Dictee - dictees [0931]
5e
Holland-Belgiëdictee 2016 (+ toelichting)
Feest!
(Auteur: Rein Leentfaar)
De
onderstreepte woorden moesten worden ingevuld (Liefhebbers 50,
Specialisten 20 extra)
1.
Het is feest vandaag: zelfs over de allerbelabberdste dicteeschrijver
schijnt vandaag de gloriezon. Dat was ú toch, tegen wie ik zei: "Waart
ge geschoeid met zeehond laarsjes en droeg u een fabiolakapsel?".
Bij de inschrijfbalie vroeg u naar de garderobe. Men verwees u met een
simpel handgebaar: ginds, daaro! U betaalde vijf euro cash en nu
kan de titanenstrijd beginnen. Na afloop kunt u hier gerust met een kiptandoorimenuutje
van het dictee nagenieten.
2.
Dat deze en gene voor dit dictee een grens overschreed, is
logisch, maar dat dit anno Domini (afkorting: A.D.) 2016 in ons
Europa zonder laissez-passer mogelijk is, is bepaald geen gotspe.
Ik zag anderen met een boeketje – het waren zonnebloemen –
De Tol binnengaan.
3.
Misschien is het weer wel naatje pet, maar dat deert ons niet. Het zwartkijken
wende u zich wel af, toch? Wat, is uw moeder Maagd? Dat moet je
me dan maar eens expliqueren. En je vader heeft een schrijnwerkerij?
Ikzelf heb geen greintje verstand van timmeren, maar mijn opa, die grondvestte
lang geleden een metaalconstructiebedrijf. Mijn oom was altijd de popiejopie.
4.
Lang leve(n) de jubilarissen! Chapeau voor mevrouw Bakx, de organisatrice,
voor de afdeling pc-verwerking van de uitslagen, voor de heldere
feminiene lector, voor de koffie-inschenkers, voor de kerstkransenbereiders,
voor uw dicteegoochelaar en voor Jan en alleman die verder aan
deze feestelijke middag heeft meegewerkt om deze tot een succes(s)story
te maken.
5.
Bij een feestje horen cadeauartikelen: je krijgt een hallelujahoedje
van het heilsleger, daarna wordt je koffie verkeerd met
een crème brûléetje geserveerd en je gaat naar huis met een certificaat
van deelname en een dicteeoorkonde. Nou ja, als gedachtespinsels
en fictieve trofeeën, moet je maar denken ...
6.
[Specialistenalinea] Waarheden als een koe:
a)
hypohidrosis bestrijdt men met hidrotica,
b)
een kweester is een nachtvrijer op queeste,
c)
voor een verleidster is een kohlpotlood een must-have [2020!],
d)
de religieuze leed nog onder haar vroegere studentikoziteit,
e)
een rietsomp is afgebrokkeld van een rietkrag,
f)
hoe gaat dat: waterproef als godsgericht?,
g)
bij de mihrab aten de mies mie [2020!],
h)
de feestganger had een rafblauwe rakhi om en dronk anijsraki,
i)
Mops, couche!, Fikkie, apporte! en
j)
halverwege de berg een valkenier met paard-en-kar en bovenaan een tobhut.
Toelichting
5e Holland-Belgiëdictee Eede 16 juni 2016
1)
allerbelabberdste: de d wordt vaak vergeten
2)
Waart (citaat, hoofdletter!) ge: ouderwetse vorm (+ t): gij hadt, hadt ge, gij
liept, liept ge
3)
zeehond laarsjes: zeehond is bnw. (= van pelswerk van de zeehond). Overigens is
zeehond ook als znw. het cursieve, maar de klemtoon op laarsjes laat geen
keuze.
4)
fabiolakapsel = een soortnaam geworden, er is geen band meer met Fabiola
5)
daaro = informele vorm van daar, daarzo
6)
titanenstrijd – in de Griekse mythologie is 'een titan' de naam voor de leden
van een reuzengeslacht dat de strijd met de goden aanbond, maar verloor;
oorspronkelijk wel Titan; tussen-n niet voorgelezen!
7)
kip tandoori = een kipgerecht – de drieledige samenstelling wordt
aaneengeschreven
8)
laissez-passer = vrijbrief voor het overtrekken van de grens; vroeger zonder
koppelteken, sinds 2015 mét; door een foutje bij VD staat het in de papieren
versie nog zonder
9)
gotspe = onbeschaamde brutaliteit
10)
naatje pet = waardeloos
11)
zwartkijken (aaneen) slaat ook op de tv (vroeger), maar is ook somberen
12)
afwennen (niet afwenden!) ik wen af, wende af (niet: wendde!). Zich iets
afwennen
13)
Maagd (hoofdletter) is hier het sterrenbeeld (eronder geboren zijn)
14)
expliqueren = expliceren (maar dat spreek je anders uit!) = uitleggen
15)
schrijnwerkerij = timmermanswerkplaats
16)
geen greintje = helemaal niets; een greintje was een korreltje, fig. een klein
beetje
17)
grondvesten, grondvestte, gegrondvest = vestigen
18)
meervoud, dus "Lang leven de jubilarissen"; de eind-n wordt niet
voorgelezen. Achteraf: Taaladvies zegt dat het ook zonder n mag!
19)
Chapeau = hoedje af! (als compliment). Hoofdletter wegens begin zin.
20)
lector (voorlezer) doet o.a. in de kerk de Schriftlezing; feminiene lector =
lectrix
21)
succes(s)story: GB heeft ook de Engelse versie
22)
wel Leger des Heils, maar heilsleger
23)
wordt (aan) je [wordt jou] ... geserveerd: je is geen onderwerp, maar meew.
voorwerp
24)
lastige: crème brûlée(tje)
25)
gedachten of gedachtes – daarom geen tussen-n: gedachtespinsels
26)
trofeeën – 3 e's en trema op de derde e (vgl. leliën des velds, maar calorieën)
27)
hypo = (te) weinig, hyper = (te) veel; hidrosis = zweetafscheiding
28)
hidrotica zijn zweetmiddelen
29)
kweester van kweesten = nachtvrijen (Texel, Vlieland); queeste = speurtocht
30)
kohlpotlood: kohl = houtskool, gebruikt als cosmetisch middel om de ogen te
accentueren
31)
een must-have (los) is een hebbedingetje: dat móét men gewoon hebben,
begeerlijk iets [2020!]
32)
religieuze (enige met z en niet met s, vgl. danseuse!) = non, kloosterzuster
33)
studentikoziteit (enige met z en niet met s, vgl. nervositeit): wijze van doen
van studenten
34)
rietsomp (alleen VD, verder wel: zomp = somp); rietkrag = rietzodde = rietzode, rietzudde, drijftil =
drijvend eilandje van vergane planten. NB GB heeft alleen 'zomp'.
35)
waterproef werd als het Nederlandse 'water' uitgesproken; als godsgericht: de
beklaagde werd te water geworpen, bleef hij drijven dan was hij schuldig, zonk
(en verdronk) hij dan was hij onschuldig
36)
mihrab = poortvormige gebedsnis in een moskee
37)
een mie is een homo, meervoud mies
38)
aten mi/mie is niet allebei goed [2020]: GB mie = deegwaar, VD mie [2020] = soort van vermicelli, =
glasnoedels, vergelijk bami
39)
rafblauw is eigenlijk dubbelop: raf is al blauw; komt van RAF (Royal Air Force)
40)
rakhi = SR uitbundig versierde katoenen armband
41)
raki = Turkse brandewijn
42)
couche (e mag bij uitspraak koesj weggelaten worden) = koest
43)
apporte (idem!) = haal, breng hier!
44)
paard-en-wagen en paard-en-kar moeten met koppeltekens
45)
(valkenier!) tobben = trekken; tobhut = vanwaaruit de valkenvanger aan de
lijnen tobt.
