3019 Dictee vrijdag 18-11-2022 (2) – dictee Groot Woerdens Dictee 2022 √

Dictee – dictees [3019]

Groot Woerdens Dictee 2022

Het dictee moest geheel worden opgeschreven. De wat moeilijker woorden zijn vet afgedrukt. Toelichting in blauw.

 

Woerdense singels voor vreemde eenden (titel, auteur: Tosca Menten)

1. Woerden kan niet zonder haar singels, denk alleen al aan de vele stadsstrandjes en de jaarlijkse triatlon op pinkstermaandag.

2. Zonder singels ook geen Havendagen [plaatselijke eigennaam], waarvoor talloze scheepjes over de Oude Rijn naar Woerden varen en het er krioelt van achenebbisjbootjes [dat kan niet zo: achenebbisj is een bnw. dus achenebbisje bootjes] die door rijkelijk getatoeëerde schippers met ware doodsverachting tussen fanatieke suppers [die suppen = peddelsurfen] en opgevoerde 20pk-speedboten [ook goed gerekend: twintig-pk-speedboten] door worden gemanoeuvreerd, waarbij je maar mag hopen dat iedereen minimaal WA [geen streepje, wel WA-verzekering, maar WA verzekerd – WA-verzekeren lijkt geen ww. – Mogelijk allebei goed: WA-verzekerd of (voor) WA verzekerd? Taaladvies: zie *] maar liever allrisk verzekerd [VD ook: AR verzekerd] is.

* WA-verzekerd, WA znw., vgl. GB: bvz-verzekerd - basisverzekering ziektekosten en GB: pc-gebaseerd, allrisk verzekerd (allrisk bijwoord), AR verzekerd.

3. Nog net binnen de singels ligt het Exercitieterrein [plaatselijke eigennaam], gebruikt voor circussen, kermissen, concours hippiques en Harleydagen [plaatselijke eigennaam].

4. Dat veld is tevens de thuisbasis voor de Woerdense VakantieWeek [plaatselijke eigennaam – WVV], die ieder jaar weer begint met een carnavaleske lampionoptocht waarbij ik ooit de originaliteitsprijs won met mijn lampion met daarop een zelfgetekende zeeleeuw verkleed in een Antarctischekoningspinguïnpyjama.

5. Wanneer in het Hoge Noorden de Elfstedenkoorts oplaait, veranderen onze singels in oud-Hollandse wintertaferelen, compleet met koek-en-zopietentjes, fanfareorkestjes en competitietjes tussen Friesedoorloperfanatiekelingen [doorloper = schaats] en hogenorenliefhebbers [noren = schaatsen].

6. Tel daarbij op de honderden opa’s en oma’s met sleetjes vol uitgeijshockeyd, van de kou jeremiërend grut en jonge kunstschaatssters in spe die onvermoeibaar hun zoveelste mislukte dubbele rittberger springen, en het is een godswonder dat heel Woerden nog nooit en masse door het ijs is gezakt.

7. Onder de middeleeuwse Petruskerk is het op zulke hoogtijdagen goed toeven in een van de talloze cafeetjes en terrasjes.

8. In de ochtend bevind je je tussen goedgeluimde cappuccino- en caffè-lattedrinkers en Puerh- en Oolongtheeliefhebbers [beide niet in wdb., alleen op internet], terwijl de beiaardier boven in de ooit afgebrande klokkentoren oubollige melodieën aan het carillon ontfutselt en, als hij zin heeft, een geïmproviseerde ABBA- [in VD bij lemma 'dancing queen' - Agnetha, Benny, Björn en Anni-Frid] of rock-’n-rollklassieker.

9. Wie in de tweede helft van de dag honger krijgt, vult zijn maag met een paar croque-monsieurs of, nog minder chic, een broodje
HEMA-worst [niet in wdb.].

10 In de betere horeca-etablissementen daarentegen serveren getalenteerde souschefs je graag persoonlijk exorbitant smeuïge ganzenleverpatés en exquise huisgerookte zalm uit een Canadese Noorsezalmkwekerij, gegarneerd met gekonfijte, ontpitte Kordia's [niet in wdb. – internet: Prunus avium Kordia = kersenboom – Kordia = kers].

11. Menig feest ontaardt, als in de derde helft van een stadsderby, in een excessief bacchanaal waarbij de geliefde singels ad hoc worden gebombardeerd tot openbaar urinoir, tot plezier van
proces-verbaalgeile [proces-verbaal, pv] boa’s [buitengewone opsporingsambtenaar] die natuurlijk net op het moment suprême aan komen gemountainbiket, waarna menig Woerdenaar slingerend wegfietst, thuis de jaloezieën van het plafond trekt en ongedoucht in zijn bed stort.

Fouten Rein: volgens de jury 10.

 

3018 Dictee vrijdag 18-11-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (761) √

Dictee – dictees [3018]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 096, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (761)

De Grote spellinggids (3)

1. Languido [traag en slepend] als muziek in de taal hebben de langue d'oc, het Frans van beneden de Loire oftewel het Occitaans, en de langue d'oïl, in de middeleeuwen de taal in Frankrijk boven de Loire, zich ontwikkeld tot het Laathoogfrans.

2. Lansquenet [kaartspel] wordt thans niet meer gespeeld. De lapis philosophorum is de steen der wijzen en de lapis lazuli is de lazuursteen. Voelt u zich in uw element? We kennen het
thermo-element [elektriciteit d.m.v. temperatuurverschil], het clarkelement [soort accu], het daniellelement [idem], het foto-element [door lichtwerking], het micro-element [spoorelement] en het
leclanché-element [soort accu].

3. Dat gegeven weigert de lees-en-schrijfkop op de harde schijf van de pc te zetten. Lege artis betekent niet: dierentuin zonder dieren, maar wel: volgens de regelen der kunst. Het LEIF-project komt ooit nog wel in de woordenboeken terecht. Zeker! Inmiddels: de LEIF-kaart met de afkorting van LevensEinde InformatieForum.

4. Elk van de denkbeeldige lijnen die prehistorische locaties en heilige plaatsen met elkaar verbinden, heet een leylijn [lie!]. Ik ben lid-abonnee van de vereniging Natuurmonumenten, u ook? Wil je limonade gazeuse of limonade-extract? Als je op de zwarte Lloyd's-lijst staat, is het niet best. Wist u dat louisine hetzelfde is als madapolam, een zeker katoenen weefsel?

5. In de tijd van de Maagdenhuisbezetting was ik een gewaardeerd lid van de ASVA, [niet in wdb. – Amsterdamse Studentenvakbond] een van de algemene studentenverenigingen in Amsterdam [dat klopt niet helemaal], en van de LSVb, de Landelijke Studentenvakbond. Gelukkig was ik een luchthart-treurniet [altijd opgewekt, zorgeloos, vrolijk], anders was het in- en intriest met me afgelopen.

6. De boekbinder droeg een lumberjack(et) [sportieve houthakkersjas met ritssluiting] toen hij de boekrug na ruggespraak met de godfather aan het lumbecken [wijze van boekbinden] was. Hij had flink last van zijn atlas [bovenste halswervel die het hoofd draagt] en zijn derde ruggenwervel.

7. Een Luciaan woont op Saint Lucia, een eiland in het Caraïbische (Caribische) gebied, dat tevens een monarchie binnen het Britse Gemenebest is. De Luciaanse munteenheid is de Oost-Caraïbische (Caribische) dollar [XCD].

8. In de muziek betekent lusinghiero hetzelfde als lusingando, te weten: vleiend. Het stilleven maakt een aanmerkelijk deel uit van de nalatenschap der
oud-Hollandse school.

9. Mutueel betekent wederzijds, over en weer, en het mutuum (mv.: mutua) is het verbruikleen. Een mugshot is een foto voor een politiedossier. Soms is die genomen van een mysteryguest.

10. Muco staat voor mucoviscidose, ook wel genoemd CF, cystic fibrosis oftewel taaislijmziekte. Een mucoïde, slijmachtige ofwel mucoze, toestand kun je bestrijden met een mucolytisch [slijmoplossend] mucolyticum [slijmverdunner].

11. Door het nuttigen van muthee [zeker oosters mengsel] kreeg de toreador [stierenvechter] meer grip op zijn rooddooraderde muleta [stok bij stierengevecht]. De muziekhistorische kenner kende het begrip muting, het onderdrukken van geruis op de FM-band [frequentiemodulatie – ultrakorte golf] zolang er geen signaal is, niet.

12. De aan het münchhausen-by-proxysyndroom [simuleren ziekte van kind] lijdende mongolide [ras], maar niet mongoloïde [down!], Mongool uit Azië had een mondbeglänzte Zaubernacht [door de maan beschenen tovernacht], waarin deze ambulancebroeder op zijn fiancee mond-op-mondbeademing toepaste. Dat was, mon Dieu [lieve hemel], adembenemend, als je die rode mondriaankleurige lippen van haar zag. Het moment suprême [hoogtepunt – ook: suprême, supreme moment] vond niet plaats bij de Mont Blanc, waar hij zijn balpen verloren had. De slotscène van het in de drug(s)scene bekende paar eindigde in Morpheus' armen, waarbij zij een monalisaglimlach tentoonspreidde.

13. Later bleek dat zij het syndroom van Down [kortweg: down] had en ook nog aan ménière leed. Zij had heel vroeger de mms, de middelbare meisjesschool, doorlopen, maar had nu in haar werk te maken met de mms als multimedia messaging service. Ze was overigens al vanaf 2007 begeistert van het mms'en.

14. Haar vader, die een mo A-akte economie bezat, belde ze regelmatig via haar mobi [mobieltje, mobiele telefoon]. Als hij terugbelde, hoorde je de mooiste ringtones. Ze spraken samen nog vaak over de mockumentary, de nepdocumentaire, waarin de afscheiding van Vlaanderen gesimuleerd werd.

15. Door een gerechtelijke méprise [vergissing] zat de geestelijke vader van het gedoogbeleid in voorlopige detentie in het Brusselse gewest.

16. Dat was onterecht, want hij had wel degelijk een wapenvergunning voor zijn musketon (mousqueton – soort karabijn).

17. Bovendien was dat in de volière onder de moutan [boompioen, sierheester] verstopte wapen overwoekerd door mousserons [plaatjeszwammen].

18. Ze monopolieden (monopolyden) veel en op bezoek in de gevangenis nam ze altijd moutse challetjes [kleine gevlochten broodjes], zijn uitgesproken geliefdste lievelingsgerecht, voor hem mee.

3017 Dictee donderdag 17-11-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (760) √

Dictee – dictees [3017]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 097, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (760)

De Grote spellinggids (4)

1. Voor Monrovia [niet in wdb.] werd een voor sommigen choquerend (shockerend, choquant) marshallplan ontwikkeld. Zou een aangepaste monroeleer [Amerika: geen vreemde inmenging in binnenlandse staatkunde] daar ook gelden? De montejus [zj] is een toestel voor het laten opstijgen van olie door luchtdruk. De monkimonki, het doodskopaapje, en de mongos, het vosaapje, zijn geen naaste familie.

2. Monofil is uit één (een) enkele draad bestaand. Het begrip monofyletisch oftewel monogenetisch drukt uit, dat alle mensenrassen uit één oergroep (zouden) zijn voortgekomen, dan wel uit Adam en Eva. Lijken monandriae, planten met één meeldraad, daar dan ook niet een beetje op? Alle Monegasken leven ook op Moeder Aarde en genieten van Moeder Natuur. Zouden ze in Monaco ook Moederdag vieren? De Nederlanders aldaar zeker!

3. Poetin waakt over Moedertje Rusland [niet in wdb.]. Zou hij vaak naar de Morgenster [Dagster, Venus aan oostelijke hemel] kijken of zich in het Morgenland [het Oosten, de Levant] wensen?
Morning-afterpilgebruik [morning after] zal hij hoogstwaarschijnlijk niet bevorderen.

4. Moulinetgaren, mouliné, ontstaat door moulineren, twijnen oftewel fileren van zijde in een molen. Milocorn is de niet-Europese, Amerikaanse, naam voor een zeker ras van gierst of sorghum.

5. De zetter-drukker produceerde de stypen [drukplaat] met minuscule minuskels [kleine letters] en majeure majuskels [hoofdletters]. Een minnekästchen is een bruidskoffertje of -kastje, maar Van Dale verklaart dat verder niet (vanaf 2015 wel: fraai bewerkt en/of beschilderd houten kistje zoals in de middeleeuwen wel door de bruidegom geschonken werd aan de bruid).

6. De mississippiboot was op een mission impossible [onmogelijke opdracht] gestuurd. Op de Mississippi werd de mississippiblues gespeeld. De miss piggy's [met gezette gestalte] en de miss twiggy's [ranke gestalte] consumeerden mixed pickles [piccalilly, etc.].

7. Wil je nog zo'n heerlijk braadworstje van schapenvlees, een merguez? Ja, Madre de Dios [Moeder Gods], dat is kostelijk! Kannibalen hebben zich de menseneterij eigen gemaakt. Het zijn mensenetende menseneters. Hun theemelange was een gemêleerde [gemengd] mêlee [mengsel] van uiteenlopende smaken.

8. Melkboerenhondenhaar is nogal kleurloos. 'Mene tekel' [gewogen en te licht bevonden] en 'mèden agan' [alles met mate, niets te veel] zijn beroemde uitspraken. Wist u, dat 'memo' ook mens- en milieuvriendelijk ondernemen betekent?

9. De memoiresschrijver [VD] ontmoette de mecano [mecanicien] met zijn meccanodoos op een meet-and-greet. Na het avondgebed, het maäriev (meervoud: maäravim), vloog de maaseend ineens op.

10. Rotterdam, de Maasstad, wordt ook wel koningin [VD, lemma 'Maas', bij 'koningin' kleine k, nu – 2021 – ook bij lemma ‘koningin’] van de Maas genoemd. Ik heb vroeger aan/op de linker Maasoever [VD; niet bedoeld de straat van die naam – dan L M –, maar een gebied] gewoond, maar sinds die tijd is er al heel wat Maaswater langsgestroomd. Het langsstromende water was nogal vuil. De al genoemde maaseend en de maashagedis deden me weer aan de Maasgotiek denken. Als je trouwens doet zoals de Maas bij Bokhoven, ga je dus iemand voorbij zonder te groeten.

11. Heb je de marathon en de madison [koppelkoers] in New York in je volle, maar nogal obscure [vaag], madiwodo [agenda] geschreven? Een loerah, een dorpshoofd op Java, zul je niet gauw met een loelav [mv. GB: loelaviem, VD: loelavs of loelavim], een palmtak, zien.

12. Thuisgekomen na het Magnificat [lofzang van Maria], maakten zij tezamen twee magnums [tweemaal gewone wijnfles] soldaat. Bij magneettreinen gebruikt men maglev, magnetische levitatie, u weet wel. Dat andere je-weet-wel blijve ongenoemd. Als je een concubine of bijzit ook nog onderhoudt, is zij twijfelloos een maintenee. Een maîtresse tref je meestal niet, een andersoortige prostituee wel in een maison de rendez-vous [bordeel, académie d’amour, lupanar, maison de passe, maison de société, naaischool, peeshuis, rendez-voushuis, venustempel, wipschip].

13. De maître Jacques, het manusje-van-alles oftewel du(i)vel-doet-al, werd om spijkers op laagwater gestuurd. Hij speelde schaak, rokeerde daarbij, speelde budo [verzamelnaam vechtsporten] en bracht ten slotte het uitgesproken 'maitta' (ik geef op) in gedachte(n) mee terug als trofee. Weet u het verschil en de overeenkomst tussen de woorden 'makam' [Arabisch toonsysteem] en 'macadam' [wegverharding]? [Overeenkomst: een aantal letters is hetzelfde].

14. De making-of van Bert Haanstra's film Fanfare bevat verrassend venijnige passages. De malagueña is een Spaanse dans in driekwartsmaat met vrij geïmproviseerde zang.

15. Je bent toch niet mal? Mal de roi is scrofulose, een klierziekte, mal américain is dysthymie oftewel depressieve neurose, mal de Naples is syfilis, mal-à-propos [bijwoord] is te onpas en het mal-à-propos [znw.] is een misverstand.

16. Bij de Malcolm X-herdenking kwam mala- en parathion [beide: insectendodend middel] vrij, gelukkig zonder gevolgen.

17. Er was niet een teveel of tekort, geen mali of boni, de sluitende rekening klopte (sloot) als een bus.

 

 

3016 Dictee woensdag 16-11-2022 (2) – dictee Oefendictee november 2022 (1) √

Dictee – dictees [3016]

Oefendictee november 2022 (1)

1. Stikstofdioxide is NO₂. Hij wilde hach noch wach zeggen, terwijl hij heg noch steg wist. Opvallend: een Nederduitser die ooit
Neder-Duitser was! De powwow (vergadering indianen) vond onder de pawpaw (boom) plaats en men at er sawpaw (snack, bapao). Het
me-too-effect is zoiets als to keep up/keeping up with the Joneses. Preparé is in BE filet americain. Ik vind hem maar een rare kwant. Met joie de vivre wordt levensvreugde bedoeld: in Franse uitdrukkingen met ‘de’ staan (bijna) nooit koppeltekens. In pahoehoe [touwlava] gedijen palulu’s [plant] niet. Is het Euro- of euro-? Een selectie:
(VD) eurocentrisch, eurocentrisme, m.b.t. EU: euroambtenaar, eurocheque, Eurocommissaris, Eurocommissie, eurodollar,
euro-enthousiasme.

2. Ook: eurofobie, euromarkt, Europarlement, Europarlementslid, europoliticus, euroscepsis, euroscepticus. M.b.t. de euro: eurokapitaalmarkt, eurorekening, eurorente en m.b.t. EU-regels: eurofles, euroverpakking, eurovignet. Eurogroep: Ministeries van Defensie, Eurokorps: gezamenlijke defensiemacht EU, Eurotransplant, Eurovisie, Europalover, Europagetrouwen, eurozeepbel, eurozwakte, etc. Dat is (me) ook (zo)wat [aaneen!]! Scheep gaan en geen scheeps verstaan? Gaan ze echt uit elkaar, scheên, scheiden? De intelligentsia was goed vertegenwoordigd met een highsociety- oftewel
beau-mondegezelschap [bij vernederlandsing geen streepje meer, niet voor dictee]. Hij had me toch een verzameling snorre- oftewel lorrenpijperij … Een snuffmovie is een soort tranentrekker, tearjerker.

3. Ook sobstory trouwens. De sjiieten van de sjia erkennen alleen bloedverwanten van de profeet Mohammed als hun leider, de soennieten van de soenna hebben een ruimere opvatting. De soroptimiste en de Rotarian ‘kwamen tot elkaar’. De soussies [uit het Soussgebied in Zuidwest-Marokko] en de riffies [Riffijn, Rifgebergte] speelden onder één hoedje. In een spartaanse opvoeding worden je Spartaanse zeden bijgebracht. Na de recrudescentie (exacerbatie - verergering, medisch) trad later toch de remissie [verbetering] in. Man: refugié [uh], refugiés, refugieetje, vrouw: refugiee, refugiees, refugieetje. Er solliciteerden havoërs en vwo’ers. En kleine suçon is een suzonnetje (coupenaad). Sydneyse inwoners, Sydneyers dus, rijden graag op sydniërs. Een tyfoon is een taifoen, een tycoon een magnaat. Een taikoen is een Japanse shogun.

4. Is dat nou ‘halloumi (kaas) of sashimi (een Japans gerecht)? Hij is een krullenbol steilhaar: zijn haar is gesteild (met de steiltang). Na de takfir (ontmaskeren van gelovige als ongelovige) volgde een welgemeend takbir (uitspreken ‘allahoe akbar’). Wie heeft mijn smartphone gezien? Andere woorden met *phone: dumbphone en ladyphone, met *foon: (228 in VD, kleine selectie:) aerofoon, afoon, aquafoon (lekzoeker), balafo(o)n (soort xylofoon), bamafoon (bandmagnetofoon), brailletelefoon, cryptofoon, DECT-telefoon(!), difoon (klankpaar), dramafoon (draadmagnetofoon), anglofoon, francofoon, homofoon en octofoon. Met *phon* in VD o.a. bellerophonsbrief (uriasbrief), hulphond, phone-in (radioprogramma) en taphoning.

5. Verder nog: smartphoneaccu, etc. Een discals (mv. -en) is een ongeschoeide karmeliet. Een myrialiter is 10.000 l of 100 hl. Het was de tig duizendste leugen van Trump. Aciclovir is tegen herpes. Zo’n paradise-by-the-dashboardlight is wel iets anders dan een paradise lost! In Monaco hebben de Monegasken Monegaskische gewoonten. Op Madagaskar hebben de Malagassiërs Malagassische trekjes. Bob heeft een verzameling groningana. Hij vertrok per arabier [bij toeval] per arabier [paard]. Hij had beter ge-a.u.b.’d dan ge-ajb.’d. Als snack was er beef jerky (geen mv. - reepjes gedroogd rundvlees). In het Boek der boeken wordt de Koning der koningen beschreven, niet de Kunst met een grote K of de kunst met een kleine k. Is die babyccino klaar? Met Gods gunst: sumo nomine.

6. Een epifyt [geen voedsel onttrekken] vraagt weinig van een gastplant, een endofyt [wel, parasiet] daarentegen veel. Nou nee, een feniksdichter is geen rijmelaar. Een FDC is een munt, een fdc een eerstedagenveloppe. Hij heeft geautopet met zijn autoped. Ook Gerrit heeft een gerrit [mannelijk geslachtsdeel]. Een stroppendrager: dat moet wel een Gentenaar zijn. Die winkel had een heel stille zaterdag. Z.Em., Zijne Eminentie, maakt deel uit van een groep die we met Hunne Eminenties [geen afko!] aanduiden. Is het ‘solider’ of ‘solieder’? Dat mag allebei: eerste van ‘solide’, tweede van ‘solied’! Die sergeant is een intrigant. Irrefutabel is onweerlegbaar en irrecusabel is onwraakbaar. Irresistibel is onweerstaanbaar en irrevocabel onherroepelijk. Ken je de kleinedoodervaring [orgasme, Frans: petit mort] ? Denk eraan: kiesjeliesj en gremzelisj (Pesach).

7. De kompel [mijnwerker] kreeg een compel (aanmaning). Je krom lachen, ga je daarvan krompraten? Een crime passionnel is een passionele moord. GB schrijft ‘PFAS-stoffen’, VD ‘pfasstoffen. Let nou op: het is niet ‘groepie’ maar ‘groupie’! De obese vrouw was obees en leed aan obesitas. Ja, dat klopt: alle moffrikanen spreken Moffrikaans. Zoeken op *monsieur* – mijnheer: [VD] croque-monsieurs (verkort: croque – croque-madames, croques hawaï), monsieur de Paris (beul), monsieur Jourdain (rijke burger maakt zich belachelijk bij de adel), monsieur/Joseph Prudhomme (kleinzielige burgerman, schermt met grote woorden, vgl. een prud’homme = een vertrouwensman),
(vérités de) Monsieur de la Palisse (lapalissades, waarheden als koeien).

8. Monsieur mag je trouwens met M. Of Mr afkorten. Gezocht op *madam*: [VD] madam (vooral BE), de madam spelen/uithangen, een kale madam, straffe madam, een chichi madam (bekakt – ‘madam’ ook aanspreektitel voor een vrouw – ook: bordeelhoudster), Madame Blanche (waarzegster, helderziende) of Madame Soleil [idem],
een madame-jeanette is een Spaanse peper en madammen is de mevrouw spelen, veel praats hebben. Het trou-madame is een volksspel (met 13 ivoren balletjes). Madame de Pompadour: après nous le déluge (wie dan leeft, die dan zorgt = na mij de zondvloed), Madame Bovary (vgl. bovarysme), ook Mad. en Mme betekenen mevrouw, Madame Melba (van Melbourne, Dame Nellie Melba), was naamgeefster van de melbatoast, idem: pêche melba (ijs met perziken) en een tripmadam is een plant.

 

 

 

3015 Dictee woensdag 16-11-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (759) √

Dictee – dictees [3015]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 098, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (759)

De Grote spellinggids (5)

1. Na de managementbuy-out [aandelen overgenomen door zittend management] werden de managing director en de managementconsultant beiden op non-actief gesteld. Tijdens hun Egyptische trip zagen ze onder meer een manna-es [boom: pluimes].

2. Is hij het slachtoffer geworden van de mandau [koppensnellerszwaard]? Dan is hij mogelijk ten offer gevallen aan de Dajaks, antropofagen [menseneter, kannibaal].

3. Op het eiland Man vind je Manxmen, Manxes, manxkatten en Manxe zeegezichten.

4. De manuldruk is een drukprocedé. Manu militari is met de sterke arm, een maracuja is een passievrucht.

5. De Maori's spreken Maori en dragen geen maopakken, eenvoudige uniseks pakken, Chinese communisten doen dat wel.

6. Manu propria [eigenhandig, m.p. – ook propria manu en m.m.p. = manu mea propria] zorgde de slavendrijver voor de manumissie, de akte voor de invrijheid(s)stelling van de slaaf. Daarmee eindigde het slavenjuk. Ze dronken manzanilla [sherry uit Spanje] onder de manzanilleboom [met giftig melksap].

7. De marcia funebre oftewel de marche funèbre is de dodenmars, een treurmars, maar dodenmars staat ook voor een barre tocht waarbij velen de dood vinden. Wat in het Frans mardi gras heet, is bij ons Vastenavond.

8. De juiste volgorde van een aantal kerkelijke hoogtijdagen – althans in kalenderperspectief bezien – is: Maria-Lichtmis [Tempelreiniging], Maria-Boodschap (Annunciatie – aanzegging Maria),
Maria-Hemelvaart, ook wel genoemd Maria-Tenhemelopneming (Assumptie), Maria-Geboorte en Maria-Onbevlekte-Ontvangenis [9 maanden eerder].

9. De blauwe marlijn (maikara > makaira) is een vis, de wilde marjolein echter (oregano) is een plantengeslacht.

10. In zijn geweldige gedicht beschreef Marsman, hoe ze vanuit de Marslander de marsmannetjes te lijf gingen. Ze rookten maryland [tabak], maar een massageparlour [bordeel] was daar niet.

11. Een matahari is een femme fatale die een dubbelleven als spionne leidt en vaak ook jezabel [slet, prostituee] is. Volgens schrijver Jan Brokken is de specifieke Mata Hari de bajadère [danseres] die de oosterse danskunst pas goed bekend heeft gemaakt in Parijs.

12. Een mediorescontre [zekere verrekening] heeft midden in de maand plaats, maar medioneerlandistiek is de studie van het Middelnederlands. Is een meeneemchinees nu een Chinees om mee naar huis te nemen?

13. Een mefisto [geraffineerd verleider] is genoemd naar Mefistofeles, de naam van de duivel in het Faustverhaal [van Goethe].

14. De juiste GB-schrijfwijze voor een wetsrol is megila (megilla, megille – Estherrol), en Van Dale vindt dat nu ook. Wat de inhoud betreft: Megila, Megilla, Megille.

15. Een matineevoorstelling is niet hetzelfde als een matinée musicale [middagconcert]. Matses [ongezuurd brood] eten ze daar meestal niet, ook al staan ze er middenin [= het razend druk hebben]. Dan denk je niet aan de midkapindex of de Bel-20.

16. De op moermandieet [zou helpen tegen kanker] staande moffrikaan [scheldnaam] sprak vloeiend Moffrikaans in de oorlogsfilm. Het ging er hard tegen hard aan toe met mausers [snelvuurgeweer], uzi's [machinepistool], kalasjnikovs [pistoolmitrailleur] en molotovcocktails [fles met benzine en lont, als bom].

17. Het middenwesten van Nederland is iets anders dan het
Midden-Westen van Amerika.

18. Je kunt mijde [verlegen, schuw] zijn, mijder of mijdest, maar dan wel gewestelijk. Het was dikke mik [ze zijn goede vrienden], ze speelden mikado [met 41 houtjes] achter de mica afscherming
(mica-afscherming). De marva [lid van de Marva, de Marine Vrouwenafdeling] en de milva (lid van de Milva, de Militaire Vrouwenafdeling) gooiden het afval in de milco [milieucontainer], het kca [klein chemisch afval] en het kga [klein gevaarlijk afval] apart.

19. De millefeuille [gerecht van laagjes bladerdeeg] , het millefiori [veelkleurig kunstglas], het millefleurs [patroon van bloemen in tapijten] en het millefolium [duizendblad, plant] overleefden de millenniumwissel.

20. Vroeger had je boilers en geisers, nu cv's, cv-ketels en centraleverwarmingsinstallaties [centrale verwarming].

21. Een net-nietongeluk is een bijna-ongeluk. In de laatste oorlog aten ze nellie-zonder-bon [meelproduct; geen (distributie)bon nodig].

22. De (het) nevirapine is een aidsremmer voor moeder en kind. Heb je geen neverippie [condoom] na het gebruik van de nepal [hasj uit Nepal] (geen afghaan, libanon of marok dus!) gebruikt?

23. De ngana (nagana) is een paardenziekte, veroorzaakt door trypanosomen [eencellige zweepdiertjes] in het bloed. Een ngoni is een Afrikaans muziekinstrument met twee tot zes snaren. De naam komt uit het Bambara, een Afrikaanse taal.

24. Zijn datsja stond in Nergenshuizen, dus in niemandsland, in the middle of nowhere.

25. Het is niet waar, dat niersteiner een lichte rijnwijn uit
Noord-Rijnland-Westfalen is, nietwaar (Nierstein ligt in Hessen.)?

26. Nifty fifty is de bijnaam van vijftig aandelen op de New Yorkse beurs. Doen we samsam, alles fiftyfifty?

27. Een nikab, een gezichtssluier, en een nightcap, een slaapmutsje, verschillen nogal van elkaar.

28. Een nimf is soms nimfijn [begeerd door oudere mannen], een nymfaeum is een fontein en een nymphe du pavé is een straathoer.

29. Ninjutsu werd beoefend door de ninja's [oosterse krijgers]. Geniqueteerde paarden hebben een boogvormige staart. De nix [watergeest] en de nixe [vrouw] lokten jongeren van de generatie nix tot zich. Toe, doe het nog eens! U bent toch geen non-paschant [katholiek die zijn paasplicht niet vervult]? Zullen we Lelystatter worden en naar de Noordoostpolder verhuizen?

 

3014 Dictee dinsdag 15-11-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (758) √

Dictee – dictees [3014]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 099, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (758)

De Grote spellinggids (6)

1. Het deurwaardersexploot werd bij de kermisexploitant bezorgd. Voorafgaand aan de kerstdagen moest hij obbligato (obligaat) [de hoofdpartij] meezingen met de o-antifonen [17-23 december in de mis]. Zijn vrouw was obees en leed dus aan obesitas [ernstige vorm van overgewicht]. Hun beider vakantie was gepland in Occitanië, het deel van Frankrijk dat de provincies Gascogne, Languedoc en Provence omvat, het taalgebied van de langue d'oc (het Occitaans – vgl. langue d’oïl). Ze zien daar de occidentale zonsondergang. Vreemd genoeg spreekt men in die streek niet de kunstmatige wereldtaal, het Occidental. Ockham's razor is de conventionele metafoor voor methodologisch reductionisme. Artikel vijf octies bevat het vermeende vergrijp.

2. Hoe klinkt de ut op een oed, de fretloze [zonder dwarsbalkje], elfsnarige Arabische luit? Soms is het even slikken, niet alles wil meteen door je oesophagus [slokdarm – daar kun je esofagitis aan hebben]. En of oestradiol [eierstokhormoon] daartegen helpt? De offbeat is een onbenadrukt maatdeel bij popmuziek. Toneel off Broadway betreft vaak avant-gardetoneel. Hé persmuskiet, doen we het on of off the record? Het oor is de zetel van hamer en aambeeld, het oir is het nageslacht. Vexatoir is kwellend of drukkend, de heliodoor is de goudberil (gele beril), transitoir is voorbijgaand, de butoor is een roerdomp en rogatoir is ondervragend. Coir [koo-juhr] is de handelsnaam voor kokosvezels als stof. Au revoir [Tot ziens]! U was niet blij met het Bargoense okketaaien [truc: te weinig geld teruggeven] bij het afrekenen en nam de caissière (kassière) in de houdgreep. Je zou ze in de oksel-arm-heupzwaai nemen! Is dat oké (OK)?

3. Het olivijn (olivien) is een mineraal, de oloroso is een goudkleurige en enigszins zoete sherry, ombré is een weefsel, terwijl omber een kleurstofnaam, maar ook een kaartspel is. Ommendom, gewestelijk voor overal, zie je onder meer en onder andere, dat hier kortgeleden ordaliën (godsgerichten, enkelvoud: ordale) hebben plaatsgevonden.

4. 'Onbeschrieën' is net zo'n tussenwerpsel als 'afkloppen'. Je kunt iemand onder handen nemen, maar iets kan ophanden zijn. Je kunt ook iets omhanden hebben, onthand zijn of op de hand van de onderliggende partij zijn. Zullen we het onder(s)hands regelen?

5. Hoe schrijf je onderscheidenlijk onenightstand, one-issuepartij, ongle-bleu [cultuursnob], onera (belastingen) en oneirisch (op dromen betrekking hebbend)? Met ons en ons gelijken betekent zo'n beetje dat het om osm'ers [ons soort mensen] gaat.

6. Een oöcyt is onder andere een vrouwelijke gametocyt, oögamie is geslachtelijke voortplanting (antoniem: agamie), het oögonium (meervoud: oögoniën) heeft twee betekenissen [voorstadium eicel – vrouwelijk geslachtsorgaan lagere planten] en oöliet is eiersteen (kuitsteen, kalksteen). Heb jij op je pc ook software van een open source, opensourcesoftware dus? Terwijl de landrotten de spullen aan het opgijnen [met een gijn ophijsen] waren, hadden de zeebonken de schoten van het zeil al opgegeid [naar binnen ophalen]. In de messroom zullen ze daarna nog wel een borrel genomen hebben. Het opus magnum (magnum opus – belangrijkste werk) van Desiderius Erasmus is Lof der zotheid [Laus Stultitiae – als titel met hoofdletters – anders l s]. Het meervoud van opus is opera, opera selecta zijn uitgelezen werken, een opéra bouffe (opera buffa) is een luchtige opera met afwisselend zang en dialoog. Een opéra comique is net zoiets. Een organisatie als Opus Dei [conservatieve katholieke organisatie] is machtig. Een opus Dei is een koorgebed, een opus Herculeum is een herculische sisyfusarbeid (herculeswerk, reuzenarbeid) zoals het vullen van het [bodemloze] vat der Danaïden. Als je daaraan bezweken bent, wordt er een oraison funèbre [lijkrede] gehouden, je lijk wordt verhennekleed [het lijkkleed aandoen] en misschien vindt er ook nog een weduweverbranding plaats. Dan zijn jullie beiden nog voor de asverstrooiing uitgeluid en een sectie (lijkopening, obductie, necropsie) wordt daarna heel moeilijk, zo niet onmogelijk. Bijdragen aan de oral history [geschiedschrijving via mondelinge verklaringen; overlevering] wordt ook schier een hersenschim, tenzij je in reïncarnatie [wedergeboorte] gelooft.

7. Een orang blanda is geen verwante van die andere orang, de orang-oetan(g), [orang-oetannetje, orang-oetankje] maar gewoon een blanke, een bleekgezicht op beschavingsmissie, een white man's burden. Orangeade lijkt veel op een jus d'orangeje. In de Oranje-Vrijstaat zou eigenlijk ons eigenste Oranjehuis moeten regeren.

8. Een orant is een gewestelijke leeuwenbek, een orante is een vrouw met uitgespreide armen, in orantenhouding dus. Mij kwam ter ore, dat de öre toen gerevalueerd is. De Oriënt-Express was tot 1977 de sneltrein Calais-Istanboel. Agatha Christie arrangeerde er een moord in. De oriflamme is een heilige banier, Orion is een sterrenbeeld en de Orioniden zijn een zwerm vallende sterren.

9. Een orleanist hing de Orléans aan, orleaan is een geelachtig rode kleurstof en oxim is een middel tegen gifgas.

10. De merknaam van diazotypie is ozalid. Een Oxonian studeert of doceert in Oxford.