Dictee –
dictees [2490]
Vragen en
opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee
453 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee
van de dag (404)
1. In de
projectwereld kom je het zesfasemodel
tegen, in het onderwijs de tweefasestructuur.
Sjalotjes zijn kleine uitjes (niet
uit Madurodam). De sjahs
moesten zich sjakes [gedeisd]
houden. Het past een sjadchen [huwelijksmakelaar
bij de joden] – hij regelt
sjidoechs [gearrangeerd
huwelijk] – niet om over de
sjahada [islamitische
geloofsbelijdenis] te beginnen.
Sits – zoals een sitsen blouse (bloes)
– koop je in een indiennewinkel (ook:
calicot, chintz). Het
sirenegeloei deed de moderne sirenenzang
bij de sirih [plant,
ook: betelpeper] verstommen. De
Sjanghaier [inwoner]
werd geshanghaaid [overhalen
tot onaangenaam werk]. De
sisyfusarbeid is naar Sisyphus
genoemd. De sixième sens is het zesde zintuig, de sixth sense. De
afkorting 's.j. et h.' betekent:
salvo jure et
honore, met behoud van recht en eer.
Sjemitot (enkelvoud:
sjemita) zijn sabbatsjaren [7e
jaar, braakjaar]. Het sjema
jisraël is een belangrijk joods gebed [met
3 Thoragedeelten] en een
sjelosjiem is een rouwperiode van dertig dagen (de
sjivve maar 7 dagen). Een sjeitel
is een pruik van gehuwde, orthodox-joodse vrouwen en een sjek is
een loshangend vrouwenjak.
2. Het
Sjavoeot is het Wekenfeest, het joodse pinksterfeest. De sirocco
[wind]
blies zijn SIS-kaart [Sociaal
Informatie
Systeem –
elektronische socialeverzekeringskaart]
weg. Is een Skal-keurmerk (Stichting
Keurmerk
Alternatieve
Landbouw)
hetzelfde als een EKO-keurmerk ? In de skai fauteuil
[skaifauteuil]
luisterde hij naar de ska (Jamaicaanse
muziek). De shovelbestuurder was
sjofel gekleed. Tjonge, wat zijn dat voor een sjonnies en anita's?
Sjwarts van joden is orthodox, een sjtreimel is een bonthoed van
chassidische joden en een sjoumer controleert op het kasjroet [geheel
van joodse spijswetten]. Ooit een
skifflegroup [muziek]
in een skiff [roeivaartuig]
gezien? Of een
ski-instructeur bij skijøring [het
zich laten voorttrekken op ski’s door een paard of een auto]?
's Lands wijs, 's lands eer. Met Skype kun je skypen (ik
skype, hij skypete). Ze zijn
slaags geraakt na het slamdancen [tijdens
een popconcert met z'n tweeën hoog opspringen en elkaar op het
hoogste punt een duw geven]. Een
skolion is een drinklied, een skratjie [skraki
– trommel, de muziek is skrakipoku of
skratjie pokoe?] een Surinaamse
trommel, een skua een reuzenroofmeeuw, skus excuse bij tarot en skuff
Nederlandse hasj (dus
geen nepal, marok, lieb, afghaan of paak uit de hasjshop).
3.
Materialen kunnen slag- en stootvast zijn. Als mensen slapen gaan,
noemen we dat het slapengaan. Een sla-uil is een zekere vlinder. Ze
gingen belletje trekken. Droeg hij een pullover of een slip-over? Is
dat nou slinger-om-de-trap [spekvet
met stroop]? Hij liep
slechtgehumeurd de slecht verlichte steeg in. Een slamassel
(slemassel –
pechvogel) heeft sjlemazzel
[pech].
De Slavenkust bevindt zich tussen de Goudkust en de delta van de
Niger. De gesleede [sleeën
+ geslede, ww. sleden]
afstand was 350 meter. Deze woning is sleutel-op-de-deur,
sleutelklaar. Wij houden van slivovitsj [pruimenbrandewijn].
Komt sloeharing echt uit Scandinavië en niet uit het Sloe? Ja.
Smileys zijn emoticons. Een smelleken is een dwergvalk. De
'smartphone' is vernederlandst tot smartfoon (thans
– 2018 – niet meer in VD).
Het slotfeest van een congres is niet het Slotfeest van de joden
[joodse feestdag:
achtste dag van het Loofhuttenfeest].
Doe dat nog eens in slomo (slow
motion, vergelijk: slowmotionherhaling).
Sluis' inwoners hebben een handje van Sluise onderonsjes.
4. Is
deze gevangene soenniet of sjiiet? Zullen we triktrakken, triktrak
spelen? Heeft het darwinisme [evolutieleer]
een marketingmanager nodig om het creationisme [scheppingsleer]
de baas te worden? Blondes d'Aquitaine zijn blonde vleesrunderen.
Zelfs een barracudaatje
[oe
– zeer vraatzuchtige vis] is
vraatzuchtig. Bij (het)
squaredansen voer je een quadrille (squaredance,
squaredans – vierkanten van vier paren)
uit. In een maopak tekende hij de mantel-cao voor alle leaoscholen.
Onder Laotianen tref je ook laodiceeërs [lauw,
onverschillig mens] aan. Ik zoek
jojoba-, galanga- en genuaolie.Bij dat bijna-ongeluk stikte de
faraohond bijkans in de cacaoboter. Angelicaolie is engelwortelolie.
De balalaikaorkestleden dronken graag een blue curaçaotje [blauwe
likeur]. Hij is met farao's
bokken weggegaan (pleite
dus). Een snob [iemand
die zich uit verlangen naar aanzien op aanmatigende wijze voordoet
als kenner op het gebied van kunst en cultuur]
is per definitie snobby, snobbish,
snobistisch. Het woord 'snees'
(sjacheraar)
is verkort uit 'Sinees' of 'Chinees'. Ze waren achterelkaar aan het
sneeuwruimen. Terrientje of terrinetje?
5. Een
snek is een Vikingschip, een sneb is een snavel en het
snavel-en-veerrot (bek-en-veerrot)
is een door het circovirus veroorzaakte papegaaienziekte. Je mag haar
rustig achternaogen. Snap jij, hoe het gezelschapsspel snip-snap
[kaartspel]
werkt? Verdraagt smörrebröd (GB
ook: smørrebrød)
zich met smörgåsbord [uit
verschillende koude gerechten bestaand buffet]?
De Smyrnioot [uit
Smyrna] dacht aan de
snel-Belgwet, zittend op zijn smyrnatapijt. De snoodaard versjteerde
de soapopera. Een snorrepijp is (ook)
een snuisterij, een snorrenkop
[drinkkop]
is voor snordragers. Jij snoozede, wij hadden al gesnoozed [sluimeren
na ontwaken]. De pandjesbaas, dat
is Jan Snotneus. Een snotolf (steenkruiper)
is een vraatzuchtige roofvis, een snotdolf is een snotneus. Je
schrijft 'apenkop', 'kippenvel'
en 'bokkenpoot'. We aten eendenragout.
Soca is 'soul
en calypso'. Ik vind het maar apekool
[versteende
uitdrukking]. Let op: skrakipoku
= skratjie pokoe? [zang,
drums].
6. Een
gouttière [dubbele,
parallel lopende haarlijntjes]
vind je in de grafische industrie. Gouttes
militaires [+]
zijn druipers. Goût de contradiction is dwarsdrijverij. Naar zijn
smaak is hetzelfde als à son goût. 'Le goût de la perfection qui
stérilise' is 'het onvruchtbaar makende verlangen naar
volmaaktheid'. Een egoutteur is een wals in een papiermachine. Met
veel degout (walging,
afkeer) bekeek hij het degoutante
ragoutje. Een nasmaak of onaangename bijsmaak heet ook arrière-goût.
'Sterk gekruid' heeft als synoniem 'de haut goût'. Een dug-out is er
voor trainer en reservespelers. In België zijn ok's
operatiekwartieren.
In Nederland heet een huisartsenpost
hap. Tics
convulsifs [+]
zijn (convulsieve)
samentrekkingen, tics douloureux zijn
zenuwpijnen. Echolalie is dwangmatig napraten, coprolalie het
dwangmatig gebruik van vieze woorden.
7.
Malices zijn boosaardige streken,
salicetums
[see]
zijn wilgenbossen. Metamorfopsie [voorwerpen
groter of kleiner zien] is
het alice-in-wonderlandsyndroom, genoemd naar Alice in
Wonderland. Een sobstory is een smartlap, een tranentrekker, een
tearjerker. Van die soapie [soapster]
heb ik een handtekening. Bij een snuffmovie
[film met
afschrikwekkende opnames, gewelddadige handelingen of gruwelijke
gebeurtenissen] heb je een
snufflesje [reukflesje]
nodig. Een soaker is een waterpistool en een snurrevaad is een
trawlnet. Ik ga deze twee sudoku's oplossen (sudokuen
dus). Sodomie [ook
met dieren] geeft vaak een hoop
gesodemieter. Sockets zijn sokken aan buizen. U kent de spreuk 'ken
jezelf' wel: 'gnōthi seauton' [Grieks].
De Societas Rosicruciana is een specifieke vrijmetselaarsvereniging
(die gelooft in de
christelijke Drie-eenheid (Drie-enigheid,
de drie-enig God);
ze zijn dus zeker geen socinianen – ontkenner van o.a. de
Drievuldigheid!). De sousafoon
[muziekinstrument]
overstemde de soesa [drukte].
De (het)
Soekot is het Loofhuttenfeest (een
soeke of soeka is een loofhut).
De alom bekende Sont bij Denemarken is
een sond, een zeestraat.
8. Een
somnambule is een slaapwandelaar. Hoe indicatief is een sollwert
[streefwaarde]?
Een solotnik is een Russisch gewicht van 4 gram. De souffre-douleur
[zwarte schaap,
mikpunt] zat in het
souffleurshokje. De soukous
[oe]
is een muziekstijl. Sonjana's zijn klimmende aardbeien. Een
son et lumière is een klank-en-lichtspel. Hartgeruis kan een
systolische souffle zijn. Van een soumis [onderworpen,
gedwee, mak] schaap gaan er veel
in een hok. Het was duizeligmakend en duizelingwekkend. In Nederland
hoef je voor een ID-kaart
[identiteitskaart]
niet meer te betalen dan nodig is. Ik denk dat ze ertegenop zien
(ertegen opzien).
Piet koos uit de spa's een spaatje rood en Jan koos spa blauw. De
soubise is een zekere saus. De souschef, de adjunct-chef, resideerde
in het souterrain. Met een
sous-entendu [bedekt
uitgesproken bedoeling] gaf hij
aan niet van sous-vide [van
voedsel: langzaam gegaard in een vacuümverpakking en daarna snel
gekoeld] te houden. In een
spaceshuttle [ruimteveer]
heb je niet per se een soxhletapparaat
[chemisch toestel]
nodig. Met die spraakmakende gemeente [taalvormers,
ook: opinieleiders] moest het wel
spaak lopen. Lees je zoveel van die spyfi
[fictie met
spionage als thema – Engels: spy
fiction]?
9. Na een
spartaanse opvoeding houd je er al gauw een Spartaanse regelmaat op
na (T.adv.: opna).
Spagnolet is een soort flanel. Spahi's zitten in een zekere
cavalerie. De spaghettivreter at spaghetti alla carbonara [met
zekere saus]. De muur was
gespachtelputzt [kalkmengsel
om wanden te pleisteren]. Ik
kreeg het Spaans benauwd – het leek de Spaanse furie [Anjou,
1583, Antwerpen] wel – bij het
aanzien van die Spaansevliegzalf (T.adv.
– afrodisiacum). Hij maakte de
blits met zijn spacewagon [in
NL: hoge, zeer ruime vier- of vijfdeurs personenauto].
Wij hebben speerwerpende voorouders. Vorig weekend heb ik
gespeeddatet, ik datete. Hij gaf een speldenprik
in het speltbrood. Dat was een
spectaculair
spektakelstuk.
Bij speciësisme [mens
boven dieren] wordt de ene
species [soort]
boven de andere gesteld. Zijn er nu nog speakeasy's [clandestiene
drankgelegenheid]? Wil je de
spinnaker
[uh,
GB ook: n]
(de
ballonfok) opzetten? Kan een
spillebeen een spillenwervel
hebben? Nee. Een mens heeft
spijsvertering, is een lekkere spijs verterend wezen. Dat gebeurt
trouwens door een spijsverterend sap in de maag. Er zaten
spinnenwebben op het spinnewiel.
De spetsnaz was een
sabotage-eenheid in het Russische leger. Bedoel
je een sprei-ijzer of een snijijzer?
10. Een
SEH-arts is een spoedeisendehulparts.
Een splitlevelwoning op Spitsbergen heet
ook wel split level. De internetadrescode is daar sj
(vergelijk: Jan
Mayen). Mijn spondengenoot
had spockoren. Daar gaan we weer: sporkeboom
(denk aan
sprokkelen) en lorkenboom
(lariks).
In Nederland heb je [2018]
een SP-roergangster(!),
in Vlaanderen een sp.a-leider (uiteraard
ook sp.a'er). Welke sprays
gebruiken jullie? De wegenwachten (wegenwachters)
werken bij de Wegenwacht(organisatie).
Wij riepen: Oranje boven! Het huis van Oranje is naar Orange in de
Provence genoemd. In 'oranje-blanje-bleu' is bleu lichtblauw,
bleumerant. Met die term werd ook de vlag van Willem van Oranje
aangeduid. Op Ketikoti [het
ketikotifeest] wordt de
afschaffing van de slavernij herdacht. De existentievraag komt daar
geheel niet in [VD
ook: im] Frage.
