Dictee –
dictees [2510]
Vragen en
opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee
OUD 437, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee
van de dag (420)
1. In de
kakofonie van kalasjnikovs hoorde je de kaketoes [papegaaiachtige
vogel] nauwelijks meer. Kakkineus
[verwaand]
op blote kakkies [voeten]
lopen, dat lijkt echt ondenkbaar. Doe maar kalmpjes
aan en zachtjesaan [GB]
(VD ook
wel
zachtjes aan, zoals in: zachtjes aan,
dan breekt het lijntje niet; literair
– GB ook: tt
– : zachtkens). In het woord
'kalkei' zou een streepje
niet misstaan. Een kalissestok is een
pijp drop (staafje
drop, pijpdrop is een soort drop).
Je kan de pijp aan Maarten geven en het kan pijpenstelen
regenen. Een kalotje is een klerikaal mutsje. Hield Calvijn van
kalvijnen [appel]?
Naar de Kanaaleilanden loopt geen kanaalbrug. Een kan heerst over een
kanaat (vergelijk:
Djenghis Khan). Een kamrad
[tandwiel]
kan niet knagen, een kamrat wel. De kamsin
[ook: chamsin]
is een hete Middellandse Zeewind. De kandidaat-voorzitter werd
uiteindelijk vicevoorzitter. Kankantri's zijn wilde kapokbomen. De
Kaninefaten waren ooit een Germaanse volksstam. De kanoër zag de
kanoet (strandloper)
[ook: knot]
voorbijvliegen. Bijna een cryptogram: een kankerlijer hoort iets
tekort te komen [de
d]. Dubbelop: een
kant-en-klare kant-en-klaarmaaltijd.
2. De
kantjesharing was kantje boord van boord. Aanhangers van Kant zijn
kantianen. Het woord 'kapelanij' is gewestelijk en verouderd. Het
kaolien (de
kaoline, chinaklei) is
porseleinaarde. De betekenis van 'DNA'
(GB)
kun je maar beter vaak repeteren: deoxyribonucleic
acid. Het crapuul dreigde in opstand te
komen. Gezocht op '*ys' en onder meer gevonden: amfibrachys
(drielettergrepige
versvoet), ce vain travail de
voir divers pays (die
ijdele moeite om allerlei landen te gaan bekijken),
doux pays (lief
landje), (dys-),
dysenterie (bloedloop,
rodeloop), dysfasie (stoornis
in het vermogen om woorden en zinnen te vormen),
dyslexie (woordblindheid),
dyspepsie (spijsverteringsstoornis),
dyspneu (ademnood,
kortademigheid), dysthanasie
(verlenging van
het leven door medisch ingrijpen),
dystopie (antiutopie),
hendiadys (stijlfiguur:
'zand en heide' voor 'zandige heide')
en Uruguays.
3.
Verder: palmy days (tijd
van eer en aanzien), Paraguays
(Paraguayaans),
toys for boys (hebbedingetjes
voor mannen), tribrachys
(versvoet van drie
korte syllaben – mv. tribrachen)
en vin du (de)
pays (landwijn).
Binnen artikelen vinden we nog: always, baby's, cowboys, Cys of C
(cysteïne),
dinky toys, donkeys (stoomlieren),
double bogeys [golf],
essays, Lys of K (lysine),
old boy(s)
network, Shelleys sonnet, jockeys, party's, bowlingalleys, galloways
[vleesrund]
en Schotse Hooglanders [rund].
Een getijdenstroom kan verraderlijk
zijn. Henk dient thuis onder kapitein Rondhemd [onder
de pantoffel zitten].
Kapitein-generaal lijkt een contradictio in terminis
[tegenstrijdigheid
in de gebruikte woorden]. Een
kapitein-luitenant wellicht ook, maar dat is [ook]
een kopstoot (borrel
en glas bier). Kapoeres is
kaduuk, een kapoets (VD
ook: kapuits) is een monnikskap.
Verwar een kaproen [muts,
kap] niet met een kapoen
[gecastreerde
haan]. Voor een zendamateur
betekent 'kappa' 'oké' (OK).
Een karmelieter klooster is een karmelietenklooster. Een kart [ook:
gocart] is een skelter.
4. Kan
een karpatenklokje klingelen? Nee, het is de campanula (plant).
In deze Karelroman komt een kariatide [vrouwenbeeld]
noch een karetschildpad voor. Zelfs de karotresten [tabak]
wilde ze letterlijk onder het karpet [vloerkleed]
vegen. Een karonjeschare
[verachtelijke vrouw] misstaat niet in
het vagevuur. Een kartets is een
vervaarlijk projectiel. Ze zopen als een kartouw [op
zich: zwaar kanon]. De kartuizer
monnik leeft met zijn kartuizer katten in het kartuizerklooster
[ook wel: kartuizer klooster].
Het was een zwaar karwei om de karwij [plant]
te oogsten. Een kasekoband speelt traditionele
creools-Surinaamse
dansmuziek. Kasiri is een indiaanse, zwakalcoholische [VD,
niet in GB] drank uit cassave. Kasjeren
[uh]
is (weer) koosjer maken. Het kasjroet is het geheel van de joodse
spijswetten. Het Surinaamse kasmonisysteem
heeft wel iets van de vroegere raiffeisen- of boerenleenbank. Heb een
beetje kassian [medelijden],
anders ben je zo kassiewijle (GB).
'Katjang' [peulvrucht.
olienootje] kennen we als
verkorting van 'katjang tjina, tanah of goreng'.
5. De
kasuaris is een loopvogel (net
als de emoe). Varend door het
Kattegat zagen we aan de wal nog juist een kattengatje (ja,
echt van de kat!) verdwijnen Toen
we erdoorheen waren, zagen we ook dat kattengaatje [nauwe
doorvaart] verdwijnen. Katsjoe
(VD: cachou of
catechu) is sap uit de schors van
de acaciaboom. De kauri is een schelp
(kinkhoorntje)
en het kauri is een houtsoort. Hij was
als schelpenverzamelaar vooral een kaurikoopal(!),
voor kaurikopal had hij geen belangstelling. Het kavalje [oude,
lelijke vrouw] ging er halje
travalje [halsoverkop]
vandoor. 'Kawina' (een
trommel) stamt niet uit het Kawi,
het Oudjavaans. Een kawai kun je als hangertje dragen. We passeerden
de noorder- of Kreeftskeerkring. Een kazoo
[oe]
is een muziekinstrument, een soort mirliton [kinderfluit].
Wat staat er in het KB [koninklijk
besluit]
over de KB [Koninklijke
Bibliotheek]?
Zeg geen 'kebab' [gegrild
vleesgerecht] als je 'shish
kebab' [Levantijns
gerecht van aan pennen geregen, geroosterd vlees]
bedoelt.
6. Een
kno-arts heet voluit keel-,
neus- en oorarts
(ook:
keel-neus-oorarts,
kno-arts,
nko-arts,
neus-keel-oorarts)
oftewel
oto-rino-laryngoloog
(orl-arts).
Kefir is een zuurachtige mousserende melkwijn, oorspronkelijk uit de
Kaukasus. De kehila (kehille,
kille) is de joodse gemeente. De
kelen [heraldiek:
rood] leeuw sprong eruit. Bij een
keltenkruis (Keltisch
kruis) moet ik vreemd genoeg
altijd aan de Kelten denken. Op de keper beschouwd was hij een goede
keeper. Dat raakt kepers [dakrib]
noch hanenbalken [het
slaat nergens op, het lijkt nergens naar].
Wie kent er nou nog Kerklatijn? In België heb je kerkfabrieken
[parochie:
instelling voor beheer goed en geld].
De kernhem is een op de edammer lijkende kruidige Nederlandse
dessertkaas. Voelen Frankrijk en Duitsland zich samen het
kern-Europa
op eurogebied [munt]? Er is maar één
echte Kerstman met kerstmis op het kerstfeest. Een ketje is een
Brusselse straatjongen. Ketoembar is gemalen koriander. Wat is
Ketikoti [=
ketikotifeest]? Wel, dat is 'Dag
der Vrijheden' (slavernij!)
en ook 'Kettingsnijden' [niet
in wdb.]. De kidoesj is de
sabbatswijding. Stop die kibbelarijtjes!
7. De
Keulenaar voer in een keulenaar (samoreus)
naar Keulen om daar een Keulse pot te gaan kopen. De keuzeheer
had het hockeyteam samengesteld. Wat houdt de keynesiaanse [econoom:
John Maynard Keynes] theorie in?
Een khimar is een moslimvrouwenhoofddoek. De Rode Khmer is een
revolutionaire groepering, samengesteld uit Khmers (VD
ook: Khmerren). Wist je dat
kienen gewoon bingoën, bingo spelen, is? Het kick-and-rush is
boerenkoolvoetbal (hotsknotsbegoniavoetbal).
Ouistiti's vormen een familie van kleine Amerikaanse apen. Ze zijn
verwant aan het spookdier (koboldmaki,
eekhoornaapje). Zij is een beetje
kierewiet. Ze kreeg een chique, kiese behandeling. In het amfitheater
waren regelmatig kijkspelen te zien. Dozen van Pandora zijn eigenlijk
een soort van kijkspellen. Vroeger moest je kijk- en luistergeld
betalen. Een kilowattuur
wordt afgekort tot kWh
[heure –
alleen in Franse citaten].
Kina-extract komt van de bast van de kinaboom.
8. In de
Kinderboekenweek krijg je een kinderboekenweekgeschenk; ditmaal ging
dat over de Kinderkruistocht. Lees de kinderbijbel, iedere dag! Wat,
is het kindertoelagebeleid aangepast? Ga
maar naar de kinderziektepoli. Van
kindsbeen af (ab
incunabilis, a puero, a teneris, a teneris annis)
betekent ongeveer hetzelfde als van jongs af aan. Hij rookt liefst
kingsize sigaretten. Een kinegram is een echtheidskenmerk in
bankbiljetten. Met kine's bedoelt men in het Belgisch-Nederlands
kinesitherapieën. Een kindskind is een opa- of oma-zegger
(zelfnoemfunctie).
Hij kiteboardde regelmatig. Kipper (brado)
is vers gefileerde en vervolgens gezouten en koud gerookte haring. De
keeper (vliegende
kiep) kiepte met de kieper zand
in het doelgebied. Wil je kip tandoori, kip kerrie of toch liever
kipkerriesalade? Een kip stokvis [50
pond], een kip tin [18,5
kg] en een kip marlijn [een
pak van 12 bossen (van
50 m) –
geteerd touw, ook: marling] zijn
alle hoeveelheden. De kip is ook de
munteenheid van Laos [LAK].
9.
Bestaan klaar-overs nog? Hij heeft er gekiteskatet en gekitesurft/d
(VD, GB).
Er was kiwi-ijs en kiwiyoghurt toe. Kiyu is een van de
leerlingengraden bij budo. Bij de Klaagmuur zei mijn partner: "Ik
ben je klaagmuur niet!" Klandizie is clientèle, cliënteel. Doe
de bramen eerst maar door de passe-vite [zeef].
Een klapbank is een soort leugenbankje [maar
ook letterlijk … opklapbare zitting].
Hij is specialist in klassiek Latijn en klassiek Arabisch. Op onze
klassenavond speelde een medeleerling,
een klassespeler van een pianist! Je
klasseren voor de finale en daarin dan gedeclasseerd worden …
treurig! Voor een klavierleeuw [machtig
klavierspeler] hoef je niet bang
te zijn. Kun je de klavarskribomethode
[vereenvoudigd
notenschrift] ook gebruiken voor
een klavechord (VD
ook: klavichord – oudste snaarinstrument met toetsen)?
De probleemfiguur was maar een kleinduimpje vergeleken met de
sprookjesfiguur Klein Duimpje. Ze waren kleinbehuisd. Is dit een
midden- en kleinbedrijf
(mkb,
werkgeversorganisatie:
MKB-Nederland,
Midden- en
Kleinbedrijf
Nederland) of een grootbedrijf?
De koe had een MKZ-besmetting opgelopen.
10. Die
afkorting staat trouwens voor mond-en-klauwzeer.
Ze stuitten gisteren op een kleiige kleilaag. Heb je voldoende
kleingeld of moet ik dat honderdeurobiljet (€100-biljet,
100€-biljet, 100 eurobiljet)
kleinmaken? Die klerevent, een erkend
klepzeiker, en dat klerewijf maakten er
een klerezooi van in de klerenwinkel.
Ze voegden het personeelslid zelfs toe: "Klerelijer,
krijg de klere (kole(i)re)."
Hij maakte een kleurenreproductie van de kleurenlitho. Klezmer
[gespeeld door
klezmorim – mv.] is
traditionele Joodse muziek (vergelijk:
zigeuner- of indianenmuziek). Er
stond in het vertrek een kleurentelevisie
(kleuren-tv,
ktv).
Het is klip-en-klaar dat dit klinkklare onzin is. De klinimobiel
[speciale
ziekenwagen] was snel ter
plaatse. Die klojo [sufferd,
kluns] verruïneerde het
klok-en-hamerspel (nee,
niet dat!).
Klokke twaalf, om twaalfhonderd uur [leesvorm],
zou het spook verschijnen.
