3335 Dictee donderdag 29-06-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (984) √

Dictee – dictees [3335]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee mei 2018 (1), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (984)

Oefendictee mei 2018 (1)

1. De varroamijt is schadelijk voor bijen, destructief zelfs, gezien de naam: Varroa destructor. De adelaar is een adellijk dier. Zouden Herakleitos (VD, presocratici) en Heraclitus (VD, panta rhei) dezelfde persoon zijn? Ik denk het wel (Wikipedia: Grieks resp. Latijn). Werd daar nou Aussie-Engels of Ossiduits gesproken? Correctie: de Fin won bij het finnzeilen, niet in de ynglingklasse [de finnjolklasse dus]! En, je weet het, die finnige [vol finnen] Fin in zijn finnjol zat vol met finnen [blaasworm van de lintwormen], dat zei althans die moffin (cheffin bij de ALDI, of was het de Lidl?). Een kiss-and-gozone is gewoon een
kiss-and-ride (-zone of -strook, zoenzone, zoenstrook,
zoen-en-zoefstrook, K+R, vergelijk P+R: park-and-ride). Wat moest jij op die kiss-in [openbaar, protesteren tegen homohaat]? Een prank [èh] [ww.: pranken] is een practical joke. Een maaidorser is een
maai-dorsmachine. Dat is Latijn (Chinees, Moffrikaans, koeterwaals) voor me. Een it-girl is een vrouw met veel media-aandacht omdat ze 'het' heeft. Een buksboom is een buxus en een jehova behoort tot de Jehova's getuigen.

2. De afkorting del. staat voor deleatur: men schrappe. Het ezelsbruggetje bij harries en bobbies is tieten, dat bij bunny's Playboy [p…] ... Andere woorden voor waterpijp zijn: shisha, hookah, nargileh. Nogmaals: ibuprofen is een nonsteroidal anti-inflammatory drug
(niet-steroïde anti-inflammatoir geneesmiddel), een NSAID [Nederlands: NSAIG] dus. Is de geldwolf familie van de geltharing? Met boulimia (nervosa) of boulimie lijd je aan een eetbuienstoornis. Vraatzucht is hyperfagie, polyfagie, of oreximanie, bij dieren: voraciteit, vraatzucht. Als je geen enkel idee hebt, wat bij lemma 'grein' dan wel 'een mark Troois' moge zijn, moet je maar eens googelen. Je komt dan in ieder geval de stad Troyes tegen en ook de ermee verwante troyounce! Geen fraai gezicht: die trap met een bootee [laars] tegen haar booty [achterwerk]. Ik buzde, zij hoorden de buzz [het zoemen].

3. Het vreet aan me, als ik mijn princesse lointaine [onbereikbare geliefde] weer voorbij zie komen. Een alt-A-hypotheek ziet er tegenwoordig kapitaler uit dan vroeger! De coup vond duce et auspice [onder leiding en op aanstichting van] Dirk plaats. Dat had je moeten weten: Dunglish is Dutch English, Nederengels. Op '*aea' slechts: Achaea (noordkust Peloponnesus, 12 staten, Acheïsch verbond), Arabia petraea [gebied van de Sinaï – steenachtig Arabië], Gaea [de aarde als godin, eerste en oudste der goden, ontstaan uit Chaos – ook Gaia, chtonische godin], IAEA [International Atomic Energy Agency (internationaal VN-bureau voor de atoomenergie)] en sub reservatione Jacobaea [onder het voorbehoud van Jakobus, t.w. van de woorden van Jak. 4:15: 'si Dominus voluerit' (als de Heer het wil) en 'si vixerimus' (als wij dan leven) – vergelijk D.V. = Deo volente = volente Deo, V.D. – als God het wil en de geseculariseerde vorm: ijs en weder dienende, bij leven en welzijn]. De (sint-)jakobsvlinder is trouwens de Hipocrita jacobaeae. Op '*eae' nog: animae dimidium meae (boezemvriend – geen mv.), delicta juventutis meae [de zonden van mijn jeugd, Ps. 25:7] en gramineae (graanachtige planten).

4. Het meervoud van nymfaeum [fontein, waterleiding] is nymfaea. Astraea is sterkoraal – niet te vergelijken met stercorale, fecalische of stercoraire zaken! – en behoort tot de familie der Astraeaceae(!). Nog wat zaken op '*ea': althea (plant uit de kaasjeskruidfamilie = heemst, zeemaluwe), Griekse mythologie een nimf die Zeus op Kreta met geitenmelk grootbrengt = Amalthea, de hoorn van Amalthea = de hoorn des overvloeds, butea (plant), chorea (dansziekte), cochlea (slakkenhuis, anatomie), cornea (hoornvlies), echinacea (plant, zonnehoed), galilea (voorkerk), generatio spontanea (het ontstaan van leven zonder zaad of kiem), Kampuchea (Cambodja), kea (papegaai), een huishouden van Kea – ook: Jan Steen, protea (nationale bloem Zuid-Afrika), quelea (vogel, musgroot, savannen in Afrika), rea
(Zuid-Amerikaanse struisvogel = nandoe), trachea (luchtpijp), s.l.e.a = sine loco et anno, zonder aanduiding van plaats en jaar, triple A (economie: AAA – vergelijk Triple P = PPP = people, planet, profit), uvea (druifvlies) en zoögloea [klont bacteriën]. Bij doorgecomponeerde muziek heeft elk volgende couplet andere muziek.

5. Denk niet dat GB electro(clash) ook met een k schrijft: die elektro is elektriciteit ... Erets Jisraël = Palestina, het land van Israël. (H)essonieten zijn kaneelstenen. Esofagitis is ontsteking aan de oesophagus enne ... speelde hij nou echt op een euphuïstisch [barok] eufonium (tenortuba)? Gefeli met je debuut: dat was gers [goed, mooi, gaaf]! Nee, echt, ik heb gisteren nog grasgemaaid. Het franquisme is genoemd naar de voormalige dictator (Francisco) Franco (y Bahamonde) [1892-1975]. Met de kreet 'forza' [kreet ter aanmoediging] wensten ze de Antilliaanse renners forsa (kracht, sterkte) toe. Op '*za' (selectie): affluenza (bij plotseling rijk worden), alcarraza (aarden kruik), biodanza (biodans, levensdans), BiZa, BuZa en SoZa (vero: ministeries, als instelling: M), bonanza (economische hausse), b.z.a. [biedt zich aan], cadenza (muziek: cadens) en carezza [It.: liefkozing – geslachtsgemeenschap met opzettelijke terughouding van de ejaculatie].

6. Verder: con forza (muziek: krachtig), crianza (Sp. wijn op fust, daarna kort op fles – antoniem: reserva = idem, maar langer op fles), doza (jeugdige oproepkracht supermarkt – donderdag en zaterdag), extravaganza (mv., verzameling extravagante zaken), forza (sport, kreet ter aanmoediging), geniza (joodse bewaarplaats boeken met vierletterwoord voor God erin – mv. genizot), grandezza (zwier van groot edelman), guereza (zijdeaapje), gyoza (China: gefrituurde wonton = deegbuideltjes, ook: wantan), influenza (griep), jazza (jazzmuzikante), kwanza (munteenheid Angola, AOA), mangalitza (Oost-Europees varken, beter voor cholesterol), mezoeza (fragment O.T. bij joden aan deurpost), mezza (= mezzo. half), morbidezza (morbidesse = kwaliteit van zacht gemodelleerd weergegeven geschilderd naakt).

7. Ook nog: mycorrhiza (symbiose of plant: zwamwortel), NZa (Nederlandse Zorgautoriteit), organza (weefsel van doorzichtige zuivere zijde), piazza (marktplein), pizza (o.a. Turkse pizza, pizza hawaï en pizza margherita), plaza (plein winkelcentrum), proza. RIZA (NL: Rijksinstituut voor Integraal Zoetwaterbeheer en Afvalwaterbehandeling), Sancho Panza (schildknaap Don Quichot), sequenza (virtuoos solowerk muziek), stanza (couplet, strofe), stavaza (stand van zaken), tazza (drinkschaal met voet), VZA (NL: Verzekerdenadministratie), yakuza (Japanse georganiseerde misdaad), za (ook za., zat, zat. – zaterdag, internet: Zuid-Afrika), z.a. (zie aldaar, zoals) en ZA (ISO-landcode Zuid-Afrika en op motorvoertuigen). Denk verder nog aan groentepizza, Bijbelproza en zza (zelfzorgarrangement), alsmede Libelleproza (NL, BE).

8. Op '*sa' (ruwe selectie): ahimsa (geweldloosheid Gandhi), amicitiae causa (uit vriendschap), angisa (hoofddoek creools-Surinaamse vrouwen), ASA (lichtgevoeligheid), awasa (feestelijke dans bosnegers), babiroesa (hertzwijn), bassa (Griekse vorm van pasja), beisa
(Oost-Afrikaanse spiesbok), brasa (omhelzing), bursa (beurs, met geld), capsa (r.-k.: reliekhouder), certosa (kartuizerklooster), corsa (wedren paarden zonder berijders), desa (platteland), dicis causa (voor de vorm, fatsoenshalve, dicis gratia), djaksa (officier van justitie Nederlands-Indië), icosaëder, icosaëdron (regelmatig twintigvlak, van eicosa-), epidermolysis bullosa (EB, huidaandoening), fama clamosa (schandaaltje), fissa (NL, straattaal, feestje), fossa (fretkat), gloriosa (plantengeslacht) en hamsa (amulet, handje van Fatima).

9. Verder: Hansa (Hanze, vgl. Lufthansa), harissa (pittige saus
Noord-Afrika), inclosa (bijlagen), indicta causa (zonder vorm van proces), interrogatoria captiosa (strikvragen), joci causa (voor de grap), justa causa (geldige grond gerechtelijke actie), kamisa (SR: traditionele omslagdoek), van komsa (die er zijn mag), ksa (kernsplijtingsafval), lucri causa (uit winstbejag, Cicero), lyssa (hondsdolheid), madrassa (medresse, islamitische juridisch-theologische hogeschool), marchesa (markiezin), markusa (passievrucht), martenitsa (amulet, Bulgarije), masusa (plant of bes ervan), mater dolorosa (voorstelling Maria, nadruk op smart), mater gloriosa (de Heilige Moeder (Maria)), medusa (groep holtedieren, etc.), moslima's in een moslimmassa, Memisa (Medische Missiesamenwerking), mensa (academica) [eettafel (studenten)], metri causa (ter wille van het metrum, metri gratia), memisa (plant, boom), missa (mis), moksa (dons bladeren Chinese alsem, ook: bevrijding Indische filosofie), Mona Lisa, MSA (multisysteematrofie: afsterven zenuwcellen), mucosa (slijmvlies), NASA en netto cassa (contante betaling zonder korting).

10. En ook nog: NSA (National Security Agency (geheime dienst van de VS)), O.E.S.A. (Ordo Eremitarum Sancti Augustini = orde der augustijnen – achter de naam o.e.s.a. en dan Ordinis ...), O.S.A. (augustijnen), ottava bassa (octaaf lager) en ottava alta (hoger – ottava rima komt uit de letterkunde), pecuniae causa (om het geld), per cassa (contant), p.f.s.a. (op visitekaartjes: pour faire ses adieux, om afscheid te nemen), pia causa (een vroom doel, vergelijk: ad pias causas = voor een goed doel), pin-onlykassa (= pinkassa), poeasa (Maleisische benaming voor het islamitische vasten gedurende de maand ramadan), preciosa (kostbaarheden), prima malorum causa (de eerste oorzaak van al dat kwaad), probationis causa (ter wille van het bewijs) en psa (psychosociale arbeidsbelasting).

11. Ten slotte: PSA (prostaatspecifiek antigen), res decisa (twijfelachtige zaak), res litigiosa (zaak waarover geprocedeerd wordt), R.I.S.A. (Romanorum Imperator Semper Augustus (de altijd zeer verheven keizer der Romeinen)), rumor in casa (lawaai, opschudding bij een drinkgelag), sa en SA (internet, ISO-landcode
Saudi-Arabië – GB ook: oe), s.a. (sine anno = zonder jaartal), sa (als aansporing: welaan, komaan), SA (sans atout, Sturmabteilung), S.A. (son altesse, société anonyme), salsa (muziek, ook: saus), samosa (driehoekig pasteitje), scabiosa (scabieuse, schurftkruid, knautia), separatio a toro et mensa (scheiding van tafel en bed = separatio quoad torum et mensam), serosa (buitenste laag darmkanaal), solemnitatis causa (vormvereiste op straffe van nietigheid), sparsa (verstrooide, verspreide dingen), spirituosa (geestrijke dranken), sub rosa (in vertrouwen, off the record), tabula rasa (onbeschreven blad), Thalassa! (de zee! – Xenophon), tsa (uitroep van aansporing), vanessa (vlinder), vera causa (werkelijke oorzaak), verbi causa (bijvoorbeeld, verbi gratia), via dolorosa (kruisweg, lijdensweg), Xhosa (Bantoetaal Zuid-Afrika, kliktaal) en zsa (zeer stil asfalt).

 

3334 Dictee woensdag 28-06-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (983) √

Dictee – dictees [3334]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee april 2018 (2), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (983)

Oefendictee april 2018 (2)

1. Zie vorig dictee [982]: nooit gedacht, maar vandaag moest ik aan de NSAID! Voor mij is dat een ponteneur, een point d'honneur [iets wat het eergevoel raakt]. Op dat pongé (soort taf) was ponge (ereprijs) geborduurd. Het poujadisme is een kleinburgerlijke protestbeweging met extreemfascistisch karakter. Pralines [VD ook: pralinen] kunnen praliné [vulling] bevatten. Een rakelijzer is een sleis (ovenkrabber, loet). De playboy racete op zijn reesplee [scooter] naar de winkel om een
wc-pleeboy te kopen. Hij zat pauwentrots op de zelfgereide (reien = vlakschaven!) bok. Ze kunnen elkaar niet luchten of zien: Simpelmans en die saaimans. In Valerius' Gedenckclanck stond het al: Nederland! Let op u saeck! Safe sex is veilige seks. Een sandalwood is een sandelhoutpaard. Mag ik een sauternes [wijn, zelfde mv.] van u? Hij moest zijn sardonisch gelach(!) duur betalen. Je weet het: een scuba is een self-contained underwater breathing apparatus. Raar woord: secondbestopinion.

2. Loop ik door Lopik, loop ik een paar Lopikers tegen het lijf. Zij zei dat jij momenteel heit (ww. heien!). Verweesde wees, wees wijs en bid een weesgegroet [keer bidden] met de officiële tekst van het Weesgegroet [naam]. Speel jij basdrum [ah] of bassdrum [ee], snaredrum [èh] of snaardrum [aa]? Zijn moeder had op zijn smoddendoek [slabbetje] een hartstikke mooie smoddekop [schaap met grauwe kop] geborduurd. Snobbish is snobistisch [als een snob: doet zich voor als kenner van kunst en cultuur]. Ze zijn weer helemaal in: de sannyasins of rajneeshies, de volgelingen van de Bhagwan, verkorting van de Indiase goeroe Bhagwan Shree Rajneesh, stichter van de Bhagwan(beweging). Hij kikte erover dat hij op zijn kiksen [voetbalschoenen] kickte. Met aloïne duiden we aloëbitter aan. Hij was blasé, zij nog blaséër en hun vader het blasést [meest blasé] van alle drie. Omdat ik een rastaquouère [vreemde snoeshaan, snuiter] ben, hebben ze mij vast niet uitgenodigd. Ik ga zythologie, bierkunde, studeren. Bier hoort trouwens zymotisch [gistend] te zijn. Een narcissus [koestert eigen schoonheid] is een narcistisch persoon. Hij is in het rijk van Flora begonnen met kweken van Flora's kinderen [de bloemen], specifiek suzanne-met-de-mooie-ogen [slingerplant als kamerplant – alleen enkelvoud].

3. Het lemma 'coccejaans' [april 2018] bevat een al tientallen jaren bestaande fout ... 2019: coccejanen met met kleine c – 2023 oké!. Verwar niet: 1) coccejaan(se) [kohk-see-jaan] = volgeling van de Leidse hoogleraar Coccejus, voorstander van de meer vrijzinnige richting in de gereformeerde staatskerk en 2) koksiaan(se)
[kohk-sie-jaan], scheldnaam voor de christelijk-gereformeerden (oorspronkelijk als scheldnaam voor de volgelingen van Ds. Hendrik de Cock (1801–1842) uit Ulrum; door associatie met kok werd het woord ook een scheldnaam voor 'iemand die veel eet', dus een aanhanger van de kok is). Met '*français*':à la française (op z'n Frans, in de Franse stijl), Comédie-Française (= Théâtre-Français, vergelijk Académie française – ook: de Veertigen – met devies: à l'immortalité en leden, de immortels, de onsterfelijken), française (dans, gewone quadrille), Française (vrouw), la clarté française (de helderheid in de Franse uitdrukkingswijze), mal français (medisch, eufemistisch: syfilis), CPF-frank (Comptoirs Français du Pacifique-frank) en RF (= République Française).

4. Liter heeft volgens VD als symbool L of l [RL: die L lijkt me fout – in lemma ‘L’ komt de liter zelfs niet voor!]. Forza Italia [aanmoedigingskreet]! Nel mezzo di cammin di nostra vita: op het midden van onze levensweg. De NELOS is de Nederlandstalige Liga voor Onderwateronderzoek en -Sport. BGN (Bulgarije) staat voor de lev: 100 stotinka. De vrouw vermande zich. En de man, vervrouwde die zich? Neenee, niet doen, daar zit een nee-neesticker! Het moment suprême is het supreme (suprême) moment, het hoogtepunt. Die Suzanne/a met de mooie ogen(!) was voor mij een princesse lointaine [onbereikbare geliefde]. Overigens stikt het in mijn huis al van de suzanne-met-de-mooie-ogen [geen mv.]. Met DMMP (dimethylmethylfosfonaat) gemaakte sarin(e) (net zo'n zenuwgas als VX, soman – niet wdb. en tabun) kun je op het eerste gezicht niets bestrijden. Met '*color*': technicolor en colorfieldpainting, maar let op: fullcolourduk is in full colour. De drukkersterm CMYK staat voor Cyan, Magenta, Yellow en Key, waarbij 'key' verwijst naar de k, de laatste letter van 'black'. De drie primaire kleuren zijn dus cyaan, magenta en yellow, in het Nederlands: RGB, rood, groen en blauw. N. Chomsky bedacht de tgg, de transformationeel-generatieve grammatica. Zij lijdt aan thuisitis [GB].

5. Hij zit op de ThUK: Theologische Universiteit Kampen. een thyrs, thyrsus, thyrsusstaf, bacchantenstaf is een klimopstaf. Het zij maar weer gezegd: een TIA is een transient ischaemic attack, vaak voorbode van een attaque. Thulium (Tm, 69) is nu eenmaal geen thorium (Th, 90). Een touche-à-tout is een bemoeial. Trehalose is plantensuiker. TNT is trinitrotolueen oftewel trotyl. Getroebleerd, in de trubbels [problemen]? Zoek een troubleshooter [probleemoplosser]! Wat was COPD ook alweer? O ja: chronic obstructive pulmonary disease = rokerslongen. De schrijfwijze 'grilpan' is niet fout – in dictee wel – [van ww., GB in toelichting, maar liever: grillpan, van znw.]. De mens met zijn umwelt [alles wat een mens omgeeft] zit altijd in een zekere umfeld [milieu]. Nikkelglans wordt ook ullmanniet genoemd. Alle urticaceeën behoren tot de familie Urtica (brandnetels). Je 2 ureters komen uit in de ene urethra [van binnen naar buiten]

6. Sollen (qua plaats) met een gevangene is vershanghaaien. Hij had zijn brits [slaapplaats] verrinneweerd [geruïneerd] en verknoertte [verpestte] het daarmee voor anderen. De vermoeidste lopers haakten het eerst af. Heb je de boel nu weer verschlimmbessert (? ww. niet in GB of VD – in Duits: t)? Met dat verguldsel is het wel mooi geworden! Een volontair werkt voluntair [vrijwillig]. Het woord yippie [politieke hippie] komt van Youth International Party (Internationale Jongerenpartij). Wrijten, je weet wel, dat is bakkeleien. De scheepsschilder resideerde in een van de Caricom-landen [Caribbean Community and Common Market]. De schonen-bij-dage [purperwinde] en de schonen-bij-nachte [nachtschone] hebben het loodje gelegd bij VD, de schonen uit het Westland [perzik] en de schonen van Boskoop [goudrenet] (nog) niet. Het meervoud van 'bonheur' is 'bonheurs', dat van bonheur-du-jour' echter 'bonheur-du-jours'. Als je oude wonden openrijt (oprijt, ript), heeft het slachtoffer een rijtwond te dichten.

7. Een mine (mina) bij de oude Grieken is 1/60 van een talent (gewicht en munt). Een APM (anti-personnel mine) krijgt als correcte vertaling antipersoonsmijn (VD, antipersoneelsmijn lijkt wel heel vreemd, sinds 2017 heeft VD beide woorden als synoniemen!). Hobbyen doe je met hobby's, sudokuen [oe uu] met sudoku's [oe]. Geef mij maar zo'n gelaarsd en gespoord hoentje [gebraden hoentje dat kant-en-klaar opgediend wordt met alles erop en eraan]. Tim, boek toe [= dicht]! Het is net zover van hier tot Timboektoe als van hier naar Tokio [zeer ver]. Nil volentibus arduum: voor hen die echt willen is niets te moeilijk! Een rara avis in terris nigroque simillima cygno = (letterlijk) een zeldzame vogel op aarde, het meest lijkend op een zwarte zwaan, een kuise vrouw dus [men kende toen de zwarte zwanen uit Australië nog niet!]. Incorrupta fides nudaque veritas: niet te verbreken trouw en de naakte waarheid. Een ruwe kerel die ongegeneerd de waarheid zegt is les paysans [mv.] du Danube (boer van de Donau). Obscura vera involvens: de waarheid hullend in duistere woorden.

8. Perigordtruffels behoren tot de lekkerste! 'Frame' is een het-woord. Die dieren, aeneasratten, heten zo, omdat een rattenmoeder haar kroost op de rug draagt, en Aeneas dito zijn oude vader! Het Ministerie(! – instelling, gebouw = ministerie) van Buitenlandse Zaken heet ook wel BuZa (BZ, ook: het Plein, Plein 23) en het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties BZK. Het historische ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk werd aangeduid met CRM. EL&I: Ministerie van Economische Zaken [los ook: EZ], Landbouw en Innovatie. IenM: Ministerie van Infrastructuur en Milieu. LNV: (historisch): Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij, ook: Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. MinDef: Ministerie van Defensie. Ook nog: OCW, O en W en OK en W. Fin. = Ministerie van Financiën. Verouderd: SoZa = (Ministerie van) Sociale Zaken en SoZaWe [ook: SZW]: de We extra is van Werkgelegenheid. VenJ: Veiligheid en Justitie. VenW: Verkeer en Waterstaat (in 2010 opgegaan in IenM – ook wel: V&W). Vomil: Volksgezondheid en Milieu. Voro: Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening. VROM: Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (in 2010 opgegaan in IenM). VWS: Volksgezondheid, Welzijn en Sport. WVC (historisch): Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur. Ten slotte het ministerie van de mp, de minister-president: Ministerie van Algemene Zaken (AZ). Criticasters op de M van Ministerie verwijs ik naar TH (p. 112: Ministerie van Economische Zaken) en de Taaladviezen van Taalunie, Onze Taal en Taaltelefoon!

 

3333 Dictee dinsdag 27-06-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (982) √

Dictee – dictees [3333]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee april 2018 (1), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (982)

Oefendictee april 2018 (1)

1. In de schouwburg had ik andermans jas meegenomen, iemand anders' jas dus. Hij schoot tekort in zijn functie-uitoefening. En bij het carpaletunnelsyndroom is er gedeeltelijke functie-uitval van de hand. Een theremin is een elektronisch instrument dat bespeeld wordt door de handen in een elektromagnetisch veld te bewegen. Lastig met die beesten: neien is hinniken en nijten is met de hoorns stoten. Een bleitje is een vis en een blein is een blaar. Dat voorwerp is leigrijs. Waar zit op een schip de lijboelijn [boelijn of boeilijn aan de lijzijde]? Die dominee lijkt wel een zijige sok. Als je IADM hebt, lijd je aan insulineafhankelijke diabetes mellitus, jeugddiabetes, suikerziekte, diabetes type 1. Overigens is adiponectine een door adipocyten [vetcellen] afgescheiden eiwit waarvan wordt aangenomen dat het diabetes en aderverkalking helpt voorkomen. Met een 8 plusje haal je een 8 plusresultaat [8+'je, achtplusje, achtplusresultaat, 8+-resultaat]. Atten doe je met een adje [ad fundum = tot op de bodem – glas in één teug leegdrinken]. Een akoe is een geluidsalarm.

2. Hoeveel? Nou, anderhalf miljoen anderhalfduizend. Ik doe tegenwoordig aan bbb-training (buik, billen, benen). Een cérémonie protocollaire is een kwestie van protocollen en ceremonies, ceremonieën of ceremoniën. Een pickel is een pikhouweel voor bergbeklimmers. In BE staat pmd voor plastic flessen [plasticflessen], metaalverpakkingen, drankkartons. Ethanol is de psychoactieve stof in alcohol en THC (tetrahydrocannabinol) die in marihuana. Trouwens: superskunk is skunk [een soort van nederwiet] met een hoog gehalte aan THC. De ideale Schotse gentleman uit de tijd van Shakespeare was The Admirable Crichton; hij leefde ver voor the age of machinery [de eeuw van de machines]. De consorten [konsoorten] bereikten consensus: we doen geen concessies. Ik was er bijna weer ingestonken. U mag geen prozac (antidepressivum; wel muzikale!) en ibuprofen [pijnstiller, acrylpropionzuurderivaat] meer gebruiken! Wat is NSAID? Wel, dat is een nonsteroidal anti-inflammatory drug, een
niet-steroïde anti-inflammatoir geneesmiddel (pijnstiller die naast een pijnstillende werking ook een ontstekingsremmende en koortsverlagende werking heeft, zoals ibuprofen). Hij is pfeifferlijder, lijdt aan de ziekte van Pfeiffer.

3. Hij oefent vaak echelles [toonladders] op de piano, vurig als door een echel [bloedzuiger] gebeten. Het niveau van prévôt ligt onder dat van maître [bij schermen]. Het woord 'makokketje' [SR, kinderspel] is mogelijk afgeleid van 'machochel' [ook: machoechel]. De Malagassische bevolking spreekt Malagasi en betaalt met ariary's [MGA]. Op de Malediven [ook: Maldiven] vind je tasjesdieven, t-dieven en mogelijk ook steppekiekendieven [in de zoo]. Malgré tout [niettemin, ondanks alles] is hij goed terechtgekomen. Op een mallejan [palensleep, bedoeld was: een huifkar o.d.] hoor je veel mallepraat. Een mannekino is een mannequin.

4. De geheimzinnige koper stuurde een manus ministra [stroman] naar de veiling. Is Al Gore een vox clamantis in deserto [een roepende in de woestijn]? De passievrucht heet ook granadilla [Spanje], maracuja [Portugal] of markusa [SR]. Het is de vrucht van de passiebloem [Passiflora, de blauwe passiebloem is de Passiflora caerulea], limonade van die vrucht is zuurwater. Wat je aan dovemans deur tegen dovemansoren zegt, zijn margaritas [ah] ante porcos [paarlen voor de zwijnen]. Doe mij maar een martinietje. Mastiek met als synoniemen mastix en lantisk [kostbare harssoort] kun je niet drinken. De marcaanse [Marcus'] evangeliebenadering bevalt niet iedereen. Wat is parkour of freerunning voor een acrobatisch spel [snel een parkoers afleggen in stad of vrije natuur]? Let op: een mc [sie] is een rapper, een hiphopartiest dus, een femcee [ie] is een vrouwelijke mc, vrouwelijke rapper, maar een mc [ie] is een echte master of ceremonies [dat is alleen Engels] – ook wel: mike controller [ook dat is alleen Engels] – die m.n. de acts van stand-upcomedians en popgroepen aan elkaar praat! Het lettertype mediëval is in Italië ontstaan. Hij zei door de mike [microfoon] wat hij in de miek [microscoop] zag.

5. Een eeuw duurt tien decennia lang. De Apelles van de 17e eeuw: dat was Pieter Lastman [schilder]. Piet Mondriaan creëerde de Nachtwacht van de twintigste eeuw (Victorie Bogie Woogie). De metteur en scène zorgt voor de mise-en-scène [toneelschikking]. In Moffrika wonen moffrikanen en moffinnen. Een typische bezigheid van een monsieur Jourdain, de omhooggevallen rijke burger, is 'faire de la prose sans le savoir': proza schrijven zonder het te weten. Hij studeert morosofie, dwaasheidkunde. Morphing is morfen, het produceren van morphs [RL: t.z.t. morfing en morfs – digitaal gemanipuleerde foto]. Een mudejar is een Moor. Lijd je aan mucoviscidose, dan heb je de taaislijmziekte (CF, cystic fibrosis). Je mag (moet) nu 'Vrede van Münster' [ook: Versailles] schrijven. De Leugenbaron is een leugenbaron. Bij 'musivisch' denk ik aan mozaïek, bij 'muzisch' aan muzen en bij amuzikaal aan muziek. Van de muskadel (muscadelle) wordt via de muskadeldruif witte muskadel(len)wijn gemaakt; muscadet [ook wijn, Loire] heeft daarmee niets van doen. Waar wordt muschelkalk [grijsachtige soort van kalksteen] trouwens voor gebruikt? Weet ik niet. Hij is een mythomaan, een fantast.

6. Een myosotis, een vergeet-me-nietje [ook: mij], zal vast wel verzachtend werken bij myositis, spierontsteking. Behoort een neomist [pas tot priester gewijde] meteen tot de mysten (ingewijden)? NAD(H) is gewoon het nicotinamideadeninedinucleotide. (h van hydrogen – gereduceerde vorm). Bij 'niesen' hoort 'geniest', bij 'niezen' hoort 'geniesd'. Niet elke nikser [doet niets] is een nixer [van de generatie nix = generatie X]! Een notchback is een sedan, een vierdeurs (4-deurs), een vierdeurs personenwagen dus [ook: vierdeurspersonenwagen]. Notoire notoriëteit (notoriteit) [openbaarheid] is wel erg dubbelop. Met brt. [ook: bto.] wordt bruto aangeduid, met brt brutoregisterton. Gregorius XIII schoof in 1582 de datum 10 dagen op: na 4 oktober kwam 15 oktober. In de voorafgaande periode werd een datum volgens de juliaanse kalender (oude stijl, o.s., stilo veteri of stili veteris – st.v.) aangeduid, in de latere periode met de gregoriaanse kalender (nieuwe stijl, n.s., stilo novo of stili novi – st.n.). Een ocotillo [woestijnheester met kale takken] heeft – zoals je weet – karmozijnrode bloemen.

7. Het zal wel voorgekomen zijn dat een student overstapte van het novitiaat [studie] naar het noviciaat [klooster]. Wat gratis (koefnoen, voor tjomme) is, is om godswil, pro Deo (P.D.). Ze kunnen nu niet langer om de hete brij heen draaien. Een open haard zie je niet vaak in de openlucht. Een opéra bouffe is een opera buffa. Kunnen een ophicleïde en een eufonium wel samenspelen [muziekinstrumenten]? In de Opus Dei [organisatie] wordt vaak het opus Dei [r.-k. koorgebed] gebezigd. De Ouden woonden in de oude wereld, sommige dieren worden gesitueerd in de Oude Wereld (Europa, Azië, Afrika). Omne vivum ex ovo: alle leven komt uit het ei, meent de ovist(e). Bedoel je Overrijns [aan de andere zijde van de Rijn] voor de Boven-Rijn of de Neder-Rijn? Een overnachtse [zomaar ineens, van de ene dag op de andere] beslissing neem je overnight. Een white knight [witte ridder – bevriende ondernemer] kan je als ondernemer te hulp schieten (de 'k' van 'knight' spreek je niet uit). Toevallige passanten zijn ships that pass in the night. Gaan jullie vaak naar een ladies' night? Ik tippel [gecharmeerd zijn van] op films als 'Saturday Night Fever'. Ik lijd trouwens aan saturday night fever [koortsachtig verlangen om in de weekends te gaan swingen in de disco]. Een KG is een Knight of the Garter, Ridder van de Kousenband (en een kg gewoon een kilogram).

8. Het out-of-the-boxdenken is out of the box denken. Een deus ex machina is een out-of-the-blueverschijning. De verkiezingscampagne begon met champagne (pagne, sjampie, sjampoepel) op het kampanjedek. De munt ouguiya (MRO) behoort bij Mauritanië, de pa'anga (TOP) bij Tonga. Met 'paki' scheld je een Pakistaner uit. Bij een pakistaan [restaurant] kun je (meestal) geen paak [Pakistaanse hasj] krijgen. Ze morste paillet [blekerd, wijn] op haar paillettenpakje [zijden weefsel]. Die barista [medewerker espressobar] maakt lekkere koffie. De NZa is de Nederlandse Zorgautoriteit. Par bricole [achterbaks] is niet rechtdoorzee. Ik zie een zeker parallellisme tussen cirkel en ellips. 20 penny's hebben een waarde van 20 pence. Een pic of picca is een digitale afbeelding. Een pirlamp heeft een ingebouwde passief infrarode sensor.

 

3332 Dictee maandag 26-06-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (981) √

Dictee – dictees [3332]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee maart 2018 (4), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (981)

Oefendictee maart 2018 (4)

1. Als je op '2 cent*' zoekt, krijg je ook lemma 'hart': daar komen immers in voor '2' en 'centrum' ... Een gobang [laatste g niet uitspreken – goo-bahn, g van goal] is een koperen 2½ centstuk [dus schrijven we ook '2 centstuk' of 'tweecentstuk']. Twee en een halve cent was een bedrag maar ook een munt. Dat is een halve stuiver [ook als muntstuk, dat heet dan twee-en-een-halvecentstuk – kennelijk prevaleert 'centstuk', dus geen – na 'halve']. Het heet ten slotte ook nog vierduit(en)stuk. Een vierduitsbroodje is een kadetje [dat kostte 2,5 cent – cadetten zijn er tuk op]. Als opkontje of hupstootje zal ik je een kontje geven, teneinde over die muur te klimmen. Hij leest de klassieken ad aperturam libri: waar hij het boek ook opslaat, zonder zich voor te bereiden [ook: aperto libro]. Alcyon, alcyoon, halcyon, halcyoon, ijsvogel: alle hebben ze zo hun alcyonische dagen [gelukkige, rustige tijd]. Ik weet allang dat je al lang aan het solliciteren bent!

2. Hij is al gauw geïrriteerd: dat zal je algauw merken! Waar komt de naam van de Deux-aesbijbel (de Bijbel van deux aes) eigenlijk vandaan? Wel, van een aantekening [later verwijderd] – de bijbel was van 1562 – bij Nehemia 3:5(b) [Daar weer naast werkten de inwoners van Tekoa, maar de aanzienlijken van die stad deden niet mee met het werk van hun heer] Het ging over de herbouw van de muren en poorten van Jeruzalem na de Babylonische ballingschap. Het volk wordt gerelateerd aan een dobbelsteen: de armen zijn 1 en 2 (deux aes), de rijken zijn 5 en 6 en de middenstand is 3 en 4. De armen bouwden dus wel mee, de rijken niet. De volledige kanttekening luidt: "Deux aes en heeft niet, six cinque en gheeft niet, quater dry die helpen vrij." Het is een gezegde ontleend aan een commentaar van Luther dat, verwijzend naar het dobbelspel, aangeeft dat de armen (deux aes) niets bezitten, de rijken (zes en vijf) niets geven en de middenstand (drie en vier) wel bereid is te helpen. Als we dan toch zo bezig zijn: de armenbijbel (biblia pauperum) was een verzameling platen van taferelen uit het Oude [O.T.] en Nieuwe Testament [N.T.] met een korte verduidelijkende tekst. Een gutmensch [goedmens] is een policor (poco – politiek correct).

3. De braque d'ariégeois (een hond) dankt zijn naam aan 'braque de l'Ariège' [niet in wdb. – departement in Frankrijk – vgl. braque d’Auvergne en braque Saint-Germain – NL: brak, jachthond]. Hij droeg jodhpurs, een rijbroek dus. Het meervoud van chassied [vrome jood] is chassieden of chassidim [GB: chassidiem!]. Huiver: het arachidonzuur is het 5,8,11,14-eicosatetraëenzuur waarin alle vier dubbele bindingen de cisconfiguratie hebben. Schrijf cryptezaal [VD]: ga uit van crypte [n/s] en niet van crypta of crypt [mv.: -en]. Terzijde, om ter zake te komen: GB heeft alleen crypt(e) en crypten [dus dan zou het zijn: cryptenzaal]. Van cd's is DDD [bnw.]: digitaal opgenomen, digitaal gemixt, digitaal op de cd-master vastgelegd. Zoals je weet, is EDP electronic data processing. Een allel, twee allelen: verschijningsvormen van hetzelfde gen. Een vrouwelijke mc [master of ceremonies] is een femcee. Coccine, vaccine en fettuccine (lintpasta). De Feriae: dat zijn de Romeinse kalenderfeesten. Hij is een uitgesproken korfbalgroupie [fanatieke bewonderaar]. Hij roeptoetert [luidkeels en ongenuanceerd zijn mening verkondigen] maar wat. Zij speelden de zogenaamde borsjtsjgrrlsschrammelmuziek [15 medeklinkers].

4. Niet vanwege zijn gedebaucheerde [ontuchtig] optreden moest de militair deboucheren [het defilé verlaten]; zijn vader had overigens een fietsenwinkel met een groot débouché [afzetgebied]. Drie interessante begrippen zijn: gioer [overgang naar jodendom], giaur [gaa-voer] [scheldnaam voor niet-moslims] en gaur [groot rund, uitspraak als 'gauwer', maar met de g van goal]. Het getal googolplex is tien tot de de macht googol (en dat is een een – één – met 100 nullen). Het
gris-de-linkleurige [lila-achtig blauw] grain de lin [de vlasbloem] is niet gris-perle [parelgrijs]. Die pakketten zitten in een groepagezending. Naar de kerk voeteert hij [gaat te voet].

5. Als hij koeteert [koeterwaals spreken], begrijp ik hem niet. Je moet me niet zo ambeteren [lastigvallen]. Kun je die beschuldiging hardmaken dat zij zich hard maken voor de hennepteelt? De hell's angels zijn lid van de Hells Angels. Hij zal vast
ik-weet-niet-hoe-vaak en -hoelang protesteren. De Isthmische spelen vonden op een istmus [landengte] plaats. Debout les morts: doden, staat [archaïsch] op! Wat, stockholmsyndroom [je hechten aan de bedreigende crimineel] en dan een osloconfrontatie [line-up]? Nee, zo'n Jeruzalemsyndroom [godsdienstwaanzin] is heel wat anders! De lady's gingen naar de ladies' night. Op zich zou je een crêpe suzette [gevuld flensje met likeur] wel in crêpe georgette [zeker weefsel] kunnen verpakken. Hij heeft de hele pan soep opgesoupeerd. Ik ben op zoek naar een pennerecept (penne = buisjespasta, meervoud!).

6. Als ze van peau de pêche gemaakt zijn, zijn het
peau-de-pêchegordijnen. Peau de suède handschoenen mag je ook verkopen als peau-de-suèdehandschoenen. De Phallus impudicus is de grote stinkzwam. Philipp Melanchthon was de rechterhand van Maarten Luther (oorspronkelijke naam: Schwarzerd). Plateresk is in platerescostijl . Een meson is een elementair deeltje, je hebt ook het pimeson (π-meson, ook: pion) en het mumeson (μ-meson, ook: muon). Verder kennen we nog het K-meson (ook: kaon). Hij pest haar altijd [= planteit] dus. Het went pokopoko [langzamerhand] un poco [een beetje]. Een poco is trouwens een policor, een gutmensch (goedmens, deugmens, goeddoener). Pommes allumettes zij heel fijne pommes frites (friet, patat), pommes dauphine (pommes duchenne – ook: hertoginnenaardappelen) zijn gebakken torentjes van aardappelpuree en pommes parisiennes zijn gebakken krielaardappelen. Ripsfluweel is ribfluweel (ribbetjesgoed). Wat is een ripsen kamizool [kledingstuk, kort buis]? Peronisme vernoemt Perón, pyrronisme vernoemt Pyrrho.

7. Een porte-bonheur [mv. s achteraan] is een gladde armband, porte-brisées zijn schuif- of openslaande deuren, een porte-cigares [zelfde mv.] is een sigarenkoker, (met) een porte-crayon [mv. s achteraan] houdt een tekenstift of potlood vast, een porte-lettres [zelfde mv.] is een omslag voor brieven of stukken, een porte-malheur [mv. s achteraan] is een ongeluksbode of een pechvogel, een porte-manteau [mv. s achteraan] is een staande kapstok en een porte-manteauwoord is een samentrekking [zoals brunch uit breakfast en lunch]. Dat wist je vast wel: een ptca is een percutane transluminale coronaire angioplastiek (dotterbehandeling). Is het rekwisitoor [GB! – ook: requisitoir] al gereed? Unununium [Uuu, atoomnummer 111] heet thans roentgenium [Rg], genoemd naar Röntgen, net als die eenheid van straling: de röntgen.

8. Zal die safesexcampagne slagen? Sexcuses zijn redenen om geen seks te hoeven hebben en al zeker geen sekscapades. Een snek is een Vikingschip of een horlogeonderdeel, een snèk(bar) [SR] is een eettentje langs de weg en een snackbar een cafetaria. Een kleine sma [meisje, grietje] is een smatje [ah] of smaatje [aa]. De spetsnaz was een sabotage-eenheid in het Russische leger. Een archaïsche omzetting van 'quod non' is 'het en doet', ''t en doet' [dat is niet zo, toch niet]. Bij lemma 'ten' ook nog: 'ten doet' [toch niet]. Zeg rustig janpotage tegen een jean potage [hansworst – ‘hoe langer, hoe losser ...’]. Dat feest heet Holi Phagwa of phagwafeest. Gratias: dank u! Dat ik OK (oké, all right). 8% en 45‰ schrijf je (niet) aaneen [8 procent en 45 promille]! Hij zou een grote ijver aan de dag leggen. Assaisonneren is kruiden. Hoe schrijf je 'to-dolijstje' en 'athomegevoel'? Gratuit is met gratuïteit. Een barista runt een espressobar. In een banlieue [voorstad] wonen banlieusards. Cava is wijn, kava (kawa) een bedwelmende drank. De chef-sport werd chef d'équipe van de roei-equipe en was bevriend met de chef de cuisine. De plant echinacea [geen mv.] is de zonnehoed.

9. Kun je de twostep dansen op 2 step [muziek]? Ja, vast wel. Een foodie [houdt van lekker eten en drinken] vertoont voedisme. Voor gebruikers van warez [illegale software] heb ik geen props [respect]. Hebben de wagyu'tjes [k] [rund, Japan] al te eten gehad? Wat kunnen een jan-weetal en en lijsje-weetal elkaar nog leren? De yettie [m/v] [young entrepreneurial technocrat] was bang voor de yeti [sneeuwman].