2894 Dictee zaterdag 03-09-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (685) √ x

Dictee – dictees [2894]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 172, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (685)

1. Hij zat in de knijp, in dit geval in de kroeg dus. Een knijpbril is een lorgnet of pince-nez. Hij kneep 'm als een ouwe dief. Zou hij ertussenuit knijpen? Een knijt is een kriebelmugje, maar ook een ondermaatse brasem.

2. Hij knikkebeent en knikkebolt [beide ww.]. Hij was in de gemeenteraad bekend als de man van het ja knikken, als neezegger en als nee-stemmer (tegenstemmer - nee-stemmen = mv. znw.), al waren er ook anderen die nee stemden. Er is toch geen stront (kak) aan de knikker? Hij had een kale knikker [hoofd]. Een KNIL'er [GB 2025] is/was een (ex-)soldaat bij het KNIL [Koninklijk Nederlands-Indisch Leger]. We hoorden duidelijk knip knap [2025 aan elkaar, VD?], toen we snip-snap speelden. Een knipbrood heet ook wel rotterdammer. De naam knippa geldt zowel voor een zekere boom als de vrucht ervan. In een kinderrijmpje zat Hansje Knipperdolletje laatst aan de dijk. Bij
knip- en plakwerk (niet meer in VD!) moest je aan de vroegere kleuterschool denken, bij knip-en-plakwerk aan tekstverwerking (en nu 2025 dus algemeen!). Een knob is een gewestelijke brileend.

3. Hij schoot knoerthard op de goal. Knokkelkoorts is dengue. De uitdrukking 'rooie knol' is een verbastering van rohypnol. De naam sassefrasjes komt gewestelijk toe aan de knolsteenbreek. Op dat knollenveld – ze waren er van de blauwe knoop, dat is trouwens ook nog een weideplantje! – hebben we gevoetbald. De gordiaanse knoop [oorspronkelijk: Frygische koning Gorgias en Alexander de Grote] hakten we door. Zijn venkel en fennek (woestijnvos), met een v of met een f?

4. Hé, jij daar, je bent wel in je knollentuin [naar de zin hebben], maar zit alsjeblieft niet te knietjevrijen! Als u van knoopwerk houdt, er is ryaknoopwerk, smyrnaknoopwerk en sudanknoopwerk (VD/GB Soedanees, Sudanees, GB: su/oedanrood). Aan deze babbelkous zat geen aan-uitknop (aan/uit-knop). Een knopschimmel heeft sporangiën [sporenkapsel]. Hij ging een knorhaan pikken [een dutje doen] met Klaas Vaak. Een knorrepot [ww.] is een iezegrim. De morosofie bestudeert de dwaasheid. Hij lag in Morpheus' armen [sliep]. Een herculesknots is een knots als die van Hercules.

5. Knots-boem, daar had je het gedonder. In België zijn kinderen bij een KNT-film niet welkom [kinderen niet toegelaten].

6. De knutten (knijten – kleine muggen) waren heel hinderlijk. Het dilettantentoneel [amateurs] was toch wel erg leuk.

7. De KNZHRM is al heel lang de Koninklijke Noord- en
Zuid-Hollandsche Reddingmaatschappij.

8. Een koan [onoplosbaar raadsel of paradoxale uitspraak] komt van zenmeesters. Kobaltgeel is Indisch geel en kobaltblauw (kobaltultramarijn) heet ook wel thenardsblauw of Leids blauw. Een koboldmaki is een spookdier, dat echt bestaat.

9. Figuurlijk gesproken wandelde hij Kille Kobus [de dood] tegemoet. Een koddebeier is een vroegere veldwachter.

10. De kodiakbeer staat niet in de zodiak [dierenriem]. Kodokan betekent dojo [leslokaal budo]. Er zijn meer koeien die Blaar (of Bles) heten. Het Koefisch schrift is een Oudarabisch lapidair schrift. Het koefje (couveusekindje) was veel te vroeg geboren. Koefr is ongeloof vanuit het perspectief van de islam. Dat was met koeienletters geschreven. Een koeienpannenkoek of -vlaai kun je beter niet eten. Uit 'Blokken' [Vlaamse tv] van vandaag komen de bmr-prik [bof, mazelen, rodehond – dat laatste ook los in toelichting GB, vgl. sterkedrank en sterke drank, maar sterkwater mag niet los!], de carillonist, de KAV (de Kristelijke Arbeidersvrouwenbeweging), de omega 3-visolie, va-banque, va-banquepolitiek en va-banque spelen. Koenjit is kurkuma.

11. Bent u weleens op de Bovenwindse Eilanden geweest? Hij kreeg
14 dagen koeken oftewel cachotstraf (gevangenis). Hij was een koekenbakker, maar had een hart van koekebrood. De wilde Lychnis (Linnaeus) wordt ook wel koekoeksbloem genoemd. Koekwarm is door en door warm [door- en doorwarm]. Een kulaman staat voor op een korjaal (met vaarboom). Een gehaakte oksel-arm-heupzwaai wordt koeling genoemd. Met zo'n koelzeil [op schip] als de broek van Bertha heb je geen koelzalf of coldcream nodig. Zou de cougar * (poema) de koema [kraagbeer] verschalken? Het is hier niet allemaal couleur de rose, dus niet altijd rozengeur en maneschijn.

* Een cougar is fi­guur­lijk ook een ou­de­re vrouw die een (sek­su­e­le)
re­la­tie heeft met een jon­ge­re man.

12. Koemis is gegiste paardenmelk bij de Kalmukken. Koeoog en koeienoog zijn synoniemen.

13. Vaccines zijn (verouderd, ook) vaccins. Het was weer knudde met de knutjes [muggen]. Een k-obligatie is een klassieke obligatie, individueel. Bij het werk in de cokesfabriek aten ze een kokos- en een mueslikoek.

14. Verwacht geen koek-en-zopie zonder ijs! Freon en cfk [chloorfluorkoolwaterstof] zijn koelgassen. Courses zijn paarden- of motorrennen. Een wielerwedstrijd noemen we maar gewoon koers. Koersbal lijkt veel op bowls [grote ballen naar klein balletje toe]. Verlos ons van de Boze (de duivel). Het zijn vooral koeterwalen [vreemdeling] die koeterwaals spreken.

15. Een cowcatcher is een koevanger [voor op de auto, voorop dus]. Je krijgt koffie toebroek (keteltjeskoffie, gekookt). Koffiebitter is cafeïne. Die koffiedikkijker is expert in het koffiedik kijken. Je kunt koffiebranden, koffiezetten en koffiedrinken. Karamel [gebrande suiker] bij de koffie, dat is lekker. (Koffie)pad en (coffee)pad, wat is het verschil eigenlijk? Geen!

 

 

 

2893 Dictee vrijdag 03-09-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (684) √ x

Dictee – dictees [2893]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 173, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (684)

1. Tijdens het koffie-uur kwam er ook nog koffie-ijs. Köfte is een Turks gerecht. De koh-i-noor is een diamant. Alle Koïsche zaken komen van Kos. Kokendheet is gloeiend heet. Kokerzien is een aangeboren ziekte. Wat doen die koks-in-'t-ruim daar in dat ruim? Antwoord: de vleet bergen. Een kokkelevi is gewestelijk een kuifleeuwerik. De mat was van kokos. De man met de kolbak [berenmuts] uit de kolchoz [Rusland: groot collectief landbouwbedrijf] at een kolbaszworstje [hard, Hongaars] en een kolblei [karperachtige zoetwatervis, lijkt op de brasem]. De Kolenzak vind je als zwarte vlek aan de zuidelijke sterrenhemel. De Loutere Broeders waren een school van islamitische filosofen
(10e eeuw). Het geld was voorlopig tot/voor dat doel bestemd, totdat er nader beslist werd.

2. Columnpjes passen in een krantenkolom. Een kolombijntje is een appetijtelijk lekker cakeje. De term Koloniën werd gebruikt als verkorte naam voor een toenmalig departement.

3. De Kolossus van Rhodos was 34 meter hoog. La Divina Commedia is een episch gedicht van Dante Alighieri. De komeet van Halley heeft een omlooptijd van 76 jaar. Is hij erbovenop en eroverheen gekomen? De aardappels, toen hij erom gekomen was, is hij erna op de snelweg omgekomen. Het gezin zou daarna tekortkomen, mede door een tekortkoming van de uitkeringsinstanties. Een komenij [van: koopman] is een verouderde winkel. De thee stond op het (gas)komfoortje, niet te verwarren met een komfoort [van leer; vormvarianten: konfoor, konterfoor, konterfoort - bij schoenen, laarzen en pantoffels]. De Kominform [historisch: Kommunistisches Informationsbüro] en Komsomol [historisch: Vsesojuznij Leninskij Kommunističeskij Sojuz Molodjoži = Communistische Sovjetjeugd] zijn er allang niet meer.

4. Bij een kreeftengang of alla riverso worden intervallen al rovescio, achterstevoren, gespeeld.

5. Speelde zij de komische Alte? De komma van Didymus (syntonische komma) behelst een toonhoogteverschil van nul komma niks [toonhoogteverschil [n/s] met frequentieverhouding 80:81], een pythagoreïsche komma (komma van Pythagoras) mag er wezen [ongeveer 1/8 noot]! Een kommaneuker (mierenneuker, muggenzifter, haarklover) is een pietlut.

6. Een komodovaraan kan 3 meter lang en 150 kilo(gram) zwaar worden. Een kommeraal wordt meestal kongeraal genoemd.

7. De kompaan – compagnon dekt die term niet helemaal – zat op het kampanjedek. Een kompasketel is cardanisch opgehangen. Het kompas heeft 32 windstreken. Een kompres is niet erg compressibel. Doe er kond van, dat zij met haar blote kont te koop loopt. De koning van de poon is de gestreepte zeebarbeel en de koning van Rome is de grote meikever, wist je dat? Ja, nu wel ...

8. De Koning der hemelen (Koning der koningen) is God, de koning van de hel is Lucifer.

9. Je hebt koningendag [Driekoningen, driekoningenfeest] en had Koninginnedag (nu: Koningsdag). De koningin van de nacht is een cactus, de koningin van de Maas is Rotterdam en de koningin der steden is Parijs. De hemelkoningin (koningin des hemels) is Maria en de koningin van de nacht is de maan. Tijdens de koninginnenrit werd er koninginnensoep geserveerd. We kennen de Koning-Stadhouder [VD - specifiek Prins Wil­lem III van Oran­je, 1689-1702 - GB alleen algemeen: k-s of s-k] en de koning-keizer [verschillende gebieden]. Hare Majesteit de Koningin was hoofd van het Koninklijk Huis (nee, niet het
Engelse/Britse koningshuis) en bewandelt vaak de koninklijke weg naar de Koninklijke Bibliotheek, waar zij veel leest over haar aandelen Koninklijke (Olie).

10. Aan de naam Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap [KNAG] lag een [GB:] koninklijk besluit [KB] ten grondslag. Het koninkrijk der hemelen is het koninkrijk Gods. In de koninkrijkszaal
[van de jehova's. de Jehova's getuigen] heeft men weinig op met het Koninkrijksstatuut. In een spilleleen zijn ook vrouwen bevoegd tot erfopvolging. Een konstantinopel is een brandende liefde, een plant. Pak hem maar eens bij kop en kont!

11. De konijnenziekte tularemie is ook voor mensen besmettelijk (de jagersziekte). De lampenkooi (kooi van Davy, daviaan, davylamp) gebruik je in de mijn. Had dit lasersysteem wel het KOMO-keur van de Keuringsorganisatie Materialenonderzoek? In de konditorei [banketbakkerij met koffie, thee] viel de man op haar kondee [haardracht]. De kondratieffcyclus [economie] duurt zo'n 50 jaar. Een beetje kongsi [ongunstig: club, kliek die gemeenschappelijk voordeel wil behalen] weet dat. Een koningstijger is een Bengaalse tijger. Bij de dicteetijgers of -fanaten zijn kooi-ei en kooi-eend gewilde dicteewoorden.

12. Clean-shaven is gladgeschoren. Een christian scientist (zonder streepje, Taaladvies!) hangt de leer christian science aan en kan lid zijn van de Christian Science [de beweging]. De fancy fair was leuk. De fancyfairopbrengst was groter dan verwacht. De directmailactie toonde de kracht van direct mail. Schreef hij door een writer's block de woorden bushbush en lean-and-mean verkeerd? Een patiënt mag een andere arts om een second opinion vragen. Er komt dan een secondopiniononderzoek. Die septictankleverancier [septic tank] behoort tot de upper class. Heb je die fairplaybokaal [fair play] echt verdiend? Je rugbyde overigens wel fantastisch!

 

 

2892 Dictee donderdag 01-09-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (683) √ x

Dictee – dictees [2892]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 174, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (683)

1. De kookaburra is een lachvogel, een Australische ijsvogel van
down-under. Een kooknis is een scullery. De chef-kok gebruikte vaak keukenfrans (keukenmeidenfrans). Er zit te veel sacharine en sacharose in, zei hij nogal sacherijnig (chagrijnig). De koolroos is een honderdbladige roos (of centifolie: dat laatste woord staat niet meer in VD). De koolstof 14-methode heet ook wel C14-methode.

2. Een kooltje-vuur is een soort adonis [plant uit de ranonkelfamilie], maar geen zeldzaam schone jongeling. Wat is trouwens dat andere kooltje vuur? Antwoord: stukje kool, gloeiend bewaard in komfoor of test. Een pollak is een witte koolvis (en een polak een Poolse Jood - scheldwoord). In Nederland heb je een Wetboek van Koophandel en een Kamer van Koophandel en Fabrieken [KvK en F], in België een Rechtbank van Koophandel. De godspenning is het handgeld bij het sluiten van een koop. De koopvernietiging is de redhibitie en de koopziekte is de oniomanie. Verouderde corduroy is koordmanchester.

3. Een koorhemd is een superplie en een koorkap is een pluviale. Koorlucida (niet meer in VD) zijn gebrandschilderde koorvensters. Kanunniken droegen vaak een almucium [bon­ten of met bont ge­voer­de koor­man­tel = koorpels]. Met een koortslip [geen slip!] lijd je aan herpes labialis oftewel herpes simplex rond de mond. Zou een koortsmiddel (antipyreticum) daartegen helpen? O zo Koos! Ik denk er dus net zo over. Koosjer en treife zijn voor de joden wat halal en haram zijn voor de islamieten. Het kootbeentje (de falanx) is een kootje. Kop over bol is halsoverkop. De kop-en-schotel heet ook wel kop-en-bak. Een trein kan rebrousseren [terugkeren – ‘omkeren’], zoals in Vlissingen.

4. Koperglans heet ook chalcosien (kopersulfide). Koperkies is chalcopyriet. De NSB'ers kopieerden alles van de Hitlerbende. Bij steeds meer toeristen raakt het in trek om hun intrek in Zeeland te nemen. Een rara avis is een witte raaf, rari nantes zijn als een haartje op een vrijwel kale schedel.

5. In de koptisch-orthodoxe kerk spraken de kopten Koptisch, dat gebruikt het koptische alfabet. Een kopmes is een scarificator. Een kor [korre, kornet] is een schrobnet en een kora is een West-Afrikaans tokkelinstrument.

6. Een distichon is een tweeregelig vers, een koppeldicht oftewel koppelvers. Bij embrayeren schakel je de koppeling in, bij debrayeren doe je het omgekeerde. Een koppelletter (ligatuur) is een met een andere in één stuk gegoten letter, zoals bijvoorbeeld de fl als aanduiding van de vroegere gulden, de florijn [ook: de ae]. Een koppelstok gebruik je bij honden [om jachthonden te koppelen], een trait-d'union is een verbindingsstreepje. Ze waren aan het koppeltjeduikelen. De koppermaandag is de maandag na Driekoningen. Kopra komt van de kokosnoot, dient de kopra-industrie en levert kopraolie.

7. De korakora is een grote vlerkprauw. In de koran, die ik bij me draag, staat niets over de koranvis. Het hele kordon kreeg cordon bleu geserveerd. De korenaar staat te velde en de Korenaar staat in het sterrenbeeld Maagd. Een korenbloem heet ook wel roggebloem [geen mv.]. Korhen maal korhaan is korhoen. Een korsettennaaister is een corsetière. Licheen is korstmos. Het eendje had zijn kopje onder water, het ging kopje-onder. Wij kochten een twee-onder-een-kapwoning [twee-onder-een-kapper].

8. Een coco en een lorre zijn papegaaien. Die kunnen aan psittacosis lijden. De beo had koppiekoppie, want hij kon koppie-krauw zeggen (mensen: koppie krauw - zonder streepje). Ze gebruikten hem als kop van Jut, hij moest op de kermis steeds maar op de kop-van-jut slaan. En hij stond dus nog flink voor joker ook!

9. Een Korfioot komt van Korfoe. Wordt dit uitgezonden op de korte golf, de ultrakorte golf, de middengolf of de lange golf? De appel viel kort bij de boom. Een c-straal is een kortegolfstraal.

10. Februari is gewestelijk de kortemaand. Is Kortjakje altijd ziek? Nee, niet op zondag. Brachycefaal is kortschedelig. De kortte van iets is de kortheid ervan. Een Tsjechische koruna was 100 heller.

11. Kosewörter zijn vleinamen. Een ubiquist is een wereldburger. Op
1 juli wordt het Feest van het Kostbaar Bloed gevierd. De displaced person [dp – die-pie] was dolblij met de kolblei. Je weet het:
Onze-Lieve-Heer heeft rare kostgangers, ook wel commensalen (inquilienen) genoemd. Was hij in pierrotkostuum of in Hamletkostuum? De creools-Surinaamse vrouwen dragen soms een koto (kotomisi). 't Is om van te kotsen, ik ben je kotsbeu. Het beste voorbeeld van een koude oorlog is de Koude Oorlog, die van 1945 tot 1989 woedde, met zijn Koude Oorlogretoriek [specifiek!]. Psychrofriele planten zijn kou(de)minnend. Hij werd desalniettemin doodleuk koudjes ontvangen.

12. Een koudmakend mengsel is cryogeen. Met de koudegolf kwam de kou-inval. Gangreen is koudvuur. Koukleumen is blauwbekken. Een kouros is een klassiek Grieks beeld van een (naakte) jongeling (meervoud: kouroi – meisje: korè, mv. korai). Bij de Orde van de Kousenband is het motto 'Honi soit qui mal y pense'. En wat zijn kousen-en-schoentjes (niet meer in VD)? Antwoord: dat is rolklaver!

 

 

 

2891 Dictee woensdag 31-08-2022 (2) – dictee Oefendictee augustus 2022 (2) √ x

Dictee – dictees [2891]

Oefendictee augustus 2022 (2)

1. Niet de decatlon- maar de marathonloopster droeg een pug(ga)ree als bescherming van de nek tegen de zon. Labneh [lèhp-nèh] is zekere yoghurt. Een lahmacun is een Turkse pizza. Een zitterke is een misericorde [steunstuk opklapbare zitting in r.-k. kerk]. Je weet toch wel wat antropomorf is? Mensvormig! Antropomorfiseren is dus antropomorf (mensvormig) voorstellen. Een antropomorfisme is het toeschrijven van menselijke opvattingen aan (bv.) dieren. Theriomorf is trouwens diervormig. Een Tokioër zal meestal geen Cito’er of havoër [letterwoord; let op de heao'er 2025 - gedeeltelijk initiaalwoord] zijn. Wat teelt een modderfokker eigenlijk? Motherfucker, klootzak, moederneuker. Een oto- of statoliet is een gehoorsteentje. Kun je dat excelleren nog accelereren? Een maraboe(t) legt echt geen kaketoe-ei. Het ging excelsior, steeds hoger.

2. Een Drent komt uit Drenthe en spreekt Drents. Op 21-08-2022 nieuwe update van oVD geconstateerd: 393.510 lemma’s
(was 393.277). Dat weet je toch: een pawpaw [uitspraak au – ook de vrucht ervan] is een boom, een powwow [uitspraak au] is een
Noord-Amerikaanse volksvergadering [ook: lange vergadering] en een sawpaw [uitspraak oh] is een snack (bapao) … Zij heeft vroeger nog op de kweek(school) gezeten. Poetin is beslist niet potig of poeteloerig. Omne animal post coitum triste, praeter gallum qui cantat: na de coïtus is elk dier terneergeslagen, behalve de haan, die kraait. Die pot-au-feu [stoof­pot van vlees met bouil­lon en groen­te] was wel een pot-de-vin [fooi] waard. Leg die maar bij die pot à feu [decoratieve vaas met een flak­ke­ren­de vlam er­bo­ven]. De p(ee) inhebben is de pest inhebben, in de p(ee) zitten is in de penarie zitten. Schrijf daar gerust een p [pleite?] voor – dat ben je kwijt.

3. Wil je een pizza margherita, een pizza hawaï of een Turkse pizza? Er was smörrebröd (GB - VD ook met 2 x ø), smörgåsbord en knäckebröd. Op het WK werd een wr gevestigd (en dus niet een ER of NR, wel een pr). Zij hebben pre’s of was het maar een preetje? Met pip’s legt de schrijfwijze de uitspraak vast (initiaalwoord - uitspraak
pee-jie-pee – primus inter pares – eerste onder zijns gelijken). Met pips [letterwoord - uitspraak pihp] worden persoonlijke internetpagina’s bedoeld. Sommige princess charmings zijn princesses lointaines [lwèhn-tèhn]. Die dreumesen waren mijn beste pyladessen
[trouwe metgezel]. De BMI is de bodymassindex 2025 (GB, VD - ook: queteletindex). Quién sabe: wie weet? In digitale berichten betekent irl in real life, in werkelijkheid. Een bekende liederenbron is de Gedenckclanck [komt nog maar 1 x voor in VD bij lemma 'letten' - 1 - ww.]. Hooikoorts is pollinose of ook: pollinosis.

4. Acquiesceren (berusten - doet nog Latijn aan) moet wel tot quiëscentie (rust - ver-NL'd) leiden. Quousque [uitspraak:
kwoo-woes-kwuh] tandem: hoelang nog? Quoad [uitspraak:
kwoo-waht] sacra, wat de geestelijke zaken betreft, zit het wel goed. Bij reüsseren heb je réussite [succes]. Hij spreidde een uberteit aan überschwänglichkeit [overdreven enthousiasme] tentoon. Hij ging naar de zawiya [islamitisch klooster] met zijn taqiyah [gebedskapje moslims tijdens gebed] op. Zijn satyr en sater [wellusteling] allebei goed? Ja! Een septische tank is een septic tank [rottingsput]. De sjeika
[vrou­we­lij­ke sjeik of vrouw van een sjeik] liet van zich horen. Na de bigiyari (lustrumfeest) – de organisatie ervan was een sisyfusarbeid – bleek dat hij syfilis (sief) had opgelopen. Een bodhisattva stelt zijn kandidaat-boeddhaschap altruïstisch nog wat uit om andere
kandidaat-boeddha's te helpen. Moeilijk woord: brezjnevdoctrine. De cajon en de bodhrán zijn beide handtrommels. Hij droeg een gewaad van surah [een zwaar (kunst)­zij­den weef­sel] toen hij de 114 soera’s [hoofdstukken van de Koran] las.

5. Met een souspied [riempje onder de voet om pijpen omlaag te houden] kun je niet iemand onder de voet lopen. Ridere in stomacho: lachen in zijn vuistje. Een PGP-telefoon heeft pretty good privacy tegen afluisteren. DMMP is dimethylmethylfosfonaat. Ergerniswekkend, dat was het. Of werd er ergernis opwekkend bedoeld? Een telepaat doet aan telepathie, is een gedachtelezer [n/s]. Bij het tewerkstellen van iemand moet je zorgvuldig te werk gaan. Een sikahert is geen biná. Een sucuk [soe-djoek] is een worst (Balkan, Midden-Oosten). Hoorns des overvloeds zijn cornua copiae of cornucopiae [enk.: cornu copiae c.q. cornucopia]. Heerlijk, zo’n coulistje [bij uitspraak koelie - coulisje bij uitspraak koelies]! De dhole (uitspraak dool – alpenhond) aardde niet op de dhow (douw traditioneel Arabisch zeilscheepje). Escabeche [koud gerecht van gebakken vis] en croquembouche [toren van gevulde soesjes]: daar werd ik koud van. Porna is pornografie voor vrouwen.

6. De lux aeterna is het eeuwig licht [religie]. De sjouwers kruiden de gekruide gerechten die de koks eerder kruidden, naar hun bestemming. Hij is duidelijk heer van Geenland [jonker van Geenhuizen]. Toen hij zich verreikte door te ver reiken, had dat verreikende gevolgen (dat verrijkte hem niet). Ik houd van vers bereide, versgebakken croissants. De kwaliteit van de boeken lag ver uit elkaar, maar deze waren veruit de beste. Bedoelde Helmut Kohl ‘doux pays’ met blühende Landschaften? Hij begon vrij lustig, maar eindigde vrijlustig. Als afkorting voor noorderbreedte zijn zowel NB als N.Br. goed [dat is opletten - ook ZB en Z.Br.]! Een wigger is een blanke jongere die zich identificeert met de zwarte cultuur [white nigger]. Koste wat kost, coûte que coûte: whatever it takes. Na Driekoningen: zotte maandag. Op de Tilburgse kermis: Roze Maandag. De Roze Zaterdag wordt gewoonlijk gehouden op de laatste zaterdag van juni.

7. Tjuiteren – je wist het – is kwinkeleren. We gingen kanoën, niet met één kano, maar met twee kano’s, waarvan er een eigenlijk maar een kanootje was. We hebben dusdoende heel wat afgekanood. Goed opletten: silhouet, maar pirouette [meervoud: n/s] en pirouetje
[tuh niet uitspreken] of pirouettetje [tuh wel uitspreken]. Als Fo [Fohi, Boeddha] in een jachtscène (caccia) voorkomt en daar focaccia [Italiaans brood] eet bij de cacciucco [Italiaanse soep], kun je daar dan nog gehakt van maken? Met ‘forza’ [uitroep] riepen we hen sterkte (forsa - znw.) toe. Als een Inuk ‘tuttut’ roept, spreekt hij dan Inuktitut? Een Inuk [heeft als mv. alleen maar Inuit] is trouwens een Inuit, dat ook mv. Inuit(s). De joodse voorlezer had een jad in zijn jat (jatten - handen). We hebben in de zoo een kangoeroe gespot (en een chihuahuaatje).

8. Een lahmacun is een Turkse pizza. Komisch: de lansiers [lansdragers] die de lanciers [mv.] dansten. Hij nuttigde lavash
[zeker brood] en soep met lavas [maggi]. Echte dicteewoorden: leylijn [denkbeel­di­ge lij­nen die pre­his­to­ri­sche lo­ca­ties en hei­li­ge plaat­sen met el­kaar lij­ken te ver­bin­denen - uitspraak: lie - vgl. leycentrum], löyly (Fins, opgieting - uitspraak: leu-lie). Wat is het verband tussen mccarthyisme en mcdonaldisering? Geen, hooguit de twee eerste letters … De mycorrhiza is een symbiose en een myorrhexis is een spierscheuring. De myiologie bestudeert muggen en vliegen, de myologie bestudeert spieren, de mycologie of mycetologie schimmels en paddenstoelen, de myositis is een spierontsteking (en de myosotis is de vergeet-me/ij-niet) en het myocardium of myocard is de hartspier. Uit het Urdu komt de murgh als Indiase kip. Blijft moeilijk: moelleux als gebakje of halfzoete Franse witte wijn. Een belemniet is een lynxsteen.

 

 

 

 

 

2890 Dictee woensdag 31-08-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (682) √

Dictee – dictees [2890]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 175, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (682)

1. Het Kozakkenkorps [Kozak, volksstam] voerde ooit de kozakkendans op. Een koema is een kraagbeer. Een kraagschroef (tire-fond) heeft een bijzonder model. Een corbeau is een kraagsteen. Ook koublekken staat gewestelijk soms voor blauwbekken. Pas op voor kouvatten! Wie medicijnen studeert, weet dat cartilago kraakbeen is, dat een chondrocyt een kraakbeencel is en dat chondrine kraakbeenlijm is. Een kraal is een dorp van de Kaffers en van andere Afrikaanse stammen. Met blauwe kraaltjes duidt men de druifhyacint aan. ('kraaltjes' en 'blauwe kraaltjes' staan niet meer in VD) Met flegmasie heb je een kraambeen [door trombose gezwollen].

2. Waar is de kraamkamer van dit dictee? Een kraantje-lek (niet meer in VD) is een tapperij. De Kraanvogel zie je als sterrenbeeld op het zuidelijk halfrond. Een krabbedief is een kruimeldief. Een krabbelgomboom is een zekere Australische eucalyptus.

3. Een krabbenduiker is een bepaalde vogel. Een krabbetje wordt als sparerib gegrild gegeten.

4. Het vonnis gaat in kracht van gewijsde. Een der negen engelenkoren heet Krachten. Een krachttoer is een tour de force. Een krag (kragge) is een rietzodde (drijftil). En de hacker, hij hackte voort. De krakowiak is een nadans van de polonaise. Een medische kram is een agrafe (agraaf).

5. Dat idee is al zo oud als de weg naar Kralingen. Krambamboeli is jenever. Ben je krankjorum?

6. Een crank [verbinding tussen pedaal en trapas] hoort bij een fiets. Zij droeg een mirtenkrans [mirt, mirte: altijdgroene heester] van gagels [tweehuizig heestergewas met gele katjes – Myrica gale]. Alizarine (alizarien) is (mee)kraprood. Het ene geoha lokt het andere ohaën uit. De krasjestest is de mantouxtest. Op een viool kras je. Hoezo, zat er een krasje op, dan? Een handvol krawkraw [uitspraak: kraa] kostte maar een habbekra(t)s. Kranskruid is marjolein.

7. In de jaren zeventig had je krautrock [experimentele Duitse rock]. De kleine of Noorse kreeft heet ook wel langoustine, niet te verwarren met de langoest [hoornkreeft]. Urdi zijn zaden van een tropisch tuinbouwgewas. De Kreeft ziet uit de hemel neer op de aardse kreeften. Wanneer was de dotcomcrisis ook (al)weer? De pennystock [centenaandeel] is weer actueel. Shit happens [relativerende opmerking bij een ongeluk]! Pas op, dat je niet in die shitzooi [rotzooi] trapt. In Breskens werd op 30 oktober van het bedoelde jaar een Bijbelquiz gehouden. Hij was kriegel, dus kittelorig. Kreiten is gewestelijk treiteren en krijten is wenen of de keu behandelen. De kreits der aarde [= de wereld] is verstrekkend. Een kremlinoloog weet alles van het Kremlin. Het kremserwit is loodwit voor kunstschilders. De Veluwse krent heeft eetbare bessen.

8. Een amelanchier is een krentenboompje. De Kretenzers wonen op Kreta. De Krethi en Plethi waren origineel een lijfwacht van keurtroepen, nu is het Jan Rap en zijn maat. De kreukels (alikruiken) waren in de kreukels en dus niet meer te (vr)eten. Kreupelrijm is
niet-zuiver rijm. De Krib zit in de Kreeft en niet andersom. Je bent een kribbebijtster, een kribbekat. Krieken zijn laatrijpe kersen, een navrucht is een vrucht die laat rijp wordt. Eertijds werd de kriekende tiend [vroeger van kippen, ganzen, eenden en zwanen] geheven. Hij is van de krijg, maar zeker niet van de geef [niet vrijgevig].

9. Krijg nou wat, krijg het heen-en-weer. Die wat heeft, krijgt wat, het water loopt altijd naar de zee.

10. Cohorten zijn krijgsbendes. Strijdgewoel heeft als synoniem mêlee. De krijgsmachtrabbijn zorgt voor joodse militairen. Krikkrak [GB, VD: bij het spel 'Oude Toverheks – deur op slot], je kunt er niet meer door. Zou hij genadeloos ervan langs [in VD aaneen] krijgen?

11. Krikkrak zeggen is trouwens krikkrakken [maar bij lemma ‘krik’ 2 x ‘krik krak’! – 2022/2025 nog steeds]. Krill is walvisaas. We hebben nu een krimpeconomie, vroeger een groei-economie. Een krimpenerwaarder [zekere gelijkvloerse wegkruising] ligt lang niet altijd in de Krimpenerwaard. Alles staat kriskras door elkaar. Ook in krimi's wordt al geen Krim-Gotisch meer gesproken. Een kris [zekere dolk] is typisch Javaans. Ook Chris droeg zo'n kris. Stammen de krijtrotsen bij Dover echt uit het krijt?

12. Krijnluizen (huismijten) zitten meestal in het crin [paardenhaar als vulstof]. Wist je dat kreunkast simpelweg de negatieve benaming van een harmonium is? Vergelijk rammelkast, psalmenpomp.

13. De Kristallnacht is de nacht van 9 november 1938 waarin de SS in Duitsland een grootscheepse pogrom hield tegen de Joden. Een criticus heeft doorgeleerd in kritiseren. De KRO is de Katholieke Radio-omroep. Krobia's zijn zoetwatervissen, die tot de cichliden behoren. Kroepoek koelit komt van de buffel [stukjes onderhuid]. Je hebt de kroeze kers [tuinkers, niet meer in VD] en de kroeze latuw (niet meer in VD: krullatuw, nu wel in VD: kroeze peterselie = gekrulde). Wie zal de krutu [vergadering, beraadslaging] voorzitten? De ichneumon [zekere civetkat, ook: faraorat, mangoest, spoorrat, spoorwezel] eet graag krokodillen- en slangeneieren.

14. Hij is het kromlopen moe en moet nu ook nog kromliggen voor zijn dochter. Hou eens op met dat krompraten! De twee boeken (m.i. is de B – zie lemma ‘kroniek’ in VD echt fout - 2025 nog steeds - Bijbelboeken der Kronieken zou wel kunnen m.i.) der Kronieken - - 1 Kronieken en 2 Kronieken - gaan over het rijk Juda. Een kronkelhazelaar is een kurkentrekkerhazelaar. Hij heeft zijn Kronstadt gehaald [gaan twijfelen aan de waarde van zijn politieke overtuiging]. De Noorderkroon heet ook wel Noordelijke Kroon. De rooms-katholieken bidden soms het kroontje der Zeven Smarten of der Zeven Vreugden [ook: kroontje des Heren, alle: een zekere reeks van gebeden].

15. Je had Kroon-Vlaanderen en Rijks-Vlaanderen. De Sargassozee heet ook Krooszee en is een wierzee. Een cretin is een kropmens [soort van geestelijk en lichamelijk onvolgroeid blijvende mensen, met grote hoofden en kropgezwellen]. Het nicotiaanse en het Virginisch kruid zijn tabak, de Provençaalse kruiden [zie lemma ‘kruid’ – vgl. ook provencette] is dat niet [wel: keukenkruid, specerij].

 

 

 

2889 Dictee dinsdag 30-08-2022 (2) – dictee Spelspel Ronde 9 √ x

Dictee – dictees [2889]

Spelspel Ronde 9 op zaterdag 27 aug 2022 (NPO Radio 1)

Tweestrijd om een plaats in het Groot Radio Dictee op 26 november 2022.

De kandidaten kregen zinnen waaruit ze 1 woord moesten spellen.

Binnen zekere tijd (1,5 min p. kandidaat). Goed = 2 punten, fout = 0, passen = -1.

Kandidaat 1

1. trendy (bnw.)

2. galerie

3. braille

4. roseetje

5. goochel (ik …)

6. kitsch (kunst en ...)

7. gekanood

8. intact

9. gedijt (gestolen goed … niet)

10. minutieus

11. acne

12. papegaai

13. silhouet

14. barbecuet (zij …)

Kandidaat 2

1. taille (een slanke ...)

2. panty

3. satelliet

4. dinertje

5. gletsjer

6. geskied (ik heb ...)

7. bochel

8. impact

9. gevlij (in ‘t … komen)

10. munitie

11. hoax (onterechte viruswaarschuwing)

12. kangoeroe

13. pirouette

14. interviewt (de journaliste …)

15. extase

 

 

2888 Dictee dinsdag 30-08-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (681) √ x

Dictee – dictees [2888]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 176, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (681)

1. Het kruid-aan-den-zolder (niet meer in VD) heet gewestelijk ook wel het kruid-aan-den-balk (niet meer in VD) oftewel de hemelsleutel, maar pas op: dat is dus niet de Petrussleutel. Spijzen kun je assaisonneren [kruiden]. Ken jij het Kruidboek van Dodoens [over planten]? Een kruidenier verkoopt allang niet alleen kruiden meer. Geef mij maar Bloemendaalse kruidnoten [zekere koekjes]. Zou het vlot trekken van dat schip nog lukken? Zijn die onderhandelingen trouwens nog vlot getrokken? De tweede batch [serie, met] computergegevens werd verwerkt door de medewerker, die verplicht een badge [button, naamspeldje] droeg. Hij was goed in piano- en vioolspelen, hij was ook goed in de eerste viool spelen, hij was een eerstevioolspeler in het orkest. Tussen de wijd openstaande openslaande deuren liep hij wijdbeens naar de wijdbroeken uit Volendam, ze waren onderdeel van zijn wijdvertakte netwerk. Is crème de la crème [het beste van het beste] nu echt kruim van het kruim? Jeuïg kan kruimig betekenen en pâte brisée (vergelijk: pâte de verre) is kruimeldeeg. Het kruinoog is een pariëtaal organisme bij sommige amfibieën. De kruip-door-de-tuin (gewestelijk mag kruip-door-de-haag ook; beide niet meer in VD) is de (het) hondsdraf. Het waren zo goed als kruip-door-sluip-doorsteegjes [kruip-door-sluip-door is znw. en bnw]. Ging hij zijn kruip-in [klein huisje] uit of ging zij [gewestelijk] haar kruip-uit [klein huisje] in? Ankhs [hengselkruis, sleutelkruis] zijn Egyptisch en bevatten kruisen (kruizen). Voor een ank [zeker gereedschap] ga je naar de goudsmid. Het
Wit-Gele Kruis leek veel op het dito Groene.

2. Elk huisje heeft zijn kruisje en God geeft kracht naar kruis. Niemand kan het kruis van Christus dragen. De zoendood aan het kruis vond plaats aan het Heilige Kruis. Je kunt iemand ook het heilig kruis (achter)nageven [hopen dat die nooit meer terugkomt]. Was dit nu een Maltezer kruis of een johannieterkruis, dat was de crux [kernprobleem]. Met dat Kruis wordt het Zuiderkruis bedoeld. De kruisaanbidding heet ook staurolatrie en de Kruisberg, dat is Golgotha.

3. Bij honkbal draag je een toque als kruisbeschermer. Xenogamie betekent kruisbestuiving.

4. Een kruisboog is een ogief, maar wat is een kruisboelijn? Antwoord: een touw in het zeewezen. De kruisdagen zijn de drie vastendagen voor Hemelvaartsdag. De kruisdood van Jezus Christus schrijf je als gelovige als Kruisdood.

5. De orde der kruisheren is in 1211 gesticht. De kruisjesdag is de Aswoensdag. Het kruisken-a (niet meer in VD) was een boekje voor dicteetijgers oftewel het abc. Het klein kruiskruid bloeit het hele jaar door, het lancetbladig kruiskruid niet. Hij zei: "Dat duurt maar een kruismakens."

6. Langs de gewestelijke weg stond een kruislieveheer [kruisbeeld]. Een Mariamonogram ontstaat uit M en R, een Christusmonogram uit de letters X en P (chi en rho). Een crosspass is een kruispass, maar de kruispas is een danspas. Een kruisrad is een tourniquet.

7. Zit de kruissjorring wel goed vast? Een chiasma (chiasme) is een kruisstelling [taalkunde]. Een kruistocht – nee, geen cruise! – ging van West-Europa naar het Heilige Land. De Eucharistische Kruistocht [voormalige katholieke jeugdvereniging] (e k is fout: eigennaam) kwam zover niet. Krulandijvie is frisee.

8. Met het Gezelschap De Kruisvaarders van Sint-Jan [actief in ontwikkelingslanden in maatschappelijk werk en onderwijs] wordt een wereldlijk instituut bedoeld. De Kruisverheffing (Verhoging van het Kruis) is een r.-k. feestdag. De Kruisvinding is de naam van een vroegere r.-k. feestdag.

9. De kruisweek begint met de zondag voor Hemelvaartsdag. De kruisweg omvat veertien staties. NB Internationaal is de zondag nu de laatste dag van de week!

10. Daarbij denk je onwillekeurig aan de zeven kruiswoorden. Was de soldaat zo krankjorum dat hij die kruidkoek voor schietklare kruitkoek aanzag? Een vroegere kruidtuin is een hortus botanicus.

11. Hij bracht me een kruiwagenvol aarde en een paar kruiwagens vol met zand. Een kruk is een taboeret, maar in de papierindustrie een ferlet [om vochtige, bedrukte vellen op te hangen]. Een krukhuis heeft altijd een L-vormige plattegrond.

12. Een krukkenbrug is een brug en een krukkebeen is (gewestelijk) een sukkel oftewel brekebeen. Een ktèma eis aei (uitspraak: ee-jies
ee-jie!) is een bezit, een verworvenheid voor altijd. De ksg [katholieke scholengemeenschap] in Nederland is nog geen kta [koninklijk technisch atheneum] in België. Het kubbspel [houtblokken omwerpen] is in 2007 uit Zweden overgewaaid, het korfbalspel al in 1903 (via Nico Broekhuysen), kort daarna werd een voorloper [KNKB – Koninklijke Nederlandse Korfbalbond] van het huidige KNKV [Koninklijk Nederlands Korfbalverbond – na fusie met de CKB – de Christelijke Korfbalbond in Nederland] opgericht. Het IKF is de International Korfball Federation.

13. Allemachtig, jonge, jonge (ook: jongen of jongens), poe-ee [uitroep: allemachtig!], was me dat wat! Mijn veruit beste leerling woonde heel ver weg.

14. De kudde onder Gods hoede vormt zijn Kerk. Een hoofdpersoon uit een sprookje van 'Moeder de Gans' is Riket met de kuif. Heb je 'Kuifje in Afrika' al gelezen? Als je naar Kuilenburg gaat, kom je tegenwoordig in Culemborg terecht. Rotterdammers noemen het Feyenoordstadion steevast de Kuip (in de wijk Feijenoord).

15. Een kuise vrouw is pudiek [kuis, eerbaar] en vertoont pudiciteit. Kan een kuise jozef iets hebben met een kuise suzanna? De fibula is het kuitbeen. Ze droeg meestal kuitlange rokken. Een os (en een mens?) dollen [bedwelmen door hem met een moker voor de kop te slaan] is vrij ingrijpend. De Ku Klux Klan bestaat nog, maar kukelekuut minder dan vroeger [2025 geen streepjes meer]. Op de KU Leuven woedde geen kulturkampf [machtsstrijd rond cultuurkloof], er was ook geen Kultuurkamer [WO II: NL doordrenken met nationaalsocialisme] meer. De kumquat is een vrucht [zuur, lijkt op sinaasappel - vgl. limquat]. Zij was ter zake kundig. Er waren kandidaten van beiderlei kunne. Je moet eropaan kunnen. Zou het ermee door kunnen? Zwarte kunst is nigromantie, maar bij het graveren is het mezzotint [een diepdruktechniek]. Hebben jullie Openbaar Kunstbezit [vroegere
tv-uitzendingen, etc.] nog gekend? Met veel kunst-en-vliegwerk 2025 werd het schilderij gereproduceerd.