3453 Dictee zaterdag 23-09-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1070) √

Dictee – dictees [3453]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee mei 2020 (7), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1070)

Oefendictee mei 2020 (7)

1. Het resultaat van morfen is een morph: een digitaal gemanipuleerde foto. Nieuwe update oVD 24 mei 2020: 388. 830 lemma’s (was 388.727). Delier is de populaire vorm van delirium: een verwarde psychische toestand bv. bij ziekenhuisopname. Het delirium tremens is het gevolg van overmatig alcoholgebruik (of juist het stoppen daarmee). Een terminaal delier is de toestand van verwardheid, angst en onrust die kan optreden als het levenseinde nadert. De afkorting r. kan rechts betekenen maar ook folio recto (r^o), de voorzijde van een blad (in een opengeslagen boek: rechts). Het antoniem is folio verso (v^o, links dus). We kennen de Hoge Raad van Adel en de REA (Raad voor Economische Aangelegenheden – VD: r is fout – 2023 oké!). Het rabarberen refereert aan het geluid van een volksmenigte. Houden die rabbi’s [joodse godsdienstleraar, rabbijn] echt rabbies [konijnen]?

2. Die rabauwen van bouwvakkers waren keien in het nabouwen (en ook: nabauwen – napraten, met spot). De rabide hond met rabiës ging rabiaat [woedend] tekeer tegen de zije sok die [zachtzinnige man,
niet-krachtige figuur] aan rabies theologorum [de razernij der theologen] leed. Op het raccrochement [klein spoorwegemplacement op een industrieterrein] kom je via een raccordement [aansluitspoor]. Met een racemaat [chemie: racemisch mengsel] kun je niet samen racen en het racemus [uitgeperste sap van rijpe druiven] kan niet vliegen. Rachitis is de Engelse ziekte of morbus anglicus [bot groeit krom]. Uit Indië kennen we de titels raden adipati [rijksbestuurder in vorstenlanden] en raden-ajoe [echtgenote van een regent]. Met een raderwieltje kun je raderen. Gelukkig is dat radicitus [met de wortel, geheel en al, radicaal] uitgeroeid. Radicchio [raa-dih-kie-joo] is rode sla. Heb jij echt zelf nog Radio Oranje beluisterd? De radiocauserie was op een radio-cassetterecorder opgenomen. Met RFID wordt radiofrequentie-identificatie bedoeld. Een radkaart is een T-kaart (Middellandse Zee en Nijl). Een radvenster is een roosraam. De prijs van die rachels was een flinke raggel [tegenvaller]. Een railleur
[ree-leur] maakt tramrails schoon. Raita is een bijgerecht uit de Indiase keuken. Een rakhi is een versierde armband, raki, die drink je.

3. Met ‘rakketakketak’ boots je een mitrailleur na. De ramen (geen mv.) is Japanse maaltijdsoep met noedels van tarwe. Gaan jullie basketten [basketbal spelen] vanmiddag, dus niet batikken en daarbij grinniken? Ik schrok me het apezuur, toen er ineens een ramboetan of apenkloot [zure, geurige, met zachte, harige stekels bedekte vrucht] op tafel lag. In een ramequin bereidt men crème brûlée. Het geluid van een trommel boots je na met ramplan(plan). De gemalin van Aegir (Germaanse mythologie) heet Ran. Rance [rahn-suh] is een marmersoort. Een rancher(o) [reen-tsjuhr, rahn-tsjee-roo] woont op een ranch(o) [idem] en luistert naar ranchera [ah], een Mexicaanse muziekstijl. Alles buiten de Randstad heet Randland. Rangoli is een Indiase kunstvorm. Ranken [èh] is op of tot een ranglijst schikken (vgl. ranking). Je weet het: raout [raa-oet] is rout [raut] (voorname, deftige avondpartij, bv. aan het hof). Ranten [èh] is tieren (tekeergaan).

4. Rapamycine is sirolimus [plantaardige stof, groeiremmer, ook tegen afstoting transplantaten]. Grappig, zo’n dialectrapper (mc = hiphopartiest, rapper – zit niet aan de fiets ...). Een raptor, largitor [één geheel] is iemand die tegelijk gierig en verkwistend is. Ra/oskolniken [ketters, afscheiders Russische kerk] hoeven nog geen raspoetin [veel invloed, intrigant, geen ras-Poetin, vgl. sergeant] te zijn. Een rastaquouère is een exotisch heerschap. Met een rastraal [vijfpuntige pen, lijnentrekker] teken je notenbalken. Een rateau is het harkje van de croupier [bij de Franse roulette – die van: faites vos yeux en rien ne va plus. De rattachisten wilden Wallonië bij Frankrijk. In het Bargoens zeggen ze rausjen tegen rauzen. Raven is deelnemen aan een rave [beide ee] (extatisch dansen). Een rawah is een moeras, een sawa een (nat) rijstveld. Een raw foodie eet raw food en is een rawfoodeter of rawfoodieliefhebber. Een Razzie is een Golden Raspberry Award [voor slechte prestatie bij filmkunst] en geen Oscar (Academy Award – bijzondere prestatie op het gebied van de filmkunst). Hij is razendsnel en razend knap. Tussenwerpsel (selectie, u,v,w,x,y,z): uche-uche, uh (eh), uhm (ehm, euhm), verdijd, verdju, verdulleme, vergeme(s), vergimme(s), vernonde, voilà, vroem, wablief(t), wajo (straattaal, Marokkaans, verbazing), warend/tig (waarachtig), watskeburt, wazzup, wham, whatever, what the fuck, woep(ie), woeps, xxx = kusjes, yep, yo, zág, kaerel, zoef, zulle, zzz (zoemend geluid), you name it en who cares?

5. Idem (a, b, c, d, e, f): a(a)rgh, adé, adie, adieu, adios, afijn (enfin), ah, aha, ahoe, ahoi, ahum, ai, ajakkert, ajasses, ajakkes, ajakkie, aju, ajuus, ajuussies, akkebah, alla, allee, allemachtig, allemachies, allo, allons, alstu, amai, amehoela, ammehoela, ammenoela, ammenooitniet, arrejakkes, asje, awel, awoert, babbeldebabbel, blablabla, bijlo, bilo, bis, bliep, bloeb, blub, blurp, boing, boink, br, brr, burp(s), een blurbtekst, bye, ça va, cheerio, cheers, chet(sie), chut (sst), ciao, dáág, dei, di boni (goeie goden!), dii boni (schrik), dju, doe(g), (doe)(i)doei, duh, ebbe ebbe debbe, efkes, elias, emmie, eureka, evoë, ewa (Marokkaans: hoe is het), fak(king), fuck, fawaka (hoe gaat het?), finito (basta), foei, foert (bekijk het maar), fok(king), forza (sport, aanmoediging), fuck it, fuck off, fuck you, floep, abuis, apprepo en à propos.

6. De ROB (fout VD – 2023 akkoord: Rob) is de Raad voor het Openbaar Bestuur, de Rbb (correct zo) is (historisch) de Raad voor het Binnenlands Bestuur. Een RBT is in NL een recherchebijstandsteam. De rc of rico is de richtingscoëfficiënt van een rechte lijn bv. in een XOY-assenstelsel. Een radiaal kort je af met rd of rad [eenheid van geabsorbeerde energie]. De RCC is de Reclamecodecommissie. De RDW is in NL de Rijksdienst voor het Wegverkeer. De REA is in NL de Raad voor Economische Aangelegenheden. Een read-only bestand is alleen-lezen. Ik kijk graag reality(-tv). Bij realtime chatten ben je afhankelijk van de real time van de computer. Rebadgen doe je met hetzelfde product onder een andere naam of een ander merk [vgl. rebranding – ie]. Op een rebec [één- tot viersnarig strijkinstrument] kun je rebetika [melancholieke Griekse volksmuziek] spelen. In 2007 begon de Grote Recessie [na de toenmalige kredietcrisis]. Recht door zee gaan is iets anders dan rechtdoorzee zijn. Hij is echt een rechtsmens [rechts in de politiek]. Recirculeren is recycleren of recyclen. Hopelijk is die reclassent [cliënt bij de reclassering] reclasseerbaar (te reclasseren). Een recolle(c)t is een franciscaan. Een recluse [kluizenaar] is (levenslang) ingemetseld. Een reco is een reconstructie. Récompense: recompensie (familierecht: compensatie bij inbreuk op de gemeenschap van goederen).

7. Recu(u)p is herstelverlof. Het red cedar [hout van de reuzenlevensboom] is duurzaam bouwmateriaal. Die prater is rederijk [welsprekend]. Redox staat voor reductieoxidatie. Een red snapper of rode snapper is een zeevis. Is dat de nieuwe James Bond redux [toevoeging geeft nieuwe versie aan)? Een reductio ad Hitlerum [vergelijking met Hitler of de nazi’s en dus verwerpelijk] is gemakkelijk een drogreden. Een ref is een referee. Die re-educatie is reëel nodig. Een reefer is een marihuanasigaret. Tussenwerpsel (g, h, i, j): gaap, gad(sie), gak, gefeli, genacht, genavend, genavond, godmiljaar, godsammekrakepitte, goei, goh, gom(mie), grut(jes), grote grutten, hadie, hai, hoi, hap-slik-weg, hebbes, hei(a), hela(ba), heui, hoei, hoepla, hoepsasa, holadijee, hopfalderiere, hopla, hopsa, houdoe, hup, hupla, huppekee, ieuw (afkeer, walging), jak, jakkie, jakkes, jee, jees, jeetje, jippie, joehoe, joepie, joh, jottem, ju, just in case en juistem.

8. Tussenwerpsel (k, l, m, n, o, p, q, r, s, t): kaasje, klikklak, klots, knots-boem, ks(t), labberdepoepie, laci, lekko (Engels: let go), less is more, ma foi (beslist), mehoela, mind you, mjam(mie), mmm, mwah, nada, niente, neu, nolijeheine, njet, no way, oeps, oef, oeh(oe), okidoki, olie (mis – bij kegelen), oudoe, pardoes, pats-boem, perdoes, peu nerveux, pf, pfoe, pfiew, pioew, ploing, plopperdeplop, poe-ee, poeh, poelepoele, potztausend, props, propz (respect – 2003, straattaal), pst, puh, qué, qui-va-là, rakketakketak, retteketet, rinkeldekink, roeftem, rrrt, sa, sakkerloot, salu(u)t, saluutjes, salve, sanitas, sansodemelatafel, santé, santjes, sapperdeflap, sapristi, schluss, shit (happens), shoot (= chips), si en la (zus en zo), sjonge(s), skol, sliepuit, snotverdikkeme, sodeju, soedah (laat maar, Maleis), so what, sst, suja, tada, tararaboemdijee, tata, tfoe, tiens (verbazing), tjeempie, tjeminee, tjoeketjoeke, tjonge, tjongen, tjonges, tjuus, toedeloe, toedeledokie, toppiejoppie, trarara (trompet), trusten, tsa, tsjakka, tut, tuurlijk en een twexit is het stoppen met twitteren [2023: Twitter --- > X].

 

 

3452 Dictee vrijdag 22-09-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1069) √

Dictee – dictees [3452]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee mei 2020 (6), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1069)

Oefendictee mei 2020 (6)

1. Wat hebben een priant [beeldhouwwerk op een grafmonument waarbij de overledene biddend is afgebeeld] en een adorant [in aanbidding of verering met de handen geheven of gevouwen] gemeen? Zo’n priapische [ontuchtig, onverbloemd erotisch] priapee [gedicht ter ere van Priapus] doet me onvermijdelijk aan Priapus [god van wijn- en tuinbouw, met enorme fallus] denken. Als een vorige pachter de grond verbeterd heeft, moet er prijzij betaald worden. Wat eten we vandaag? Antwoord op die nieuwsgierige vraag: hussen met prikken [hus = troep, boel, zooi]! Prima facie [op het eerste gezicht] werd ik verliefd op haar. Wie of wat is de oorzaak van al dit kwaad: prima malorum causa [de eerste oorzaak van al dit kwaad]. Nieuwe loten aan het firmament: prinsalbertpiercing [eikelpiercing] en prinsalfredhert [zeker klein hert]. Een prinsbisdom wordt beheerd door een prins-bisschop. De
prinses-weduwe koesterde haar prinses-van-de-nacht [’s nachts bloeiende zuilcactus]. Dat heeft absolute prio [prioriteit]. Die zaak heeft een nieuwe pr-pro [van public relations en professional]. In WO II werden zij als proband [proefpersoon, patiënt] gebruikt. Proctitis is de ontsteking van het slijmvlies van de endeldarm. Hij heeft een pro-Deoadmissie [toelating].

2. Een prodowaka is een zekere wandeltocht [SR, bv. bij jubileum]. Hij kreeg de Pro Ecclesia et Pontifice, een pauselijke onderscheiding, ingesteld door Leo XIII, opgespeld. Bij het proggen [computer, programmeren] worden vaak heel ingenieuze progs of proggies [programma’s] geproduceerd. Zij kickt op progrock [progressief]. Een prolaps is een verzakking. De proletkult is een zekere massacultuur [Rusland na de Oktoberrevolutie]. Prometheus is de audax Japeti genus [lett.: stoutmoedige zoon van Japetus, ook: menselijk geslacht in het algemeen]. Zijn optreden was prometheïsch [Prometheus], hemelbestormend. Een PROM is een programmable read-only memory, een programmeerbaar ROM-geheugen. Is alles voor niets, pro nihilo, geweest? Een pronghorn is een gaffelantilope. Een pronaos is de voorhal van een klassieke tempel. Een proosdij is het gebied van een proost. Een pro(o)l is een proleet. Hij is proppiedik. Dat maakt tegenwoordig niet meer uit: propz of props [VD, straattaal: respect]. Een prosateur is een prozaschrijver. De proskynese is de voetval of het aanraken van de bodem met het voorhoofd. Het prosencefalon (geen mv.) vormt de voorhersenen. Pro stylo is voor de vorm en een prostylos is een klassieke tempel met alleen aan de voorkant een zuilenrij [amfiprostylos: voor en achter!].

3. De Protestantenbond houdt jaarlijks een protestantendag. Een proteus is [P: Griekse zeegod] onbestendig en veranderlijk. Protoactinium is protactinium [91, Pa]. Een provem is provo [provoceren, 1965 – 1967] en nozem [jaren 50, vergelijkbaar] tegelijk. Het Provinciefonds en het Gemeentefonds zijn bij de ontvangers daaruit zeer geliefd. Bètacaroteen is provitamine A. Muzikale prozac [antidepressivum] kan gunstig werken. Een proxy werkt als een firewall. De afko voor Provinciale Staten lijkt erg onhandig: Prov. St. [verwarring met PS = postscriptum vermijden?] Een sekser prupt of purpt [geslacht van kuikens bepalen]. De prytanen [10 klassen in de senaat, Rome, afwisselend voorzitter] vergaderden in het prytaneum [hun vergadergebouw]. Het PSA is het prostaatspecifiek antigen. De psak is een beslissing in een halachische [halacha = dogmatische stroming bij de joden] kwestie. De psefologie bestudeert verkiezingsuitslagen. Goed dat er een Psychopatenwet is. Psytrance is muziek, psyops psychologische oorlogsvoering [psychological operations] en een psykter een zeker Oud-Griekse (GB) vaas. Pterygium is een oogaandoening.

4. Polyurethaan of pur wordt niet vaak ook PU genoemd. Jazeker: de pubertijd is de tijd van de puberteit. Pubalgie is terugkerende spierontsteking aan de binnenkant van de dij. De minister verklaarde dat publice [poe-blie-tsjee], in het openbaar. Bij de coronacrisis was de public spirit [gemeenschapszin] van grote waarde. Een pu(c)k(hond) is een mop of mops(hond). Een puer is een prepuber. De pudenda zijn de uitwendige schaamdelen. Een puerperium is een kraambed. In een puffabriek wordt vismeel gemaakt. Een puggaree [puh-guh-rie, g van goal] is een pugree [puh-grie] (in de nek, tegen de zon). Hij wilde per se het puikspuik (puikstuk) van het everzwijn. Nogmaals: debris [ee] is ruimteafval en débris [verder zelfde uitspraak] is puin. Een vingerring(!) is [Bargoens] een puinsteker (sieraad). Als spotnaam kun je Pietje Pu(c)k (achterblijver) gebruiken. De pukcode is de personal unblocking key-code [voor geblokkeerde simkaart]. Pulque is een drank uit Mexico. Een puna [oe] is een koude hoogvlakte in Zuid-Amerika. Met puttees [beenwindsel voor militairen] om produceerde hij een putt [bij golf]. Lekker, met die puttanescasaus [tomaten, zwarte olijven en kappertjes] erbij!

5. Schneiders python is een netpython. De Pythische Spelen en het pythisch orakel hebben weinig tot niets gemeen. Daarvoor moet je in de rubriek Q&A (questions and answers) zijn. Een qaly is een
quality-adjusted life year. Qi dao [tsjie-daaw] is een Tibetaanse en qi [tsjie] gong een Chinese meditatietechniek. Viermaal per dag: q.i.d., quater in die. Hetgeen betekent: quod est, q.e. Hetgeen bewezen moest worden: q.e.d., quod erat demonstrandum. Iedere dag: q.d., quaque die. Q.D.B.V. = quod Deus bene vertat [hetgeen God ten goede moge keren (of: God doe het wel gelukken)]. Zoveel men belieft: quod libet, q.l. Hetgeen ik ontken: quod nego, q.n. Hetgeen ik getuig, quod testor, q.t. Dat blijft mooi: de afkorting qto. [lees: kwarto] betreft het boekformaat kwarto. Een QSO is een quasi-stellar object, een quasar.

6. Een quadcopter heeft 4 propellers. Quadden (met een quad) is ook quatten. Quadrafonie is quadrofonie [stereo met 4 kanalen]. Een zekere encycliek van paus Pius XII had als titel Quadragesimo anno [over herstel van de maatschappelijke orde]. Een quadrireem is een galei met vier rijen roeiers boven elkaar. De quadrupeden zijn de viervoeters. Tien wordt gequadrupleerd veertig, m.a.w. op tien quadruplets kunnen veertig mensen fietsen [vgl. tandem, 2]. De afkorting quaer. (Latijn) komt van: quaeritur: er wordt gevraagd, de vraag luidt … Vraag, quaestio, wordt afgekort tot quaest.: dat levert weinig drukruimtewinst op! Een quagga is een steppezebra. De Quai d’Orsay is de (straat)naam van het Franse ministerie [gebouw, als instelling: M] van Buitenlandse Zaken. Qualibet ex re: door welke oorzaak dan ook. Qua mandatarius: als gevolmachtigde. Quand même: zelfs dan, in elk geval, wat er ook gebeure. Een quango is een
quasi-autonomous non-governmental organization (niet-ambtelijk adviesorgaan van de overheid). Een quarantainearts werkt in een quarantaine-inrichting. Quantum valeat: (voor) zoveel het waard is.

7. Quasi umbra persequi is iemand volgen als zijn schaduw. Een quatre-quarts is een evenveeltje. Het Spaanse ‘qué’ drukt uit dat je iets niet begrijpt. Zij is de onbetwiste queen of jazz. Quelea’s zijn savannevogels. Een quenasttegel is een zekere trottoirtegel. Querelleren is twisten, strijden, queruleren is klagen als een querulant. De QI is de queteletindex, de BMI de body mass index. De GTQ is de quetzal van Guatemala. Quiche lorraine is quiche met spek en kaas. Een quickie is een vluggertje, een tussendoortje [seks zonder voor- en naspel]. Quicunque vult: ieder die wil. Quid faciendum? = Wat te doen? In de muziek is quieto: rustig, kalm. Quién sabe [kie-jèhn-saa-buh]? = Wie weet? Een quillaja is een Zuid-Amerikaanse zeepboom. Een quisling is een collaborateur. ‘Kwissen’ is een vormvariant van ‘quizzen’. Qui-va-là? =Wie daar? = Werda [ee]?

8. Quoad sacra: wat de geestelijke zaken betreft. Quo animo? = Met welke bedoeling? Quocumque modo = op welke manier dan ook. Quocumque nomine = onder welke naam dan ook. Quod absurdum = hetgeen ongerijmd zou zijn. Een quodlibet is een mengelmoes. Quod licet = wat geoorloofd is. Quod non = dat is echter niet zo. Quo jure = met welk recht? Een quokka is een soort kangoeroe. Quomodo = op welke wijze (als znw. de wijze waarop). Quorn is een vleesvervanger. Quorum pars magna fui: waarin ik een groot aandeel heb gehad. Een quotumpje is een quotetje [aandeel] [kwoo-tuh] en een citaatje is een quoteje [kwoot]. Quousque tandem? = Hoe lang nog? Quo vadimis? = Waar gaan we heen? Quo vadis? = Waarheen gaat gij? Het QVS is het Q-koortsvermoeidheidssyndroom. De afkorting q.v. op recepten betekent: quantum vis, zoveel u wilt. Staat er bij jullie thuis een azerty-, een qwerty- of een qwertzklavier bij de pc? Quincaillerie (geen mv.) bestaat uit huishoudelijke artikelen = kramerij(en). Ra is een Oud-Egyptische zonnegod.

 

 

3451 Dictee donderdag 21-09-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1068) √

Dictee – dictees [3451]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee mei 2020 (5), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1068)

Oefendictee mei 2020 (5)

1. Voilà, uw bonussen. Più mosso is in de muziek vlugger, opgewekter en p.p. is più piano, zachter. Het secondlifen is in een SL (Second Life, met avatar op internet) opereren. Vergeet je de pizzaiolo(saus) niet? Zou de bank je dat pl’etje [persoonlijke lening] geven, denk je? De pd is de plaats delict. Ook een plaatstrip is geen reisje … Place aux dames [maak plaats voor de dames]! Groningen is blijkens een zekere reclame een place to be [erg in trek, daar wil iedereen zijn]. Een placodont [k] (leefde tijdens het trias, tijdperk) lijkt op een schildpad. Die plage-uren [onbezoldigde lesuren, BE] leveren niks op. Plain chant is eenstemmige koorzang. Plaît-il: wat belieft u? S’il vous plaît (s.v.p.), ga daar weg [a.u.b.]! Een planchet is een wastafel, met een planchette [spiritisme, klein tafeltje, drie poten, met een ervan kun je schrijven) kun je schrijven. Planepoolen is samen vliegen. Een snelle planga is een opvallende zonnebril. Planking: opdrukken op onderarmen en tenen.

2. In Indië doen ze het planplan [zachtjesaan]. De plantenslaap is nyctinastie. Hij is gepromoveerd op arteriosclerotische plaques [opeenhopingen van een vetachtige substantie op de wanden van de slagaders]. Er is daar een plastic plassticker (plasticplassticker) [urinoirsticker tegen plassen naast de pot] opgeplakt. De plastische chirurgie voert plastischchirurgische ingrepen uit. Een plattebuiskachel is een ouderwetse kookkachel, een Leuvense stoof. Een platte band [lek] hoort bij een fiets, een platteband [bandlijst] bij de bouwkunde. Speler [toneel] af, plaudite: applaus! Elsje is playing hard to get [moeilijk te veroveren, zich ongenaakbaar opstellend]. Een flog is een fotolog of plog: een internetdagboek met foto’s. Ploggen is tijdens het joggen afval oprapen [uit Zweden overgewaaid]. Een plongeur is een bordenwasser in een restaurant. Plopperdeplop [uitroep van verbazing], je meent het! P.L.P. staat voor: primum lapidem posuit, (hij of zij) heeft de eerste steen gelegd. Dat is nuttige plug-inhardware. Plugged ben je in staat om mee te komen in de (informatie)maatschappij. Een pluimes is een manna-es. Een pluot [plum + apricot] is de kruising van een pruim en een abrikoos. Je krijgt een zes plus: dat is beter dan een zesminresultaat. Pluto is historisch: Pipelines under the Ocean (naam van het olieleidingenstelsel, WO II). De pmc is de product-marktcombinatie.

3. PMA is paramethoxyamfetamine. Een PMS is in BE (historisch) een
Psycho-medisch-sociaal Centrum. Een png (internet) komt van portable network graphics (en is ook een beeldbestand in PNG-formaat – PNG is de standaard). P&O staat voor personeel en organisatie (bv. als naam van een bedrijfsafdeling). Primo is ten eerste (afko: p^o – lees: primo). De PO Box is de post office box, de postbus. Poco forte is in de muziek: enigszins sterk, luid (afkorting p.f.). Poculeren [lustig de beker laten rondgaan] doe je in poculis [bij een drinkgelag] inter pocula [onder het drinken van een glaasje]. Bij drukkers is tegenwoordig het POD – printing on demand – mogelijk [geen onnodige voorraden meer]. Zonder açaibessen geen podosiri [drank ervan]. Het wordt steeds gemakkelijker: des Pudels Kern is tegenwoordig ook: des poedels kern (het gaat inderdaad om een hond). Met poedja’s (drum = trommel in drumstel) maak je vrij hoge tonen. Tegen de eend zeg je: poelepoele! Poelet: soepvlees, poulet: kip.

4. Secundo is trouwens ten tweede en loco secundo (secundo loco) is in de tweede plaats. Je kunt veel poerem of poerim maken (drukte). Een poeta minor is een minor poet (minder belangrijke dichter,niet per se een poète maudit = asodichter). In Engeland is een poet laureate officieel een nationaal dichter. Een poilu [pwah-luu] is een frontsoldaat (Frankrijk, WO I). Let op de uitspraak van ‘poinsettia’ [pojn] (kerstster). Een pokébowl is een Hawaïaanse maaltijdsalade. Wist je dat de merknaam pokon (plantenvoedsel) komt van P₂O₅ (fosfor, zuurstof), K₂O (kalium) en N (stikstof)? Zing die poku’s [liedje] nog een keer, wil je? De polder-Koran komt van Kader Abdolah. Een poco, een policor, is politiek correct, bezit politesse de coeur [fijngevoeligheid in het omgaan met anderen] en straalt political correctness uit. De politique politicienne [politiek om de politiek] is afkeurenswaardig. Een polk of polak is een Poolse Jood. De pollotariërs [geen vlees en vis eten, wel gevogelte – Italiaans – pollo = kip + vegetariër] kent VD nog niet zo( )lang. Polyisocyanuraat is pir. Polyidie is het samenwerken van verschillende pangenen [pangen = gen]. Een pompier [NL-uitspraak] is een spuitgast. “Wist jij daarvan?”. “Pompompom …” [gespeeld dat je er niets van afweet]. Pomtayer [tayer = tropisch gewas met eetbare knol] geeft de smaak aan pom [SR: ovenschotel van kip in geraspte pomtayer].

5. P(T)omtidom: ik ben oké. In een ponypack of snowseal bewaar je poedervormige drugs. POP is persistant organic pollutant [zeer giftig], post office protocol [e-mail – vgl. POP-server] of persoonlijk ontwikkelingsplan (met POP-gesprek, etc.). Popjawa is (SR) Javaanse popmuziek. De poppesnor [overijverige speurder] vond alleen nog een poppenwagen: het kind was weg [met het badwater weggegooid?]. Een popsicle [pohp-sih-kuhl] is (in SR) een waterijsje, ijslolly. Bij de poppoll naar poppy muziek werden veel popi nummers [populair] aangedragen. Een pop-uptent kun je ‘opengooien’ [is tijdelijk]. Porfyrie [stofwisselingsaandoening] krijg je niet van porfine [een chemische verbinding]. Een porch is op de Antillen een veranda en porchetta [k] is een Italiaans gerecht [met varkensvlees]. Zij geilt op porna [vrouwenporno]. Porno chic [= salonfähig] lijkt geaccepteerd. Een POS-apparaat [point of sale] is een betaalautomaat. Positis ponendis: verondersteld wat verondersteld moet worden.

6. Postbodevoetbal wordt niet gewaardeerd. Posteriores curae: van later zorg. Het PICS is het post-ic-syndroom, het postintensivecaresyndroom. Een opisthodomos is de achterhal van een Griekse tempel, ook: het posticum. Dat is wel erg zeldzaam; post saeculum evenire: maar eens in de honderd jaar voorkomen. Ik moet bij ‘aan elkaar baantjes toespelen’ denken aan de term ‘ouwe-jongens-krentenbrood’. Een ouwejongen kan trouwens een heel gewoon iemand zijn, maar ook een misdadiger. Een midmid (middenmidden) vind je bij voetbal, hockey (centralemiddenveldersrol). Een pot à feu is een decoratieve vaas en een pot-au-feu een stoofpot. Potamologie is rivierkunde en limnologie meerkunde. In de wielersport kennen ze de pot [poo] belge [cocktail van dopingproducten]? Een shingle [sjihn-guhl, g van goal] is een strook bitumineus dakbedekkingsmateriaal. Een raar poteten [gekookte maaltijd, ook: snuiter] heeft geen mv. Een potlam is een leplam [krijgt in huis de fles; bij moeder vandaan]. Een pot(entio)meter, is die voor in bed? Nee, spanningsdeler. Een potluck is bij de indianen een soort potlatch [feest waar iedereen geschenken uitdeelt]. Potschrapper, potschraper, potschrabber [potten uitschrappen, ook: vrek]. Poulain: beschermeling, poulaine: tootschoen, poularde: hoen.

7. POV: Provinciaal Onderwijs Vlaanderen. Een pousada is een Portugees staatshotel. Op 1 april ben je bezig pour la frime [voor de schijn, de grap] en (et) pour la galerie [voor bijval uit het publiek]. Ze had geen rooie pozer (= pose) [geen cent, geen duit] en stond al een poze [poos, tijd] in die uitdagende pose [lichaamshouding]. PPP is Triple P: people, planet, profit (en triple A is AAA – bankenrating). PP is polypropeen en P.P. Pater Patriae [meervoud: patres patriae], vader des vaderlands (specifiek, bijv. bij Prins Willem I, dan ook wel met 2 hoofdletters V). Wie was de pr. (praecedens, voorganger – ook: praec.) van de huidige paus? Een praesta-quaesumus [priester – vero] leest alleen de mis. Met hoeveel klinkers schrijf je ‘praeputium’ [medisch: voorhuid]? Vijf. Praemonitus praemunitus: een gewaarschuwd man telt voor twee, Engels: forewarned, forearmed. Er waren praeter propter [om en nabij] 30 gasten. Het Prakrit is een groep Middelindische dialecten (verwant aan het Sanskriet).

8. Die practicus praktiseert [ook: uitdenken]. Heerlijk, zo’n praline [bonbon] met praliné [vulling]. Een pral(l)triller [zelfde uitspraak] is een muzikale versiering [hoofdnoot bovenseconde, hoofdnoot]. Pranile of praline? Beide! Pratikeren (BE) is praktiseren. De praxeologie onderzoekt het menselijk handelen. Een praxinoscoop is een fenakistiscoop [draaischijf met figuren] met veelkantige spiegels. De precieuses [damesgezelschap, 17e eeuw Parijs, verfijnde smaak] vond je ooit in Parijs. Om precies te zijn: dit is een precieus [vero, lit(t)erair, kostbaar] bezit. Prêcher pour sa paroisse: voor eigen parochie preken (om eigen voordeel te behalen), een oratio pro domo houden. In de PKN [Protestantse Kerk in Nederland] is een predikant-geestelijk verzorger een instellingspredikant [zorginstelling, psychiatrisch ziekenhuis, etc.]. In BE kon je je pree [soldij, weekloon] trekken. Een pressuregroup is een pressiegroep. Presto prestissimo [muziek: nog sneller dan prestissimo] is wel erg presto [snel]. De pretorianen vormden de lijfwacht van de Romeinse keizers. Op het preuvenement [Zuid-Limburg, eetfestijn] hoorde je veel preuvelementen [gesprek, praatje, toespraak, ook: prevelement]. Quadriljard (een een met 27 nullen) is duizend quadriljoen [4 x 6 = 24 nullen]. Quadrupedalisme is viervoetigheid. Een quadruple bogey is bij golf een score op een hole met vier slagen boven par. Een quaestio vexata (vexata quaestio) is een veelbesproken, onopgeloste vraag. Een katern is een deel van de krant, een quatern, dat zijn bij een loterij vier nummers (die winnen).

 

 

3450 Dictee woensdag 20-09-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1067) √

Dictee – dictees [3450]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee mei 2020 (4), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1067)

Oefendictee mei 2020 (4)

1. Een peacenik (pacifist) slaat vaak het vredesteken (V-teken). ‘Peau de suède handschoenen’ en ‘peau-de-suèdehandshoenen’ lijken allebei te kunnen [bnw. alleen VD, ook suède, fijn leer: als van fluweel]. ‘Pikkedillen’ [mv. – kleine zonden] komt van ‘peccadille’ [enk.] [pekelzonde!]. Pecco(thee) is pekoe, vgl. pecannoten [bitternoot] en de pekan, de vismarter. Een pechakucha [pèh-tsjaa-koe-tsjaa] bestaat uit 20 dia’s die elk 20 seconden (20 s) getoond worden. Een peda [van: pedagogisch] is in BE een tehuis voor meisjesstudenten. (Pecunia) non olet: geld stinkt niet voor een vrek; die doet alles pecuniae causa (omwille van het geld). Hij bespeelt de pedalsteelguitar of -gitaar. Pedofilie [seksueel aangetrokken tot of seks met kinderen] lijkt [een letter] minder ernstig dan pediofilie [verlangen naar sekspoppen en -robots]. Je weet wel: peelen is scrubben [de huid ‘schuren’]. Een pegsonde of -katheter verwijst naar percutane endoscopische gastrotomie (voedsel via buikwand). Pegasessen: gymtoestellen, afgeleid van het (gymnastiek)paard (Pegasus).

2. De pijloze monnik viel in een peilloze geestelijke diepte. Er zijn goud- en geelpelde kippen. Een pelike is een zekere Oud-Griekse [GB!] vaas. Een pelser is een zeevis of een heipalenuittrekker. Een pelouse is het middenterrein van een wielerbaan. Beschrijf het peltiereffect
[pèhl-tsjee] eens [elektrische stroom omzetten in temperatuurverschil in twee verschillende metalen – en een peltierelement is een elektrisch element dat die conversie regelt]. Met een pelvimeter [bekkenmeter] meet je inwendig bij vrouwen het pelvis (bekken) en pemba(doti) is pijpaarde (bij wintirituelen). PEMBA: in NL de Wet Premiedifferentiatie en Marktwerking bij Arbeidsongeschiktheidsverzekeringen. Met pensees [tuinviool] op tafel genoten we van de pencees [rondo, gebak; een rondeau is alleen een rondo m.b.t. muziek]. Een penjing is een Chinese miniatuurtuin. In dat boek was sprake van een ruime
pengö-opbrengst [munt Hongarije tot 1946 = 100 filler]. Een pegboard [pennenbord gebruikt als hulpmiddel bij het recapituleren van getallen, bv. bij het berekenen van de omzet van winkels] is nu eenmaal geen pechbord [als je langs de autoweg staat]. Daar was Meester Pennewip [de onderwijzer uit Multatuli’s Woutertje Pieterse, het prototype van de schoolfrik] weer. Boompje groot, mannetje (ook: plantertje) dood. Mijn pensie [uitkering, pensioen] komt per maand. Een copula is een koppelwerkwoord. Als achter een naam p.eo. staat, betekent dat: professor extraordinarius, buitengewoon hoogleraar. Een qwertzklavier [toetsenbord] vind je in Duitstalige gebieden.

3. Mind you [belangrijkheid benadrukken]: quiche is taart en quisse is kip. Een peon is een vaquero, een Mexicaanse cowboy te paard. Door pe(p)perspray van de juten [agenten] werden ze geveld (beter: gepepperd). De Peperkust ligt in Liberia. Peperoni is peper, pepperoni is salami. Oud-Griekse vrouwen droegen een peplum [mv. peplums, pepla] of peplos [mv. peploi – tot de voeten reikend lang ruim kleed, op één schouder met een speld vastgehouden]. De peper vretende [niet aaneen in wdb.] toekan (pepervreter) keek omhoog naar de Toekan [sterrenbeeld zuidelijk halfrond]. In de pépinière (boomkwekerij) lag een pépite (goudklomp) [SR: pipit]. Peprewatra [SR, pie-prie-wah-traa] is dunne pepersoep met vis of vlees. Dat werd vroeger per Van Gend en Loos [correct, Wikipedia: & – niet in wdb.] verstuurd. De afkorting p.a. of p/a staat voor: per adres [ook: c/o, care of]. Pereat (stik) Karel! Perennerende planten zijn overblijvend [= vast]. De perfect storm [meestal noodlottige, maar ook samenloop van ideale omstandigheden] redde hen. ‘Pericykel’ is een term uit de plantkunde [cellaag buitenomtrek centrale cilinder]. Abis perkara: zaak afgedaan, basta!

4. Perinde ac si cadaver is kadaverdiscipline vertonend. Een peripteros is de cella [centrale ruimte met godenbeeld] van een tempel. Perl is een programmeertaal: Practical Extraction and Report Language. Een permaban voor een sociaal netwerk is permanent [en sluit je daarvoor uit]. Dat permis [pèhr-mie] (ook: permit – puhr-miht] [officiële vergunning voor verblijf in buitenland] moet per mese (per maand) verlengd worden. Pernoze mannen (die zijn pernoos = van het vak, dieven) vindt men in de penoze [onderwereld]. De pers (diversen) lag op een van de perzen [tapijt]. Per resto (per saldo) resteerde een diepgevoeld lijden. Is dat boek al ter perse? Ik hoef niet per se zo nodig. Middellangeafstandsraketten zijn (o.a.) pershings. Kun je van persimmon(hout) tuintafels maken? Mogelijk. Een beetje bobo [bondsbonze] heeft een PA [2023], een personal assistant. Pas op voor dicteepersonality’s. Zij hebben een persoonsgebonden budget (pgb). Perspex is polymethylmethacrylaat. Dat perssinaasappelperssel is best lekker. Die auto is perte totale [total loss] en kreeg dus een totallossverklaring. Het perunage [percentage gedeeld door 100] van ‘de helft’ is dus 50/100 = 0,50. Pertussis is kinkhoest. Het ligt daar vol met Perzenpuin [door de Perzen verwoeste tempels]. Nieuwe woorden: pesco-pollotariër [geen vlees van zoogdieren, wel vis en gevogelte] en pescotariër [geen vlees en gevogelte, wel vis en zeevruchten – zoals schelp- en schaaldieren].

5. Het gemeenste slag vijanden, nl. zij die (u, ons) prijzen is het pessimum inimicorum genus, laudantes. Een petfles is van polyethyleentereftalaat. Met PET wordt positron emission tomography, positronemissietomografie (een scan maken) bedoeld. Petroleum: peterolie, petrolie [peut]. Pethidine is meperidine (een pijnstiller). Een petinggi is een dorpshoofd (in Indië). Houdt petrarkisme ook het maken van petrarcasonnetten in? Niet per se, lijkt me. Is petkuser haver [gekweekt door Von Lochow op zijn landgoed Petkus – internet: omgeving Leipzig – Dresden] echt zo bijzonder (zo bie)? Petroklastiet is een explosieve stof. Wat heeft een petroleuse [m. petroleur – brandstichten met petroleum] met de Commune (1871, ook: revolutionaire gemeenteraad Parijs 1789 – 1795) te maken? Daarbij! Dat is het summum: petro- [oliestaat] en narcostaat [narcocratie, drugsstaat] ineen! Peu à peu [beetje bij beetje] werd hij een peu nerveux [enigszins zenuwachtig]. Mijn (thera)peut is met vakantie. Pfas [pfas, GB echter: PFAS! – wel alleen in samenstellingen!] zijn poly- en perfluoralkylstoffen. Een PGP-telefoon [pretty good privacy] voorkomt afluisteren [door versleuteling, codering gesprek]. In NL is pgo probleemgestuurd onderwijs. De pgd is de pre-implantatie genetische diagnostiek, de pre-implantatiediagnostiek.

6. Doctor in de wijsbegeerte: philosophiae doctor: phil. dr., ph.d. of PhD (achter de naam). Phenibut: angstremmend en kalmerend middel. Een phablet (phone + tablet) is een tabieltje (tablet + mobieltje). Phubben is een persoon negeren door tijdens het gesprek een smartphone te gebruiken. Het piao [pie-jouw] is een Chinees gokspel. We eten tong picasso [met kleurrijk garnituur van groenten en vruchten]. Het PICS is het postintensivecaresyndroom (2019 – post-ic-syndroom). Het lijkt een piece of cake [makkie], maar het is het pièce de résistance [hoofdschotel, belangrijkste onderdeel]. Een piel de sapo
[pie-jèhl-duh-saa-poo] is een zekere meloen. Mijn piepa is (schertsend) mijn papa. Hij was wel niet piep(jong), maar ook niet stok(oud). Een piemontese [pjee] is een van oorsprong Italiaans vleesrund [Piemonte, nooit ë]. Een spudgun is een pieperschieter [aardappelen wegschieten met perslucht]. Een mosquito is een piepkastje. Grote of Lange Pier heet in het Fries Grutte Pier [de Friese vrijheidsstrijder Pier Gerlofs Donia (ca. 1480-1520)]. De muzen worden ook Piëriden genoemd. Levert het verkopen van pieska/opees [smoesjes] veel op? Pierogi zijn een Pools gerecht van deegballetjes. Piet Krediet woont hier niet [er wordt niet op de pof verkocht], Jan Krediet [geniet op alle markten vertrouwen en heeft dus krediet] wel.

7. Hij is naar de piesemopsantee (de wc, puis-je m’absenter?). De PIJ is in NL de plaatsing in een inrichting voor jeugdigen. Een pijllamp [vero: in een richtingaanwijzer] zit in een auto. Een pijlwagen [met pijlen op de autoweg] is niet om te peilen. In BE kunnen ze pik à pik zijn [op gespannen voet staan met elkaar]. Met hoeveel l’en (l’s) schrijf je ‘pikkelateur’ [papier prikken in park, etc.]? Één. Het is piksta(a)nderig weer (broeiend … seksueel opwindend). Hoe kom ik aan een pil van Drion (drionpil - laatstewilpil, euthanasie)? Pilatesen is de oefenmethode pilates [lichaam en geest, ademhaling, vloeiende bewegingen] toepassen. Een pilchard [pihl-tsjuhrt] is een zeevis (pelser). De pillamp [BE: zaklamp] verlichtte de pillbox [dameshoedje in de vorm van een plat, rond doosje]. Een pilstrip is geen (bier)reisje (pilstrip). Dit is nog maar een pilo(o)tstudie. Pimaricine is natamycine, een schimmeldodend middel, o.a. gebruikt in kaascoatings. Een pimeson is een pion [elementair deeltje, symbool: π]. Pin staat voor persoonlijk identificatienummer. Pinceren doe je pizzicato [‘tokkelen’]. Pinbetalen is met de pinpas betalen. In een pindarische ode [die heeft een zekere vorm] komen geen pindanoten(!) voor.

8. Met pingpong [tafeltennis] verdiende hij veel pingping [geld]. Hij heeft zijn pinkteen [kleine teen] gebroken. Een (a)pinti is een trommel bij wintirituelen. Zijn ze weer aan het pintelieren [veel bier drinken]? Op schilderstukken betekent ‘pinxit’ [afko: pinx.]: (hij, zij) heeft (het) geschilderd. De piñata [opgehangen snoep] vind je op een Spaans kinderfeestje. Hij is duidelijk de pip: primus inter pares, eerste onder zijns gelijken. Een pip is ook een persoonlijke internetpagina. Pipe
[pie-puh] is pasta en een pipe [paajp] is een paaltje (het teken | op het toetsenbord]). Hij stond te piqueren [piqué maken, verticale keu, biljarten] met zijn gepikeerde vest [doornaaien met kleine steekjes, ww. pikeren]. (Pur)schuim is polyurethaanschuim en pir is polyisocyanuraat. Een piren(g) is een soort van piranha [smalle vraatzuchtige vis met scherpe tanden]. Een pirlamp heeft een ingebouwde passief infrarode sensor. Een pis(se)(bloem) is een paardenbloem. Een pisco sour is een zekere cocktail. Een pishtak is de centrale toegangspoort van een karavanserai e.d. De man was behoorlijk pissed [boos, erg kwaad]. Hij maakte van de pitbullmuis een bulterriër (vgl. van een mug een olifant). Bij de pit(s)stop keek de pitspoes (gridgirl) toe. Pitruïtine komt uit de pijnappelklier. De pittura metafisica [raadselachtig schilderij, Italië, 1915 – 1919] is niet om aan te zien.