Dictee –
dictees [2539]
Vragen en
opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee
OUD 416, geheel herzien naar situatie 2022
Dictee
van de dag (441)
1. Een
Beotiër komt uit een bepaalde landstreek, een beotiër is een
domoor. Over de berber [tapijt]
kwam een Berber [geen
paard!]
aangelopen. De verhalen van de bereisde roel waren bere-interessant.
Bergamotten zijn groentjes, maatjesperen. Een bergerac is een zoete
witte Franse wijn, een bergère is een leunstoel of vrouwenkapsel.
Een tekort aan vitamine B1 kan leiden
tot beriberi (loomheid
en verlamming – niet: her(i)heri
= eenpansgerecht SR!). De
bergumermeerklasse is genoemd naar het Bergumer Meer [VD].
Hij reed behoorlijk snel bergop(waarts).
De Bergrede bevat de acht zaligsprekingen. Een berini is net zo
antiek als een solex [bromfiets].
Voor berlinerbollen pleeg ik een moord. Met de berlitzmethode kun je
door spreken een vreemde taal leren. Het vreemdetalenonderwijs vaart
daar wel bij. Naar de Bermudadriehoek moet je wel een bermuda(short)
[korte broek]
meenemen. Een bernardijn is een cisterciënzer (monnik).
Een bernhardtiti is een aap. Hij doet aan beroepswielrennen en
bergbeklimmen. Ben je glad besodemieterd?
2. Ten
besluite: probeer me vooral niet te besjoemelen [besjoechelen,
belazeren]. Het bessemerproces
[bessemeren met
een bessemerpeer] is een methode
van staalbereiding. Mijn goedbetaalde
medewerkers zijn nog niet het bestbetaald
(GB).
Mijn bestemoer is mijn grootmoeder. Deze bestuurlijk-technisch
georiënteerde politieke partij is figuurlijk behoorlijk bestoft.
Deze bèta's kochten die bestverkochte, en dus bestverkopende,
boeken. Genade, geef me een bete broods. Is
betaal-tv gewoon pay-tv?
Mijn betbetovergrootmoeder heb ik niet meer gekend. Bepaalde soorten
van de betelplant heten sirih
[ie].
De betonijzervlechter verongelukte jammer genoeg jammerlijk en was
lijk. Betuline is berkenkamfer. De herten burlden [burlen,
beurelen, bronstig loeien].
Voor beveks [beleggingsvennootschap
met veranderlijk
kapitaal]
moet je in België zijn. Bevel voeren doet een bevelvoerder, een
commandant. 5 mei is in Nederland Bevrijdingsdag.
Na een bewezenverklaring van de feiten word je veroordeeld.
Bewustmaken is bewustmaking na bewustwording (bewust
worden dus).
3. Wat
zou het beroep zijn van Lucas Bezembinder? Beide partijen kunnen
elkaar behoorlijk bezighouden. We plukten gewestelijk de beziën
[bessen]
des velds. VD en GB noemen de Veluwe een Biblebelt. Biecht horen doet
de priester in een biechtstoel. Onze bibliothecaressevereniging
(GB)
is heel actief. Bi's doen het met iedereen. Wat, is zij bij de
Bhagwanbeweging? Wat moet die bietebauw
in de bietencampagne? Is de biënnale
[tweejaarlijks]
dit of volgend jaar? Mooi, die bielsen
perkomranding [znw.: biel – biels, biels –
biels/zen].
Kun je de quickstep – uit de foxtrot voortgekomen dans – dansen
op kwaito, Zuid-Afrikaanse dansmuziek? Een hoody is een sweater met
capuchon. Zie je in een Vinex-wijk vaker een nimbysyndroombeleving
[not
in my
backyard]
(en komt het
niveasyndroom
– niet in
voor- en
achtertuin
– er voor)? Is Sinterklaas een
(dak)ruiter
[kleine toren]
dan wel een dakvorst [horizontale
rij pannen]? Een obool is een
Oud-Griekse [GB]
pasmunt. Je moet niet overal er instinken,
erin tuinen, erin lopen, erin trappen, erin tippelen. Nadat de ramen
waren ingezet, werd – heel vreemd – het volkslied ingezet.
4. Je
hebt hem al de gordijnen in gejaagd (in
de gordijnen gejaagd), wil je hem
ook nog de dood injagen? Ik ben het huis
ingegaan, mijn proeftijd is ingegaan en ik zal ooit de eeuwige rust
ingaan. Van studeren zal niets inkomen. De dief wilde het huis
inkomen: zijn eigen inkomen was ontoereikend. Is er nog een subtiel
verschil tussen ons Koninklijk Huis en het huis van Oranje? De
vandalen hebben aardig huisgehouden in onze tuin. Kom, ga eindelijk
eens aan het huiswerkmaken (VD).
Ik heb allang mijn huiswerk gemaakt! De humanresourcesmanager
(hr-manager
– hrm is
het humanresourcesmanagement)
was hoofd van de humanresourcesafdeling (hr-afdeling).
Moet het vroegere 'kapitaal en arbeid' vervangen worden door 'arbeid
is (ook)
kapitaal'? Er zat toch geen humus [huu-muhs],
teelaarde, tussen de hummus
[h of ch
oe],
puree van gekookte kikkererwten? Humboldtien (oxaalzuur)
en de humboldtpinguïn hebben spellingtechnisch grote overeenkomsten.
5. Valt
er na de hüttenkäse, als je toch in de hut bent, nog wat te
huttemannen (slijpen)?
Wat beweerde je, Hutu's en Tutsi's in vrede met elkaar leven?
Terzijde: tootsies dragen vrouwenkleren. Tijdens deze regeerperiode
is dat h-woord (hypotheekrenteaftrek)
een besmet woord. In zijn hybris [uu]
(overmoed, VD ook:
hubris) veronachtzaamde hij de
hygiëne. In natriumhydroxide komt het hydroxide-ion voor. Het
gewrichtskraakbeen is hyalien [helder,
glasachtig] kraakbeen.
Hydroformylering staat [reactie
van een alkeen met synthesegas tot een aldehyde]
bekend als de oxoreactie. In een hymneboek
zal niet de hypallage 'goed glas wijn' voorkomen. 'Hymne' is trouwens
een anagram van 'hymen' [maagdenvlies].
De hussieten hingen Johannes Hus aan.
6. De
huskypuppy's zaten hutjemutje opeen. Het huntingtongen(!)
is erfelijk. Dit veroorzaakt chorea (dansziekte);
die wordt ook wel
sint-vitus/veitsdans
genoemd. Verwar een en ander niet met het hutchinson-gilfordsyndroom,
de progeria, die in feite een versnelde levensloop inhoudt. En al
helemaal niet met het
guillain-barrésyndroom, een
zenuwaandoening die chronisch kan worden. Laat staan met het syndroom
van Gilles de la Tourette, waarbij iemand te (on)pas
vloekt (ook
genoemd: (gillesdela
1)(tourette
2)(syndroom
3) – 4
x = 1 2 / 1 2 3 / 2 / 2 3
– tic convulsif). U kent toch
wel de uitgesproken dansaansporing: "Hop Marjannetje, stroop in
't kannetje …"? Neutrofiele granulocyten [witte
bloedcel met korrels in het cytoplasma]
hebben affiniteit tot neutrale kleurstoffen. Myrmecofiele
zaadverspreiding wordt dus door mieren bevorderd. Sclerofilie is de
forse ontwikkeling van het sclerenchym (van
bladeren), waardoor het vermogen
om water aan te zuigen buitengewoon groot is (dennen,
woestijnplanten).
7.
Gezocht op '*fiel*' (woordvormen)
en gevonden: Z-, V-, U-, I-, L- en T-profiel, zoöfiel (houdt
van dieren), xenofiel (idem
van vreemdelingen), psychofriele
bacteriën (minnen
koude), reofiel (de
stroom beminnend), russofiel,
slavofiel, sinofiel en saudifiel (ook:
saoedifiel), outfielder
(verrevelder, een
soort 'ver'-vanger?), nitrofiel
(stikstofminnend),
limnofiel (voorkeur
voor binnenwateren), mammofiel
(borstminnend),
lyofiel (goed
oplosbaar), koffieluis(!),
killingfields (meervoud),
hydrofiel gaas, homofiel, heterofiel, halofiel (zout
aantrekkend), fieldwork (je
raadt het: veldwerk), discofiel
(houdt van zwarte
schijven, grammofoonplaten),
DNA-profiel, dendrofiel (bomen),
coprofiel (uitwerpselen),
copoclefiel (sleutelhangers),
colorfieldpainting, cinefiel (film),
chesterfield (stoel,
canapé, overjas), cartofiel
(kaarten),
antropofiele insecten (van
mensen houdend), acidofiel
(zuurminnend)
en anglofiel (Engels).
8. Zoeken
op '*zine*' geeft: benzine, azinen
(kleurstoffen),
benzine-injectie, digizine (digitaal
magazine),
doe-het-zelfmagazine, e-zine en fanzine, (fenyl)hydrazine,
lifestylemagazine, oxazinen (kleurstoffen
met wasechtheid), newagemagazine,
tartrazine (een
azokleurstof), terzine
(drieregelige
strofe), zine (undergroundblad),
yuppenmagazine, webzine (nee,
niet de webscene), thiadiazine en
thiazinekleurstof. Bij '*lyse*' noemen we: atmolyse (gefractioneerde
diffusie), cryptanalyse
(cryptoanalyse),
data-analyse, elektrolyse, dialyseren, het Elysée (ambtswoning
president Franse Republiek), de
Elysese (Elysische)
velden (GB
vermeldt overigens nog dat het adjectief 'Elysische' betrekking heeft
op Elysium), fibrinolyse (afbraak
van bloedstolsels), glycolyse
(afbraak van
glucose in stappen tot pyrodruivenzuur),
hypodermoclyse (toedienen
van een vrij grote hoeveelheid vocht via het subcutane weefsel),
karyolyse (oplossen
van een celkern), en
kosten-batenanalyse.
9.
Verder: lipolyse (oplossen
van vet), lysergzuur
(lyserginezuur,
lysergamide, lsd,
lysergeenzuurdi-ethylamide),
micro- en narcoanalyse, odynolyse (stillen
van pijn), onycholyse (loslaten
nagel), paralyser (stroomstok),
osteolyse (oplossen
van beenweefsel), röntgenanalyse,
schallanalyse,
sterkte-zwakteanalyse, SWOT-analyse
[strengths,
weaknesses,
opportunities,
threats],
trombolyse (oplossen
van een bloedstolsel om de kransslagader weer open te maken)
en spastische paralyse. Symfysiolyse is bekkeninstabiliteit. Zoeken
op '*fyl*' geeft: anafylactische shock (anafylaxie
is overgevoeligheid voor een substantie waarmee het lichaam vroeger
in aanraking is geweest),
fylacterion (toevluchtsoord),
fyle (stam),
fylliet (versteend
plantenblad), fylloxera
(druifluis),
heterofyllie (een
plantensoort brengt tweeërlei stengelbladeren voort),
monofyl (eenbladig)
en myriofyllisch (met
duizenden bladeren).
10. Ook
nog: oorlogsprofylaxe (oorlogsprofylaxis:
maatregelen, voorbehoedmiddelen, ter voorkoming van oorlog),
stafylokok (stafylococcus),
xanthofyl (een
gele bladkleurstof) en
theofylline
(1,3-dimethylxanthine).
'Hij schaafde zijn knieën en viel' is een voorbeeld van een hysteron
proteron [verkeerde
logische volgorde]. De
hypothalamus is een deel van de hersenen. Hij heeft een hyperacusis
[verhoogde
gehoorscherpte – vgl.
acustica = akoestiek]
en is muzikaal hyperkritisch. Hypermnesie is een abnormaal sterk
herinneringsvermogen. Hyperthyr(e)oïdie
is overmatige werking van de schildklier (en
met 'hypo':
onvoldoende werking!).
