3397 Dictee vrijdag 11-08-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1027) √ x

Dit overzicht is niet beschikbaar. Klik hier om de post te bekijken.

3396 Dictee donderdag 10-08-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1026) √ x

Dictee – dictees [3396]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee aug 2019 (2), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1026)

Oefendictee aug 2019 (2)

1. Het Asn [= N] is in de chemie asparagine. Het jozefinisme: kerk ondergeschikt houden of maken aan de staat (keizer Jozef II). Een mutahhuwelijk heeft wel iets van een moetje [legalisatie seks]. Op Japans Nieuwjaar drinken ze amasake, zoete rijstwijn. Bij een vairon zijn de ogen van verschillende kleur. Albinisme is witharigheid [gestoorde pigmentvorming door een enzym(en)defect, leidend tot huid- en oogaandoeningen – ook: enzyme]: een albino lijdt daaraan. Daltonisme is kleurenblindheid (meestal rood en groen). Totale kleurenblindheid is monochromasie, achromasie of achromatopsie. Een labradoedel is een kruising tussen een labrador en een poedel (honden). Booze [boe:z] is een alcoholische drank in het algemeen. Het duurde brief as woman's love: zo kort als de liefde van een vrouw. Uitstapje naar Desiderius Erasmus: Aethiopem dealbare (de moriaan wassen), canis in praesepi (lettwelijk een hond in de ruif = een dwarskop die anderen het gebruik van iets wil beletten hoewel hij er zelf niets aan heeft, uit louter boosaardigheid) en de Erasmusprijs.

2. De civilité is een zeker middeleeuws lettertype. De uitdrukking 'de alieno liberalis' betekent: vrijgevig met het goed van een ander, riemen snijden van andermans leer, de fumo ad flammam: van de regen in de drup [lett.: van de rook in het vuur], dulce bellum inexpertis: de oorlog schijnt plezierig aan wie er geen ervaring mee heeft, elephantum ex musca facere: van een mug een olifant maken, EUR = Erasmusuniversiteit Rotterdam, graculus inter musas: kraai onder de muzen, haereticus in grammatica: een ketter in de spraakkunst, intellegenti pauca: een goed verstaander heeft maar een half woord nodig, laus stultitiae: lof der zotheid [als titel: 2 hoofdletters], lumen mundi: grote geest [Erasmus], post bellum auxilium: mosterd na de maaltijd [lett. hulp na de oorlog], res publica litteraria = de republiek der letteren = république des lettres. Augustus 2019: update VD: 385.860 lemma's (was: 385.361).

3. Taaladvies: blasé en blaséër en dus ook [nu nog fout in GB] oké [2020 OK] en okéër, okést en privé [2023 GB alleen znw. - 2025 compleet]. Let op: requisitoir = rekwisitoor. Die b.v.'s vind je onderaan een brief: bene vale, vaarwel [bv = besloten vennootschap]. Een detrusor is de gladde spier rond de blaas, die deze doet samentrekken bij de urinelozing [mictie – een fixie is een doortrapper en apomixie is apomixis = voortplanting zonder bevruchting]. Een viola da braccio is een altviool, een viola da gamba een laag strijkinstrument uit de barok = knieviool en een viola d'amore een strijkinstrument uit de violafamilie met extra, meeklinkende snaren. Let op: Sub-Sahara, Sub-Saharaans en Sub-Saharisch! Wat is het verschil tussen het münchhausensyndroom (meestal man, ingebeelde ziekte) en het münchhausen-by-proxysyndroom (meestal vrouw, idem, vaak bij haar kind). Een PPI is een premiepensioeninstelling en een PPS een postpostscriptum (naschrift na een naschrift). Vergelijk PS (= ns., naschrift) en PPPS (postpostpostscriptum).

4. Het voltooid deelwoord is geherfinancierd (en niet: hergefinancierd). Logisch taaltje: hals, halzen, wals, walsen, impuls, impulsen, huls, hulzen, tappilsen, strohulzen, els, elzen, pols, polsen, pels, pelzen (ook wel: pelsen, znw.), koorpelzen (bij kanunniken) en fels, felsen. GB heeft op herge* alleen hergeven [niet: hergegeven maar voltooid deelwoord ook: hergeven], hergebruik, hergeboorte, herleveren [hergeleverd] en hergebruiken (hergebruik(t)). VD ook nog: hergebruikbaar (gebruikelijker(!) herbruikbaar). Ik wens haar nog een mooie levensavond, een echte Indian summer, toe. Let heel goed op: GB en VD hebben sudoku, sudoku'tje, sudokupuzzel [oe]. VD heeft m.i. terecht dus ook: ik sudoku, jij sudokut, we hebben gesudokud. GB heeft echter [daar hoort de uitspraak uu bij, lijkt me onjuist]: ik sudoku, jij sudokuut, we hebben gesudokuud [2023 oké]. Amai, wat heeft hij weer mooi gekontschud [ww. kontschudden, kontshaken], gebillenschud [ww. billenschudden, billenshaken]! Bonsais: dwergbomen.

5. Die anti's zijn woonachtig op de (Nederlandse) Antillen. Schamoteren is goochelen. Er waren zo'n [letters] twintigduizend [cijfers: 20.000] reacties. Je kunt ook schrijven [voorste deel cijfers]
20 duizend. De laatste was dus ongeveer de [letters] twintigduizendste reactie of [voorste deel cijfers] de 20-duizendste reactie. Als het om
20 van 1000 bezoekers gaat, is dat het [cijfers] 20/1000e deel of [letters] twintig duizendste deel van die 20.000 [20 – twintig – promille, 20‰, 2 – twee – procent of percent, 2%). Samen kregen ze drie vierde van de taart, dat wil zeggen drie vierden (in aparte stukken). Na het stuk in A-groot (ook: A-majeur of A grote terts) volgde een stuk in
c-klein (ook: c-mineur of c kleine terts). Mijn dochter is nu achtsteleerling [mv. n/s]. Het toongeslacht grote terts wordt aangeduid met 'dur': A-dur t/m [t.e.m.] G-dur (ook verlaagde of verhoogde noot). De Es grote terts, Es-dur, Es-groot of Es-majeur is een toonaard met drie mollen, de es kleine terts, es-klein, es-mol of es-mineur zelfs met zes mollen.

6. De zeelieden gingen tidoren, 'n tukkie doen. Een tampat is een slaapplaats van een matroos aan boord van een oorlogsschip. Een mandoer is een ploegbaas (Indië). Duriet is matkool, doffe steenkool [antoniem: glanskool]. Het gaat daar altijd over B-dur [zelfs spoedeisende zaken langzaam behandelen]. Verneukeratief: efferent is wegleidend, afleidend en afferent is aanvoerend, toevoerend, toeleidend. Enfin, je gebruikt die woorden ook maar af en toe ... VD zou nergens van af weten [GB: ervan afweten]. Als je (Bargoens) je nergens van bewust bent, zul je van je santé niet af weten. Hij zou het laten afweten (ook: doodgaan). De zesachtstenmaat is de 6/8-maat, de driekwartsmaat de ¾-maat en de 2/2-maat: heeft die nog een andere naam, bijv. tweehalvenmaat? Ik moest er nog een punt achter zetten, want ik was de punt vergeten. De linksbuiten gaf een als voor- bedoelde achterzet.

7. Op *yseren hebben we alleen: analyseren (een analyse uitvoeren door een analist), dialyseren (o.a. nierdialyse, nierspoeling), elektrolyseren [ontleden chemische verbinding met elektriciteit], hydrolyseren [ontleding scheikundige stoffen door opneming water], katalyseren [als katalysator dienen, maar zelf niet veranderen, bij een proces], metanalyseren [woordverbindingen verkeerd analyseren], paralyseren (verlammen) en [GB ook nog:] overanalyseren. De apgarscore is een cijfer (van 0-10) waarin de gezondheidstoestand van pasgeborenen wordt uitgedrukt, de letters staan voor appearance, pulse, grimace, activity, respiration, dus: kleur van de huid, hartslag, reactie op prikkels, spierspanning en ademhaling. De dief genoot een notoire [beruchte] notoriteit (notoriëteit = algemene bekendheid).

8. Een Thaise ballon is een wensballon. Heit en mem (Fries: vader en moeder) staan niet in de wdb., pake (opa) ook niet en beppe (oma) wel, de woorden beb = opa en beppe = bebbe = oma ook weer wel. Verder nog interessant (grootvader): betoudovergrootvader, bestevaar, bompa (BE), grampeer, moedersvader, otepa, oupa (SR), overgrootvader, peetje, vadersvader; met grootmoeder: baboesjka, bestemoer, betoudovergrootmoeder, bomma (BE), grammeer, gromoe, grootje, grootmama, grootma, groma, grootmoe, moedersmoeder, omoe, ootje, opoe, otema, ouma (SR), peet en vadersmoeder. Zielig hoor, zo'n acneïg [met vetpuistjes] jochie! Een andere naam voor adiantum is venushaar [plant]. Hij was nog blaséër dan zijn buurman. Een renegaat is een geloofsafvallige, een belialsman of -kind een boosaardig iemand. Er zijn misschien heel wat zondagswetten, maar de specifiek Nederlandse is de Zondagswet. Bij het me-too-effect kun je o.a. denken aan een must-have 2025 en 'to keep up/keeping up with the Joneses'.

 

 

3395 Dictee woensdag 09-08-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1025) √ x

Dictee – dictees [3395]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee aug 2019 (1), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1025)

Oefendictee aug 2019 (1)

1. Dat schrijf je echt zo: competitie en competitief. Na de pyrruszege [schijnsucces] stak het pyrronisme [alleen twijfelen leidt tot de waarheid] de kop op. De qu'en dira-t-on [praatjes] vullen geen gaatjes. Hoe spreek je quicheje (taart) [kies-juh] en quisseje (kip) [kwies-juh] uit? Wie daar, qui-va-là, werda? De kwestie heeft zeg maar een
non-liquetstatus-quo [het is niet toegestaan - status quo, non liquet, n.l.]. De koeien werden in hun oor gecoteerd [merken]. Zijn quotejes over de koeienquotetjes hebben jammer genoeg al in de krant gestaan. Rafting is wildwatervaren. De railleur [werkman die tramrails schoonmaakt] [ree-leur] op vakantie hing over de reling. Kangoeroewagons [voor vrachtauto met aanhangwagen] kom je tegen bij het rail-routevervoer. Een rallypaper is een snipperjacht of een rally. Een RAM is een random access memory en een ROM is een read-only memory bij computers. Hij is op weg naar kaalheid: zie zijn rari nantes [zeldzame haartjes op een bijna kale [alleen streepje na kale bij znw.!] schedel. Kaleien is met kalei [kalk, zand, water] bestrijken. Ze kwam recht tegenover me (vis-à-vis, face to face) te zitten. Ik zal 'r [haar] met gelijke munt renumereren [betalen].

2. Een isogram is een woord, waarin elke letter maar één keer voorkomt, voorbeeld: ‘thuisland’. De term seu [see-joe] of sive
[sie-vuh/vee] is Latijn en staat voor 'of' [seú = oogstfeest Curaçao]. De chebakia (ch, niet sh! - das war einmal) is een Noord-Afrikaans koekje. Ik kom net bij mijn woprelatie vandaan: wippen, ontbijten, pleite. Een tambangan is in Indië een pont. Op de Antillen heet de huisgekko trouwens pegapega [ee, aa, g van goal]. Het lbo is lager, het mbo het middelbaar en het hbo het hoger beroepsonderwijs. Op zijn verjaardag was hij verlangeloos [vero, lit(t)erair - doe in dictee 1 t!; verlangenloos klinkt beter]. Die uberteit [Frans, overvloed] aan geneugtebelevingen lokte überschwänglichkeit [Duits, overdaad, aan enthousiasme] uit. De vuvuzela is de olifantentrompet. Bij zawiya's (islamitisch klooster) zie je veel taqiyahs (gebedskapje). Uit Kasjmir komt de stof kasjmier. Wij noemen onze poes gewoon poezenbeest. De wilhelmina-vooruit [vrouw met grote boezem] reed langs de Wilhelminaboom, keek door de voor- en achterruit en zette de wagen die nog in de vooruit stond, in de achteruit.

3. "Je hebt een siepoog." "Welnee, ik heb een siepeloog [traanoog].” Hij heeft zijn septum nasi [neustussenschot] gebroken. Een clam [klèhm] is een strandgaper. Simavi (NL) betekent: Steun in Medische Aangelegenheden voor Inheemsen (organisatie voor steun aan medische projecten in ontwikkelingslanden). De schrijver groet u zeer (opschrift Latijnse brief): salutem plurimam dicit, S.P.D. In NL is SPD ook nog het Staatspraktijkdiploma (voor bedrijfsadministratie). Als een kruidenier toevallig Jan Grutter heet, is dat een aptoniem, een speaking name [geeft toevallig het beroep aan]. Een spec is een speculant. In de VS zingen ze bij de stars-and-stripes (vlag) The Star-Spangled Banner (volkslied). Op *giant*: collegiant (de drie gebroeders Van der Codde te Warmond, later Rijnsburg, daarom ook 'Rijnsburgers' – ook wel: reformateurs – geheten). Een rijnsburger is trouwens een groentesoort (gele ui), plagiant (plagiaris), super-giant = super-G en (!) yagiantenne [tv-antenne met passieve stralers en/of reflectors].

4. Een SWOT-analyse betreft strengths, weaknesses, opportunities en threats: een sterkte-zwakteanalyse. In een Sydneys park zag ik een Sydneyer op een sydniër [paard] rijden. Je weet het: in de chemie is DMMP dimethylmethylfosfonaat (belangrijke grondstof voor o.a. sarin(e), een zenuwgas). DME is dimethylether, DMF dimethylformamide, DMS is dimethylsulfide, DMT is dimethyltereftalaat of ook dimethyltryptamine en D.M.S. betekent op grafstenen Diis Manibus Sacrum (gewijd aan de geheiligde gedachtenis (van de genoemde)). Een tabby is een kat met cyperse tekening. Een cyperse kat is een vrij grote, zwartbruin-grijsgestreepte kortharige huiskat. De tgg is de transformationeel-generatieve grammatica (Noam Chomsky). Een thaumaturge is een wonderdoenster. THB is de genormeerde valuta-aanduiding voor de baht (baat – munteenheid van Thailand). Een th.c. is (historisch) een theologiae candidatus, een kandidaat in de theologie en th. dr. is een theologiae doctor, een doctor in de theologie.

5. De Perseïden zijn een groep van vallende sterren, die rond
12 augustus uit een punt van het sterrenbeeld Perseus uitstralen, ook Laurentiustranen genoemd. Een thrillseeker is een spanningzoeker, een persoon. Een tiercé-uitslag is een trio-uitslag. De donna [It.] en de doña [Sp.] konden het goed vinden samen. Is een tinnegieter (potgieter) net zoiets als een kousenmaker? Dat zijn beide beroepen. Op een to-dolijstje staan de to do's. Ik zal er het zwijgen toedoen, maar door zijn toedoen ging het wel mis. En zal mijn actie ertoe doen? Die touroperator (reisorganisator) staat als een smooth operator (gladjanus) bekend. Een systeemoperator moet wel een coöperator [samenwerker] zijn. Mijn coopertest [in 12 min – minuten – zo ver mogelijk hardlopen] verliep magnifiek. In de Tourkaravaan bij de Tour de France vind je geen toercaravans. Een BIOS (basic input/output system) zit in je pc, zelf zit je in de bios(coop). Het afvalscheiden (GB) houdt in dat je afval scheidt(!). Jullie rooster- of tralievormig latwerk, dat treillis [trei-jie] vind ik mooi! Op een hillula [oe] (feestdag) wordt het overlijden van een tsadiek (mv. tsadikim) herdacht. Gerechtigheid is tsedaka (mv. tsedakot). Zijn TUD [Delft] en TU/e [Eindhoven] rivalen of conculega’s?

6. Volgens GB is de TSE de transmissible [overdraagbaar] spongiform encephalopathy – vergelijk de BSE = de boviene [betreft rundvee] spongiforme [met sponsachtige prionen, niet-afbreekbare eiwitten] encefalopathie (degeneratieve hersenziekte, dolle- of gekkekoeienziekte). Denk ook aan het creutzfeldt-jakobsyndroom
(bij de mens, CJD – disease), kuru [oe] (kannibalen,
Papoea-Nieuw-Guinea) en scrapie (schapen, schraapziekte). De voormalige TUT [Twente] heet tegenwoordig UT. Majorettes zijn dansmariekes. De georgiaanse architectuur is een bouwstijl die gebruikelijk was in het Verenigd Koninkrijk tussen 1720 en 1840. Die straalde ook uit naar de Britse koloniën, in het bijzonder naar de huidige Verenigde Staten. Zinnenlust is wellust, zinnelijke lust. De chicte van die extravagante kleding droop ervan af [en is chiquig]. De MeToobeweging [vgl. het me-too-effect – to keep up/keeping up with the Joneses] is flink groeiende.

7. Kinderen kunnen bij breath-holding spells blauw aanlopen en zelfs flauwvallen. De joden wachten nog steeds op de masjiach [heilbrenger, verlosser, mv. mesjichim]. Uitgerokken [BE?] voor uitgerekt is zeker geen standaardtaal, geen Standaardnederlands. De uitspraak van methamfetamine begint niet met 'mee' maar met 'mèth' [Engels: /meθ/]. Vergelijk (crystal) meth. Een zwarte magiër (duivelskunstenaar) beoefent zwarte magie [tovenarij]. Een witte magiër (wicca, SR: bonuman) beoefent witte magie [met goddelijke hulp]. We zullen het eens aan die deskundo(loog) vragen ... Een zoete kandij is een zoete appel. Een hannik is o.a. een lummel, een Vlaamse gaai en een zwarte kraai. De zaadleider van bijbal naar penis is de vas deferens. Eigenlijk zijn usual suspects gebruikelijke verdachten, maar de betekenis is afgezwakt tot personen, zaken die je steeds op een bepaalde plaats, in een bepaalde situatie aantreft. Usus et ars: praktijk en theorie.

8. Usus: gebruik, zede, gewoonte en usus fori (juridisch): rechtsgebruik. Usus loquendi: spraakgebruik. Hij was stikjaloers.
Niet-officieel is onofficieel en niet-begroeid is onbegroeid. Schrijf je dit goed: niet-gelovig, bijna-crisis, ex-collega, non-stop,
oud-burgemeestersbal, adjunct-commissaris, aspirant-arts,
chef-hervormer, kandidaat-lid, interim-premier, stagiair-officier, substituut-griffier, collega-boer, leerling-kok en meester-architect? Doe het met le coeur léger [lee-zjee], een licht gemoed. Een cache-coeur is een kort damestruitje. In mijn furor scribendi [schrijfwoede] ga ik tekeer als een animal scribax [kan het schrijven niet laten]. Malagassische inwoners spreken Malagasi. Ik werd onderzocht door een haio [huisarts in opleiding]. De Koeweiti verschalkte een kutai (hoogkijker, vis). In Myanmar betaal je met kyats [tsjahts – MMK]. In Spaanse steden heb je plazas mayores [groot centrumplein].

 

 

3394 Dictee dinsdag 08-08-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1024) √ x

Dictee – dictees [3394]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee juli 2019 (3), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1024)

Oefendictee juli 2019 (3)

1. Zij is een echte nymfo(mane) en fladdert als een nymfale [dagvlinder] van prooi naar prooi. De nimfkruidfamilie wordt ook wel omschreven met najades. Hij zocht in het bos naar een nimfijn [jong meisje, begeerd door oudere mannen], maar belandde bij een hamadryade [bosnimf]. De OESO is de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (economisch overlegorgaan van een aantal westerse landen). Alles in één pan: olla podrida, olipodriga, olipodrigo. Ik tel af: ollekebolleke, rubisolleke, ollekebolleke knol. De Assumptie is: Maria-Hemelvaart, Maria-Tenhemelopneming,
Onze-Lieve-Vrouw-Hemelvaart * of O.L.V.-Hemelvaart. In de hemelvaart(s)vakantie (ook: hepivakantie, vgl. lange week), waarin het hemelvaart(s)weekend valt, wordt de hemelvaart
(Onze-Lieve-Heer-Hemelvaart, ook: O.L.H.-Hemelvaart) herdacht. Daarin valt Hemelvaart(sdag). Een blinde zaterdag is bv. de woensdag voor Hemelvaart(sdag).

* In bepaalde samenstellingen ook wel Onze-Lieve-Vrouwe...

2. Voor een (recht-)op-en-neertje moet je bij de missionaris zijn [seks in missionarishouding: man boven, vrouw onder]. Een op-en-neer is een horizontale plaat om de stutdruk tegen de muur te verdelen. Een recht op-en-neer is een gewone klare. Bv. een strip kan een
recht-op-en-neerkarakter [op gewone wijze, niet bijzonder] hebben. Een Oranjespeler (of -speelster) is een oranjehemd. Wat doet een oudpapierophaler? Juist: oud papier [GB ook: oudpapier] ophalen! Een jutter vindt veel stranddingen. Het land van Bruegel is het Pajottenland, ten zuidwesten van Brussel. Pakoeli is geelhart(hout), niet te verwarren met patchoeli(olie) of kajapoet(ih)olie. De paloeter (bedrieger) verstopte zich achter de palulu (plant). De afkorting van de term 'protestants-christelijk' is p.-c. of prot.-chr. (vergelijk rooms-katholiek en r.-k. - streepje!). Ken je de thermometerschaal van Rankine (drukt de temperatuur uit in graden R of Ra, °R of °Ra – R minder gewenst i.v.m. Réaumur)? VD schrijft (nog maar sinds kort – 2020): Arctische cirkel (noordpoolcirkel) en Antarctische cirkel (zuidpoolcirkel).

3. Parotitis (de bof) krijg je van het paramyxovirus. Heerlijk, die parmigiano op mijn carpaccio (en cappuccino toe!). Zo schrijf je dat: passés definis [VD mv. +]. In de Pathébioscoop galmde de pathefoon [platenspeler]. Rond de pawpaw [pau – boom] vond de indiaanse powwow [dansceremonie] plaats. Hij heeft best wel wat pikkedillen (peccadilles) begaan. De penoze dronk roze rosé (en anders wel een pernodje). Ik vind mezelf best een peritus artis [kunstkenner]. De bedrijvige martha (daar komt ook maarte, dienstmeisje vandaan) gedroeg zich als een barmhartige samaritaan. Je hebt BE- en
NL-alerts. Bij de beagles, braks, drijfhonden hebben duidelijk de braque d'Auvergne en de braque ariégeois [ook: de l’Ariège] mijn voorkeur [ook: braque Saint-Germain]. Vergelijk ook bleu d'Auvergne en bleu de Bresse (blauwschimmelkaas). Het pickwicksyndroom is het apneusyndroom, slaapapneu of het OSAS: obstructief slaapapneusyndroom. De cockneys spreken het Cockneydialect, de pidginsprekers vaak Pidginengels. Hij heeft een pinokkioneus [GB ook: cch].

4. Een proggie is een computerprogramma (resultaat van proggen = programmeren). Een pirog en een pirosjki zijn beide een Russisch pasteitje, een pierogi is een Pools gerecht. Met zijn gepikeerde [doorgenaaide] revers stootte hij een piqué, piqueerde hij [stoot bij biljarten met bijna verticale keu]. Een pirlamp heeft een ingebouwde passief infrarode sensor. Na mijn prévôt [titel bij schermen - let op: GB prevot, dus niet voor dictee!] ga ik voor maître [schermmeester]. Alle pythagoreeërs [volgeling Pythagoras] moesten natuurlijk de pythagorische tafel wel kennen. Wij zeggen: de tafels van vermenigvuldiging (producten van alle getallen van 1 t/m 10). Met ons zesjes waren we getuige van de seiches [mv. – niveauverandering meer a.g.v. luchtdruk] bij het Meer van Genève. In Sudan is de SDD (dinar) opgevolgd door het SDG (pond). Is sudanknoopwerk soedanrood [2020, GB ook: sudanrood]? Suppen is peddelsurfen. Zijn er nog Tanganyikanen? Dragen die taqiyahs [gebedskapje moslims]? Toedeloe, toedels, toedeledokie, tabee, okido(ki), oké!

5. Triskaidekafobie is ziekelijke angst voor het (ongeluks)getal 13. De turista is de reizigersdiarree. Allemaal goed: (tot) in den treure(n)
[4x dus]. Het woord bunsenbrander spreek je met een 'uh' uit, niet met een 'oe'. De Pléiade: groep van 7 Franse dichters, een plejade: groep van 7 personen en de Plejaden: het Zevengesternte, een sterrengroep in het sterrenbeeld de Stier. Allemaal goed: achenebbisj (GB), aggenebbisj, oggenebbisj, genebbisj, ocharm, ocharme, ocharmen. We eten fondue savoyarde, kaasfondue [ook: fondue bourguignonne = vleesfondue]. Wil je pistache-ijs of pistacheyoghurt? Elitisme is elitarisme. Jeu-de-boulen is jeu de boules spelen, het
jeu-de-boulesspel dus. Het znw. dubbelgebeide = iemand die door de wol geverfd is of (graan)jenever, ook dubbele of dubbel gebeide(!) jenever. Het bnw. dubbelgebeid betekent: door de wol geverfd. Alleen correct is: dubbelgebeide (znw.) is dubbel gebeide (bnw.) jenever. Theeplukken (inf.) is theeblad oogsten. De colibacterie is de E. coli(bacterie). Met rvs wordt zowel 'roestvrij staal' als roestvrij stalen' bedoeld.

6. Sf-romans [S wegens begin zin] zijn sciencefictionromans. Eén bijou, twee bijous en een kleinood van een bijoutje, allemaal bijouterieën dus. Een laaienlichter is een ladelichter [oplichter]. Banken moeten geen
va-banque spelen [roekeloos optreden]. Met nieuwjaarsdag wordt Nieuwjaar aangeduid en gevierd. Rechts afslaan is rechtsaf gaan. Lekker, die cahors(wijn)! Dat zijn spullen voor huis, tuin en keuken. Er zit ook een huis-tuin-en-keukenmiddeltje bij. Wat daar genoeg aan heeft, is een huisje-boompje-beestjegezin [ook al:
huisje-boompje-beestje]. Jeu-de-boult hij, speelt hij jeu de boules? De auto shimmyde [heen en weer zwaaien van autowielen]: de baby's werden door elkaar geschud, dooreengeschud. De dronkenman zei: "Klokklok!" en de klok zei; "Tik! Tik!" [systeem van VD tik! tik! is in lopende teksten fout]. Die uitgezwete vloeistof verdampt gewoon. De dakpannen bevonden zich in gezwete (gezweten) toestand [laten water door -VD gezweet of gezweten]. De hardloper was flink bezweet, hij was in bezwete toestand. De drank podosiri maak je van açaibessen. Een allantoïs is een embryonale urineblaas.

7. Hexakosioihexekontahexafobie kan nog net (angst voor het getal 666, getal van het Beest, Openbaringen), maar toch heb ik angst voor lange woorden: hippopotomonstrosesquipedaliofobie [let op: VD heeft pp, GB p] [vergelijk: sesquipedalia verba, ellenlange woorden]. Het knäckebröd ware niet te verwarren met smörrebröd [GB ook, VD alleen: smørrebrød]. In de VS zijn de democraten de aanhangers van de Democratische Partij en de republikeinen van de Republikeinse Partij. In Nederland heb je trouwens het Republikeins Genootschap. De wind was NNW [2023], noordnoordwestelijk. De theologen waren weer aan het bekvechten, ze leden overduidelijk aan de rabies theologorum, de razernij der theologen (niet de gewone rabiës, de hondsdolheid dus). Een goeni- of zeilzak is een zak van jute [jutezak, juten zak]. Op Black Friday (straten zien zwart van de mensen voor kerstinkopen) volgt Cyber Monday (onlinewinkels met koopjes en gereduceerde prijzen). En ervoor zit Thanksgiving Day: nationale feestdag in de VS. Een thar is een kleine, gracieuze himalayageit en een thangka een banier van boeddhisten bij hun huisaltaar. De eerste maandag van september is het in de VS feestdag Labor Day.

8. Gooi de verzouten soep in de rivier en je hebt een verzoute rivier. Op de party waren er gezoete en gezouten lekkernijen. De nabootsing van een kort, stotend vogelgeluid, vooral dat van de wijfjesvink is: tjok! Limo [L wegens begin zin] is een verkorting van limousine, maar ook van limonade. Met *limo* ook nog: Julimonarchie, het koningschap van Louis-Philippe, de Burgerkoning (1830-1848), limobier = limonadebier, limogeren (BE: aan de dijk zetten), limonade gazeuse, limoncello = limoncino = Italiaanse citroenlikeur, limousin (groot vleesrund), limousine (chauffeur zit afgescheiden), stretched limo = stretchlimo [verlengde limousine] en yoghurt-limoenmengsel. Een pisco sour = een cocktail van pisco (sterkedrank uit druiven) en limoen- of citroensap, met een laagje geklopt eiwit erbovenop. Bitter lemon is een koolzuurhoudende frisdrank met extract van limoenen.

 

 

3393 Dictee maandag 07-08-2023 (2) – dictee Het Groot en Hip Deventer Dictee 2023 √ x

Dictee – dictees [3393]

Het Groot en Hip Deventer Dictee 2023

Geen titel, auteur: Wim Daniëls, ook presentator: dat deed Wim heel leuk en het was erg leerzaam voor de deelnemers.

Gehanteerde norm: online-GB 2023 en online-VD 2023.

1. Je hebt cafés en je hebt De Hip (eigennaam - evt. andere lay-out werd geaccepteerd, bijna ‘alles’ was goed).

2. In het genre cafés heb je allerlei categorieën, bijvoorbeeld: bruine cafés, staminees [BE, spreektaal], grand(s) cafés [GB, VD], loungebars en cocktailbars.

3. De Hip is een einzelgänger, met livemuziek [ook: live muziek, andere uitspraak] bij de undercoversessies met zijn (z’n – andere uitspraak) Hipshop en de Hiphap (vanwege De Hip zijn hoofdletters logisch, h h leverde maar 1 fout op – XXX), waar ik ooit een pico bello koninginnensoep at plus een fabuleuze rodebietenschotel en een smeuïg tiramisu’tje als toetje.

4. Wie bij De Hip werkt, hoeft niet per se gekleed te zijn als de hippies uit de flowerpowertijd, al zijn er wel enkele souvenirtjes in De Hip die eraan herinneren.

5. De Hip bestaat [letters] tien jaar met Fonz [je moest je opgeven voor het dictee bij fonz@dehip.nl] – nu naar verluidt [denk aan: naar ‘het’ verluidt, het is wel ‘naar luid van’] voor een all-invakantie [ook, minder goed: all-in vakantie met andere uitspraak – all-in in VD bnw., in GB bijwoord - GB: alles aaneen] naar Portugal afgereisd – als de bijdetijdse roerganger.

6. Verder is er de onbezoldigde vicepremier Marcel alias dj [ook: deejay] Hutch (dit werd door Wim gespeld), de éminence grise onder de diskjockeys.

7. Fonz’ [na sisklank] ideeën reiken ver, zoals ook zijn snode plan de Deventer Schouwburg [als eigennaam, maar niet echt afdwingbaar, daarom werd de s ook goedgerekend] te willen exploiteren in de overtuiging er met een langetermijnbeleid [lange termijn] een
sociaal-cultureel en commercieel succes van te kunnen maken, ongesubsidieerd welteverstaan.

8. In de lokale politiek wordt er flink over gekonkelefoesd, maar konkelefoezen [ww.] houd je in de politiek altijd. [Vormvarianten VD, andere uitspraak: konkelefoezelen, konkelfoezelen en konkelfoezen.]

9. Maar tien jaar De Hip, dat verdient een hip-hip-hoera * [YYY]! [Vanwege De Hip ook mogelijk één of twee H’s.]

* Wim beschouwt dit als een variatie op hiep-hiep-hoera uit het zogenaamde Witte Boekje. Dat wordt echter in gemiddeld hooguit één van de honderd dictees gebruikt. Die andere 99 hanteren vrijwel altijd Het Groene Boekje en de Dikke Van Dale (online, 2023). Als je dat als norm gebruikt, kom je alleen in VD terecht sub lemma ‘hiep’ 3 (tussenwerpsel): hiep, hiep [, hiep], hoera! Eventuele komma’s en uitroeptekens dienen te worden voorgelezen en de onvolledige zinnen (van 1 of 2 woorden) zou je ook met een hoofdletter kunnen laten beginnen [zeker indien gevolgd door een uitroepteken]: ‘hip hip hoera’, ‘Hip, Hip hoera’, ‘Hip! Hip! Hoera!’, etc. zouden dan zeker niet fout zijn.

Jan Riefel, Twello, 8 fout, Suzanne Voets (enkele jaren geleden winnares Groot Nederlands Radio Dictee) 8 fout, Rein Leentfaar 2 fout (1 dom, 1 dubieus – zie resp. XXX en YYY in de tekst hierboven).

Van de ca. 50 plaatselijke deelnemers waren er 2, die slechts 5 en 4 fouten maakten: bijzonder goed!

Een leuke en geslaagde avond!

RL

 

3392 Dictee van maandag 07-08-2023 (2) – dictee De Taalstaat 2023 – woorden van de spellingbee van zaterdag 05 augustus √ x

De Taalstaat 2023 – woorden van de spellingbee

VI zaterdag 05 augustus 2023

Dit waren de woorden die de beide kandidaten in de spellingbee 

hardop moesten spellen.

1. tennisster

2. (we) leiden (een druk leven)

3. luiwammesen (znw., ww.)

4. perplex

5. sinecure

6. editen

7. bisque (gebonden soep)

8. antithese

9. ootmoedig

10. kalibreren

11. gigabyte

12. respijt

13. hartstikke (goed)

-----------------------------------------------------------------------------

14. codex

15. fiducie

16. surrealist

17. kwibussen

18. (dat kan geen uitstel) lijden

19. epibreren

20. apotheose

21. doopvont

22. clowneske

23. cricketen

24. tapir (met kleine beweeglijke slurf)

25. reilen (en zeilen)

26. ricotta (kaas)