Dictee – dictees [3402]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee nov 2019 (1), geheel herzien naar situatie 2023
Dictee van de dag (1031)
1. Een
algoloog [alg] en een algologe houden
zich bezig met de leer, de studie van algen en wieren [of
met pijn! – algos]. De
dirigente met die tache de beauté [schoonheidsvlekje]
hanteerde de baton [dirigeerstok] het
best. Wist je dat een yacon een appelwortel is [eetbare
knol]? Ik kom structureel geld
tekort. Hierbij vast een sneakpreview
[voorproefje] van het zomerprogramma. Ik
vroeg aan de paboleerling [in NL: pedagogische
academie
voor het basisonderwijs]:
"Word je meester volgend jaar [of: wordt
je meester volgend jaar al veertig(!)]?"
Een 20-tonner is een twintigtonner. 50 €, € 50 of 50 euro kun je
betalen met een €50-biljet, een 50€-biljet, een 50 eurobiljet of
een vijftigeurobiljet. Een 6 minresultaat is een zesminresultaat
(ook:
6- -resultaat – spatie [is fout] voor de
duidelijkheid!). Vieren zij nu hun tien- of twintigjarig (ook:
10- of 20-jarig) bestaan? Een 18+'er (ook:
18-plusser, achttienplusser) heeft de 18+-leeftijd (ook:
18 plusleeftijd, achttienplusleeftijd). Een 2cv'tje is een
deux-chevauxtje (NB VD: 2CV 2025 niet meer!).
Hij rijdt in de 250cc-klasse [250 cc] (tweehonderdvijftig-cc-klasse).
Je krijgt van mij een 6 min (zes min en je hebt dus een zesminresultaat behaald).
In de satanskerk vindt aanbidding van Satan plaats. Een açaipalm
[aa-saa-jie]
is een pinapalm, ook: podosiri. Het abdomen-
[zeg: uh]
is het onderbuikgevoel. A.O.C. staat
voor appellation d'origine
contrôlée (Franse
wijnen).
2. Op de dagkalender van Joost: Maurits: "Eerst kreeg ik tonsillitis [amandelontsteking], daarna appendicitis [blindedarmontsteking] en pneumonie [longontsteking]. Die werden gevolgd door hemorragie [medisch: bloeding] en poliomyelitis [polio, kinderverlamming] en daarna gaven ze me hypodermoclyse [toedienen van een vrij grote hoeveelheid vocht via het subcutane weefsel] en inoculaties [inenting met menselijke pokstof – vs.= versus, tegenover – t.o., tgov. – vaccinatie]. Lise: "Amai, dat moet hard geweest zijn!" Maurits: "Reken maar! Ik had nooit gedacht dat ik zou slagen voor die spellingtest."
3. Het diakritische teken in café heeft als meervoudsvormen accents aigus en accent aigu's. Een apc'tje bevat acetosal, fenacetine en cafeïne. Dit resultaat is semi-empirisch verkregen. Nieuws: een aufguss is een löyly [opgieting]. Je kunt maar ervan af zijn. Als je tot het JA behoort, zit je bij Jong Agalev. Als je van 't Lam Gods geslagen bent, ben je flabbergasted [verbijsterd]. Er waren naast aio's of aioërs [assistent in opleiding] ook aiossen [arts in opleiding tot specialist]. Met *blief* (VD): a.u.b., alsjeblieft, asjeblieft, asjeblief, ajb., clubliefde(!), alstublieft en wablief(t). Al- en dieldrin behoren tot de drins. Steken die aardbijen? De koning van Rome is de grote meikever [geen mens dus], de klant is koning [Koning Klant], de Koning der koningen is Christus en de Koning der hemelen is God. Allfinanz is bancassurance (bankieren én verzekeren). Veel Anglaises [Engelsen] en leden van het Anglicaanse volk zijn lid van de anglicaanse kerk en dansen soms de anglaise. Anhidrose: ontbreken zweetsecretie, hidrosis: zweetafscheiding. De apocope (3 mv.) betreft een weglating aan het eind (eind i.p.v. einde), een procope (idem) aan het begin ('k i.p.v. ik) en een syncope (idem – wisselende klemtoon) in het midden (broer i.p.v. broeder).
4.
B&B staat voor bed
and breakfast.
Een babylonische spraakverwarring is een babelse. De betekenissen van
'baksjisj' [ie]
en 'baksis' [ih]
liggen dicht bij elkaar; 'hasjiesj' lijkt qua uitspraak op het eerste
woord. De juiste schrijfwijze van die Braziliaanse muziek is
'batucada' [oe].
Je kunt iemand een aar laten [afzetten,
aderlaten in die betekenis ‘aar’ niet te vinden in VD – wel
sub lemma ader!]; vroeger schreven ze echt: aâr [vero]
voor ader. Ik blijf erbij: beter blo Jan dan dô [^
= dakje] Jan [ook: blode en dode].
Ze liepen te pronken met hun bishts (biesjt
+ mv. s
= overjassen).
Bij 24 karaatsgoud is er sprake van een samenstelling met het
spatiewoord 24 karaat, bij 24-karaats goud is het bnw. een
samenstellende afleiding van 24 en karaat. Een haagt, haagte, aachte
of aacht is een onderaardse gang. Zijn
à-la-seconde-uitval verraste [à la seconde] me. Hij volhardde all the way [tot het bittere
einde]. Hoe je 'w'tje' schrijft, is een weetje. Met sal
atticum wordt Attisch zout, verfijnde geestigheid, bedoeld. Het
antoniem (tegengestelde) ervan is Italum
acetum, Italische azijn. De baard van Mozes is het slaapkamergeluk;
niet te verwarren met
mozes-in-het-biezen-mandje!
5. Hun bezwete lichamen glommen in het zon(ne)licht. Ik lijd aan caligynaefobie, angst voor mooie vrouwen [in wdb. zonder ‘cali’]. Jij bent chemicus? Beschrijf het cis-1,2-cyclohexaandiol dan eens. Je schrijft top-down, de rest met 'down' (achteraan) schrijf je aaneen. Hij leidde in ongebondenheid la vie de bohème [ongebonden, onconventioneel]. Het was een ratjetoe, een ratatouille, een ratatoelje. Het water moest van de cisterne [regenbak, -put] in de citerne [tankwagen] gepompt worden. Leg eens uit waarom je dat zo schrijft: collector's item en citizens' band [worden nog als Engels ervaren]. Comedones zijn mee-eters, maar één mee-eter is een comedo! We hebben een comtoiseklok [geen p!] gekocht. Bij 'consigliere' [raadsman (maffia)] hoor je de g niet bij de uitspraak. Een conto corrente, een rekening-courant, is iets heel anders dan een conto a meta, halve rekening, samen en gelijk op met iemand anders. Toen ik dit schreef, dacht ik meteen aan la città eterna (Rome).
6. Hoe zat het ook alweer met contiguïteit [guu-wie] [het in samenhang zijn met elkaar] en consanguiniteit [gwie] [bloedverwantschap]? Spreekt die man nou Welsh of Rotwelsch? Hij wordt oud: hij kwam weer met crambe recocta, crambe repetita, crambe bis cocta, de oude kost. Cruditeit [grofheid] gaat over heel veel cru's . Een CVA is een cerebrovasculair accident (beroerte). We zullen maar daarlaten, dat hij zijn geliefde daargelaten [in de steek] en vervolgens daar gelaten heeft ... Dank zij de Heer, dat ik dankzij de Heer weer de oude ben. Een dbc is een diagnose-behandelcombinatie. De dysthymie is een chronische depressieve stemming, de mal américain. La città eterna is Italiaans, de urbs aeterna Latijn [beide: Rome]. Dat is helemaal niet univoque [eenzinnig], dat zijn equivoques [dubbelzinnigheden – ook: equivoca!]. Zou het ertoe doen? Hij was erop uit, om met haar eropuit te trekken. Na excitantia (opwekkende middelen) is exemptie letterlijk [immers: = uitzondering] en figuurlijk [immers: niet met xc] een uitzondering.
7. Met
een DECT-telefoon
[digital
enhanced
cordless
telecommunications]
kun je binnenshuis draadloos bellen over een vaste telefoon en
DEET [N,N-di-ethylmeta-tolueenamide]
is
een insectenwerende stof. Het meisje zei: "Mijn doño (baas)
is een coño (schoft)."
Spreek dat maar eens goed uit: futhark (runenalfabet
–
foe-thark – Engelse
θ
zoals in thriller).
Het mv. van crypte is crypten/s, het verkleinwoord cryptje
of cryptetje [GB].
Schrijf dus ook: cryptezaal en cryptestelsel [crypt
en dus
crypten
blijft buiten beschouwing: komt
minder
frequent voor].
De doldrum is een windstil gebied rond de evenaar. Hij gaf blijk van
gratuite [twie]
gratuïteit [tuu-wie].
Een weetje: *aeae* komt eenmalig voor in GB en VD, in die laatste bij
lemma '(sint-)jakobsvlinder'
bij de vlindernaam Hipocrita
jacobaeae
– de (zebra)rups
ervan leeft op het jakobskruiskruid! Een gimpje doe je om de hals,
een gympje aan de voet. Een bigbrothermaatschappij
[big brother, B B] is kafkaiaans,
kafkaësk of kafka. Ik had er half en half op gehoopt, dat de
oorspronkelijk halfopen [bnw.]
deur
nog steeds half open [bijw.]
zou
staan. We aten trouwens half-om-half (= gehakt).
In het hart van de constructie zat hardlood.
8. Het
Heilig Officie staat o.a. voor de inquisitie en voor de Congregatie
voor de geloofsleer. Is die bestelling van szechuanpeper [anijspeper]
en indiapaper [dundrukpapier] al binnen?
Ik zou de kleine instoppen, maar ik ga daar geen tijd in stoppen. Ik
denk dat het erin zit, dat de inzittenden ermee zullen inzitten.
Die jan-weetal [2020]
heeft al heel wat lijsjes-weetal over de streep getrokken. Die maître
Jacques, prototype van het manusje-van-alles, keek flabbergasted
[verbijsterd] naar de staande, slaande,
jaquemart [figuurtje dat uren op een
zekere klok slaat]. Een jarl was
een vertrouwensman van de Zweedse en Noorse koningen en een yawl [= jol] is
een scheepje met twee masten, de kleinste daarvan achter het roer. De
comédienne vermaakte de caesar [keizer]
nogal. Katjangs in kadjangs:
peulvruchten in bladeren
... Het blijft een helse toer: kaffiya
[2 x a --- > e
+ h], keffiyeh
[e --- > u,
ff --- > yy
en e --- > a]
kufiyyah niet meer in wdb.!,
mani en arafatsjaal. De Zoon des hemels,
de keizer van China, had als onderdanen zonen van het Hemelse
Rijk (de
Chinezen). Thans: Volksrepubliek
China!
