3555 Dictee vrijdag 01-12-2023 (1) – dictee BeNeDictee 2023-13 √

Dictee – dictees [3555]

BeNeDictee 2023-13

De 80 vetgedrukte items moesten worden ingevuld.

Een sepulcrale [graven/grafmonumenten betreffend] reis [auteur: Bert Jansen]

1. Uitvaartrituelen hebben de mensheid eeuwenlang gefascineerd. Deze praktijken zijn vaak diepgeworteld (1) in culturen en religies en dienen als een manier om afscheid te nemen van de overledene, soelaas te vinden in tijden van verdriet en hoop te bieden uit het mysterie van de dood. In deze thanatische (2) [de dood betreffend] verkenning zullen we enkele opmerkelijke – en zelfs buitenissige (3) – aspecten van rouwceremonies over de hele wereld de revue laten passeren.

2. De vroegst bekende begrafenissen dateren van het laatpaleolithicum (4) [tijdperk] en de tijd van de cro-magnonmens (5) [opvolger neanderthaler], waarvan de fossielen in 1868 in de Dordogne zijn blootgelegd. Net als de neanderthalers (6) [alleen Neanderd/tal wegens aardrijkskunde!], die zo’n 35.000 jaar geleden uitstierven, brachten ze schilderingen aan op de rotswanden en in de grotten; Altamira en Lascaux (7) [VD-lemma grotschildering] zijn daar de bekendste voorbeelden van. De polychrome dik behaarde (8)
[VD-lemma vos] steppemammoeten (9) [n/s] en watoessi’s (10) [rund, kruising stepperund en zeboe] staan in het collectieve geheugen gegrift. (De tegenwoordig bij eenzame douairières (11)
[adellijke weduwe] geliefde chihuahua’s (12) [kleine hond Mexico] zijn nergens aangetroffen.)

3. Een prominente praktijk in tal van culturen door de eeuwen heen is het aanbieden van grafgiften aan de overledene. Wapens, zoals ponjaards (13) [dolk] en sarrassen (14) [ruitersabel] (een soort houwdegen), en bijouterieën, zoals karkanten (15)
[halssnoer met edelstenen - karkant] en breloques (16) [hangsieraad], waren favoriet. Men ging ervan uit (17) dat die giften van wezenlijk belang waren om ook in het hiernamaals te overleven. Ingewanden werden in canopen (18) [asurn, lijkvaas - mv. n] bewaard, terwijl amuletten (19) [talisman *] – de totems waarmee in het
Sranan*tongo (20) [Surinaams, + * = g ten onrechte ook goedgerekend, andere uitspraak - ook Sranan en Sranang] (door sommigen oneerbiedig = takitaki (21) genoemd) naar * = tapu's (22) wordt verwezen – tussen de mummiewindselen gelegd werden.

4. Een opmerkelijk verschijnsel dat in dit exposé niet onvermeld mag blijven, is de traditie van de weduweverbranding (23) [mv. n/s] ofwel het = suttiisme (24), waarbij de trouwe echtgenote, de
suttee [te verbranden weduwe = sati] (25), zich vrijwillig op de mutsaard (26) [brandstapel] plaatste. Het hoeft niet te verbazen dat deze praktijk controverse en debat opriep; sinds het midden van de negentiende eeuw is zij dan ook verboden. Nochtans blijft deze affreuze traditie nog steeds voorkomen in afgelegen gebieden en negorijen (27) [klein saai stadje, dorpje = negerij]. De traditie gaat terug op de Vedische periode, toen het als een daad van zelfopoffering werd beschouwd. De religieuze opvatting die hieraan ten grondslag ligt, is het idee dat een vrouw zonder haar man geen enkele waarde had in de samenleving. Tegenwoordig zijn er programma’s en voorzieningen opgezet teneinde weduwen te helpen bij hun
sociaal(-)economische (28) [allebei goedgerekend, met –: sociaal + economisch, zonder: volgens de sociale economie – GB/VD] empowerment, onderwijs en gezondheidszorg.

5. Tot ver in de negentiende eeuw was cremeren taboe in de christelijke traditie, maar tegenwoordig is deze vorm van lijkbezorging breeduit geaccepteerd, al is er, met name in de orthodoxe stromingen, nog steeds een sterke voorkeur voor begraven. In de rooms-katholieke kerk klonk het nihil obstat (29) [(er is) geen bezwaar, slaat eigenlijk op een boek] voor cremeren in 1963, tijdens het Tweede Vaticaans Concilie. In de eredienst speelt de thuriferarius (30) [wierookdrager] een essentiële rol; het is zijn taak het wierookvat te dragen en de gewijde rook te verspreiden; een rol die vaak wordt toevertrouwd aan een acoliet [akoniet = plant]. Het gebruik van wierook benadrukt de verbinding tussen de katholieke eredienst en de liturgische tradities van het Oude Testament. Voorlezing uit een Deux-aesbijbel (31)
[Bijbel van deux aes – n.a.v. een kanttekening bij Nehemia] is vaak een vast onderdeel van de eredienst in het godshuis (32) [tempel, kerk], waarbij Agnus Dei’s (33) [naam gebed, dan geen mv. – Lam Gods – m.i. bij x bidden met wel mv. kleine letters, vraag VD], gereciteerd worden, gebeden die verwijzen naar Jezus als het Lam van God. Het door het glas in lood (34) [wel: glas-in-loodraam] vallende licht wordt geïnterpreteerd als symbool van hoop en begeleiding voor de ziel van overledene. Zowel het latin de cuisine (35) [potjeslatijn, keukenlatijn] als het Kerklatijn (36) [r.-k., Italiaans] heeft terrein moeten prijsgeven aan de landstaal. Een van de meest ontroerende uitvaartrituelen in, met name, de protestantse traditie, is het gebruik van carillons (37) [klokkenspel]. Deze indrukwekkende instrumenten bestaan uit klokken van verschillende grootte waarop jaquemarts (38)
[staand figuurtje op klok] de uren slaan. (Gelieve deze figuurtjes niet te verwarren met de faux amis (39) [valse vrienden, false friends – woorden uit verschillende talen die op elkaar lijken zoals NL zee en DE (Duits)  Meer] Jacquerie (40), de = boerenopstand die Frankrijk in 1358 teisterde, en jokari (41), het = balspel waarbij met een bat een met een stuk elastiek aan een houten schijf verbonden balletje heen en weer wordt geslagen.)

6. Ook Joodse uitvaarten – zowel de Asjkenazische (42)
[Midden- en Oost-Europa] als de Sefardische [Spanje, Portugal, Azië, Afrika] – hebben zo hun eigen tradities. Kenmerkend voor de Joodse begrafenis, de = levaje (43) [mv. levajes], zijn de soberheid en de rouwperiode van zeven = dagen, het zogenoemde sjivve zitten (44), waarbij = thuis op lage krukjes of op de grond wordt gezeten. Tijdens de rouwplechtigheid wordt, ter nagedachtenis aan de overledene, door een zoon het kaddisj (45) [gebed, zeg maar kaddisj = zand erover] uitgesproken. Er wordt, net als bij Pesach, ongezuurd brood (matse) gegeten. Op het graf worden in plaats van bloemen steentjes gelegd. In verband met de kidoesj (46), de = sabbatswijding, wordt er op zaterdag niet begraven.

7. Vanuit de westerse blik bestaat het vooroordeel dat ze er in de islamitische wereld vreemde ideeën op na houden (47)
[VD - mijn foutgerekende opna is beter: Taaladvies!], maar een sterk gevoel van eenheid en solidariteit komt op indrukwekkende wijze tot uiting bij de islamitische uitvaart, waar de ganse oemma 48) [wereldwijde islamitische gemeenschap] acte de présence geeft in de missigit. Overeenkomstig de islamitische tradities wordt het lichaam van de afgestorvene van hoofd tot voeten in een wit doodskleed, de = kafan (49), gewikkeld.

8. Ten diepste mag er in de loop der millennia weinig veranderd zijn, nochtans hebben moderne technieken de dood en begrafenissen op soms dramatische wijze beïnvloed. Een van de opvallendste ontwikkelingen is het proces van cryoniseren (50) [invriezen], een methode waarbij het lichaam wordt ingevroren in de hoop op toekomstige reanimatie. Dit procedé (51) wordt steeds meer losgekoppeld van sciencefiction (52) [sf, scifi], waar het aanvankelijk sterk mee werd geassocieerd. In Europa is deze ijselijke lijkbehandeling nog niet zo populair als in de Verenigde Staten, waar deze ijsmummies = cryonauten (53) worden genoemd. Na het invriezen wordt de patiënt in een zogenaamd dewarvat (54) [vacuüm] gestopt, een soort thermosfles die gevuld wordt met vloeibare stikstof.

9. Intussen is in onze contreien de traditionele uitvaart
stilletjesaan (55) zélf op het houtenjassenpark (56)
[begraafplaats, kerkhof] terechtgekomen. Want laten we eerlijk zijn: het traditioneel na de dienst geserveerde slappe bakje cichorei (57) [surrogaatkoffie] (volksetymologisch verbasterd tot suikerij) met een droog plakje fiadu (58) [SR – cakeachtige koek] en fumu uit een krakerige luidspreker als achtergrondbehang, is toch niet meer van deze tijd. Niet zelden heeft een uitvaart meer weg van een breugelkermis (59) [traditioneel volksfeest, veel eten en drinken] dan van een ingetogen solemniteit (60) [plechtigheid].

10. Zo bewees ik enkele jaren terug een oude kennis van mij de laatste eer. Deze kennis – laten we hem uit privacyoverwegingen (61) X (62) noemen – wilde van parcimonie (63) [cent – zuinigheid – parsimonie – simpel] nooit weten en serveerde bij leven al exquise gerechten van famille-roseserviesgoed (64) [Chinees porselein - famille rose]. Hij had in zijn testament bepaald dat zijn uitvaart een afspiegeling van zijn leven moest zijn – in allen gevalle (65) [denkbaar: in alle gevallen] mocht schraalhans geen keukenmeester zijn. Er werden dan ook uitsluitend gemillesimeerde (66) [ll – VD 2024 - bij dit dictee ook één l nog goedgerekend] (van datum voorzien/van beste kwaliteit) wijnen geserveerd, alle appellation(s) contrôlées (67) [znw. – mv. – herkomst gegarandeerd  ] (= A.C. (68) in afkorting - vgl. A.O.C.). Chateau migraines (69) [ver-NL’d – s uitspreken - begin zin] stonden op de zwarte lijst. Krethi en Plethi (70) [Jan en alleman], oftewel
Jut en Jul (71) [uitspraak 2 x uh, geen uu!], waren uitgenodigd en aan de gecopy-pastete (72) [plagiaat plegen] toespraken
(lees: hagiografieën) kwam geen eind. Het smörgåsbord (73)
[buffet met koude gerechten] bevatte onder andere sandwiches met
gravlax (74) [gravad lax, Zweeds gerecht], prosciutto (75)
[Italiaanse achterham] en blini’s met sevroega en troeboek (76) [kaviaar], de Indische variant. Ik zat naast een overvloedig met patchoeliolie (77) [erotiserend] besprenkelde vrouw wier echtgenoot, een droge hydroloog, de ene na de andere pauillac (78)
[bekende medocwijn] achteroversloeg. Ze sprak schande van het haast bacchantische afscheid, terwijl ze met een nat zeil [dronken] de pleiterik maakte (79) [ervandoor gaan]. De andere gasten heftten (80) [ww. heften = zuipen] nog tot in de kleine uurtjes.

11. De uitvaart verliep exact zoals mijn kennis die had geregisseerd. Zijn geest leefde voort in de harten van de mensen die van hem hielden en hij zou herinnerd worden als degene die hun had geleerd te genieten van het leven en niet het memento mori, maar het carpe vitam [geniet van het leven] bovenaan in het vaandel te voeren.

 

 

3554 Dictee donderdag 30-11-2023 (1) – dictee BeNeDictee Bussum 2023-12 √

Dictee – dictees [3554]

BeNeDictee 2023-12

De 80 genummerde woorden en woordgroepen moesten worden ingevuld.

Toelichting in blauw.

Canon (auteur: Herman Killens)

1. XA4, Xavier voor de vrienden, kijkt opgewekt naar de veelkleurige
¹ cosmos in de cockpit [plant dus!]. Hij gooit zijn laatste restje
² taybessenthee [rode vruchten] over de plant en rekt zich vol behagen uit. Het ³ lijdt geen twijfel: dit wordt eens te meer een routineklus. Ach, waar je ook komt, het is alles ⁴ toetmem [helemaal hetzelfde].

2. Met de handen losjes op het stuur manoeuvreert hij zijn ⁵ uap [unidentified aerial phenomenon] (voor de oudjes onder ons: dat is een ⁶ ufo) [unidentified flying object] ⁷ oerend hard langs talloze galaxieën en ⁸ supernovae [enkelvoud nova], voorbij de Belgische dwergster TRAPPIST-1, de ⁹ geplutode Pluto en de ¹⁰ planetoïdengordel. Noodgedwongen moet hij nog even ¹¹ halt houden aan een
¹² Martiaanse [van: Mars - martiaal = marziale = krijgshaftig] laadpaal, maar dan duikt hij onvervaard langs ¹³ Janneke Maan [kindertaal] naar het aardoppervlak, daarbij ¹⁴ ternauwernood een Chinese spionageballon ontwijkend.

3. Onze held stalt zijn ruimtetuig, een ¹⁵ bubbelgumroze [NL] soepterrine van ¹⁶ goliathformaat [heel groot], naast een vijver vol
¹⁷ canada- en nijlganzen. Hij plaatst zijn parkeerschijf en haalt vervolgens een verfrommeld papiertje uit zijn achterzak. Instructies van de big boss. Maar dan slaat hij krijtwit uit. Totaal ¹⁸ stupéfait [stomverbaasd] leest hij wat erop staat: ‘6 scharreleieren, een
¹⁹ broodje BLT [bacon, lettuce, tomato = spek, sla, tomaat], mayonaise, een ²⁰ saucisse de Boulogne [worst], twee pakjes
²¹ capellini [uitspraak èh, niet: ee - pasta] en een pot
²² vossenbessenconfituur’ [rode bosbessen].

4. Oeps, wat een ²³ coup de théâtre. Dat is potdorie het boodschappenlijstje van zijn ²⁴ chouke [verkleinwoord van chouchou]. De ²⁵ to do’s van de ²⁶ chief executive liggen dus nog thuis op de keukenkast. Een slordige honderdduizend lichtjaren van hier!

5. Wat nu? Gelukkig herinnert hij zich nog wel flarden van de
²⁷ gaapverwekkende ²⁸ [VD] powerpointpresentatie [toelichting GB: ook P...P… algemeen, c.q. specifiek van het programma PowerPoint] door enkele ²⁹ duurbetaalde consultants net voor zijn vertrek een paar weken geleden. Kort samengevat komt het ³⁰ erop neer dat zijn planeet Goebezig door de ³¹ zwaar geavanceerde technologische knowhow een kwantumsprong heeft gemaakt in de prestigieuze jaarlijkse ruimteranking. In de top drie moeten ze nu nog enkel de exoplaneten J-00-ST en @Ward voor zich dulden. Tot daar het goede nieuws.

6. Een ³² SWOT-analyse [strengths, weaknesses, opportunities, threats – sterkte-zwakteanalyse] wees namelijk uit dat een laag gerangschikt, nietig planeetje vol ³³ plebejische [onbeschaafd] creaturen vreemd genoeg iets bezit wat op zijn planeet ³⁴ the great Unknown [de/het grote onbekende] is: kunst. Zelfs rotstekeningen of pakweg de ³⁵ trechterbekercultuur zijn aan de Goebezigers helemaal voorbijgegaan. Daarom wordt XA4 ³⁶ eropuit gestuurd om 7 kunstobjecten uit evenveel categorieën mee te smokkelen van de aarde als studiemateriaal.

7. Kom op, niet treuzelen, denkt Xavier bij zichzelf. Dat zal hier eens rap in de ³⁷ sacoche [handtas, in de sacoche zijn = gelukt] zijn. Ook zonder dat stomme lijstje van de ³⁸ capo di capi [hoogste baas]. Als hij zich haast kan hij straks tijdens de terugtocht op de planeet Uranus nog even zalig neerstrijken op het terras van Au bout de l’univers voor een ³⁹ quisse [kwies, kippenboutje] van ⁴⁰ lombards [ook: lombaards, van Lombardisch – Lombardijs, Lombardije] hoen en penne [mv., buisjespasta] ⁴¹ all'arrabbiata [met arrabbiatasaus], twee van hun
⁴² huisspécialités. Welja, het moet niet altijd spacecake zijn.

8. Hij gooit ⁴³ de kont tegen de krib [weerspannige houding] en begint met veel ⁴⁴ assiduïteit [volharding – aciditeit = zuurheidsgraad] aan een ultrasnelle analyse op ⁴⁵ YouTube. Misschien niet honderd procent volgens de regels van de kunst, zoals hij bij zijn zoektocht naar componist Wagner tot zijn verrassing moet vaststellen. Hij wordt in het ⁴⁶ Oostblok namelijk onverhoeds met ⁴⁷ kalasjnikovs en
⁴⁸ bazooka’s aangevallen door … de Wagnergroep. Hij heeft er even de tentakels mee vol maar uiteindelijk schiet hij Jevgeni Prigozjin uit de lucht en verbant hij diens trawanten naar het ⁴⁹ Belarussische grondgebied. Ach, een klein kunstje voor een Goebeziger …

9. Hij besluit muziek even te parkeren en de focus in eerste instantie te richten op architectuur. De ⁵⁰ Taj Mahal past net niet in zijn ruimtecabine, maar op het ⁵¹ Apennijns Schiereiland vindt hij een toren die bij nader inzien toch niet volledig waterpas lijkt te staan. Maar ja, had je wat anders verwacht van deze simpele aardlingen? Hij duwt op een knop in zijn binnenzak en transmoleculeert de toren naar zijn ruimteschip.

10. In Firenze ondergaat een standbeeld van een adonis in adamskostuum hetzelfde lot. Niet meteen een topwerk, vindt hij, maar alla niet moeilijk doen. ⁵² N'importe quoi, deze jongen is gehaast.

11. Vervolgens hoort hij opzwepende klanken uit het Romeinse
⁵³ Coliseum [ook: Colosseum]. Helaba, zou dát nu muziek zijn? Nieuwsgierig neemt hij een kijkje in het amfitheater waar net een grootschalig concert plaatsvindt. Een duw op de knop en wat later
⁵⁴ rock-'n-rolt [znw. rock-’n-roll, ww. – ver-NL’d – rock-’n-rollen] hij geestdriftig mee op de klanken van Paint it black, Start me up en Ruby Tuesday. De bandleden van The Rolling Stones hebben niet eens gemerkt dat ze ⁵⁵ halje travalje [halsoverkop] hierheen werden getransmoleculeerd.

12. Dan is de volgende rubriek - theater - toch wel een heel stuk saaier. Neen, hij weet het zeker, ⁵⁶ tonelisten [toneelspeler] wil hij absoluut niet in zijn ruimtecapsule. Dan kan hij beter zelf wat klassieke
⁵⁷ Shakespearecitaten uit het hoofd leren. Oefening baart kunst. Hij declameert ze hardop in de nauwe steegjes van de Arteveldestad waar hij nu is aangekomen.

13. To be or not to be. ⁵⁸ Something is rotten in the State of Denmark. A horse! A horse! My kingdom for a horse! ⁵⁹ Iene miene mutte …

14. Die ⁶⁰ inside joke [alleen begrijpelijk voor ingewijden] zullen ze op zijn planeet niet ⁶¹ doorhebben, dat weet ie zeker.

15. In de rubriek mode gaat hij bij wegwerkzaamheden in de buurt voor nog meer laaghangend fruit, in de vorm van een poster van een
⁶² it-girl [die heeft ‘het’] in een ⁶³ ieniemieniemini-jurkje. Welja, die
⁶⁴ Bob de Bouwer [figuur uit tekenfilm] met zijn
⁶⁵ bouwvakkersdecolleté zal de foto wel niet missen in zijn kleedhokje dat toch al ⁶⁶ volhangt met, nu ja, kunstportretten.

16. En dan valt een van zijn scherpe ⁶⁷ jakob-evertsenogen [groot, uitpuilend] op een valse wand langs een zijmuur van de
Sint-Baafskathedraal. Daarin vindt hij een groot eikenhouten paneel, gewikkeld in een grijs doek. Hé, is dat niet dat retabel van de gebroeders ⁶⁸ Van Eyck, van de school van de (what’s in a name, denkt hij) ⁶⁹ Vlaamse primitieven, waar de halve natie al bijna een eeuw naar op zoek is? Hoera, ikke gevonden …

17. Hij wandelt ⁷⁰ à son aise [op zijn gemak] terug naar zijn ruimtetuig met het paneel en de afbeelding onder zijn tentakels. Daar stelt hij vast dat de muziek abrupt is gestopt. Hij zet de kunstwerken tegen het trapje en gaat binnen snel op onderzoek uit. En zo ziet hij hoe Mick Jagger, Keith Richards en Ron Wood verwoed naar adem happen. ‘Wel, heb je ooit’, moppert Xavier. ‘Door te veel ⁷¹ drank en tranq [tranquillizer als drug] zitten we nu zonder klank!’

18. Vanaf dan loopt alles grondig mis. Net als hij de beademingstoestellen uit het ruim wil halen struikelt hij over een rondslingerende ⁷² wahwahgitaar en botst daardoor tegen de
⁷³ scheve toren van Pisa. Die wankelt en slaat vervolgens te pletter op de ⁷⁴ David van Michelangelo. De vloer is nu bezaaid met eeuwenoude stukjes kunst en cultuur.

19. En de ellende is nog niet voorbij. Door de enorme luchtverplaatsing waait de poster spoorloos weg. En dan stelt hij vast dat een
⁷⁵ pickpocket [zakkenroller] met weinig goedertieren er met het schilderij vandoor is. ‘Help, houd de dief, de Rechtvaardige Rechters zijn gestolen!’ XA4 is helemaal van ‘t ⁷⁶ Lam Gods [verbijsterd] geslagen. Zo erg dat hij zich niks meer herinnert van de toneelteksten. Op die ‘tien pond grutten’ na natuurlijk …

20. Maar als gepatenteerde plan- en ⁷⁷ karottentrekker [lijntrekker] heeft hij meteen een, naar zijn eigen bescheiden mening, geniale inval. Eerst transmoleculeert hij de Stones en de stenen terug naar hun oorspronkelijke plek en maakt dan een spectaculaire duikvlucht boven de Gooise Meren. Waarna hij meteen de terugtocht naar zijn verre heimat kan starten. Zijn missie is namelijk op-en-top geslaagd. Een
⁷⁸ eclatant [schitterend, opzienbarend] succes zonder weerga. Wat een royale buit! Hij zwaait triomfantelijk met enkele ⁷⁹ volgetypte A4’tjes.

21. ‘Jammer voor die zes andere kunstwerken, maar met deze absolute topliteratuur zal ik gegarandeerd ⁸⁰ douze points scoren op het thuisfront!’, jubelt hij.

22. Epiloog. In Bussum zoekt Bert zich intussen suf naar zijn dicteetekst voor die dag …

 

 

3553 Dictee woensdag 29-11-2023 (3) - Dicteequiz Onze Taal november 2023 OPGAVE √

Dictee – dictees [3553]

Dicteequiz Onze Taal november 2023

In deze 9 zinnen moest je 50 x kiezen bij een meerkeuzevraag. De alternatieven stonden tussen accolades {...}, de juiste keuze is vet gemaakt. Hier verwijderd! Alleen de opgave.

De oplossing vind je in 3552!

1. Een { F16-piloot / F 16-piloot / F-16-piloot } en een { Costa-Ricaanse / Costa Ricaanse / Costaricaanse } { Adonis / adonis } met { O-benen / o-benen }, die al een tijdje { daten / datten / dateten }, werden met weinig { égards / egards } behandeld bij de { soapoli / soa-poli }.

2. n een { Curaçao's / Curaçaoos / Curaçaos } { grand hotel / grand hôtel } nuttigden Joyce en { Joyce’ / Joyce / Joyce's / Joyces } { coäuteur / coauteur / co-auteur } een { tosti'tje / tostitje / tostietje } met { filet americain / filet américain / filé americain / filé américain } en een glas { bordeaux / Bordeaux }.

3. Ze lachten om het { potjeslatijn / potjes-Latijn / Potjeslatijn } van een docent die { super-gemotiveerd / supergemotiveerd / super gemotiveerd } de werking van het { AED-apparaat / aed-apparaat } demonstreerde.

4. Een { oer-Hollandse / Oerhollandse / oerhollandse } { musicienne / musiciënne } zag er niet { tegen op / tegenop} om te schreeuwen: ‘Wat een { pokkeherrie / pokkenherrie } maken die
{ 78toerenplaten / 78-toerenplaten / 78 toerenplaten }! { Dóe / Dóé } er iets aan!’

5. Na de { tai-chi-les / taichi-les / tai-chiles / tai chi-les } wilde een { pietje-precies / pietje precies / Pietje-precies / Pietje precies } bij zijn { protegé / protégé } in het { gevlij / gevlei } komen door hem een { sherrietje / sherrytje / sherry’tje } aan te bieden.

6. De vader van het { middenklasse gezin / middenklassegezin / middenklassengezin } schreef { quasiboos / quasi-boos } op de { opgavenstrook / opgavestrook } dat de kans { fiftyfifty / fifty-fifty } was dat de { shetlander / Shetlander } van de kinderboerderij zijn kind zou bijten.

7. De kok { wijdde / wijde / weidde / weide } na het { praktikum / prakticum / practicum } een { A4-tje / A4’tje / A4tje } aan de { paëlla / paella } met { cranberries / cranberry’s } uit de { combi-oven / combioven }, een { opzichzelfstaand / op zichzelf staand / opzichzelf staand } experiment.

8. Als je anderen { bevoogt / bevoogdt / bevoogd } terwijl ze { gelijkop gaan / gelijk op gaan / gelijkopgaan }, { puntenloos / punteloos } eindigen of in de { winning mood / winningmood } zijn, wordt je bericht niet snel { geliket / geliked }.

9. Hoe { behoud / behoudt } je familie een zonnig humeur als { moeder Natuur / Moeder Natuur / moeder natuur } { zometeen / zo meteen } een { buiig / buiïg } weekend { hier naartoe / hier naar toe / hiernaartoe } stuurt?

 

3552 Dictee woensdag 29-11-2023 (2) – dictee Dicteequiz Onze Taal november 2023 OPLOSSING √

Dictee – dictees [3552]

Dicteequiz Onze Taal november 2023

In deze 9 zinnen moest je 50 x kiezen bij een meerkeuzevraag. De alternatieven stonden tussen accolades {...}, de juiste keuze is vet gemaakt.

Je kunt eventueel de tekst met ‘alles selecteren’, vet maken en dat weer voor het hele geselecteerde bestand annuleren, om de oorspronkelijke opgave reconstrueren!

De opgave zó staat ook in 3553!

Veel wit hieronder, dan zie je de oplossing nog niet!

---------------------------------------------------------------

1. Een { F16-piloot / F 16-piloot / F-16-piloot } en een { Costa-Ricaanse / Costa Ricaanse / Costaricaanse } { Adonis / adonis } met { O-benen / o-benen }, die al een tijdje { daten / datten / dateten }, werden met weinig { égards / egards } behandeld bij de { soapoli / soa-poli }.

2. n een { Curaçao's / Curaçaoos / Curaçaos } { grand hotel / grand hôtel } nuttigden Joyce en { Joyce’ / Joyce / Joyce's / Joyces } { coäuteur / coauteur / co-auteur } een { tosti'tje / tostitje / tostietje } met { filet americain / filet américain / filé americain / filé américain } en een glas { bordeaux / Bordeaux }.

3. Ze lachten om het { potjeslatijn / potjes-Latijn / Potjeslatijn } van een docent die { super-gemotiveerd / supergemotiveerd / super gemotiveerd } de werking van het { AED-apparaat / aed-apparaat } demonstreerde.

4. Een { oer-Hollandse / Oerhollandse / oerhollandse } { musicienne / musiciënne } zag er niet { tegen op / tegenop} om te schreeuwen: ‘Wat een { pokkeherrie / pokkenherrie } maken die
{ 78toerenplaten / 78-toerenplaten / 78 toerenplaten }! { Dóe / Dóé } er iets aan!’

5. Na de { tai-chi-les / taichi-les / tai-chiles / tai chi-les } wilde een { pietje-precies / pietje precies / Pietje-precies / Pietje precies } bij zijn { protegé / protégé } in het { gevlij / gevlei } komen door hem een { sherrietje / sherrytje / sherry’tje } aan te bieden.

6. De vader van het { middenklasse gezin / middenklassegezin / middenklassengezin } schreef { quasiboos / quasi-boos } op de { opgavenstrook / opgavestrook } dat de kans { fiftyfifty / fifty-fifty } was dat de { shetlander / Shetlander } van de kinderboerderij zijn kind zou bijten.

7. De kok { wijdde / wijde / weidde / weide } na het { praktikum / prakticum / practicum } een { A4-tje / A4’tje / A4tje } aan de { paëlla / paella } met { cranberries / cranberry’s } uit de { combi-oven / combioven }, een { opzichzelfstaand / op zichzelf staand / opzichzelf staand } experiment.

8. Als je anderen { bevoogt / bevoogdt / bevoogd } terwijl ze { gelijkop gaan / gelijk op gaan / gelijkopgaan }, { puntenloos / punteloos } eindigen of in de { winning mood / winningmood } zijn, wordt je bericht niet snel { geliket / geliked }.

9. Hoe { behoud / behoudt } je familie een zonnig humeur als { moeder Natuur / Moeder Natuur / moeder natuur } { zometeen / zo meteen } een { buiig / buiïg } weekend { hier naartoe / hier naar toe / hiernaartoe } stuurt? 

 

 

 

3551 Dictee woensdag 29-11-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1137) √

Dictee – dictees [3551]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee oktober 2023 (1), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1137)

Dit is voorlopig het laatste Dictee van de dag. Onregelmatig zullen er nog wel nieuwe Oefendictees, tevens Dictee van de dag verschijnen!

Oefendictee oktober 2023 (1)

1. Needlespiking is iemand ongevraagd illegaal drogeren [met spuit]. Hij ging weg, dat is o.v.t., onvoltooid verleden tijd. Een biljard is duizend biljoen [vgl. biljarten]. De ossobuco is een Italiaans gerecht. Onchocerciasis is rivierblindheid. Met pho wordt Vietnamese bouillon bedoeld. Lastige dicteewoorden: toetmem en (van) komsa. Een steven is een kerstbrood (ook: sint-nicolaasgebak). Vergelijk Sint-Steven, dat is tweede kerstdag. De Achtersteven is een sterrenbeeld en versteven is verstijfd (van de kou). Op 15-10-2023 nieuwe update oVD geconstateerd: 395.000 treffers (was: 394.866). Hij begreep er geen jota van dat een iota een sterk bindmiddel is, gemaakt uit algen. Het IOO is in NL het Instituut voor Onderzoek van Overheidsuitgaven. Een acrostichon gaat over beginletters, een telestichon over eindletters en een mesostichon over middelste lettergrepen. Een adjunct-chef is een souschef.

2. Je kunt het rustig aan doen met de lamp aandoen. Een preetje is een soldij, maar ook de verkleinvorm van een pre [pluspunt, voorkeur, voorrang]. De engelse groet(enis) is het Ave Maria (naam gebed). Dat kost je dan vijf barki’s [bankbiljet 100 euro]. Dit is geen bijdetijdse, maar uit-de-tijdse [niet in wdb.] opvatting. Het zijn de Cito’ers die de
Cito-toetsen maken. Met *coupe* alleen coupe (snit, haarsnit, coupenaad), coupe-file (voorrangskaart) en coupe soleil [kapsel met plukjes geblondeerd haar). Verder dus alles met *coup*! Hij leed niet aan cvs [GB, chronischevermoeidheidssyndroom – VD: CVS – ook: ME = myalgische encefalomyelitis], maar kreeg een CVA, een cerebrovasculair accident (beroerte).

3. Ik strijk en zet thee. Dat doe ik strijk-en-zet. Een cherub is een cherubijn. Een van de engelenkoren zijn de Engelen. Een p.eo. is een professor extraordinarius, een buitengewoon hoogleraar. De meltemi(a) is een krachtige koude noordenwind in de Egeïsche Zee. Een egbtl is een extra gesloten beveiligde toezichthoudende locatie = een gesloten azc voor overlast veroorzakende of strafbare feiten plegende asielzoekers. Was die gin-fizz voor u, of waren dat die twee gin-fizz? Volgens mij spreekt die bekakte vent Plathagois. VD heeft gros de Naples en gros de Tours nu gelijkgetrokken met façon de Venise [geen streepjes meer].

4. Het is ins en outs, maar naast ups-and-downs heb je ook ups en downs. A.D. is anno Domini (in het jaar des/onzes Heren) en B.C. is before Christ. Verder hebben we nog voor Christus (v.C. of v.Chr.) en na Christus (n.C. of n.Chr.). Ik vind zelf dat ik een jan-draag-an [kan niet zelfstandig werken] ben. Een kartuize is een kartuizerklooster (met kartuizer( )monniken – VD = kartuizers, kartuizer( )nonnen – VD = kartuizerinnen en een kartuizer kat). Kartuizerpoeder is minerale kermes [rode kleurstof]. Een certosa of chartreuse is een kartuizerklooster. Certosina, inlegwerk in geometrische vormen, werd daar vervaardigd. Doctor Extaticus is Dionysius de Kartuizer, Jan van Ruusbroec. Een kartuizeranjelier is een veldanjelier. De orde is O.Carth., achter een naam staat o.carth. (lid van de orde). Kartonnage, schrijf dat goed.

5. Hij werkt in de karton(industrie). Een chewinggumkauwer is een kauwgek (en een kaugek een vogel, een grote stern). Een vliegende kiep is ook keeper. Een Chinees klokje, dat is een forsythia en een foks, dat is een fuchsia. Een kenau is genoemd naar Kenau Simonsdochter Hasselaar (Beleg van Haarlem, 1572/3). De Kerkelijke Staat was voorloper van de Vaticaanse Staat, Vaticaanstad. Dat is de kif(t) [ruzie, afgunst]. We gaan een kingsize bed kopen. Een TIA is een transient ischaemic attack [voorbijgaande aanval door een ontregelde bloedtoevoer naar de hersenen (vaak als voorbode van een beroerte)]. In het Nederlands is ischemie plaatselijke bloedeloosheid (bnw. ischemisch). Deze kleerkast [klerenkast, grote, onbehouwen persoon] heet gewoonlijk een jerommeke.

6. De KM is de Koninklijke Marine, het KMarns is het Korps Mariniers en KMar is de Koninklijke Marechaussee. Cocaïne heeft veel synoniemen: = basterdsuiker, coca, coke, marcheerpoeder, sneeuw, suiker, witte sloper, witte suiker, coco en in junkietaal ook: snow, sos en sosa. Een SOS uitzenden staat voor Save Our Souls (in morse: kort, kort, kort – lang, lang, lang – kort, kort, kort oftewel … --- …). De sofrologie [ontspanningstechniek] lijkt op yoga. Cadaverine, lijkengif, heeft van alles met kadavers te maken. En perinde ac si cadaver = als een lijk, vergelijk kadaverdiscipline. Een jehova is een Jehova’s getuige, getuige van Jehova. Een kiur is een uitgestorven reuzenvogel van Madagaskar, een kiyu is een leerlingengraad bij budo. Een macron (–) staat boven een letter.

7. Een makron, makroon of makaron kun je eten. Een kauw [vogel] kan in een kouw (kooi) zitten, omgekeerd niet! Een mardijker is in Indië een oorspronkelijk van buiten de Indonesische archipel aldaar ingevoerde en later vrijgemaakte slaaf. Caffè latte is koffie, chai latte is thee en çay is Turkse thee. Wat is orthografisch het verschil tussen een lomschool [letterwoord] en een mok-school [initiaalwoord – afkorting m.o.k.]? Die limbo’s [Limburger] zijn van lotje getikt. De NASA is de National Aeronautics and Space Administration [VS]. Dat is een bastaardvloek: nondeknetter. De onmogelijkheid om iets te doen: non possumus. Wanneer schrijf je onjoods en wanneer on-Joods (ook andersom)? Met *geant [VD, rest dus *gant]: sergeant, (à)pas de géant, arbitrageant, obligeant, changeant en exigeant. GB verder niet.

8. De woorden ‘onus’ [last] en mv. ‘onera’ hebben weinig van doen met ‘oneirisch’ [droom]. Onverrichter zake keerden we huiswaarts. Zou hij een snip(per) of borrel ophebben ofwel een snip aan hebben? De ossi’s en de wessi’s moet je niet verwarren met de aussies. Op nieuwjaarsdag vieren we Nieuwjaar. Met Gods Woord wordt het Woord Gods, de Bijbel bedoeld. Een godswoord is een woord van God, een goddelijke uitspraak, een Bijbeltekst. Dat is een typisch parisianisme. Er is kajapoetih- en patchoeliolie. Bij een PET-scan moet je denken aan positron emission tomography. Het peronisme verwijst naar Péron. Een teragram (Tg – groot) en een picogram (pg – klein), dat scheelt 24 nullen (een factor 10^+24)! Dat pietje-ongeduld en die janongeluk mochten elkaar wel.

 

 

3550 Dictee dinsdag 28-11-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1136) √

Dictee – dictees [3550]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee augustus 2023 (4), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1136)

Oefendictee augustus 2023 (4)

1. De scilla [lelieachtig bolgewas] viel – zeg maar – van Scylla in Charybdis [van de regen in de drup]. Victis honos: eer aan de overwonnenen! Je schrijft wiegelied (van ww.) en wiegendood (van znw.). De carica [plant] is nauw verwant aan de papaja [in het melksap ervan zit papaïne], de meloenboom. Ik ben hem/de prijsuitreiking misgelopen. Hij heeft zich mislopen (verkeerde weg genomen). Ook in alt-A-hypotheek staat ‘alt’ voor ‘alternative’. Onze vakantie gaat naar Achtertuinië, Balkonië, Environs-la-Maison, Rundumhausen,
Tous-de-Lou, Tuinesië of Coté-de-Jardin [thuisvakantie]. Een zekere katoenen meubelstof heet coteline. Deze Jakoba [meisjesnaam] heeft haar ware jakob (ook: adam, jozef of rechte jozef) gevonden. Over die truis [hier: kledingstuk] wijdheid kun je twisten.

2. De wijd openstaande deuren stonden wijdopen. Een kasla is nu eenmaal geen kassla. Gezocht op ‘cote’ in VD (de Côte d’Azur staat er niet in): côte = 1) verhouding tussen inleg en uitkering bij winst, 2) heuvel als hindernis in een wielerwedstrijd, CI = Côte d’Ivoire (Ivoorkust, internet ci), côte à l’os = côte de boeuf = ribstuk met been, entrecote (+ je = lapje vlees, m.n. rundvlees, met een randje vet, gesneden uit het (tussen)ribstuk ), gamay: wijnstok of wijn uit de Côte d’Or, goed gequoteerd = goed aangeschreven staan (uit het Frans …), keutel (van het Middelnederlandse cote), keuter(boer) [idem] en nevens = niet op het juiste punt (leenvertaling van: à côté de). Heeft zij het westnijlvirus (West-Nijldistrict Oeganda) opgelopen? Een haboob is een hevige zandstorm (Arabisch). Een hacendero bezit een haciënda [landgoed, farm, veeteeltbedrijf].

3. Het oginoïsme is een zekere vorm van periodieke onthouding (volgens Ogino – als voorbehoedmiddel). Een ogivale stijl is een spitsbogenstijl. Boven de g van Erdogan (VD) hoort eigenlijk een boogje (naam: breve, staat zelfs in VD). Om die ğ te typen kun je dat teken (zoals ik hier) van internet kopiëren of in Word terecht bij ‘Invoegen, Symbolen, Meer symbolen’ (maar zelf heb ik Libre en geen Word …). Een guimauve is een madonnasnoepje. De Guimardstraat is de straat in Brussel waaraan o.m. het gebouw van Katholiek Onderwijs Vlaanderen ligt (metonymisch ook voor het katholiek onderwijs in Vlaanderen). Dit is niet voor God en klein Pierke [Jan en alleman] bedoeld. Jazeker: muesli schrijf je echt zonder trema/umlaut. Een abside is een apsis, vgl. een absidiool [nis of uitbouw kerk].

4. De apenpokken, dat zijn de mpox (mv.), de monkeypox. De mmk is de magnetomotorische kracht en de MMK de kyat [tsjaht], de munt van Myanmar. Ik kan niet wachten op de Heilige Salarius, sint-salarius, de salarisdag. Hij bracht een supremum vale, een laatste vaarwel. Met hrm wordt humanresourcesmanagement aangeduid, ook
hr-manager/ment, vgl. hr-ketel (hoogrendementsketel, hoog rendement). De HRK is de kuna, de vroegere munteenheid van Kroatië. De EPS is historisch de Europese Politieke Samenwerking. Zou Fo of Fohi, die Chinese Boeddha, ook pho (uitspraak: fuh of foo – Vietnamese bouillon) lusten? Ad finem is tot het einde, ad extremum virium is met uiterste krachtsinspanning.

5. Het Lagerhuis is het House of Commons, het Hogerhuis het House of Lords. Als dicteefanaat ben ik epris van het corrigeren van méprises [vergissingen] in het schrijven van woorden zoals ‘eblouissant’ [schitterend, betoverend]. De stof lysine [een aminozuur] geven we aan met Lys of K. Een nietsnut, dat is een non-valeur. Een ascus (mv. asci) is een cel waarin bij de zakjeszwammen de geslachtelijke sporen gevormd worden. Vitamine K is naftochinon. Een mochaccino is een veredelde cappuccino [met chocolade(siroop)]. Een lomschool [lohm – leer- en opvoedingsmoeilijkheden] is nu eenmaal geen mok-school [èh-moo-kaa – moeilijk opvoedbare kinderen – afkorting m.o.k. – VD: moet dat niet zonder punten? – Kennelijk niet]. Die müller-thurgau [Duitse wijn] smaakte heerlijk. Een meneertje koekepeertje is een onhandig persoon. Waar is dat pampier [papier] gebleven? De VA is de voltampère. Met 220 V (volt) kun je een 220V-aansluiting (220 voltaansluiting) maken.

6. Sartre: l’enfer, c’est les Autres [alleen als citaat uit Sartres ‘Huis clos’. VD 2023: als gevleugeld woord zou ik ‘autres’ schrijven; de contactpersoon bij VD overigens ook!]. De wedstrijd ging gelijk op, het was een gelijkopgaande wedstrijd. In een BEST-tas stop je boeken, elektrische spullen, speelgoed en textiel. Weet je nog dat we toen bijeenwaren? De verzouten soep werd in de verzoute rivier gegooid. Je kunt de mist ingaan, de dieperik in gaan en de bietenberg opgaan. Je zult maar erop uit zijn om rijk te worden. GB: erop aan kunnen (VD: eropaan kunnen). Eraan toe zijn heeft veel weg van eraan toekomen [beide GB, VD]. Ik wil ervan af zijn, of hij toen ervandoor gegaan is. Is er verband tussen een fenocryst (voorkristal) en cristallitis [enige met c, ontsteking van de ooglens]. Nee, dus!

7. Hij was ontegenzeggelijk ongezeglijk. Een half-Jood zal wel zoiets zijn als een vader-Jood. Die schrijfster is hors catégorie, zij is van de buitencategorie. Je weet het: huipen [enk.: huib = ruwe volksman] zijn huibens. Deze macha meid (machameid) drinkt graag matcha (zekere thee). Onheil over iets afroepen is jinxen. Allemaal erg lastig: BE kortverhaal en kortgeding, NL kort verhaal en kort geding. Was hij in goeden of in slechten doen? Krijg nou het leblam, het lebbes, het leplazarus [uitdrukking van verbazing]. De service à la française gebeurt ineens, de service à russe per gang [bij de bediening aan tafel]. De charlotte russe is roomijspudding (met biscuits), de lait russe (BE) koffie verkeerd en de montagne-russe is vanillevla (met biscuits). Een hebbeding is een wannahave of een must-have. Bnw. nice to have [leuk om te hebben, niet noodzakelijk] en need to have [onontbeerlijk, absoluut noodzakelijk] zijn antoniem.

8. De ossaart (kwelgeest) werd gepaaid met een kassaart (spekpannenkoek). De postbus, de post office box wordt afgekort tot PO Box. De presens is de tegenwoordige tijd = de historisch presens = de praesens historicum. De status praesens (praes.) is de medische toestand. Met praesens absens (bijw.) ben je verstrooid. Tasmannen, taslieden of taslui zijn de oudste kaasdragers op de kaasmarkt. Bedoel je rondwaren, dat hij rondwaarde? VD heeft Saoedi-Arabië, GB ook nog Saudi-Arabië. Let op: wozoco = woon-zorgcomplex in NL en wzc = woonzorgcomplex in BE! Het melkproduct umer zit tussen yoghurt en kwark in. Naast wiiitis had hij ook nog een wiiknie. Laten we de man X noemen. Over X’ verwanten weten we niet veel. Het mv. van wouwou (zilvergibbon) is wouwouen/s.