2781 Dictee dinsdag 28-06-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (618) √

Dictee – dictees [2781]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 239, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (618)

1. Het hylozoïsme is een monistische leer van de oude Ionische [hoofdletter I!] filosofen [alle stof leeft en alle leven is aan stof gebonden]. Zij won de achtste finale en de kwartfinale, maar verloor de halve finale. De apicultuur is de bijenteelt. Hij zag dat ik haar vasthad en vasthield. Op Koninginnedag gingen we apies kijken. Ons eerste team, onze A-ploeg, heeft gewonnen. De lomperd benadrukte het met veel aplomb. In Nederland is een apo [aa-poo] een arbeidsplaatsenovereenkomst. Als je eind voor einde zegt is dat een apocope (dat woord heeft 3 meervoudsvormen volgens VD, volgens GB echter niet die op n – 2021 wel!). De apokoinou is een zinsconstructie waarin een woord of een woordgroep tegelijkertijd deel uitmaakt van twee syntactische verbanden. De trui was antracietkleurig.

2. Een ap [aa-pee] is de anus praeternaturalis, een kunstmatige uitgang. De chirurg bracht al veel ap's aan. Een apc'tje [aa-pee-see] bevat acetosal, fenacetine (vroeger met 'ph'!) en cafeïne. Hij kreeg er een in het café. Wat hebben apenjaren en apenstaarten, dat apegapen, apekool, apelazarus, apetrots, apezat en apezuur niet hebben? Zij hield à peu près (ongeveer) dertig katten. Laten we maar verdergaan en verder werken. Approaches zijn slagen in de richting van de green bij het golfen, een approche was een loopgraaf. Hier was geen approuvement (approbatie) van de bisschop voor nodig. De apraxie is het onvermogen tot het uitvoeren van doelgerichte bewegingen. Het is 'take it or leave it', 'à prendre ou à laisser' (graag of helemaal – geel zei mijn opa – niet – ik denk: van geheel). In 1853 keerde de protestantse Aprilbeweging zich tegen het herstel van de bisschoppelijke hiërarchie in Nederland.

3. Après coup (achteraf beschouwd) had de aftersun (de après-soleil) na het après-skiën niet goed gewerkt, après tout (alles welbeschouwd, after all). Een apso is een Tibetaanse leeuwhondje. De apsis (abside) is de halfronde of veelhoekige uitbouw van het kerkkoor. Waarom schrijf je het meervoud als a priori's, maar het adjectief als a-prioristisch? Bij het a prima vista (op het eerste gezicht, van het blad af) zingen raakte ze van haar à propos. Zijn afgezette pink werd op aqua fortis (sterkwater) [aaneen!] gezet. Ogen reinigen doe je (maar één keer – althans steriel) met (hetzelfde) aqua destillata. Je bent bij mij apud novercam queri (aan het verkeerde adres), dat had je al a puero (van kindsbeen af, van jongs af aan) kunnen weten.

4. Een aquarist houdt zich bezig met zijn aquarium, een aquarellist met zijn aquarellen. De Waterman (Aquarius) staat in de dierenriem. Aqua vitae is brandewijn, aquavit is aguardiente (eau de vie), een Scandinavische sterkedrank (GB in toelichting ook wel: sterke drank), gedistilleerd uit graan en aardappelen. Zie daar, die arabeskenversiering! A quoi bon (cui bono, waar is dat goed voor)? Het ging mis, à qui la faute (wiens schuld is het), die van Kemkers of die van Kramer (OS 2010)? De arabinose is een monosacharide met aldopentosestructuur, waarvan in de natuur beide enantiomeren, D- en L-arabinose, voorkomen (bent u er nog?). Arabia felix is het schiereiland Arabië, Arabia petraea is het gebied van de Sinaï. Een araucaria is een apenboom.

5. De aravot (van de beekwilg) worden gebruikt met Soekot. Arbeid adelt, maar adel arbeidt niet. De adv [aa-dee-vee] is de arbeidsduurverkorting (zie ook: atv – t = tijd). De arbiter elegantiarum (arbiter elegantiae, elegantiarum arbiter, elegantiae arbiter; het meervoud van de eerstgenoemde vorm met arbiter is arbitri) is de persoon die de toon aangeeft in mondaine kringen. Hij was op het feest tevens de arbiter bibendi (feestleider, meester van het drinkgelag). Het Belgische Arbitragehof ziet vooral toe op het juist uitoefenen van bevoegdheden. Waar is het Permanent Hof van Arbitrage (van Internationale Justitie) gevestigd? Paste de arboarts de Arbowet correct toe? In Nederland kende de arbvo [letterwoord] arbvonummers [van: arbeidsvoorziening] toe. Daarmee was je ingeschreven bij de RBA [èhr-bee-jaa], het Regionaal Bestuur voor de Arbeidsvoorziening. Het ARC [aa-èhr-see] is het aids related complex (ziekteverschijnselen bij aids). Een arcadia, een herdersroman, beschrijft het land van onschuld en vrede (Arcadia, Arcadië op de Peloponnesus). De arcana coelestia zijn de hemelse geheimen, de arcana imperii de staatsgeheimen en de arcana sacra de heilige mysteries. Een arc de triomphe (meervoud: arcs) is een triomfboog.

6. Een archeopteryx is een vogelsoort uit het juratijdperk. Kom je in de Bijbelse archeologie ook archeo- en neofyten (oude en nieuwe cultuurplanten) tegen? De archiefrat [wetenschapper die veel in de archieven zit] brengt geen besmettelijke ziekten over. Vakantie, à ravir (verrukkelijk)! Een arbitrageant doet soms in wissels, maar een
valuta-arbitrageant weer niet. Archonten waren overheidspersonen in het oude Athene. Gewezen archonten vormden het hoogste gerechtshof in het oude Athene, de areopagus. Stelt de Arctische (boreale) flora en fauna in de buurt van de Arctische cirkel nog wat voor? Ouderdom leidt tot en de oudere lijdt aan de arcus senilis, een kring om de pupil van het oog. Een ardenner behoort tot een ras van kleine Belgische trekpaarden. Bij het ARDS [aa-dee-jèh-rèhs] (adult respiratory distress syndrome) zijn je longblaasjes beschadigd. De amante (minnares) sprak ardentia verba (vurige, hartstochtelijke woorden). Is chorologie echt hetzelfde als areaalkunde [betreft aardoppervlak]?

7. De toenmalige plaatsgenoten van Vincent van Gogh heetten Arelaten (kwamen dus uit Arles). De Arend is een sterrenbeeld aan de rand van de Melkweg. De aretijnse lettergrepen als 'ut' hebben we aan Guido van Arezzo te danken. Het argent comptant (kasgeld) was ontoereikend. De ARGO [letterwoord] is in België de Autonome Raad voor het Gemeenschapsonderwijs. Een argumentum ad rem raakt de zaak zelf, in tegenstelling tot een argument ad hominem (dat is op de man af). Wie wordt graag met argusogen bespied? In een aride [droog, dor] klimaat heerst ariditeit. De ariary is de munteenheid van Madagaskar [symbool: MGA]. Argyrie is zilververgiftiging.

8. Een arietta (ariëtte) is een kleine aria. De aristolochia is de pijpbloem. Een aristoteliaanse is een peripatetica. Aritmetica is rekenkunde. Een armen-en-benenboot is een schip met een lading rondhout. De armenocide is een vergeten genocide. De armes parlantes zijn een familiewapen waarvan de voorstelling zinspeelt op de familienaam, bijvoorbeeld een os voor Van Os. In een armidatuin, een tuin van Armida, kun je toveren. De aron hakodesj is de heilige ark in de synagoge, een kast waarin zich de thorarollen bevinden. De aronskelk heeft nog een andere schrijfwijze, althans volgens van Dale [aäronskelk], de aronsbaard niet. De aronsstaf (niet meer in VD) is de koningskaars.

9. Hij luisterde arrectis auribus, met gespitste oren. Bij het schermen is een arrêt een tegenaanval. Arrivederci Roma, tot ziens Rome! Zij verwarde – ze kende immers geen Latijn – de ars antiqua (Franse polyfone muziek uit de dertiende eeuw) met de ars amandi, de liefdeskunst. Arsenicumkies [zilverwit tot staalgrijs mineraal] is mispickel, arseniet is het zout van arsenigzuur. De art-brutvoorwerpen (van primitieve of pseudoprimitieve kunst – art brut) passen niet bij de art deco. Het gebouw heette 'Arti et amicitiae': aan kunst en vriendschap gewijd. De kunstmatige intelligentie [ki], de artificial intelligence, kort je af met AI, net als Amnesty International. Wat was zij à rebours, tegendraads (averechts). Die brief werd a remotis (terzijde, apart) gelegd. Arma Christi zijn rooms-katholieke passiewerktuigen. De arni is de waterbuffel en de arnica is de wolverlei (het valkruid). Een arrière-goût is een onaangename bijsmaak, een arrière-pensée een (verzwegen) bijgedachte.

10. Die arthuristica verslindt Arthurromans. Kijk daar, een artist's impression van de wolkenkrabber, de skyscraper. Is een artium liberalium magister [meester in de vrije kunsten] een art-nouveaukunstenaar (in een art-decotijdperk – art nouveau en art deco)? Is de art pompier [salonschilderkunst van ca. 1870-1915] hetzelfde als de artprint [met computer gemaakte prent]? Artrose is gewrichtsslijtage. Met de afko artt. [voluit uitspreken] kort je 'artikelen' af. Een florin is de Arubagulden, de munteenheid aldaar. Een arve (naam afkomstig uit het Zwitsers-Duits) is een alpenden. Een aryballus is een oliekruik, het aryl een organisch-chemische groep en het aryn een kortlevende aromatische verbinding. 'Wie van as is, was' (V. Vroomkoning). Tefra is vulkanische as. Ja, toen het te laat was, was hij de sadder-and-wiser (sadder-but-wiser) persoon. Wil je mij asap [acroniem, letterwoord – as soon as possible] doen weten of de asam echt een tamarinde is [ook: assem, asem]? Blauw asbest is crocidoliet, bruin asbest amosiet en wit asbest chrysotiel. Asbestkanker heet ook wel diffuus mesothelioom. Een ascaride is een spoelworm.

11. Een asdicinstallatie (anti-submarine detection and investigation committee) vind je op onderzeeboten. Het ascocarp (antoniem: basidiocarp) is het vruchtlichaam van de zakjeszwammen, genoemd naar de ascus, de cel waarin bij de zakjeszwammen (ascomyceten) de geslachtelijke sporen gevormd worden. De ascotstijl is een glamoureuze Britse kledingstijl. Ascites is buikwaterzucht. Wat hebben astrologische ascendanten [dierenriem bij tijdstip van geboorte] met ascendenten [verwanten in neergaande lijn] te maken? Sacharase is een enzym om rietsuiker te splitsen in fructose en glucose. Tryptase (sub lemma ook: trypsase – geschrapt 2022!) is een eiwitsplitsend enzym in het pancreasvocht, dat werkzaam is in de darmen. Een ases is een noot, maar die kun je niet eten. Asfyxiatie is de verstikkingsdood.

12. Een sheep in sheep's clothing is geen wolf in schaapskleren. Bij de ashrams [leefgemeenschappen India] hadden ze een asherakat (een kruising van serval, luipaard- of tijgerkat en de gewone huiskat). Wil je ketjap asin (zout) of ketjap manis (zoet)? Hij was zo geschikt als een asinus ad lyram (als een ezel tot het bespelen van een lier). Een asocontainer is een laatstekanswoning. Hij klierde de godganse dag, a solis ortu usque ad occasum (van zonsopgang tot zonsondergang). Hij koos à son aise (op zijn gemak) iets à son goût (naar zijn smaak).

 

2780 Dictee maandag 27-06-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (617) √

Dictee – dictees [2780]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 240, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (617)

Het gh-dictee (zoek op '*gh*' binnen artikelen in Van Dale)

1. Moet gerbil (knaagdier) nu met of zonder h? Reden voor een
gh-dictee … Voor een aanwezigheidspremie moet je wel een aanwezigheidscontrole uitvoeren. Toen de afghaan op de afghaan lag (respectievelijk windhond en tapijt), scoorde zijn baas, de Afghaan, informeel afghaan, Afghaanse hasj. Afghalaine is kam- of kaardgaren japonstof. De afghani is de munteenheid van Afghanistan (genormeerde valuta-aanduiding: AFA [aa-èh-vaa], internetcode: af en landcode: AF). Het Dari is een van de in Afghanistan gesproken talen. De moedjahedien aldaar zijn opstandelingen. All right, kom maar.

2. Het alltime high is een recordbeurskoers (beurskoersrecord). De almighty dollar is niet zo almachtig meer. Amazighen zijn Berbers. Een baghera is een leid(st)er van een groep welpen, onder een akela. Zijn bereidvaardigheid en bereidwilligheid, daar lag het niet aan. Met een bergheef(t) wind je de kap van een hooiberg op. Het berghertshooi is een bosplant. Ik heb de agent beziggehouden. Het blacklight is een lamp die ultraviolet licht uitstraalt, voor het menselijk oog onzichtbaar en gebruikt in discotheken. Bloghoppen is surfen van weblog naar weblog. In een bokkinghang worden bokkingen gerookt. Ziedaar de bowlinghal.

3. Er gaat niets boven Groningen (of bosvruchtenyoghurt). Zoek vooral de bright side of life, de zonnige kant van het leven. Een brougham [broo-wuhm] is een gesloten rijtuig voor twee personen, getrokken door een paard. Een cupfighter vecht voor de cup, een crimefighter tegen de misdaad. Het copyrightteken ziet er zo uit: © [see]. Een clearinghouse is een verrekeningskamer. Een catfight is een ruzie tussen vrouwen met handtastelijkheden (krabben, slaan), veelal georganiseerd als erotisch amusement. Een candlelightgedicht behelst een gevoelsuitstorting; is dat inferieur?

4. De daghit had maar een gering deadweight (draagvermogen). Een dinghy is een jol oftewel rubberbootje, een dinky toy een stuk speelgoed, een autootje. Een dreadnought is een slagschip met een groot aantal (acht à twaalf) zeer zware kanonnen. Op Drievuldigheids(zon)dag, de eerste zondag na Pinksteren, wordt de (Heilige) Drievuldigheid, de Drie-eenheid oftewel de Drie-enigheid, speciaal herdacht. Starend naar het drievuldigheidsbloempje dronk hij zijn drinkyoghurt. Wilde Dirk Scheringa een wissel op de eeuwigheid trekken? De fightingspirit is de strijdgeest, de bezieling om een strijd te aanvaarden en te voeren. Een flashlight is een straatlantaarn of een flitslicht.

5. Het staartstuk van een dart heet flight. Floodlight is spreidlicht. De maker van het Groot Dictee der Nederlandse Taal 2010, Gerrit Komrij, is de Florence Nightingale van de letteren. Na al die fraaiigheid aten we foeyonghai. De merengue is een populaire dans in Haïti. Het internetadres gh [gee-haa] staat voor Ghana, GH is de tweeletterige landaanduiding ervan, maar staat in Nederland ook voor Gereformeerde Hogeschool. De gazel(le) behoort tot het geslacht der antilopen, maar de ghazel (ghazele) is een Perzische dichtvorm. De ghazidsja daarentegen is de heilige oorlog van de moslims tegen de ongelovigen. De GHB [gee-haa-bee] of GBH is de aanduiding van een partydrug (gammahydroxybutyraat, gammahydroxyboterzuur), de GHC [gee-haa-see] is de valuta-aanduiding voor de cedi, de munteenheid van Ghana [landcode: GH, internet: gh]. De dragee is een versuikerde tablet van een geneesmiddel, de ghee [gie, g van goal] is geklaarde boter. Welfen [Guelfen] steunden de paus, Ghibellijnen steunden de keizer.

6. Gibberelline is de stof die de groei en bloei van planten reguleert, de ghibil is een hete woestijnwind in Noord-Afrika. Wat vangt een ghostbuster [spokenjager] nu eigenlijk? En wat schrijft een ghostwriter (teksten voor anderen), een nègre? GHz [gee-haa-zèht] staat voor gigahertz. Het hellmanngetal heeft met strenge winters te maken. De hell's angels zijn lid van een motorclub. De hightechfondsen [hightech fondsen] doen het goed. Kom je op mijn high tea? Zijn sterke kanten werden gehighlight [benadrukt]. Highball is whisky-soda. Hij is een echte highbrow [intellectueel] en kreeg high care [na intensive care, ic] in het ziekenhuis. De high church staat het dichtst bij het
rooms-katholicisme (de anglokatholieke kerk). Gelieve zelf op te zoeken: high-end [kwalitatief zeer hoogwaardig], high fidelity (hifi – van muziek), high five [handen opsteken en met de palmen tegen elkaar slaan], de Highlands [Schotse Hooglanden], high profile [opvallend], highscore [hoogste score tijdens een bepaalde periode], high society (beau monde) en high sticking [overtreding bij ijshockey: het te hoog heffen van de stick].

7. De highlife is de grote wereld, de haute volée, maar ook een
West-Afrikaanse muziekstijl die traditionele West-Afrikaanse ritmes combineert met Amerikaanse jazzelementen (nee, niet: gruzelementen). De titel van Prins Carnaval in Maastricht is Zijne Hooglustigheid. Het Hooghollands is het Algemeen Nederlands. Achter het jarendertighuis won de runner-up [kandidaat-kampioen] in straight sets [zonder verloren set] van de gedoodverfde kampioen. Onze toenmalige koningin Beatrix werd aangeduid met Hare Koninklijke Hoogheid [H.K.H.]. Kortschedeligheid is brachycefalie, langschedeligheid dolichocefalie (longicefalie).

8. De ladies' night is een avond die speciaal bestemd is voor vrouwen, met name in het uitgaanscircuit [en dus voor lady’s(!)]. Larghetto is enigszins largo, langzaam en gedragen, larghissimo is zeer breed en langzaam. Van de lightproducten noemen we: lightbier, lightchips, lightcola en de lightsigaret. De light verse is een gedicht over een luchtig onderwerp. In het limelight sta je in de belangstelling. De machtigheid is de kardinaliteit van (wiskundige) verzamelingen (zeg maar: het aantal elementen van de verzameling). De longhilus (longpoort) is de plaats waar de grote bloedvaten en de grote bronchustakken de long binnenkomen. Maghrebijnen worden gekenmerkt door luiigheid, omdat het in de Maghreblanden erg warm is. De maghrib is het islamitische avondgebed.

9. Ledigheid is de moeder van alle kwaad en des duivels oorkussen: Magere Hein, slaap zacht! Onregelmatigheden in het aantal chromosomen kunnen leiden tot mongoloïde idiotie. Murgh in de Indiase keuken is kip of kippenvlees. De 'ndrangheta is een op de maffia lijkende misdaadorganisatie in Calabrië. Een nightcap is een slaapmutsje. De oog-handcoördinatie was niet OK (oké). Een pronghorn is een gaffelantilope [n/s]. Een penlight is een penvormig zaklampje. Overnight [overnachts, zo maar ineens] viel de hoofdprijs in onze straat. Een panghoeloe is het hoofd van het moskeepersoneel, directeur van een moskee. Het paradise-by-the-dashboardlight is seksueel verkeer in de auto.

10. De Pyrenese berghond wordt ingezet tegen roofdieren. Zijn rijm- en rijvaardigheid was in orde. De rough is het niet tot de golfbaan behorende gedeelte van een golfterrein. Het runner's high is de roes, de euforie, ten gevolge van langdurige training of sportbeoefening. Hij leed aan saturday night fever: een koortsachtig verlangen om in de weekends te gaan swingen in de disco. Shanghaaien is overhalen tot het doen van onaangenaam werk. De Sjanghaier was aan het sightseeën in Europa. De sorghum (het kafferkoren) is een tropisch graangewas. In de spaghettiwestern, een Italiaans product, trok de spaghettivreter haar spaghettibandje stuk.

11. Ze stond behoorlijk in de spotlights. Straight is rechtdoorzee en de straight edge is een levenshouding waarbij men principieel niet drinkt, rookt, drugs gebruikt en veelal ook vegetarisch leeft. Wat een teringherrie is het hier! Het Tifinagh is een Noord-Afrikaans symbolenschrift (Berberschrift). De Nieuwe Truttigheid is een sarcastische benaming voor een bepaalde ‘kneuterige’ bouwstijl in de jaren zeventig van de twintigste eeuw. De twilightzone (het schemergebied) is een overgangsgebied tussen het bekende en het onbekende. Het ultimate fight is de freefight (met weinig regels). Waar zetelt de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties [VN]? En veine zijn [niet meer in VD] is gelukkig zijn. Hij handelde naar vereis van zaken. De Veiligheidswet is vervangen door de Arbeidsomstandighedenwet [Arbowet].

12. Met v.g.h. [vee-gee-haa] kom je in advertenties van goeden huize. De wegen der Voorzienigheid zijn ondoorgrondelijk. Een weightwatcher doet in groepsverband aan de lijn. Een westinghouserem wordt gebruikt bij spoortreinen. De white knight is een bevriende ondernemer die te hulp schiet door een bedrijf over te nemen dat door een vijandelijke ondernemer belaagd wordt. Het yoghurt-limoenmengsel smaakte voortreffelijk. De zanghygiëne is het verzorgen van de zangstem. Dit dictee glijdt erin als deventerkoek (Deventer koek) – nog lekkerder dan Groninger koek – en gaat erin als Gods Woord in een ouderling (hoop ik).

13. Het axon (de neuriet) is de tegenhanger van de dendriet. Aya's zijn Koranverzen. De ayatollahs meden de ayeayes. De ayurvedische geneeswijze stamt uit India. De azan (adhan) is de oproep tot het rituele gebed (de salat) door de muezzin vanaf de minaret. Een azc [aa-zèht-see] is een asielzoekerscentrum. Een qwerty- [NL] of azertyklavier [FR, BE] vind je op een schrijfmachine (en ook een qwertzklavier [DE]). Een Azerbeidzjaanse woont als regel in Azerbeidzjan en spreekt gewoonlijk het Azeri. Een A-ziekte moet een huisarts direct melden. Azimutaal is betrekking hebbend op het azimut. Kan je azijndrinker zijn zonder azijnpisser te zijn?

 

2779 Dictee zondag 26-06-2022 (2) – dictee Wekelijkse dicteetest 212 RL √

Dictee – dictees [2779]

Wekelijkse dicteetest 212 RL [elke zondag]

Welk van de 3 antwoorden is juist?

Oplossingen: hieronder!

Bron: Oefendictee (oud) 712

1. Bedoel je …………. of ……………….?

a. jeu-de-boulen                               jeu-de-boules

b. jeu-de-boulen                               jeu de boules

c. jeu de boulen                                jeu de boules

2. Varianten daarvan zijn la boule ………. en ………....

a. lyonnaise                                 de fort

b. lyonaise                                   de forte

c. lyonnaise                                 de forte

3. Heb jij een ……….. weleens ………… zien eten?

a. couscous                                          koeskoes

b. koeskoes                                          kouskous

c. koeskoes                                          couscous

4. Hij legde het ………… op de …………...

a. compres                          compressor

b. kompres                         kompressor

c. kompres                         compressor

5. Een …………. is een variëteit van …………....

a. sardonixsteen                              kornalijn

b. sardonyxsteen                             kornalein

c. sardonyxsteen                             kornalijn

6. Die [cijfer] ………. sprong op de [cijfers] ………..

a. 4 voeter                              20-tonner

b. 4-voeter                              20-tonner

c. 4-voeter                              20 tonner

7. Voor die ………. moet je de hoogte in, voor die ……….. het water.

a. zodiac                                      zodiac

b. zodiak                                      zodiac

c. zodiac                                      zodiak

8. In …………. dictees komen soms ………… voor.

a. Leentfariaanse                                        reviana

b. Leentfariaanse                                        Reviana

c. leentfariaanse                                          reviana

9. Is ‘van ……….’ hetzelfde als ‘van ………..’? Nee, dus.

a. jetje                                     dattum

b. Jetje                                    dattum

c. Jetje                                    dattem

10. Waar liggen de …………. en ………….?

a. Golf van Bengalen                         Zuid-Magreb

b. golf van Bengalen                         Zuid-Maghreb

c. Golf van Bengalen                        Zuid-Maghreb

Oplossingen [212]: zie hieronder.

--------------------------------------------------------------------

Oplossingen [212]

1b 2a 3c 4c 5c 6b 7b 8a 9a 10c

8 – Bv. cruijffiaans is gelexicaliseerd, Leentfariaans (nog?) niet. Mogelijk niet waterdicht.

 

Contact: leentfaarrein@gmail.com

2778 Dictee zondag 26-06-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (616) √

Dictee – dictees [2778]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 241, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (616)

Diepzee, berg, roofdier, atletiek en visserij

1. Gezocht op '*diepzee*'. De diepzeeonderzoeker (aquanaut) onderzocht de diepzeeflora op zijn diepzee-expeditie. Een mesoscaaf (de mesosfeer is een deel van de dampkring) is een diepzeecabine voor geringere diepte, een bathyscaaf (bathysfeer) gaat veel dieper. Beide apparaten vergen een flinke diepte-investering. De blauwbaars (cobia, zeepiranha) is een diepzeeroofvis. Een decompressietank kan caissonziekte (duikersziekte) voorkomen. Bij scubaduiken wordt gebruikgemaakt van een scuba (een self-contained underwater breathing apparatus – onderwaterademhalingsapparaat – dat niet van elders gevoed wordt). Een sprotje (zalmharing) heeft lichtgevende organen. De toverlamp is een diepzee-inktvis met lichtgevende organen.

2. Gezocht op '*berg*'. Als eerste verscheen de Achterbergliefhebber. Aubergine is naast de paarsblauwe kleur van Oost-Aziatisch porselein ook een plant (eierplant, melanzaan) of de vrucht ervan (melanzaanappel). Bembergzijde is in de textielindustrie koperrayon. U weet het, van Mohammed en de berg. Geloof kan bergen verzetten en een berg kan een muis baren. De bergamot is een maatjespeer (groentje). Een bergeik is een Pyrenese eik. In Nederlands-Indië had je nogal wat bergcultures. De bergerac is een zoete witte Franse wijn. Een bergère is een los achttiende-eeuws vrouwenkapsel of een leunstoel met voetenbank. Een bergerette is een herdersliedje, maar ook een drank.

3. De Bergrede staat in Mattheus [VD]. Een berg-Schot is een Hooglander. De bergumermeerklasse [BM-klasse, BM'er, BM-jacht] is een klasse van wedstrijdzeilboten. Het bibbergeld (ziet u hierin de berg?) is de gevarentoeslag. De bietenberg opgaan(!) is de mist ingaan. De brijberg opgaan is een mission impossible, een brug te ver. Iemand de Calvarieberg [oorspronkelijk: Golgotha, de berg van Calvarië] opleiden is het hem heel moeilijk maken [een calvarieberg: soortgelijke heuvel met kruis]. Vroeger moest je de Heidelbergse of de Mechelse catechismus vanbuiten kennen. Als je een rijstebrijberg kunt dooreten, dan kom je er wel. Flabbergasted is verbijsterd. De haren rezen mij te berge. Zoek een speld (naald) in de hooiberg. De johannisberger is een voortreffelijk soort van rijnwijn. Je kunt er als een berg tegen opzien.

4. Een driedubbele rittberger wordt bij kunstschaatsen uitgevoerd. Wat is het scapulier (ook: schapulier = schouderkleed geestelijken) van de Berg Karmel [twee vierkante stukjes bruine stof]? De Tafelberg [sterrenbeeld Mensa] zie je op het zuidelijk halfrond, als je naar boven kijkt [en in Zuid-Afrika, als je horizontaal kijkt: een tafelberg, aldaar: de Tafelberg]. De tempel in het oude Jeruzalem is op de tempelberg gebouwd. Ook de term 'übergeil' kwamen we hier tegen. De underberg [oe k/ch] is een zeker Duits kruidenbitter, de venusberg de schaamheuvel (en de Venusberg een aardrijkskundige naam). Een vliedberg is een vliedheuvel, om de snelvlietende rivier met het snelwassende water te ontlopen. Een vluchtberg is een terp. De alpaca is een Zuid-Amerikaans bergschaap, een kleine lama. Hij heeft zesduizenders beklommen.

5.Gezocht op '*roofdier*'. Hij was bang voor de beresterke, ongelikte teddybeer. Een carnivoor eet vlees, een herbivoor planten en een omnivoor alles (het zijn vleeseters, planteneters, respectievelijk alleseters). De civetkat (ook de genetkat – genetta – is van die soort) scheidt in een klierzak bij de geslachtsorganen het civet (een olieachtige, welriekende stof) af. De wezel is een halfzoolganger. In de heraldiek spreekt men van een hermelijn (zilverwit veld, bezaaid met zwarte hermelijnstaartjes of -vlokjes) met rode faas (band die dwars over het wapenschild ligt). Sommigen dragen hermelijn, een koning draagt vaak een hermelijnen (van het bont van de hermelijn, een roofdier) mantel.

6. Het jachtluipaard (cheeta, jachttijger) behoort tot de katachtige roofdieren. De Kaapse hyena behoort tot de hyena-achtigen. De naam 'jaguar' is ontleend aan een Tupiwoord dat 'een groot roofdier' betekent. Over katten is er heel wat te melden: de cyperse kat, de Gelaarsde Kat, de Spaanse kat, de kat krabt de krullen van de trap, eruitzien als een verzopen kat, eromheen draaien als een kat om de hete brij, met de kat naar bed gaan en vervolgens de kat in het donker knijpen (nee: kneippen is iets anders …), hij is zo wijs als Salomo's kat en een vliegende kat is een soort van grote vleermuis op Ternate [een eiland binnen de provincie Noord-Molukken in Indonesië, vlak bij Halmahera – er is ook een stad met die naam – bnw. Ternataans]. Je hebt nog de Vlaamse Leeuw en de leeuw uit de stam Juda (Christus). De lynx is een katachtig roofdier met karakteristieke oorpluimpjes. Je kat sturen is forfait geven (BE – verstek laten gaan, schitteren door afwezigheid).

7. De margay [katachtig roofdier] komt voor in Midden- en
Zuid-Amerika. De mungo wordt ook wel mangoest genoemd en de nevelpanter boomtijger. De ocelot is de pardelkat. De poema is de Amerikaanse leeuw (cougar). Predator is een aanduiding voor roofdier. Een teledoe is een Indische stinkdas. Je hebt Bengaalse tijgers, congres- en vergadertijgers, Siberische tijgers, dicteetijgers en Aziatische tijgers. Bij de wolven onderscheiden we de hongerige wolven, wolven in schaapskleren, grijze wolven (een extreemrechtse Turkse groepering), jonge wolven (jonge turken), de vretende wolf (een soort van gelaats-tbc), cariës en de eenzame wolf (lone wolf), de solist, de einzelgänger.

8. Gezocht op '*atletiek*'. Wat zou een annoncekubus [voor aanplakbiljetten?] zijn? Bij een coup de force [= gewelddaad !?] als gymnastische beweging komt het vooral op kracht aan. Al zijn discusworpen stonden op diskette (afspeelbaar op discman?). De
judo-equipe won goud op het WK judo. Wordt de gymnasiade nog gehouden? Hoe ver staat het record handgranaatwerpen op een hooglandbaan? Bij de IAAF, de International Amateur Athletic Federation (Internationale Amateuratletiekfederatie) is de hordeloop erg populair. Reumatiek en rembrandtiek kun je niet vergelijken met atletiek.

9. Er zijn indoorkampioenschappen en atletiekklassiekers. KBAB en KNAU zijn tegenhangers (Koninklijke Belgische Atletiekbond en Koninklijke Nederlandse Atletiekunie). De hockeyofficial keek toe bij de pentatlon [vijfkamp]. Een Finse piste is een joggingparcours met verende toplaag. Hij stond in de startblokken voor de steeplechase [hindernisloop]. De straddle is de rolsprong. De decatlon is de olympische tienkamp. Bij atletiek kun je geen Champions Leaguetitel behalen. De atletiekunie gaat ook over hoog- en verspringen. Bij de Grieken oefenden de atleten zich in de xystus, een soort overdekte galerij voor atletiekdoeleinden.

10. Gezocht op '*visserij*'. Allereerst ontmoeten we de Zuiderzeevisserij, de treil- en trawlvisserij [met sleepnet], de schrobvisserij [visnet met beugel en stok], de Noordzeevisserij, de loddenvisserij [met lodde(n) = zalmvis als aas], de kust- en Kanaalvisserij [nee, niet die! – tv ...] en de kubvisserij (met kub of kubbe = visfuik). De aberdeen is de forelhaak. Waar is je visakte? Een Belgische pen is een pauwenpen. In het bouwseizoen werkte Jan Boezeroen (extra hard). De capopen(!) is voor een dobber. De clipot [driehoekig gebogen metalen uithanger] kan je aan een lijn bevestigen. Een dory is een open roeiboot voor kabeljauwvissen. Mmm, gebloemlaagde haring … De handblei is een bliek van ongeveer een hand grootte. Je hebt ook handgrote oesters. Wat vang je met een krabschuit [oorspr.: krabben]?

11. Het LEI is het Landbouweconomisch Instituut. De lemsterschouw is een scheepstype voor de Zuiderzeevisserij. Het LNV is het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Ze gebruiken lijnen van nylon. Otterboards [mv.] zijn borden of deuren die een schrobnet openhouden, een ottertrawl is een schrobnet dat door borden of deuren wordt opengehouden. Een oudewijfskaak is een harnasmannetje [potskop, neushanger: vis]. Een panache is een drievoudig aas op een haak (bijvoorbeeld een balletje deeg, een made en een bloedwormpje). Een paternoster [met lood bezwaard ondertuig met een aantal zijlijntjes eraan] wordt in de sportvisserij gebruikt, een paternosterwerk [snoer van kurken tot ophouding van de netten] in de visserij. Een pilker is een soort van kunstaas.

12. De visserij behoort tot de primaire sector van de economie. Het RIVO is het Rijksinstituut voor Visserijonderzoek. Een visserijschool is geen visschool(!), net zoals een visserijwijf geen viswijf hoeft te zijn. Een steeknet wordt ook slagflouw genoemd. Gebruik je een spektakel bij de walvisvaart? Nee. De WO II was goed voor de visstand in het Kanaal [ja, dat!]. Een schelvis strip je, een haring kaak je. Het bekende Visserijmuseum in Breskens is zeer de moeite waard. Er is een groot verschil tussen de grote en de kleine visserij, tussen de zoet- en zoutwatervisserij, de zee- en de binnenvisserij. Dat is een mooi zootje vis voor de maaltijd, dat zet zoden aan de dijk. Zijbijters zijn de larven van zekere schietmotten (kokerjuffers) die schadelijk zijn voor de visserij doordat zij draadjes bijten uit in het water staande fuiken. De vis wordt daarom duur betaald (Kniertje – Op Hoop van Zegen – van Herman Heijermans).

13. Het azobéhout komt uit Afrika. Moet ik dit soort banaliteiten nog melden: aziridine (hint: je weet maar nooit of je het nog eens kunt gebruiken …) is een giftige vloeistof waarvan de molecule een driering is met één stikstofatoom (synoniem: ethyleenimine). Uit dezelfde categorie: azool is pyrrool, ammehoela (ammenoela) zult u denken. Azoöspermie is een oorzaak van onvruchtbaarheid. In het AZR
[aa-zèh-tèhr], het Academisch Ziekenhuis Rotterdam, doen ze ook onderzoek naar het azs [aa-zèh-tèhs], het autonoom zenuwstelsel. Niet-gepaard-zijn heet azygie. U ziet het al: de letter a is op, we gaan van a naar b(eter).

 

 

2777 Dictee zaterdag 25-06-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (615) √

Dictee – dictees [2777]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 242, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (615)

1. Zijn dit alle aspecten van het laatmiddeleeuwse en laat-Romeinse leven? Hij is een syndroom-van-Aspergerlijder, hij heeft asperger. De aspidistra is het kwartjesblad (niet meer in VD, nog wel: blarenplant), de aspic een koude, gekruide gelei. Maakt de (het) aspidosperma-alkaloïde je onvruchtbaar? De aspirant-student was nog een groen(tje) (noviet). Assaisonneren is op smaak brengen (kruiden). Het jaarlijkse assaut van het cadettencorps aan de KMA [Koninklijke Militaire Academie] in Breda vond eenmaal 's jaars plaats in het Kasteel van Breda. Had Assepoester zelf ook een assepoestercomplex? Hoeveel s'en telt het woord 'assessment'? En 'assessor'? Beide: 4. Waarom schrijf je 'hof van assisen' met kleine dan wel met hoofdletters?

2. Wel modieus, om een grensrechter assistent-scheidsrechter te noemen … Zeg je mijn associé of mon associé tegen je compagnon, je vennoot? De groenten waren assorti [gesorteerd, gevarieerd]. Een assumptionist is een priester van de congregatie van
Maria-Tenhemelopneming. De Assumptie is trouwens de
Maria-Tenhemelopneming, een rooms-katholieke feestdag op 15 augustus. Een assurélijn is een balklijn op onder andere wissels. Hij wilde altijd al assyrioloog [wetenschap van de Assyrische oudheden en taal] worden. De A-status was nog ver weg. De astatki is het residu van Russische petroleum als vloeibare brandstof voor stoomketels.

3. Hij lijdt aan asthenische [krachteloos] zwakte. Kijk daar, de asteroïdengordel [op een planeet lijkend klein hemellichaam]. Ben je aamborstig [adem], dan ben je astmatisch, kortademig. Je ochèma (astraallichaam) is je tweede, etherische [vergeestelijkt] lichaam. De milieuactivist rukte de astrakan [bont van lammeren] muts [ook: astrakanmuts] van zijn knar. Het astrakin is een zeker cloqué (opbollend) dubbelweefsel. De astringence is de enigszins wrange smaak van rode bordeaux. Bepaal de hoeveelheid a suo arbitrio [naar eigen inzicht]. De domoren onder u kunnen zich wenden tot het asylum ignorantiae, de toevlucht voor onwetendheid. Dankzij de Heer ben ik bekeerd! Dank zij de Heer! De kraamvrouw leed aan het kraambeen, flegmasie [zie]. De afkorting van aanstaande is a.s. en nl. is die van namelijk. De aspirant-kornet [vaandrig] was op weg naar de Asser TT. De assistent-arts was nog lang geen arts-assistent. De astic is het likbeen, het strijkbeen van schoenmakers.

4. De ezelstal was ook al een asylum ignorantiae [toevlucht voor onwetendheid]. Het atb-systeem behelst automatische treinbeïnvloeding, de ATB is de allterrainbicycle (mountainbike – MTB). Atelierkunst wordt niet als plein-air tentoongesteld. Hij leed er al a teneris (annis) [van kindsbeen af] aan. De vijand viel a tergo [van achteren, in de rug] aan. De partijen overlegden à tête reposée [bedaard, rustig]. De bevalling vond à terme [zoals uitgerekend] plaats. Arteriosclerose (atherosclerose, atheromatose) is aderverkalking. Athymie is het ontbreken van de thymus (zwezerik). Atimie is bij de oude Grieken eerloosheid. Het was allemaal erg Atjehs: de Atjeher en de Atjehse(!), beiden uit Atjeh, droegen beiden een atjehjas. Een atk is een antitankkanon.

5. De Atlas is een gebergte in Noord-Afrika en loopt door de drie Maghreblanden. De Atlantikwall is ooit gebouwd tegen een
Anglo-Amerikaanse invasie. Een atlasceder is een sierboom, een atlashert een berberhert en het atlashout een zekere glanzige Guyaanse houtsoort. Wat is gezonder, de Mars- of de zonneatmosfeer? Een atomizer is een verstuiver. A tort et à travers (doldriftig, lichtvaardig) werd er in het rond geschoten. Ik wil het zo, à tout hasard (in elk geval) en à tout prix (tegen iedere prijs). Atramenteren is met een laagje ijzerfosfaat bedekken tegen het roesten. Die rampdag was atro carbone notatus (niet meer in VD), een zwarte dag.

6. Het atriumfibrilleren [boezemfibrilleren, hart], was dat een atrium mortis, een voorbode van de dood? Atropine is een giftig alkaloïde, uit wolfskers verkregen, racemaat van hyosciamine. Het wordt gebruikt als pupilverwijder (niet: verwijderaar ...). De diplomate torste haar attachékoffer [geen vrouwelijke vorm]. Het attacher le grelot (de kat de bel aanbinden) deed heel wat stof opwaaien. De mp
[minister-president] werd behoorlijk geattaqueerd [aangevallen]. De huzaar droeg zijn attila [huzarenbuis, naar: Attila de Hun] met trots. Zonder attestatie de vita [bewijs, akte van in leven zijn] was (ik) mijn leven niet zeker. Iets au bain-marie verwarmen doe je in een
bain-mariepan [gerechten boven of in warm water bereiden of warm houden onder het kookpunt van water]. Wat doe je met een baissepositie [effecten verkopen die de verkoper nog niet heeft] op een haussemarkt [stijgende markt]? Hij was au bout de son latin, aan het eind van zijn Latijn. De aubrietia is een tuinsierplant. Van de zwarte vlakte rond de Teide op Tenerife kun je zeker niet zeggen dat het 'auch ein schöne Gegend' [ook een mooie streek] is. De auctor intellectualis (de aanstichter van het misdrijf) van de bedrieglijke bankbreuk [opzet ten nadele van de schuldeisers] had dat auctoritate sua (op eigen gezag) gedaan. De audicien mocht op particuliere audiëntie komen bij de paus.

7. De audio-opname op geluids-cd is helaas mislukt. De audiowandeling door Brugge was bere-interessant. Hij was helemaal au fait (op de hoogte) en au fond [in de grond van de zaak, eigenlijk] had hij gelijk. Het jaar 50 voor Christus behoort tot het augusteïsche [Romeinse keizer Augustus] tijdvak. Traden er toen al domme augusten [in de gedaante van een clown] op? Met een augurenlach [tussen ingewijde bedriegers] haalde hij de bezem door de augiasstal [bende]. Au grand complet (voltallig) en au grand sérieux (in volle ernst) nam het college een besluit. Het nuttigde vervolgens gratin dauphinois, een gegratineerde schotel van aardappelen, melk en kaas. Een aulos is een schalmei met twee pijpen. Die augustijn [lettersoort, 12 didotpunten] heet ook wel cicero. Ik zie die au pair [in buitenland in gezin voor kost en inwoning] het liefst au naturel (naakt). Neem mijn woorden niet au pied de la lettre (letterlijk). Hij viel niet op en behoorde tot de aurea mediocritas, de gulden middelmaat. Aureo hamo piscari betekent letterlijk 'met een gouden haak vissen'.

8. De Auschwitzleugen is de ontkenning van de Holocaust. Hij stond als aan de grond genageld, hier was sprake van: auribus lupum tenere, niet voor- en niet achteruit kunnen, in grote verlegenheid zijn. Die verrekte honger naar goud, de auri sacra fames, heeft al veel stennis veroorzaakt. De aurora australis en de aurora borealis zijn het zuider-, respectievelijk het noorderlicht. Hij was een kerel aus einem Guss, uit één stuk. De Austraalnegers behoren tot de australiden. Autarchie is onafhankelijk zelfbestuur en autarkie zelfvoorziening. Het copyright is het auteursrecht. Het fiets-voetveer (voet-fietsveer) van Breskens naar Vlissingen is geen autoferry (autoveer).

9. Autogas is lpg [liquefied petroleum gas]. Autogynaefilie [fout VD, die had e – 2021 OK!] is de seksuele opwinding die optreedt bij mannen als zij zich als vrouw of in vrouwenkleren voorstellen. Ik zeg dit op persoonlijke titel, à titre personnel. Donkere wolken en duistere zorgen, atra cura, trokken zich boven hen saam [samen]. Auditeurs-militair zijn een soort officieren van justitie, die bij krijgsraden de rol van het Openbaar Ministerie vervullen. Het was alles of niets, aut omnia, aut nihil, en dat leidde tot een alles-of-nietsgevecht tussen de armoedzaaiers, de armoedelijders. Avocado's zijn peervormig.

10. Geef dat autootje, die dinky toy, eens aan! Ze kroop onder de autoplaid. De autoplastiek [medisch, bij plastische chirurgie] betreft geen zelfgemaakte beelden. Vlak voor de autorally werd de autopyjama verwijderd. De Hoge Autoriteit van de Europese
kolen-en-staalgemeenschap was een uit negen leden bestaand beheerorgaan (vroeger had je de EGKS: Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal, een van de voorlopers van de EU). De AFM
[aa-èh-vèhm], de Autoriteit-FM, heet voluit Autoriteit Financiële Markten. Autos epha, het is dus waar. Een claxon is een autotoeter. Met een autoped kun je autopetten. In Engeland heet een autowasserette een carwash. Hij was au vif (sprekend) zijn vader.

11. Aux âmes bien nées (niet meer in VD, betekenis: bij hooggeboren zielen) komt ook laagheid voor. Het vlees werd aux fines herbes (met geurige tuinkruiden) geserveerd. We zullen het auxiliante Deo (met Gods hulp) volbrengen. Hij was erg aux petits soins (attent). In zijn avant-propos (woord vooraf) zei hij, dat de avant-gardefilm avant la lettre (voordat het begrip bestond) surrealistisch was. Het Ave Maria bidt men op een ave maria (kraal van een rozenkrans, niet meer in VD). Het ging van kwaad tot erger, a verbis ad verbera. De avers [voorzijde] en de revers [keerzijde] hebben geen kijk op elkaar. De aviaire influenza is de vogelgriep. De averijagent regelt schaden/s. Ze leefden a vinculo matrimonii, van de band des huwelijks gescheiden. Beriberi en scheurbeuk zijn beide een avitaminose. Het avodiré is een tropische houtsoort, het avoirdupoids is een gewichtsstelsel.

12. Avoir toute honte bue (de schaamte voorbij) geldt nog niet voor jonggeliefden. Bij een behandeling à vol d'oiseau (in vogelvlucht) kun je à volonté (naar believen) keuzes maken. Een avondpartij is een soiree. De curfew is de avondklok. De AVRO [letterwoord] heette oorspronkelijk Algemene Vereniging Radio-omroep. De avv
[aa-vee-vee] van cao's [see-jaa-oo] is de algemeenverbindendverklaring. Een awd [aa-wee-dee] is een allwheeldrive (analogie met fourwheeldrive in GB, nu in VD, ook awd, fwd). De axel vind je bij het kunstrijden, de AWW [aa-wee-wee] is Algemene Weduwen- en Wezenwet. Axillaire bloemstelen staan ten dele in de bladoksels. Het axishert lijkt op het damhert. Het axminstertapijt is genoemd naar een stadje in Devonshire. Een axolotl is een Mexicaanse salamander.