

Dicteefanaat over deelname Groot Waterlands Dictee:

https://rtvpurmerend.nl/fragmenten/video/dicteefanaat-over-deelname-groot-waterlands-dictee

(Geen titel, auteur: Yoeri van den Busken)

37 deelnemers, 710 fouten (gemiddeld 19,2)

Norm: www.woordenlijst.org - het verschil met het papieren GB was kennelijk niet helemaal duidelijk en de online-VD bleef - zoals bij Verenigd Koninkrijk en kicksen - geheel buiten beschouwing.

Correcte norm: 1) online-GB (= woordenlijst.org), 2) online-VD.

Beste plaatselijke deelnemers: allebei 7 fouten, Bert 4 fouten, Rein 0 fouten

Commentaar tussen [ en ]

1. Gedesillusioneerd keerde de tot kosmopoliet getransformeerde topvoetballer terug uit het Verenigd Koninkrijk, waar hij in beginsel nog met veel klaroengeschal was onthaald.

2. Ondanks zijn controversiële inborst bewierookte het journaille hem uitvoerig. Zijn bewonderenswaardige curriculum vitae indachtig kreeg hij het predicaat polyvalente verbindingsspeler opgespeld en de verwachtingen waren dientengevolge hooggespannen.

3. Bij de ouverture in een volgepakt stadion was de goalgetter daadwerkelijk nog dicht bij een mythische status geweest, ware het niet dat hij te elfder ure meermalen het aluminium raakte.

4. Gaandeweg kon er weinig meer worden gecreëerd en ofschoon hij per se wilde slagen, zonk de routinier sinds die vermaledijde middag alras weg in de vergetelheid.

5. Naar verluidt lag een hardnekkige meniscuskwetsuur hieraan ten grondslag, maar de nodige excessen in het uitgaansleven en gebakkelei met zijn collegae speelden hem eveneens parten.

6. Het leidde ertoe dat zijn eega hem verliet. Wat restte, was een handvol gênante escapades en de man die jarenlang geprezen werd omdat hij als professional zo consciëntieus leefde en in allerijl verengelste, verwerd plotsklaps tot kop van Jut [zondebok, de kermisattractie is een kop-van-jut!].

7. Hij verstopte zich terneergeslagen in zijn luxueus ingerichte maisonnette, gaf steeds minder frequent acte de présence en hing na tweeënhalf [niet voorgelezen: twee en een half; ook 2,5 goed!] jaar kniezen definitief zijn kicksen [staat gewoon in VD] aan de wilgen.

8. Als een anonymus en zonder memorabilia van een verfomfaaide carrière stapte hij op de ferry naar zijn vaderland. Daar vond hij emplooi bij een abattoir in een obscure wijk die je met recht als achenebbisj [norm: GB; met VD ook: aggenebbisj; VD ook oggenebbisj – maar dat laatste met andere uitspraak!] kon definiëren.

9. Slechts bij tijd en wijle werd de voormalige vedette herkend en dan kwamen zijn overzeese decepties onmiddellijk weer ter sprake.

10. Ten overstaan van de mediacarrousel probeerde hij zijn losbandige levensstijl nog één [ook 1 goed, maar dat is wek raar!] keer te bagatelliseren. Nochtans realiseerde hij zich terdege dat zijn revolutionaire voornemens waren uitgemond in een minuscuul oeuvre. En dat het klassieke adagium hierbij weer opgeld deed: een ervaring rijker, een illusie armer [tussen aanhalingstekens wellicht wel beginnend met ‘Een’].

3703 Dictee zaterdag 23-11-2024 (2) – dictee Oefendictee november 2024 (3), tevens Dictee van de Dag 1179 √

Dictee – dictees [3703]

1. Let een faciel [gemakkelijk, inschikkelijk] iemand op faciliteiten? Een tobogan is een slee of een kermisroetsjbaan. Een tersel, tarsel of taleke is een mannetjesroofvogel (niet de baillet, het smelleken en de sperwer). Een macarisme is een zaligspreking en een macarena is een Spaanse solodans. Een eetbare maaslander [kaassoort] komt uit Maasland. Het pompadoer [stof] is naar Madame (Mme, Mad.) de Pompadour genoemd. In een magot [spaarpot] kun je je opgespaarde geld stoppen. Wie mank gaat/loopt is mankgaand. À propos (apprepo, apperpo, by the way), zullen we dat mal-à-propos (misverstand) maar niet even de wereld uit helpen [uithelpen]? Een mariachi is een Mexicaanse straatmuzikant of zijn muziek. Nieuw inzicht: naast mei nu ook oktober als Mariamaand met hoofdletter. Een Martinikaan komt vooralsnog van Martinique.

2. Een matsegerecht en dan mattentaart toe? Wanneer is de Matthäus Passion? De mba is de moderne bedrijfsadministratie, de MBA de master of business administration. Een menagerie is een ménagère. Eerst mens worden, dan (het) mens-zijn. Een vergissing is een méprise. Er is een groot verschil tussen het middenwesten van Nederland en het Midden-Westen van Amerika (de VS). Een milf [mother I’d like to fuck] is veel ouder … Met myopie ben je myoop (bijziend). Een  metteur en scène zorgt voor de mise-en-scène. Chlorofyl, xanthofyl, monofyl, de rest: -fiel! Met mono-ideïsme heb je een idee-fixe. De enige kapitaal-M-eisende monsieur is Monsieur Calicot. Er wordt een MRI-scan gemaakt: magnetic resonance imaging. In de musichall werd een musical opgevoerd. Niet elke nimf is nymfomaan, manziek.

3. Ze verwerd van nimfijn later tot nymphe du pavé en viel ooit in een nymfaeum. Er zijn noorderlingen die noordelingen eten. Het normen-en-waardendebat is niet waardevrij. Wat notoir is, getuigt van notoriteit en is algemeen bekend. De NS-IC was weer eens te laat. Brr, wat is het guur! Hij gaf maar no toestemming. ‘Numero’ mag je afkorten met of zonder punt [no. en no], maar de afkorting van ‘nummer’ krijgt altijd een punt [nr.]. Ken je die woorden: puissance, usance, nuisancevalue? Een NOM-woning is een nul-op-de-meterwoning. Het DéFI staat voor Démocrate Fédéraliste Indépendant (Belgische politieke partij). Oriënt, Oosten, Morgenland en Occident, Westen, Avondland [VD: ‘occident’ en daarbij ‘westen’ lijkt onjuist]. Entia non (sunt) multiplicanda praeter necessitatem: die uitspraak is bekend als het scheermes van Ockham of Ockham’s razor. Die Willem van Ockham wordt ook Doctor Singularis genoemd.

4. Oet [vero: onderwijs in eigen taal, oetc [BE: onderwijs in eigen taal en cultuur] en oalt [onderwijs in allochtone levende ta­len] zijn nauw verbonden, nauw verwant. Old boy(s) networks (VD), dat zijn gewoon oldboysnetwerken (GB). Een oleometer is areometer [vochtweger – werken daarmee is areometrie] voor olie. Een arenvis is een melet, een ansjovisachtige vis. De tepelhof is een voorbeeld van een areola. In NL is een olb een openbare leeszaal en bibliotheek. Een oldenburger is een zwaar warmbloedpaard, zeer geschikt als landbouwpaard. Oldermans, oldermannen of olderlieden waren zekere overheidspersonen in de Friese en Saksische landstreken. Eromheen draaien is om de hete brij heen draaien (als een, de kat). De echte
Opa-en-omadag valt op 4 juni. Opgeien doe je met geitouwen, opgijnen met een gijn. Je kunt beter geen snip aan hebben, een snip, snipper of borrel ophebben.

5. Je kunt een trap op lopen of opgaan. Bij het uit bed opstaan zag hij de foto waar hij op staat. Je kunt er donder op zeggen dat hij die krant gaat opzeggen. Hij is erg op zich, opzichzelfstaand. Ik zie ertegenop, jullie zullen ook wel ertegenop kijken. Daar zullen ze nog vreemd van opkijken. Raar? De oranjehemden [Oranjespelers] dragen het Oranjeshirt, niet zomaar een shirt. Byebye, dáág, luidde de afscheidsgroet. Astrakan is gekruld bont van pasgeboren lammeren, persianer. Een ostrakon (mv. ostraka) is een (pot)scherf, te gebruiken bij een ostracisme, schervengericht. Een godswoord is een Bijbeltekst [woord van God, goddelijke uitspraak]. Dat is echt iets oversizeds. Op Pascha of Pesach eten de joden een pascha, paaslam. De paashaas brengt de paaseieren rond.

6. De paupiëtteproducent [gevuld rolletje vlees of vis, bv. een blinde vink] had eer van zijn werk. Het astrakan is een zeker cloqué (opbollend) dubbelweefsel. Een parwa is een zekere tropisch Amerikaanse loofboom of het hout ervan. De neiging van groeiende planten om zich te ontwikkelen in de richting van zuurstofrijkere lucht heet aerotropisme. Een pensionaire zit in een pensionnetje, maar is niet op pensionaat [kostschool]. Gaan zij [op een bord] hex spelen met dank aan de Deense wiskundige Piet Hein? Het OSAS is het obstructieveslaapapneusyndroom, slaapapneu. Dat pietje-ongeduld is een janongeluk. Piqueren doe je bij het biljarten, pikeren o.a. bij het doornaaien (van bv. revers – zelfde mv.). Een pirosjki is een Russisch pasteitje en een pierogi is een Pools gerecht van deegballetjes. Een bittenbak is (de prullenbak van) een pc.

7. In een pittenbak kweek je komkommers. Een plaidje is een reisdeken en een pleetje een wc. De Kerstster is de ster van Bethlehem. De prachtwolfsmelk is de kerstster. Het PIK is het Portugees-israëlitisch Kerkgenootschap (overkoepelend orgaan van Sefardische joodse gemeenten in Nederland). PTT, vero voor: Posterijen, Telegrafie, Telefonie. PCGD: in NL (historisch) Postcheque-en-Girodienst (VD; GB: p en g – een van de voorlopers van de Postbank). De pip’s [pee-jie-pees] zijn de primi inter pares, zij waken over hun pips [pihps] (persoonlijke internetpagina’s). Een rouwdanus is een rouwdouw(er) of rauwdouw(er) [GB]. Hij is niet rechts-, maar linksgeoriënteerd. Een reliquiarium bevat relikwieën. De enzymenbehandeling hielp niet. Hij moest een deel van zijn remuneratie renumereren. Resorberen: resorptie [opnemen van vocht].

8. De resources [middelen] bepalen de ressources [mogelijkheden]. Een RFID-chip heeft radiofrequentie-identificatie [E: radio frequency identification]. Bij drum-‘n-bass gebruik je een bas(s)drum. Met *ijij*: glij/snij/rijijzer en voorbijijlen. Met *ii*: veel. Met *iij*: niets. Met *i-ij* [GB]: dooi-ijs, draai-ijzer, kiwi-ijs, lawaai-ijker, mini-ijsje, mini-ijskast, mini-ijstijd, plooi-ijzer, schroei-ijzer, tahiti-ijsvogel en tosti-ijzer. In VD nog: tuttifrutti-ijs, hooi-ijzer, I-ijzer, roei-ijzer, schrooi-ijzer en sprei-ijzer. Met *iji* in GB: veel, aaneen. In VD: idem veel. INR, India, roepie en IDR, Indonesië, roepia. Een griekse: NL, Bargoens: luis. Romeins-katholiek [Rome, rooms-katholiek] staat tegenover Grieks-orthodox. De grand départ is in de wielersport het geheel van activiteiten rond de start van de Tour de France. Vgl. de Tour de France Femmes.

9. Ze rijden nu in een na-Tourcriterium. De ruwharige hond snuffelde aan de ruwarige tarwe. Een keulenaar is een reuzenaak en dus reuzegroot. Met samogon wordt zelfgestookte wodka benoemd [Rusland]. In SR is samosa SR driehoekig, plat, gesloten pasteitje. Samp(e)len, scrabb(e)len, tack(e)len [GB] en dribbelen. Een sandelhoutpaard (sandalwood) komt van Soemba, het Sandelhouteiland. Altijd met e: sanguine, maar consanguien(e). MERS is het Middle East respiratory syndrome (besmettelijke, ernstige longziekte) = kamelenhoest. Een villanel(la) is een meerstemmige, volkse compositie of een zekere lyrische versvorm. Een secret de Polichinelle is een publiek geheim. In depot is gewoon en dépôt. Simavi was oorspronkelijk: Steun in Medische Aangelegenheden voor Inheemsen.

10. Zeg maar Sijmen, dan vloek je niet = ik geloof er niets van. Bij de Grote Sint-Bernhardpas [ook St.] zie je vaak sint-bernardshonden. De Heilige Salarius is sint-salarius, de salarisdag. Is de kasjroet, het geheel van de joodse spijswetten, echt nog niet bankroet? Echt waar: een skratjie pokoe is een skrakipoku. Arrenbie is rhythm-and-blues, soca is soul en calypso. Het was niet gezellig voor Simpelmans die niet tegen alleen-zijn kon, in het samenzijn met die saaimans en die sombermans. Wat heeft jouw souschef een mooie souspull, zeg! De Holodomor is de door middel van collectivisatie van de landbouw veroorzaakte hongersnood in de Oekraïense Sovjetrepubliek in 1932/1933, soms beschouwd als vorm van genocide. Met een spartaanse opvoeding worden je Spartaanse zeden bijgebracht.

3702 Dictee zaterdag 23-11-2024 (1) – dictee Groot Zutphens Dictee 2024 √

Dictee – dictees [3702]

Groot Zutphens Dictee 2024

Winnaars scholieren (18-): 20, 27 en 36 fouten.
Winnaars Liefhebbers: Marry Potjes 5 fouten, Wino Sijm 10 fouten, Jan Riefel 13 fouten.
Winnaars Specialisten: Jeroen 5 fouten, Rein 6 fouten [zie I t/m VI], Bert 7 fouten.
Shoot-out tussen Jeroen en Marry: die won de laatste via een benaderingsvraag.

Commentaar tussen [ en ]. Wat rood is, hoort niet bij het dictee.

NB Dictee 2025 – do 21/11!

Gedrukt in Zutphen [titel, deze was tevoren bekend, erop googelen had heel wat fouten gescheeld, vrijwel alle!]

1. (Eerste boekje in Zutphen gedrukt)
In 1518 werd in Zutphen het eerste boek gedrukt, rijkelijk voorzien van xylografische [houtsnijkunst] verluchtingen en gezet in het font Textualis Zutphaniensis * [I, II, eerst T z, later t z], hetwelk men heden ten dage digitaal downloadt om vrij te gebruiken voor tekstverwerken.
* Lastige kwestie. VD heeft alleen lettertypen met kleine letter zoals non-plus-ultra, baskerville, civilité, nonparel, romulus, mediëval, etc. Buiten de wdb. zie je vaak hoofdletters (Arial, Times New Roman, etc.). Googelen levert op, dat je in Zutphen 2 hoofdletters zou moeten schrijven. Maar regels ervoor lijken er niet te zijn. In dit geval was inderdaad één hoofdletter en één kleine letter het beste geweest. Dan had je nooit 2 fouten gehad …

2. (Librije)
De Librije opende in 1564 als openbare leeszaal, waar geestelijken en burgers konden kennisnemen van de contrareformatorische ** [III] leer, maar ook van nieuw gedachtegoed zoals de revolutionaire theorieën van Copernicus over ons zonnestelsel.
** Ik was ten onrechte geobsedeerd door de specifieke Reformatie en de (specifieke, katholieke) Contrareformatie, maar VD vermeldt duidelijk dat de daarbij behorende adjectieven met kleine letter moeten …

3. (Van Bulderen en zijn eerste Zutphensche Courant)
Henricus van Bulderen publiceerde in 1783 de eerste krant van Zutphen én [duidelijk met nadruk gelezen] Gelderland, de door hem landelijk verspreide patriottistische Zutphensche Courant; een eenmansactie waarbij hij in ten minste zes edities berichtte over patriotten en Oranjegezinden in een voor hem politiekvijandige [IV] *** atmosfeer.
*** Ik weet niet meer, hoe dat is voorgelezen, ik meen met de nadruk op ‘vijandige’ en daarom schreef ik het los. Maar met die nadruk moet het inderdaad aaneen: er zijn in VD genoeg voorbeelden met *vijandig [m.n. vrouwvijandig] om dat te doen!

4. (David de Gorter [was te lezen bij de plaatjes op het scherm …])
David de Gorter, minder bekend dan de evenzeer botanisch geïnteresseerde contemporaine Martinet [historisch persoon Zutphen], beschreef minutieus plantjes in zijn Flora Zutphanica [boek over de stadsplanten van Zutphen, 1781]; hij wordt hier zo’n tweeënhalve eeuw later alleen herinnerd door het David de Gorterpad [ook de naam van een wandeling …].

5. (Thieme)
Uitgeverij Thieme bevoorraadde een centennium lang onze schooltassen met atlassen vol topografie, geomorfologie [vormen van de aardoppervlakte en hun ontstaan] en tektoniek [leer van de verschuivingen en verplaatsingen van de aardkorst] van onze aardkloot [aardbol], en meester Prop [vgl. de Meester G. Propschool] zorgde daarbij decennialang [decennium = 10 jaar] voor de geüpdatete [bijgewerkte] geopolitieke [invloed van de aardrijkskundige gesteldheid op staatkundige vraagstukken] actualiteit.

6. (Illegale pers WOII)
Henk van Langen was een van degenen die de lokale verzetskrant Frontloupe [V, uiteraard alleen op internet te vinden] medio 1944 oprichtten; met vrienden verzorgde hij de clandestiene edities die koeriersters verspreidden; de allerlaatste, inmiddels gestencild, verscheen in rood-wit-blauw nadat de Canadese geallieerden Zutphen bevrijdden.

7. (Productiekant)
Belangrijke processen in de boekproductie zijn papier maken **** [VI] en boekbinden en dat brocheren gebeurde sinds vroegachttiende-eeuwse jaren met glutinelijm van gekookte beenderen en huiden; verscheidene grote chemie-industrieën zijn voortgekomen uit Zutphense lijmziederijtjes [zieden = koken, vgl. zeepziederij].
**** Ik had dat aaneen en dat had m.i. niet foutgerekend mogen worden. Bij lemma ‘maken’ (9) in VD staat een lange opsomming met *maken van azijn- en deegmaken t/m zadel- en zakkenmaken. De opsomming (‘zoals de volgende’) is niet-limitatief en papiermaken valt daar dus ook onder!

NB Het lemma 'papiermaken' komt binnenkort [12-2024] in het online-GB!

8. (BührmannUbbens [stond te lezen op een vrachtwagen op het scherm])
Oud-employés [bij ‘onbekend m/v’ altijd de mannelijke vorm!] van de gerenommeerde, jammer genoeg failliete papiergroothandel richtten recent een BührmannUbbensexpositie [‘alles’ werd goed gerekend, mits hoofdletter B en géén streepje voor expeditie] in met anekdotes, precisiemeetinstrumenten, zoals de steekhygrometer [vochtmeter], en salarisenveloppen waarin medewerkers hun traktement ontvingen – dat menigeen direct in een lokaal horeca-etablissement verkwistte.