Dictee – dictees [3388]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee juli 2019 (1), geheel herzien naar situatie 2023
Dictee van de dag (1022)
Oefendictee juli 2019 (1)
1. Kan dat, een Vlaming die Fransonkundig is [BE: geen Frans kent]? Er viel frisee [krulandijvie] in haar decolleté. Ik vind 'gere-integreerd' een gangbaarder woord dan 'gereïncarneerd'. Touperen is creperen [tegenkammen] en een toupet is een haarstukje. Een troubleshooter moet getroebleerde bedrijven uit de trubbels halen. Met piëzografie vervaardig je giclees [inkt computergestuurd op papier]. De standaard GIF verwijst naar graphics interchange format. Gigantisme [reuzengroei] staat tegenover nanisme (dwerggroei). Op een paillettenbloes kunnen meerdere pailletjes (paillettetjes) zitten [glitters – versiering van kledingstukken]. Je zag daar veel glitter- en glamourvertoon van glamourboys en -girls. Een glamourpoes is een glamgirl. Gm-voedsel [G wegens begin zin!] is genetisch gemodificeerd (via genetische modificatie). De zon gaat te go [onder] en wij dronken onze koffie to go [om mee te nemen, voor elders, bv. in de trein]. Ik ben me het leblam, het leplazarus, het lebbes geschrokken. Een LEV is een light electric vehicle. Medusa [die met het slangenhoofd] was een van de (3) Gorgonen [gevleugelde monsters].
2.
Is een armageddon een wereldbrand, een conflagratie, een bellum
omnium in (ook:
contra) omnes, een oorlog van allen tegen allen? Ja.
De lex rei sitae (wet) geldt op de
plaats waar het voorwerp zich bevindt, de lex loci contractus geldt
op de plaats waar de overeenkomst gesloten is en de lex fori geldt op
de plaats waar de rechtsvordering
is/wordt ingesteld. Het Gezelschap
van het Goddelijke Woord is een congregatie van missionarissen, het
goddelijke Woord is de Bijbel (ook wel: Gods
Woord). De goed geoutilleerde stoffeerder begon goedgehumeurd
aan zijn klus. 't GOS is het Gemenebest
van Onafhankelijke Staten.
Lekker, die reinetteappelmoes [mv.
GB s,
VD n/s]! Die gouda is Goudse kaas. Wel eens gehoord: een
grammofoonplaat met dromedarisgeluiden?
Is ons hang-en-sluitwerk wel in orde? Zou een courtisaneclubje
[mv. GB s, VD n/s] nou echt gezellig
zijn?
3. Een iron lady is verwant met een ijzeren hein. Hips [hikkend geluid dronken persoon], ben ik dronken? Herbivoren [planteneter] maken in de nieren hippuurzuur. Een ichtyofaag is een viseter en een ichtyoloog een viskundige. Ichtyosis is de visschubbenziekte. en zo komen we ook weer bij IChThUS: Ièsous Christos Theou Huios Sotèr = Jezus Christus, de zoon van God, (is onze) redder. De chinook [tsjie-noek] is een harde warme wind aan de kust van de Stille Oceaan. Welke schrijfwijze prefereer je voor een zekere langhalzige tropische moerasvogel: jacana [k] of jaçana [s]? Allebei goed, uitspraak, dus mag in dictee: dan maar 1 goed! Een leljacana kan trouwens over drijfplanten lopen. Bij het voorlezen uit de Thora houdt men een jad [aanwijzer] in zijn jat [hand]. Een klokojief of recht ojief is vanonder bol en vanboven hol, een hielojief, talon, verkeerd ojief of omgekeerd ojief is vanonder hol en vanboven bol. De verzamelnaam van beide vormen is cimaas (ook: sima) [mv.: cimazen, sima’s]. Een wiskundige grafische voorstelling van een cumulatieve (kans)verdeling, die vaak S-vormig is, wordt ogief genoemd [in die betekenis niet in VD].
4.
Verbranden van de holika [SR, pop van een heks,
hindoeïsme] symboliseert de
overwinning van het goede op het kwade. Van hoogtezonnenstraling
kun je huidkanker krijgen (gevolg van tanorexia
– verslaving aan zonnebaden?).
Bekende vormen van deze kanker zijn het basaalcelcarcinoom
(basalioom) en het
plaveiselcelcarcinoom. Ze kunnen vaak in een sproetenbus opgespoord
worden. In een gegoede buurt wonen mensen van goeden huize: het is
meestal ook een buurt van goede huizen. Ik word oud: ik heb het
ik-weet-niet-hoe-vaak en
-hoelang geprobeerd, maar uiteindelijk heeft
ik-weet-niet-wie me met ik-weet-niet-welk
[Taaladvies] probleem geholpen. Toen ik
inenen een attaque [beroerte] kreeg,
hebben ze me in enen naar het hospitaal gebracht. Dat boek is van een
fantastische innere Form [eenheid van vorm en
inhoud]. Bij het inroeien van de haven moesten we wel tegen de
stroom in roeien [oproeien], adverso
flumine niti (figuurlijk: vergeefse moeite
doen). Nangka, ook: jackfruit, (Indische)
broodboom, tjempedak [uitspraak? –
boom/vrucht] of zuurzakboom. Niet verwarren met ginkgo
(Japanse waaierboom – de tweede g hoor je
niet ...). Prins Bernhard was de jenoffelprins (anjer,
anjelier).
5.
Een pandjesbaas, dat is die Jan Snotneus. JIMtv
komt van Jong, Interactief,
Muziek
(internet: Meer
– 2020) en Televisie
(t 2020 – commerciële
muziektelevisiezender). In de tandoorioven wordt dat bereid:
kip tikka masala [=
mengsel van specerijen]. De muziekterm 'klezmer' spreek je uit
als 'klèhs-muhr',
'klezmorim' als 'klèhs-moo-riem'
en 'Xhosa' als 'koo-zaa'.
Heb jij nog een een- of twee-euromunt voor me? In BE is dat hobu
[hoger
onderwijs buiten
de universiteit - uni],
in NL hovo [hoger
onderwijs
voor
ouderen].
Zij is een savante [geleerde]
savante, blauwkous, een femme savante [een
femme fatale is een vamp], maar ze is geen idiot savant
[autisme + begaafdheid op bepaald terrein]
en lijdt dus niet aan het savantsyndroom. Een jacaranda is een
palissanderboom en jabadors [bovenkleding: lang
hemd en bijpassende broek] dragen ze in Noord-Afrika. Rorate
coeli desuper
[Dauwt – arch.,
hemelen, uit den
hoge] is het begin van een Latijns adventsgezang, tevens de
introïtus [intredezang]. Dan denk je
ook algauw aan de jakobsladder (ladder Jakobs,
naar de hemel), de scala caeli.
Autopetten doe je met een autoped (en mogelijk
met een autopet op).
6.
Vrolijke boel: een janpret op een janplezier. Een jansalie is een
slapjanus. Van het kind werd gezegd: Jantje lacht, Jantje huilt;
later werd zij een beroemd kaatsster en gooide vaak met de kaatsbal
jantje-lacht-en-jantje-huilt. Gelukkig is Janus nog thuis [ik
ben goed bij zinnen], maar men beticht mij ervan een januskop
te hebben (dubbelhartig te zijn). Je
moet 'm van jetje geven [je best doen]
bij je examen. In de ladekast lag een
foto van de kademuur. Een
carottentrekker [carotte
= peen] werkt in de tuinbouw, een karottentrekker
[fopper, lijntrekker] helemaal niet. Een
kno-arts
[keel-neus-oorarts – GB, keel-,
neus- en oorarts – VD] is een
oto-rino-laryngoloog (orl-arts).
Coïonerie is koeioneren, bullyen, negeren
[ee], sarren, treiteren, de baas spelen
over ... Een [VD] Imazigh
of dat kent geen enkelvoud! Amazigh is een Berber (mv.
Imazighen
of Amazighen).
Die woont soms in een ksar [ksaar]
(versterkt woestijndorp met o.a.
verdedigingstorens zoals agadirs
–
g van
goal – en tighremts
– beide:
ie) en spreekt Berbers
(voor die taal Tamazight – Berbertaal
– is er de Noord-Afrikaanse symbolentaal Tifinagh als schrift).
Een berberaap is een magot [maa-goo
g van
goal].
7. Is hij al in de fuik [verloofd, getrouwd], in de kevie (ook: keef – idem)? Wat zou overwijnsteenzure potas zijn [cremortart, cremor tartari]? Helse steen = lapis infernalis om wild vlees weg te branden (ook: wrattenstift). Dat heet ook zilvernitraat, een zilverzout van salpeterzuur, AgNO3. Wratten kun je ook wegbranden met trichloorazijnzuur [niet: dichloorazijnzuur!] Lapis divinus is een adstringerend (samentrekkend) middel, lapis philosophorum de steen der wijzen (chemie: middel om van gewone metalen goud te maken), lapis lazuli is (l)azuursteen en lapis caustica is (medisch:) potas. Potas is de verouderde naam voor kaliumcarbonaat (chemie: koolzuur zout van kalium, K2CO3), bijtende potas is kaliumhydroxide (KOH). Vroeger werd kalium ook wel potassium genoemd. De pot belge is in de wielersport in België een cocktail van verschillende dopingproducten. Op *potas* ook nog: capotasto = barréklem (verbastering: capodastro: kam om de snaren van bv. een gitaar te verkorten). Het pigment ultramarijn wordt ook wel bergblauw genoemd.
8. Voor
lapis lazuli ook nog gevonden: azuur, azuurkobalt, azuursteen,
blauwsteen, kobaltsteen, lazuriet, lazuur en lazuursteen. Lapis
obsidianis (niet in wdb. – obsidiaan wel! –
ontdekker: Obsius) = lavaglas en sardis (bloedsteen,
carneool) zou je lapis sardis (niet in
wdb., steen van Sardis) kunnen noemen. Hij is van
latinoafkomst. Hij heeft zich het leplazarus, het lebbes, het leblam
gedronken. De Kleine Leeuw zal de Kleine Hond niet bijten
[sterrenbeelden, ook: Kleine Beer].
Guetteren is beloeren, bespieden en
guttatie is in de biologie het uitdruppelen van water uit de randen
van bladnerven. Een
dame-jeanne [mv. s]
is een dameraan, zekere mandfles. Een dame noire [mv.
(s) s] is de pendant van de dame blanche [mv.
idem]. Een manxkat is een Manxe kat [van
Manx dus]. Heet dit gerecht nu moksaleisi [SR
– eenpansgerecht - ook: moksialesi] of moksimeti
[SR –
gerecht met o.a. rijst]? Het was echt guurteweer
[mv. n/s], dat leidde tot een
duurteperiode. De resumékortte verbaasde ons. Hij zou het verslag
korttekenen, paraferen. Onze kinderen zitten in NL op de opc,
een ouderparticipatiecrèche.
