2901 Dictee vrijdag 09-09-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (691) √

Dictee – dictees [2901]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 166, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (691)

1. Castellologie is kasteelkunde. Een outcast oftewel een paria is een kasteloze. Kasterolie (castorolie) vervangt als wonderolie tegenwoordig het castoreum (bevergeil). Een halve kastoor is een van beverhaar gemaakte hoed. Een kastuinder [glastuinder] is geen koudegrondtuinder. De kasuarissen zijn loopvogels. Hij droeg een kastoren hoed. De kariatide was oorspronkelijk een vrouwenbeeld. Een karlet is een vierkante liniaal, daarmee meet je lineaire afstanden. De karikel en de kariool zijn lichte tweewielige voertuigen. Zij karnoffelden [knuffelen] elkaar amoureus. Het kasjmier komt van de wilde geit in Tibet en wordt gebruikt bij de productie van kasjmieren kledij.

2. De kasjoeboom (acajouboom) levert cashewnoten. Het was een heel karwei om de karwijmotten [soort vlinder] te verdelgen. Karrejuk (karriot) is bij het volk karnemelk of karnemelkse pap, een karrenkleed is een dekkleed voor een kar. Een kasteloos kastenstelsel is ondenkbaar. Een kasserol (kastrol, Van Dale ook: casserole) is een grote braadpan.

3. Iemand een kat geven is iemand afsnauwen, iemand grof afwijzen. Ze heeft de kat aan de kaas laten komen [zich zwanger laten maken]. Was het nu de cyperse kat [grote huiskat], de Spaanse kat of de Gelaarsde Kat [vertelling uit Moeder de Gans]? De kat at van de verdovende qat [bladeren van de gelijknamige boom].

4. Hoort katafalk [loze doodskist en baar] echt bij de k thuis, of toch bij de c? En cataract [grote waterval, ook: staar] dan? Kataplexie is plotselinge verstijving, althans volgens de medici.

5. Van onze woordenboeken (GB, VD) moet je 'Qatar' schrijven. Een kateie is een gewestelijk strandhoofd. De uitdrukking 'kat' exochen' is Grieks en betekent bij uitstek, per definitie. De katharen [zeer streng in de leer] kamden de katharen [uitspraak: zie onderstreping!]. Hij is roomser dan de paus. De KVP was de Katholieke Volkspartij. Met de voeringstof kat-in-de-zak had ze duidelijk een kat in de zak gekocht. De katjoesjaraket, een korteafstandsraket, trof doel en sloeg in als een bom.

6. Calicot en sits zijn allebei katoen. Een variëteit van chrysoberil heet katoog. Hij schreef op het kattebelletje, dat hij een kattenbelletje gekocht had. We kennen een kattenkliek, maar kattekliek slaat op de godsdienst (r.-k.) In een cattery fokt men katten. Als je naar de kattenbak gaat, ga je naar catechisatie (cat). Dat is geen kattendrek! Het Kattegat is een voorbeeld van een nauwe doorvaart, een kattengat(!). Een kattenklauw is een Engelse kink (in de kabel). Het eerste gewin is kattengespin. Het type van de opgedirkte manufacturiersbediende wordt wel Monsieur Calicot genoemd.

7. Lijdt je vader aan de kattenkrabziekte? Dat leidt tot doktersbezoek en dat is geen kattenpis.

8. De jeugd haalt kattenkwaad uit, maar is geen kattenmepper. Een partijk(e) (niet meer in VD) is een kattenstaart.

9. Een collaps (syncope, flauwte) is katzwijm. Een kaugek is een zeezwaluw en een kauri een kinkhoorntje. Kaurikopal komt van een Nieuw-Zeelandse naaldboom. De kauw [vogel] was nogal kouwelijk aangelegd. Sirih, een genotmiddel, kun je kauwen. De sirocco is een zekere wind. De overwinning was minder zeker. Het is kiezen of kabelen. Kaves is gewestelijk bleek, niet gekookt bier. Het Kawi is het Oudjavaans.

10. Een Kazachstaanse komt uit Kazachstan. Kazike is een vernederlandsing van cacique, een stamhoofd bij de indianen.

11. De kazoo is een soort mirliton. De bytes vliegen je om de oren: kB (1000 stuks), KB (1024 stuks) [beide: kilobyte], MB [megabyte], GB [gigabyte] en de terabyte (TB). Het KBvV is het Koninklijk Ballet van Vlaanderen. Een kea is een papegaai, maar een huishouden van Kea is een huishouden van Jan Steen. Mijn kinderen zitten op het kdv, het kinderdagverblijf. De term KCN staat voor kaliumcyanide (cyaankali) en KCT is de afkorting van het Korps Commandotroepen. VD noemt nu de (oude) KB kibibyte (1024 stuks) = KiB en de (oude) MB mebibyte (1024 x 1024 stuks … etc.) = MiB, de (oude) GB gibibyte = GiB, de (oude) TB tebibyte =TiB, de (oude) PB pebibyte = PiB, de (oude) EB exbibyte = EiB, de (oude) YB yobibyte = YiB en de (oude) ZB zebibyte = ZiB.

12. Kedengkedeng [tussenwerpsel], daar rijdt de trein, kedoeng [idem]! Het keel is een vermiljoenrode kleur. Een keelhoek is de hoek die twee verlengde courtines [= gordijn, hoofdwal bij vestingbouw] met elkaar maken. Een keelklank is een gutturaal en een keelklier is een lymf(e)klier. Het volk noemt emserzout keelzout. Je hebt de keel-r en de huig-r (brouw-r, uvulaire r). Kwam de kredietcrisis mede door het keeping up with the Joneses? Je moet nu eens een keer ophouden en dat zeg ik maar één keer! Een schutwand of keernet dient tot kering van vis. Een refrein is een keervers. Papier heeft een verso- (afgekort v^o) [vee-joo] en een rectozijde (afgekort: r^o) [èh-roo]. De hardloper van luie Kees [treuzelaar] werd aangemoedigd met 'hupsa Kees!' Het ging hier overigens niet om een keeshond. De kezebloem (keesbloem) (beide niet meer in VD) is een schermbloemige plant. Zullen we nog een keesje [pruimpje tabak] pruimen? Bonhomie is wellevendheid.

13. Kefir is een zuurachtige mousserende melkwijn, oorspronkelijk uit de Kaukasus. Kefta is in de Noord-Afrikaanse keuken een gerecht van gekruid lamsgehakt. Een drankkegel wordt meestal geen conus genoemd.

14. De vos en de kip speelden een kat-en-muisspel. Voor de stelling van Pythagoras heb je twee katheten (meervoud van kathete, cathetus) en een hypotenusa nodig. Een kati is een Oost-Indisch gewicht of een loden theedoos. Je hebt een katholieken- en een protestantendag. Kattensnaren of -darmen worden ook catgut [kèht-guht, g van goal] genoemd. Op een kawina [cilindrische trommel] maak je creools-Surinaamse dansmuziek. Een kavalje is een vervallen gebouw of een dito vrouw.

 

 

2900 Dictee donderdag 08-09-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (690) √

Dictee – dictees [2900]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 167, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (690)

1. Hier is je back-up-cd'tje terug. De ouders met die twaalf kinderen hebben vast niet stilgelegen. In jezusnaam, om jezuswil [niet in GB, VD], dat meen je niet! Metallic [metalig glanzend] en metalliek zijn synoniemen. Dat zeg je nu al ten enenmale, ten tweeden male en zelfs ten derden male (bij verkopingen: derdemaal). Wordt het ook nog vier- of vijfmaal? Zou Onze-Lieve-Heer aan 't [ut] kegelen zijn daarboven [het dondert]? De kegelsleutelbloem is de zerehandenplant. Een keik (niet meer in VD) is een knopherik en onder de keil zijn is dronken zijn. Wat is dat volgens de Belgisch-Nederlandse jeugdtaal keinijg, zeg! Ik had je al eerder de deur uit moeten keilen [gooien]. Een keiretsu [conglomeraat van exclusief met elkaar samenwerkende producenten en toeleveranciers in Japan] heeft wel iets van een kartel [handel: aaneensluiting van producenten teneinde de markt te beheersen en concurrentie uit te sluiten]. Hebben mannen met een baard keirofobie [scheerangst]?

2. De keizer van Japan [een vis!] is een soort stekelklipvis. Het keizergroen [verfstof] wordt ook wel Schweinfurter groen genoemd. Hij droeg een kekke outfit. De keldermeester (cellarius) leed aan kelderkoorts [kater, drankzucht]. Het souterrain is de kelderverdieping. Een kelei is een oosters tapijt, een kelim ook, maar met de hand geweven. Een velum is onder andere een kelkkleedje. Een kelly [meeneemstang] hoort alleen thuis in een roterende boorinstallatie.

3. Een keltenkruis is een Keltisch kruis en Arthurromans zijn middeleeuwse Keltische romans. De keltistiek weet er alles van. Heeft dit apparaat de Kema-keur wel? Het kemalisme komt van Kemal Atatürk. Een kemenade is van oudsher een vrouwenvertrek in een middeleeuwse burcht.

4. Een kemenche is een Turkse schootviool met twee snaren. Kempo is een oosterse vechtsport.

5. Hoewel nog overvol, het Kempische steenkolenbekken wordt thans niet meer geëxploiteerd.

6. Denk- of kennisleer heet ook wel noëtiek (gnoseologie, epistemologie). Op de tempel van Delphi stond 'Gnōthi seauton' [opschrift: hoofdletter], dat betekent: ken uzelf. Hij was een Vondel- en tevens wijnkenner. Houdt u van de onvergetelijke skaldenpoëzie?

7. Een kepel is de piramidale spits van een fioel (pinakel: slank en spits siertorentje). Een betekenis van keper is in de heraldiek: chevron.

8. Ze heeft indertijd de opleiding k en o, kinderverzorging en -opvoeding, gedaan. Een kepie is een militair hoofddeksel. Keratine is hoornstof en keratose dus verhoorning. Keratitis is hoornvliesontsteking. Een kerbstone vind je op een racecircuit. De kerels van Vlaanderen was oorspronkelijk een scheldnaam voor de Vlaamse boeren, maar is nu een erenaam voor de echte, de oer-Vlamingen. Het Kerelslied romantiseerde ze. Het 'rechtsom … keert' klonk en de soldaten maakten rechtsomkeer(t). Hij had er al veel op staan, maar haalde ook nog brood op de kerfstok.

9. Je hebt de oosterse orthodoxe of Griekse kerk, de oosterse koptische of Russische kerk, de westerse of Latijnse kerk en de lutherse of Waalse kerk. De PKN is de Protestantse Kerk in Nederland en de roddels komen uit de Chinese kerk.

10. De kerkbaljuw was een suisse [zwitser, kerkwachter]. De Kerkelijke Staat was de voorloper van Vaticaanstad.

11. De kelner had thuis keramieken dakpannen boven op de hanenbalken. Op het kerkhof van Den Briel liggen veel vissers. De
lust-niet en kan-niet liggen op het kerkhof en wil-niet ligt ernaast. De absoute is een plechtigheid na de uitvaartmis. Haar kerkhofbloempjes [grijs worden!] komen al tevoorschijn.

12. Kerkkunst is reliart en dat is geen Kerklatijn of Kerkslavisch. Een oranje-uil (gewestelijk: kerkuil) is een katuil (torenvlinder). De kerkzesoog is een zeldzame spin. Komt er dit jaar nog een kermesse d'été [tuinfeest, liefdadigheidsbazaar]? Een bambochade is een kermisstuk, een schilderij. Een hercuul is een kermisworstelaar. De corebusiness is de kernactiviteit. De kernhem [kaas] lijkt op de edammer (Edammer kaas). Keroewing is tamelijk hard hout. Kerria is een sierstruik uit Japan, kerrie heet soms ook wel curry. Ik zal hem mores leren. De cherrytomaat of kerstomaat zat niet, de kirsch wel in het kerstdiner. Kersenlikeur is cherrybrandy. Snap jij er nog een kersenpit van? De kerstster boven de deur slaat terug op de Kerstster, de ster van Bethlehem [VD; NBG: Betlehem].

13. De wens 'prettige kerstdagen' slaat met name op eerste en tweede kerstdag. Een niet-gewestelijk kerstenkind is een dopeling. Jeanine was kerstkind, het kindeke Jezus Kerstkind.

14. 'Een witte Kerstmis, een groene Pasen', klopte dat dit jaar? Op de kerstmarkt kwam ik de Kerstman (een kerstman) tegen. De kersttijd is de tijd van Kerstmis tot Driekoningen. De kerstweek loopt van Kerstmis tot Nieuwjaar. Je hebt de tamme kervel en de tuinkervel, de dronkenmakende kervel (dollekervel) en de roomse of Spaanse kervel [planten]. Het kerygma is de essentie van de prediking betreffende Gods verlossend werk in Christus. 'Uit de ket' en 'uit je dak' zijn
bijna-synoniemen. Wil je ketchup bij de ketan (kleefrijst)? Een ketelaar is een na-eter.

15. Ketella heet ook wel cassave. Een ketelpak is een overall (volkstaal: overal). Van Michlers keton wilt u de formule vast niet weten (en ook niet waartoe het dient). Bij de joden vindt een get [scheidingsakte] altijd na een ketoeba [huwelijkscontract] plaats. Hier is je koffie toebroek, je keteltjeskoffie.

 

2899 Dictee woensdag 07-09-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (689) √

Dictee – dictees [2899]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 168, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (689)

1. Op de gewestelijke kermisdrie [laatste kermisdag] is ze zwanger geraakt. Was dat nu het hele kerseneten? Een keskedi is een zwarte kapucijner. Een ketella (cassave, plant) bevat veel zetmeel. De titel van een laatmiddeleeuws handboek voor de bestrijding van ketters is 'Hamer der ketters'. De ketterij is de heresie, de ketterverbranding is het autodafe en een ketterhemd is een sanbenito. Een kettingzang is een canon. Een kettingbotsing is een kop-staartbotsing. De biljarters gingen informeel een potje keuen. Men vond er een Franse, een mediterrane, een Hollandse en een macrobiotische keuken. De geiser was stuk. Keukenfrans en keukenmeidenfrans zijn hetzelfde als kookboekenfrans. Daar is schraalhans keukenmeester en hij spreekt keuken- of potjeslatijn. Gillende keukenmeiden zijn een zeker luidruchtig vuurwerk.

2. De titel van een bekend oud kookboek is 'Aaltje, de volmaakte en zuinige Keukenmeid'. In Weesp te gelde gemaakt: een bij een plaatselijk dictee gewonnen dinerbon bij Café Restaurant Aaltje [eigennaam].

3. Een keukenpiet is een pottenkijker, een keukenprins [man die goed en lekker kan koken] is dat zeker niet. Het volk noemt bonenkruid keule (niet meer in VD). Aan boord van de keulenaar voerde de Keulenaar het schip (ook: samoreus), voorbij Keulen. Aan boord waren Keuls aardewerk, een Keulse pot en Keuls water oftewel eau de cologne.

4. Een keurkorps, dat zijn elitetroepen. De apk in Nederland is de algemene periodieke keuring (van auto's – ook: apk-keuring). De NVWA, voorheen VWA (Voedsel- en Warenautoriteit), heet voluit Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit. De ANWB [voorheen: Algemene Nederlandsche Wielrijdersbond] heeft keuringsstations.

5. Een keurnagel is een (center)pons [kort stalen staafje]. Het keurslijf van de etiquette is nauwsluitend en laat weinig ruimte. De Grote Keurvorst [Frederik Willem van Brandenburg] leefde van 1640 tot 1688. De dreumesen werden gestraft voor een keutel en drie knikkers [= kleinigheid, habbekrats]. Getrouwd ben je in de kevie [= in de fuik]. Kevlar is een bepaalde aramidevezel.

6. De keynesianisten hangen de keynesiaanse economie aan. De g.g.d. van 12 en 18 is 6, het k.g.v. ervan is 36 [enne … 12 x 18 = 6 x 36, niet toevallig!]. De KI (KIB) is de Kamer van Inbeschuldigingstelling en ki is kunstmatige inseminatie [vgl. AI = artificial intelligence]. De KHR duidt de Cambodjaanse riel aan en de KGS de Kirgizische som.

7. De kilohertz wordt afgekort tot kHz. In Israël zijn er meerdere kibboetsen, bewoond door kibboetsniks. De kibla is de richting van Mekka. Het KIDD- of KISS-syndroom [het laatste heet zo tot twee jaar – betekenis afko’s: zoek maar op ...] [letsel aan de bovenste nekwervels] kun je beter niet hebben. Een kidneybean of -boon is een nierboon. De kidoesj – sinds kort met één d [GB, VD] – is de sabbatswijding. Een kiebitzer [toekijker met commentaar] kan bij het schaken heel hinderlijk zijn. De look-zonder-look heet ook wel witte kiek (niet meer in VD, wel: knoflookkruid). In zijn blauwgeruite kiel draaide Michiel [de Ruyter] aan het grote wiel. Hij werd gekielhaald. Het was maar kielekiele [kantje boord], op het nippertje. Een kiemblaasje is een blastula. Het hymenium is het kiemvlies [plantkunde]. Ze verklaarden me voor kierem (kierewiet – gek) . Kiezen op elkaar!

 8. Je hebt ons hele uitstapje verrinneweerd [verruïneerd]! De ecu is (European Currency Unit) verouderd, maar de écu [oude Franse daalder, kroon] is nog veel ouder.

9. Sommigen zeggen ceremoniën [formeel – ook: ceremonies], anderen zeggen ceremonieën. Wat vindt je moeder van die druïdedienst [priester bij de oude Kelten – n/s]? De fluoridetoevoeging [n/s] aan het water is nuttig. De IT'ster was aan het ja knikken, zij was zeker geen jaknikster, geen jazus [niet in VD]. Daar stond hij dan met zijn mond vol tanden, molaren [ware kies] en premolaren [valse kies]. Kiesjeliesj is een synoniem van hamansoren en hoort bij Poerim. Een kieskauw kan best ook een zoetekauw zijn. Kiezellei (lydiet) is een jaspisachtig geaderde steensoort (en lyddiet is ontplofbaar = meliniet). Kiezelsinter (geiseriet) bevindt zich rond de mond van een geiser. Je kunt beter het hazenpad kiezen. Een kijkepot of kijk-in-de-pot is een janhen [= keukenpiet] oftewel pottenkijker. Hij liep in de kijkerd.

10. Een voorzetruit van ondoorzichtig gekleurd of beschilderd glas is een chassinet [ook: hor].

11. Hij durfde niet te kikken, dat ze daarop zou kicken. Hij was het midden tussen een kouwe en een opgeblazen kikker. Bij voetbal moet je kiksen hebben. Een KB (heet thans KiB = kibibyte) is 24 bytes meer dan een kB (kilobyte, 1000 bytes).

12. Ze kreeg een zevenmaands kindje. Prins Willem III was een Kind van Staat. Weeskinderen zijn 's lands kinderen. Een kind der Fortuin is een gelukskind. De Kinderkruistocht vond in 1212 plaats. Kinderpoeder heet ook lycopodium [om pillen waterafstotend te maken] en het kinderplantje ook kindje-op-moeders-schoot.

13. De kids smulden van de kinderbijbelverhalen. Het Openbaar Ministerie en de officier van justitie speelden onder één hoedje. Van kindsbeen af had ze een make-updoos. Kininevergiftiging is cinchonisme. Een kinkajoe is een rolstaartbeertje. Die lomperds waren behoorlijke botteriken. Een kinkhoorntje is een kauri. Wil je kip kerrie of kipkerriesalade?

 

 

2898 Dictee dinsdag 06-09-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (688) √

Dictee – dictees [2898]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 169, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (688)

1. Een kipper is een haring – een geltharing? – en heet ook wel brado. Dat is een lekker kippetje, een lekkere chick [meisje]! Een kipptoestel dient om in het informele lab gassen te bereiden. Kir bevat droge witte wijn en een scheutje crème de cassis [zwartebessenlikeur], kir royal heeft als basis champagne. Kirren komt soms van kir, met een kluitje in het riet sturen. Een (groene) kitta is een jachtekster. De kiur is een uitgestorven reuzenvogel van Madagaskar. Kiyu is een leerlinggraad bij budo. Al sta je met me aan de Klaagmuur, ik ben zelf geen klaagmuur, stuur je klaagpsalm maar liever derwaarts. Met een lamento [muziek: klaagzang] doe je aan lamenteren. Was hij eerder een lange dan een stijve klaas? Een economische of morele ineenstorting heet een kladderadatsch. 't Is God geklaagd, maar je mag ook schrijven: 't is godgeklaagd.

2. Die kingsize kingkong van een hulk was allesoverheersend. Een kitel is een doodskleed [lijkkleed]. Het KIvI [kie-vie] is het Koninklijk Instituut van Ingenieurs. Bij de familie Doezelmans [niet in wdb.] kwam Klaas Vaak vaak. Een klamaai-ijzer gebruik je bij naden in de romp van een schip.

3. Zijn kitschy verzameling was behoorlijk kitscherig. Klankanalyse is de methode om op grond van klank en ritme op
quasi-exactwetenschappelijke (vergelijk populairwetenschappelijke) wijze het auteurschap van literaire (GB ook: tt) producten te bepalen, ook wel schallanalyse geheten. De son et lumière is het
klank-en-lichtspel. De chladnifiguren (klankfiguren van Chladni, chladnische klankfiguren) maak je met glasplaat, zandkorrels en een strijkstok. Een klankmeter is, met als synoniemen monochord, sonometer en toonmeter, een muziekinstrument, maar ook een bepaald toestel. Pats is een klanknabootsend (onomatopoëtisch) woord. Hinniken is een onomatopee. De Tibetaanse klankschaal wordt therapeutisch gebruikt. Bij steken, stak, gestoken, spreken we van een ablaut. Zij was habituee van het internetcafeetje. Acquisitie vergroot klandizie.

4. De handjes die gaan van klap, klap, klap. Zotteklap [VD ook: zotte klap] is domme praat van een dommekracht. Bij mijn baas werkt Klaas, ook een domme kracht. Klaplopen is op de klap lopen [bedelen]. Een klapoor (bubo) kan ook in de lymf(e)klieren van de lies zitten.

5. De Klapper voor Nederland is een naamlijst van boeken, kaarten, platen, enz. De naam van de muziekzender Klara van de Vlaamse publieke omroep is afkomstig van 'Klassieke Radio'.

6. Een voorbeeld van gespuis is het zootje van de Landwacht, de gezamenlijke leden van de Landstorm. Een eersteklasreiziger ging niet zomaar in een derdeklascoupé zitten. De klaspis (niet meer in VD) is de gemene boerenkers (witte krodde). Kon een luitenant-ter-zee eerste (1e) klasse wel ridder in de Militaire Willemsorde [MWO] derde klasse worden? Wat het klassenwerk had opgeleverd was klassewerk! Ken je onze eigen Hollandse klassieken Hooft en Vondel eigenlijk wel?

7. Deze Ardennenklassieker was tevens herfstklassieker. En klits klats [vgl. van de kletsklets zijn = homo] ging de zweep over de paarden. De klauwaards [aanhangers graaf van Vlaanderen] (antoniem: leliaards = aanhangers koning van Frankrijk) lieten rond 1300 van zich horen. Ze waren anti-Frans en burgerlijk. Een klauwier kan een haakspijker zijn. Klavarskribo is een vereenvoudigd notenschrift. Een klaver van vieren is een klavertjevier, luzerne (alfalfa) is de Zweedse klaver en een Berkhouter klaver is een rupsklaver of zilverschoon [plant].

8. De klavichord is het oudste snaarinstrument met toetsen. De man was geheel kleddernat, kletsnat.

9. Een kleedspiegel is een passpiegel (psyché). Gaat dat nog lukken met die klap-bv [om frauduleus faillissement te organiseren] van ons? Hoki’s zijn kabeljauwachtige vissen.

10. Deze krent [vrek] is van de familie Van Kleef [hij is van Kleef]. De löss is het kleefzand. Het heet ook wel Limburgse of Haspengouwse klei. De Chinese klei daarentegen is kaolien (porseleinaarde). Kleilei is een soort leisteen en heet ook wel argilliet. De kleine hersenen vormen het cerebellum. Welke landen zaten er ook alweer in de Kleine Antillen en welke in Klein Europa [Frankrijk, Duitsland, Italië en de Benelux]? Dat kleinduimpje ontleent zijn naam aan de held uit het kindersprookje. Mesquin is kleingeestig (vergelijk: mesquinerie). Zie je die ex librissen [vgl. dat ex librisje in die ex-librisverzameling]?

11. Kleinmediaan is een papierformaat en pusillaniem is kleinmoedig. Groot- en Klein-Mokum kennen we, maar wat is mokum en mediene? Stad en ommeland! De kleinoden [klein kostbaar voorwerp] zaten in een kleinodiënschrijn. Kleioker (olieoker) is ijzerhoudend. Bij wringing [van stengel of tak] ontstaat de klemdraai (biastrepsis). Een achtklepper [auto, motor], dat zijn geen acht urethrakleppen [urinebuis – 1, naast 2 ureters]. Loop niet te klepmeieren [leuteren, wauwelen] met je klapmuts [met – meestal opgeslagen – oorkleppen] op! Ooievaars en angelusklokjes kunnen kleppen. Het angelus wordt ook engel des Heren genoemd. Kleppermanspoëzie was rijmelarij van de nachtwakers voor de burgerij met Nieuwjaar (gewijzigd!).

 

 

2897 Dictee maandag 05-09-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (687) √

Dictee – dictees [2897]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 170, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (687)

1. Een schilderij heeft coloriet [kleurschakering]. Dat geeft deze gebeurtenis een couleur locale en dat is niet altijd een couleur de rose [rozengeur en maneschijn]. Mimicry is kleuraanpassing, een chromatofoor (pigmentcel) is een kleurdrager. Totale kleurenblindheid is staafjesblindheid (achromasie, achromatopsie). Naast kleuren-tv [ook: kleurenteevee] is er zwart-wittelevisie [zwart-wit-tv, zwart-witteevee]. Kleurenzien is niet weggelegd voor een kleurenblinde. De heren van kortjan zijn de rijksveldwachters. In Van Dale staat nog een andere betekenis van kortjan [penis, hooi]. Van lange jan krijgen is op je donder krijgen, dat kan zelfs onder een hoge toren, een lange Jan [zoals in Middelburg]. Daaronder was een lommerd, die was van Ome Jan [ook: janoom]. De uitdrukkingen 'van lotje getikt zijn' en 'Leentje leerde Lotje lopen, langs de lange lindelaan' kent u natuurlijk allebei.

2. Schrijf geen cijfers, maar letters! Je mag schrijven honderdeen of honderdeneen, er zijn honderd-en-een manieren om snel rijk te worden [ook duizend-en-een]. Die lees je niet in de sprookjesverhalen van de Duizend-en-een-nacht. Het jaar duizend (en) zes, negenhonderd jaar na het jaar onzes Heren – of anno Domini, afgekort A.D. – honderdzes of honderdenzes, was een bijzonder, een outstanding, een remarquabel jaar. Hoe schrijf je trouwens een miljard een miljoen honderdduizend (en) een [= 1.001.100.001]?

3. Als je van de familie van kleef bent, ben je gierig. Andere families zijn de familie Doorsnee, de Heilige Familie en de familie Flodder. Voor de rechtbank stond mevrouw B. met familie terecht. Kleefkracht is adhesie en een kleefcel is een colloblast. In de met lus gesloten zandzak zat löss [Limburgse klei]. Waar zijn de kleermakersfournituren [benodigdheden handwerk]? Waar is in vredesnaam de foerage [levensmiddelen mensen en paarden] gebleven?

4. Ben jij soms met honderd paarden uit de Haspengouwse klei getrokken? Waar heb je de Chinese klei, het kaolien, gelaten? Met een kleibats graaf je. In een kleidijk kan kleilei (argilliet) voorkomen. Mijn tante woonde aan de Kleidijk, op nummer 342. Je kunt iets en détail verkopen, maar ook en gros. Met het drukkersvak hebben te maken klein kapitaal (kleinkapitaal, een soort kleinere hoofdletter) en klein octavo. Het grootkapitaal houdt zich daar niet mee bezig. In aardrijkskundige zin kennen we het Klein Europa en de Kleine Antillen. Het cerebellum bestaat uit de kleine hersenen. Kleinachten staat tegenover hoogachten. Het kleinduimpje [klein kereltje] verslond Klein Duimpje (verhaal).

5. Die kleingelovige is kleingeestig (mesquin; vgl. mesquinerie). Hij had zelfs geen enkel kleingeld [VD ook: klein geld] in zijn zak [op zak].

6. Hij was kleinhoofdig, microcefaal. Zijn vrouw was me nog een schijntje oftewel bagatel schuldig, geen bagatelle [muziekstuk].

7. De kleinkapitaal komt overeen met de x-hoogte, nietwaar? Cabaret en mime behoren tot de kleinkunst, het variété. De dermatologe wees mij op het varikeuze symptomencomplex [ook wel: varikeuzesymptomencomplex]. Het kleinmediaan (klein mediaan) is een papierformaat. Kleinmoedig is pusillaniem. Stop dat [die kleinoden] maar in die kleinodiënschrijn! Neem een kleintje pils of koffie en zet een kleintje in het advertentieblad.

8. Hij sprak emfatisch [met klem, nadrukkelijk] en praatte en dronk zich klem. Een klembord is goed Nederlands voor clipboard en is familie van het billboard. De klemdraai heet ook wel biastrepsis [plantkunde]. Een klemkraan en een knijpkraan kunnen een gummislang afsluiten. Hij werd door de politie klemgereden en na zijn vlucht door de hermandad klemgezet, maar zelfs toen nog had hij een goede klep [mond, wafel]. Je pulmonalisklep [zekere hartklep] zal maar breken … Die klepmeier [kletst voortdurend] heeft een goede klepel [ratelt er lustig op los]. De koster klepte het angelus, of deed de klok dat zelf? De kleppermanstaat [zonder bureaucratie: alleen orde en rust handhaven] bracht wel mooie kleppermanspoëzie [rijmelarij, nachtwakers, Nieuwjaar] voort. Voor de bankiers zou je een kleptocratentaks [grootverdieners] moeten invoeren. De klerengek vond het klereweer. Haal mijn discokleren even uit die torsekast [met gedraaide poten]. Klerikalen – en dus de clerus – hebben te veel macht.

9. Hé klets, loop niet zo te klessebessen en hou op met die kletsica. Je bent een echte koukleum.

10. De man met pinokkioneus kwam pats-boem als een
du(i)veltje-uit-een-doosje tevoorschijn.

11. In de klei-industrie gaat het er kleiig aan toe. Klezmermuziek is traditionele Joodse muziek en wordt gespeeld door klezmorim. Kliek en clique zijn beide schrijfwijzen van het begrip coterie.

12. Bartholin en Montgomery zijn klierontdekkers. Klierkoorts is de ziekte van Pfeiffer (kortweg: pfeiffer oftewel kusziekte), een kliergezwel is een adenoom en een klierblaasje een acinus. Klierachtig is scrofuleus en klierachtigheid is scrofulose. Klierontsteking is adenitis en klierverweking is adenomalacie. De zwaarden deden klikklak. De aerotherapie is een klimaatbehandeling. Een klimaatraam bestaat uit
hr-glas [hoog rendement]. De fabrieksruimte werd geklimatiseerd.
CO₂-uitstoot [koolstofdioxide] is klimaatverslechterend.

 

 

2896 Dictee zondag 04-09-2022 (2) – dictee Wekelijkse dicteetest 222 RL √

Dictee – dictees [2896]

Wekelijkse dicteetest 222 RL [elke zondag]

Welk van de 3 antwoorden is juist?

Oplossingen: hieronder!

Bron: Oefendictee (oud) 722

1. Beneveld door …….. hoorden ze de …….. aan.

a. cachaca                                cacia

b. cachaca                                caccia

c. cachaça                                caccia

2. Die ………… draagt altijd ………....

a. ex-F 16-vlieger                     H&M-jacks

b. ex-F-16-vlieger                     H&M-jacks

c. ex-F 16-vlieger                      H en M-jacks

3. …………. is een muziekterm, de …………… een blaasinstrument.

a. Kalando                                      kalandrone

b. Calando                                      calandrone

c. Calando                                      calandroon

4. De ……... kooplieden verkochten een ………..

a. Cahorse                                      cachon

b. Cahoorse                                    cajon

c. Cahorse                                      cajon

5. Versterkt ……….. de …………….?

a. caesarsalade                                   cesartherapie

b. cesarsalade                                    caesartherapie

c. cesarsalade                                     cesartherapie

6. Zie de schrijfwijzen ‘chassistje’ (I) en ‘chassisje’ (II).

a. Alleen (I) is goed.

b. Alleen (II) is goed.

c. Dat hangt van de uitspraak af.

7. Een ………….. is een ……………..

a. chiffonnière                                    ladekast

b. chiffonière                                      ladekast

c. chiffonnière                                    ladenkast

8. Een ……….. is een …………....

a. commère                                   klessebes

b. commaire                                  klessebes

c. commair                                    klessenbes

9. De ……. (een boom) gebruikt men voor ……....

a. copaiva                                       schrijnwerk

b. copaïva                                       schreinwerk

c. copaïva                                       schrijnwerk

10. ….. is Indiase kelim en een ….. een alpenhond.

a. Durrie                                          dole

b. Dhurrie                                        dhole

c. Dhurrie                                        dool

 

Oplossingen [222]: zie hieronder.

--------------------------------------------------------------------

Oplossingen [222]

1c 2b 3b 4c 5a 6c 7a 8a 9c 10b

Contact: leentfaarrein@gmail.com

 

2895 Dictee zondag 04-09-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (686) √

Dictee – dictees [2895]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 171, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (686)

1. Zowel Bacchus als Dionysus droeg(en) een krans van klimopbladeren (de klimop is een altijdgroene heester). De bacchanten droegen vaak een thyrsus (bacchusstaf). De klinefelters (personen) lijden aan het syndroom van Klinefelter [man met vrouwelijke geslachtschromosomen]. Hij kreeg een houw [slag met scherp werktuig] met de Toledaanse kling [zwaard], maar ving toch de uit de boom vallende gelede hauw [vrucht met kleppen]. Dat is klinkklare onzin. Klinkklank is klatergoud. Hij is klip-en-klaar een non-valeur [een nietsnut, die is van geen nut]. Iedere klipklap, dat is om de haverklap [ww. klipklappen]. De klipzwaluw heet ook wel salangaan. Met een klisklezoor (metselsteen met halve breedte en volle lengte) kan je metselen. De variant 'klitsklezoor' staat niet meer in VD.

2. Het ging van klits klats klander(e), van de ene bil op de andere. De klisteerspuit [in de endeldarm via pomp] bewees goede diensten. Klittenband heet ook wel velcro. Met een klizeerschaaf kun je lijsten bewerken. Het kloenen doe je met wol, klunen vanaf het ijs. Die schele kijkt naar de Klundert of Willemstad in brand staat. Een klojan(g) (klojo) is een prototype van een sufferd (kluns). Forsythia's zijn Chinese klokjes. Gaan we nog klok-en-hameren, het klok-en-hamerspel spelen?

3. Je wordt (te) klokke acht verwacht. Het Haarlems klokkenspel is een plant. Hij beoefent de campanologie oftewel de klokkenkunde. Klokkijken is kijken op de klok, hoe laat het is. Kleefkruid heet ook wel klinge (niet meer in VD). De KLM is de Koninklijke Luchtvaartmaatschappij en de KLO is de Dienst Kijk- en Luisteronderzoek [eigennaam] van de NOS. Ik heb dat inderhaast, in allerijl, in aller haast, moeten doen.

4. Die aardappels leden duidelijk aan fytoftora [zwakziekte in aardappelloof]. De mimicus en de mimica leefden zich met hun mimiek uit in de mime [gebarenspel, pantomime], zittend naast hun mimi(set), beter: mimietje [stel tafeltjes]. Hij lijdt aan klonische kramp [kort opeenvolgende samentrekkingen].

5. Op Brabantse klompjes schaats je, Eisdener dito [ook: klompkes – appelen] eet je. En wat een klontong is? Een Chinese marskramer!

6. De kluns had ook nog een hazenlip. Gebruiken ze nu nog Kloosterlatijn, middeleeuws Latijn?

7. Als het kloten van de bok is, is het zwaar klote [slecht, onaangenaam, vervelend]. Klopklop [ook: klopop], ging het op de deur. Een klopje verrichtte hand-en-spandiensten voor de priester [toen het katholieke geloof nog verboden was]. Handenwrijvend van plezier ging hij handen wassen. Aan dovemans deur kloppen is voor dovemansoren spreken. Ook een dienstklopper [overdreven ijverige ambtenaar] moet wachtlopen. Een kloris als vrijer komt uit 'De bruiloft van Kloris en Roosje'.

8. De klos van Ruhmkorff is een inductiespoel. Het KLPD is het Korps Landelijke Politiediensten, de KLS is de KLM Luchtvaartschool en de KLu is de Koninklijke Luchtmacht.

9. Een kluizenaar (eenzaat, solitair) heet ook wel anachoreet, heremiet of troglodiet. Een thebaïde is een kluizenaarsdorp. Wanneer je terugschakelt van zijn drie naar zijn twee moet je bij deze (antieke) auto dubbel klutsen. Door zijn klutsknieën (X-benen) had hij moeite met de kluunplaats. Hij zag de anderen tandenknarsend en knarsetandend voor- en voorbijgaan. Wat deed Ariadne met het kluwen [Labyrint, Kreta]? Hannes loopt op klompen, zimpe zampe zompen. Een colt is een revolver en een klysma is een lavement.

10. Een klystron is een elektronenbuis in tv-zenders. Een daalder is drie vijfde waard van een knaak, een rijksdaalder, maar niet op de markt. Zijn vertrouwen kreeg een flinke knak (knauw).

11. Geef mij die lekkere Frankfurter knakworstjes maar. Hij moest een zware knak(sigaar) [bolknak] roken.

12. Ze hadden op het knalfeest knaloranje petjes op. Een pistool van Volta is een knalgaspistool.

13. De jongen was knap handig. Vroeger zeiden ze knaphandig (behendig). We aten een knapperig korstje knapperbrood (knäckebröd) bij het knapperende haardvuur. Wat ben jij een knapperd, zeg. Je weet zelfs dat de afkorting van het Korps Mariniers KMarns is en ook dat KN de ISO-landcode is van Saint Kitts en Nevis. De KNAU is de Koninklijke Nederlandse Atletiekunie, maar de KNAW is de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen.

14. Schurftkruid heet ook wel knautia of scabiosa (scabieuse). Kneedbaar materiaal is smijdig en plastisch. Kneeing is een overtreding bij ijshockey. Kneippen is een kneippkuur doen. Een knelpunt is een bottleneck. Val niet in de handen van Knekelpiet [de dood]. De Knessetafgevaardigde [Israëlisch parlement] was knetterstoned (als een garnaal dus).

15. Knetterzout [knettert in water] komt uit Wieliczka. Hebben de originele Knickerbockers in New York ook altijd knickerbockers (drollenvangers) gedragen? Het meisje maakte een knicksje (reverence) voor de koningin. Bij gym moesten wij knieheffen. Een onzer had kniejicht, gonagra. Hij had ook nog een beschadigde patella (knieschijf). Hij speelde op de knieviool, de viola da gamba, een mooi lied.