2378 Dictee dinsdag 07-09-2021 (1) dictee Dictee van de dag (324) √

Dictee – dictees [2378]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee 533 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (324)

1. De kwartfinalist klasseerde zich, na al eerder de achtste finales te hebben overleefd, voor de halve finale (demi-finale, semifinale) – en werd dus met de halvefinaleplaats halvefinalist – door de tegenstander te declasseren (overspelen, overklassen). Marinepersoneel van lagere rang werd Jan Kaas genoemd, Jantje Kaas was de spotnaam voor koning Willem I. Heb je een kabas [hengselmand] nodig om te kabassen (ww. niet meer in VD: (gewestelijk) 1) (overgankelijk werkwoord) listig stelen, wegmoffelen, 2) (onovergankelijk werkwoord) gearmd gaan, synoniem: insteken)? Op een kaas-en-wijnavond wordt de kas gespekt. De Kaas-en-Broodoorlog speelde in 1491 in
Noord-Holland. Hollanders worden kaaskoppen genoemd. Katjangs [pinda, ook: erwt, boon] kun je in kadjang [palmbladeren] verpakken. Zit er een kaftje [kahf-juh] om je schrift? Dat dit dictee geen kakografie [geschrift met grove taal- en stijlfouten] moge zijn. Bij een kalief hoort een kalifaat, bij een markies een markizaat. Je kunt schrijven 'Kamper ui', maar ook 'kamperui'. Hou je kanis [je mond: zwijg!], wil je? De fanate [fanatieke] fanate [fanatiekelinge] nam wraak. Clenbuterol is een tot de bèta-agonisten behorend antihoestmiddel.

2. Wil de konstabel-majoor mij even een kontje geven? Kratesen zijn misvormde mensen. Kirren is met een kluitje in het riet sturen (afkorting: k.i.r.). Neem nog een kir royal [kir met champagne i.p.v. witte wijn]. Van kunst tot kitsch is een bekend tv-programma. Een klappei is een babbelaarster, een kwaadspreekster. De kiyu is een leerlingengraad bij budo. Een kiur [kie-joer] is een uitgestorven reuzenvogel van Madagaskar. Wat is het verschil [uitroep drijvers] tussen 'kiro kok' [haan] en 'kiro hen' [hen]? Kloekgebouwd is forsgebouwd. Mag je bij een aneurysma [uitstulping slagader] eigenlijk een klysma [darmspoeling] zetten? Opzoekwoorden: charisma [uitstraling], chrisma [(zalving met) wijolie], Groot [tussen Rome en Avignon] en Oosters Schisma [tussen Rome en de Grieks-katholieke kerk]. Een knickerbocker [wijde kniebroek] is geen drollenvanger (plusfour). Het knäckebröd komt uit Zweden. De klos van Ruhmkorff of ruhmkorffklos is een inductieklos. Een knicksje is een reverence,
knots-boem is pats-boem (tegenwoordig ook: rats-boem) en een knotszwam behoort tot de koraalzwammen. Waar liggen de Koerilen [Russisch, betwist door Japan] en Sachalin [Russisch]?

3. Het onzelieveheersbeestje behoort tot de knotssprietigen. Het koekoeksspog wordt afgescheiden door het schuimbeestje. Ik laat me niet koeioneren. Met een kokardebloem in de hand zei de Jood 'lechajim' (proost). Een karikel is ook een vehikel. Een kazakkeerder is een windvaan (iemand die van de ene partij naar de andere overloopt). Een kauwgek houdt van chewinggum, een kaugek is een zeezwaluw. Een kat zonder oren is een katschip. Hij kocht kat-in-de-zak [zacht linnen, voeringstof], maar dat was een kat in de zak [miskoop]. We gaan keet schoppen. De wicketkeeper speelde slecht. Het kemalisme komt van Kemal Atatürk. Een kelvingolf [rond de evenaar] is geen rossbygolf [ten noorden en ten zuiden van de evenaar]. Honderd [niet: graden!] kelvin (100 K) is honderd graden op de schaal van Kelvin. Kelkkafjes staan aan de voet van een aartje (niet: een aardje naar zijn vaartje!). Na de late kerstmis (het was een groene kerst) aten wij kerstomaten [mogelijk ook: kersttomaten?]. Tien bevlogen kerstmannen kunnen nooit de enige echte Kerstman vervangen. Wat is een awningdek [oh:-ning] boven hoofddek, ter beschutting]?

4. Grootmogol is de door de Nederlandse compagniesdienaren gebruikte titel voor de alleenheerser van het Mughalkeizerrijk
[Zuid-Azië]. Het is ook (met kleine letter!) de naam van een zekere diamant (grootmogol = orlow). De uitroep van de papegaai was 'koppie-krauw' en zijn baasje had koppiekoppie [een goed verstand] en zei 'koppie krauw' terug tegen de papegaai. Jeuk leert klauwen en armoede leert huishouwen. Een vrije-uitloopkip is in: dat is een buitenloopkip. Een jeu de théâtre is een toneeltruc, een jeu d'esprit is een spel waarbij men aangewezen is op scherpzinnigheid, een jeu de prince is een spel waarmee een vorst zich vermaakt en met het jeu de mots wordt een woordspeling bedoeld [mv.: jeux]. Valt dit onder force majeure [overmacht]? Boccia is een soort jeu de boules dat veel als gehandicaptensport wordt beoefend. Het flos juvenum (juventutis) is de bloem der jeugd. Vroeger stond KAJ voor Katholieke Arbeidersjongeren, thans voor Kristelijke Arbeidersjongeren. Fidelisme is (was) castroïsme [Cuba].

5. Dat vieux jeu [die oude kost] kennen we nu wel. Zijn optreden was schrimpeljeuzig (schrimpeljeus = beschroomd, angstvallig). Je kunt een deur intrappen en ergens in trappen, letterlijk of figuurlijk. Een korakora is een vaartuig bij de Molukken. We kennen Koninginnedag (thans: Koningsdag) en koningendag (Driekoningen). Kun je met congadrums een kongeraal [zeepaling] verjagen in de Congo? En hoe zeg ik dat dan in het Kikongo of Kongo? Zij koutte en hij heeft gekout. De laagstbetaalden zullen niet snel een kongsi [kliek t.b.v. voordeel] vormen. Is de colaplant werkelijk identiek aan de kolaboom? Voor kwaadspreken moet je liefst een kwaaddenkende kwaaddoener zijn. In de bekende Kristallnacht hield de SS in Duitsland een grootscheepse pogrom tegen de Joden.

6. Op het gebied van 'play' hebben we: airplay (popnummers via de ether), display (beeldscherm), downplayen (bagatelliseren), fair en foul play (eerlijk en oneerlijk spel), galleryplay (bal fraai rondspelen), global player (wereldspeler), matchplay (versus strokeplay, bij golf), mediaplayer (mediaspeler), multiplayer (computerspel voor meer dan één speler), in een playbackshow moet je playback zingen (playbackzingen), playboy (jongeman in societyleven), pleeboy
(wc-borstel), playdown (bepaling degradanten), playing hard to get (moeilijk te veroveren), playlist (lijst met uit te zenden muziek), playmate (pin-up), play-off (eindronde in een sportcompetitie),
plug-and-play (bijvoeglijk naamwoord, pc's), ponyplay (bij sm), powerplay (manmeersituatie), replay (beslissingswedstrijd – vooral in UK), screenplay (scenario), teamplayer en visual display (visualisatie).

7. Een plug-in breidt de werking van een computerprogramma uit. Bij pleinvoetbal speel je soms met een vliegende kiep. Tegen kippen schijn je te moeten roepen 'kiep kiep kiep'. Een kindplaats is duidelijk, maar wat is een kindraad [kin!, sommige vissen]?
Kindjes-op-moeders-schoot zijn kinderplantjes. Een kerstkind is een op Kerstmis geboren kind; het Kerstkind is ook qua datum op het kerstfeest geboren. Hoeveel kimduiking [opschuiven van de horizon] heb je op de top van de Eiffeltoren [die ligt niet in de Eifel]? Kilometerslang sjokten we over het zestig kilometer lange voetpad. Bij een besloten Oranjetraining (Rode Duivelstraining) zijn kijk-in-de-potten [ongewenste toeschouwer] niet gewenst. Hij rookte een kingsize [bnw.] sigaar. Ezelsbruggetje: poelet heeft met soep te maken, poulet niet [kip]. Bij de Klaagmuur werd een klaagpsalm gereciteerd. Kies maar: hij kiteboardde, hij kitesurfte (kitesurfde) of hij kiteskatete. De KISS- [letsel aan de bovenste nekwervels, dat is ontstaan in de baarmoeder of tijdens de bevalling] en KIDD-syndromen [idem met dyspraxie – gerichte handelingen niet uit kunnen voeren – en dysgnosie – defect in het denkvermogen, tot 2 jaar KISS geheten] zijn verre van helemaal hetzelfde.

8. Kan een kiepkar kipptoestellen [lab: zuur + vaste stof = gas] vervoeren? De klappei [roddelaarster] maakte veel stampij (ook: stampei). Een son et lumière is een klank-en-lichtspel. De
klaar-overtjes [verkeer] hebben hun werk goed gedaan: klaar is Kees! De val van Griekenland heeft veel van een kladderadatsch [economische of morele instorting]. Een zevenzeiker is een klepzeiker [lastig mens]. De clergé, de clerus [geestelijkheid], houdt niet van klessebessen [kletsen]. Het fonds werd op de beurs gecoteerd (en dus genoteerd). Hij doet aan klifduiken (cliffjumpen). In de tv-film (teeveefilm) was het shot van deze klifhanger een duidelijke cliffhanger. Klok-en-hameren is het klok-en-hamerspel spelen. Klinge (niet meer in VD) is kleefkruid. Hij kneippte regelmatig [kneippkuur, met koud water]. Een kneuter is een vlamsijsje. Bij knip-en-plakwerk wordt geknipt en geplakt (zoals op de kleuterschool), bij knip-en-plakwerk wordt ook geplakt wat geknipt wordt (zoals bij tekstverwerking). Zijn knutten knijten? Ja, kleine mugjes. Een vrouwelijke kniesoor is een kniesster. Met 'cosy' troffen we aan: cosy (theemuts), cosy corner (hoeksofa), ecosysteem en teacosy (ook theemuts).

9. En met 'cosi': antracosilicose (antracose, mijnwerkerslong), chalcosien (kopersulfide), cosinus(regel), Escosijnse (blauwe) steen (blauwe arduin, uit de groeve van Ecaussinnes), glucoside (met suikermoleculen), glucosinolaat, glycoside, leucosis (leukose, leukemie), loco sigilli (formule die lak- of waszegel vervangt), narcosine (narcotine, noscapine, opianine), psittacosis (papegaaienziekte), salicoside (salicien), sarcosine (afkorting: Sar, een methylderivaat), varicosis (varicose, spataderen, varicositas) en viscosimeter [bepaling viscositeit]. Een rolkromme is een epicycloïde. De krommetenenoorzaak was duidelijk: een tenenkrommend probleem. De belastingsstroomsterkte als functie van de bekrachtigingsstroomsterkte geeft een V-vormige grafiek, een V-kromme. Je kunt krompraten wat je wilt, maar ik heb me krom gelachen om de anekdote van de kromgebogen en -getrokken spijker. De kwanza is de munt van Angola [AOA].

10. Hout kan kromtrekken, mensen kunnen kromlopen en kromliggen voor iets of iemand. De taliban hebben in de kruidhof een kruitvat verstopt. Een kylix is een ogenschaal, een Griekse drinkschaal. Kyaniseren [voor bederf bewaren] van hout doe je met kwik-II-chloride. Quanten zijn kwanta. De penozediscussie werd in het Bargoens en koeterwaals gevoerd. Koenjit is kurkuma [2x oe] als specerij. Kijk, daar vliegen kob- en kapmeeuwen. Zullen we na het koffie-uur de koffer in duiken? De koh-i-noor behoort tot de Engelse kroonjuwelen. Velen komen erop af [ww. afkomen, ook wel: eropaf gaan, komen, vliegen].

 

2377 Dictee maandag 06-09-2021 (1) dictee Dictee van de dag (323) √

Dictee – dictees [2377]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee 534 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (323)

1. Zijn optreden is nogal van komsa [dat mag er zijn!]. De koninginnenacht gaat aan het koninginnefeest [thans: koningsfeest] vooraf. Met de plant kooltje-vuur uit het geslacht adonis kun je geen kooltje vuur [voor in de stoof] maken. Het Franse 'cornet' en het Nederlandse 'piston' zijn verkortingen van cornet-à-pistons, een koperen blaasinstrument met ventielen. In het Nederlands heet dat instrument ook wel kornet. Merk op dat cornets ook nog papieren doosjes voor bonbons zijn. Vorige week bereidden de cordon(s) bleus de heerlijkste cordon(s) bleus (vlees). Cordon(s) sanitaires (verkorting: cordon(s)) kende men vroeger nog niet. De kornet at zijn patates frites uit een cornet [papieren doosje]. Hebben sneppen (snip, waadvogel, niet meer in VD) snebben [snavels]? Wat is een snertnimf [bij marineschepen de overgebleven snert gaan vragen]? Snif, dat was huilen geblazen. Smeden gebruikten snijbeitels. De Engelse snijbokking, de gerookte kanaalharing, komt uit het Kanaal. Hij heeft zich aan het snijijzer gesneeën, dat zei hij tenminste. Wat doet een snijinrichting? Een snijpers wordt gebezigd in de boekbinderij, snipers vind je eerder op daken [scherpschutters]. Een andere naam voor bieslook is snijprei. Volgens de VVV kunnen dronkenmannen (dronkaards) een snip aan hebben of ophebben. Zal ik de snijzeis slijpen?

2. Iemand een calvarietocht laten maken [lijdensweg gaan] is zoiets als iemand de Calvarieberg op leiden. Zou hij een peer ophebben of een snee aan hebben? Een prud'homme is een vertrouwensman [denk aan Joseph Prudhomme]. Je zult de verkeerde voorhebben: je zoekt iemand die het schort zou voorhebben [voor het lijf]. We eten kerstkrans met snippers. Ook een shredder [papierversnipperaar] geeft snippers. We hebben snip-snap [gezelschapsspel] gespeeld. Een snipstruis is een Nieuw-Zeelandse kiwi [vrucht]. Snitsels [pijpen kinabast – voor kinine] kun je niet eten. Ze was snobby, snobbish, snobistisch en had sex- en snobappeal [aantrekkingskracht op snobs]. Een rail vind je bij het spoor, een reel aan een hengel. Het snoekkruid is de moerashyacint, snoekkoppen zijn labyrintvissen. Een pocher is een blagueur. De snoge is de synagoge van een
Portugees-israëlitische gemeente. Ze snoozede nog een wijle. Een oude snorrenbaard is een veteraan. Een snotdolf is een snotneus, een snotolf (ook) een roofvis. Hij voelt zich vaak als Piet Snot behandeld.

3. De morsebel had een snottebel. Snow is cocaïne. In de tv-serie 'Pipo de Clown' deden Snuf en Snuitje snufsnuf. Bij een snuffmovie [horrorfilm] kun je het beste een snufflesje [reukflesje] meehebben [GB, VD]. Een snuisterij is een bibelotje [oo/oh], een gadget. Een snurrevaad is een zakvormig treilnet (trawlnet). Het optreden met de soaker [waterpistool] was een ware soap. Soba is Japanse spaghetti van boekweitemeel. Frugaal is sober. Het zij zo, so be it, amen, soit. Ken je sociaalnetwerksites [socialenetwerksites]? Socializen doe je op een congres. Wat zijn socialites [ontleent beroemdheid aan aanklampen bij andere beroemdheden]? De social profit [BE: geheel van sociale instellingen] vind je in de socialprofitsector. We zijn allen lid van de societas [maatschappij, samenleving]. De societates leoninae [enk.: societas leonina] zijn alles-of-nietsverdelingen. De orde van de jezuïeten, de Sociëteit van Jezus, is de Societas Jesu [jee-zuu]. Hij behoorde tot de high society, de beau monde (de upper ten). Socii individui [= mv.] zijn onafscheidelijke genoten. De niet-westerse sociologie richt zich niet op het Westblok.

4. Ga 'ns als de sodeflikker naar de winkel om brood! Het sodaproces van Leblanc [leblancproces] is het bekendste. Zou hij veel weg hebben van zijn moeder? Het platbodemde vaartuig voer op de Binnen-Rijn [internet: ook Binnenrijn; verder: Nederrijn in NL, Neder-Rijn in DE]. De lichtgebouwde jager schoot onder een lichtbewolkte hemel de lichtgewonde gans definitief af. In dat lichtgeïndustrialiseerde gebied liet hij zich uitnodigen, lichtgelovig als hij was, om later die week op de licht( )glooiende helling het licht( )gebraden, lichtrode en niet licht verteerbare (niet-lichtverteerbare) beest te nuttigen onder het genot van wat licht( )alcoholische versnaperingen. We zullen allicht komen. Sommigen schrijven linkerhersenhelft, anderen rechter hersenhelft. Ik lig in een deuk, want ik voel me lichtelijk geamuseerd, zeker niet opgelicht. Lichenologie is de leer van de korstmossen. Is dat een lichtbad in de vorm van een ligbad? Een lichtrail [voor spotjes] is geen lightrail [tram, metro], dat staat buiten kijf.

5. Ook het joelfeest (GB, VD) bij de Germanen is een lichtjesfeest. 'Lakanthurium' [plant] geeft een raar woordbeeld. Dictee-instinkers zijn woorden als het laisser-aller [de achteloosheid], het laisser-faire (economisch vrijlaten; beide: geen mv.) en het laissez-passer (vrijbrief grenspassage – mv.: s), naast het savoir-faire [wereldkennis – geen mv.], savoir-vivre (wellevendheid, levenskunst – geen mv.) en een laisser-fairehouding. Wist u dat lait russe koffie verkeerd is? Lanugo [uu] is nesthaar en wit laqué boekenplanken kunnen van laqué vervaardigd zijn. De Leersumer (2 lettergrepen) basisschool wordt met opheffing bedreigd. Laxisme is laksheid, een lavallière is een gestrikte das met breed uitlopende einden en een laurenskop [genoemd naar de H. Laurentius, heiligendag: 10 augustus] is een zeehaan (grote poon). In diens beste vangsttijd [12 augustus] verschijnen ook de Laurentiustranen.

6. De laren en penaten zijn Romeinse huisgoden. Het eerste woord komt van lar(ren), een soort van gibbons met zwart gezicht, omgeven door wit haar, en witte handen en voeten. Hij ijlde niet, hij kortswijlde [schertsen]. Hij kortte de tijd met nadenken over de kortte van het leven. Krambamboeli was oorspronkelijk in Danzig gestookte brandewijn. Blijkens het gekout was er geen koutje aan de lucht. Al waren sommigen kouwelijk, er zou niemand kouvatten. De manat is de munteenheid van Azerbeidzjan [AZN] en Turkmenistan [TMM]. Deftige heren dragen cravates [kravat = stropdas]. In het Belgisch-Nederlands kun je van kromme haas (krommenaas) gebaren [doen alsof je neus bloedt]. Deze wijsheden zijn niet aan Krethi en Plethi [Jan en alleman] besteed. Hij heeft een tic van autokrikken en kreeg er een tik mee. In zijn herbarium zat kruid-aan-den-balk (kruid-aan-den-zolder, beide niet meer in VD), kruidje-roer-mij-niet en kruip-door-de-haag
(kruip-door-de-tuin, beide niet meer in VD). Een voorbeeld van een hypallage is 'een luie stoel'.

7. Een krabbedief steelt letterlijk of figuurlijk kruimels. In de Tweede Wereldoorlog was er een Kultuurkamer. Hij praatte zijn team naar een underdogpositie. Het lukte met veel kunst- en vliegwerk
(en hand-en-spandiensten). De KKK is de Ku Klux Klan. Van beiderlei kunne betekent met beide kunnen vertegenwoordigd. Er werd soca [soul en calypso] gespeeld. Twee kwarteeuwen vormen samen een halve eeuw. Parijs is het Sodom van deze tijd, Kopenhagen kun je ook een sodom noemen. Een niet bij name te noemen West-Afrikaanse heester behoort tot de familie der asclepiadaceeën (niet meer in VD). Soedah [Indië], laat maar. So easy's zijn knijpbrillen. Het meervoud van soeka is soekot, van soeke (ook loofhut) soekes (Soekot is het Loofhuttenfeest). De soenna en Hadith [overlevering inhoudelijk, anders als boekje hadith] zijn van de profeet Mohammed afkomstig. De Soemeriërs zijn de oudste bewoners van zuidelijk Mesopotamië. Tafsir is de Koranexegese o.a. aan de hand van de Hadith. In de soek [overdekte straat met bazaars] kreeg hij een soejang [gemene, onverwachte klap]. We dansten de krakowiak [Polen, nadans van de polonaise].

8. Tussen de soep en de patatten bespraken de Vlamingen de betekenis van de uitdrukking 'inter canem et lupum' (entre chien et loup – in de avondschemering). Poelet en soepvlees horen bij elkaar, poulet is iets anders [kip]. Er zijn 114 soera's [hoofdstukken Koran]; hoeveel soenna's zijn er? Onbekend. Let op: sofasurfen is wel couchsurfen, maar geen crowdsurfen. Een sofer is een kopiist van thorarollen. Thortveitiet is een scandium [Sc, 21] bevattend mineraal. Had het sofiekruid [plant] ook een sofinummer [sociaal-fiscaal nummer]? Een softenonkind is slachtoffer van thalidomide [= softenon]. Ze droegen softshells [buiten waterafstotend, binnen comfortabel]. De soirée dansante en de soirée musicale zijn voorbeelden van soirees. Sojakaas of -vlees heet tahoe of tofoe. Taugé bestaat uit sojascheuten. Mensen dragen sokken, buizen kunnen ijzeren sockets dragen. De ouwe sok droeg baaien [van baai gemaakt] sokken in zijn klompen. Zijn sokols echt turnverenigingen? Ja, o.a. in Tsjecho-Slowakije. Van de sollen (sols) noemen we hydrosol (sol met water) en alkosol (niet in wdb.: sol met alcohol). Soldeerlovertjes zijn kleine rechthoekige goud- en zilverreepjes om mee te solderen. Solden is uitverkoop of ramsjgoed!

9. De knautia [plant] heet ook wel soldatenknoop [ook: honingbloem, scabiosa, schurftkruid]. Als je in de lorum bent, zit je dan in het soldeerwater? Dat kan! Dat is zonneklaar, sole clarius. Wat is solemnitatis causa? Juridisch vereist op straffe van nietigheid. Een agoeti is geen (giftige) agouta [oe] (almiqui, solenodon). Hoe komt solferino, purperachtig rood van kleur, aan zijn naam? Naar: de slag van (om) Solferino! Een solideo [kalotje] wordt – door de paus et al. – alleen voor God afgenomen. We gaan solitair [een spel] spelen. De sol justitiae [uu] is de zon der gerechtigheid. Wat is de sollwert [streefwaarde]? Een sol(o)ecisme is een grove taalfout. So long, tot ziens! Een solotnik is een Russisch gewicht. Er zijn twee toegestane schrijfwijzen: solo-elpee en solo-lp, net als bij tv en teevee. Het solstitium is de zonnewende. Je bent nu solutis curis [oe uu], ontslagen van alle zorgen. Hoe maak je soda uit kalksteen en zout? Juist: met het solvayprocedé. In Somalië spreken ze een (c)hamitische taal, het Somali. Somatropine is een groei-, somatostatine een antigroeihormoon.

10. De sombermannen bedierven de stemming grondig. Het stinkt hier: er is something rotten [iets wat niet deugt]. Somma sommarum [oe/uh] [ook: summa summarum] [3x oe] is het nog een aardig bedrag. Was dit een somnambulante (slaapwandelende) Jood (jood)? Het meest somptueuze [kostbaar ingericht] chalet was nog niet goed genoeg. Verschillen 'somtemets' en 'altemet(s)' in gevoelswaarde? Ook: somtijds, somwijlen. De Sont is een sond [zeestraat]. Een grote of linneaanse soort wordt linneon, een kleine of elementaire soort jordanon genoemd. Een sor is een soroptimiste. S.o.r., salva omnia reverentia, met alle respect.

2376 Dictee zondag 05-09-2021 (2) - dictee Wekelijkse dicteetest 170 RL √

Dictee – dictees [2376]

 

Wekelijkse dicteetest 170 RL [elke zondag]

Welk van de 3 antwoorden is juist?

Oplossingen: hieronder!

Bron: Oefendictee (oud) 670

1. Bij gebundelde verzending is er sprake van

groupage (I) of groepage (II).

a. I en II zijn allebei goed.

b. Alleen II is goed.

c. Alleen I is goed.

2. For old ………. sake: vertel niet weer van die ...............

a. times’                                flousjes

b. time's                                flousjes

c. times’                                flausjes

3. ………… is betreffende de ………….

a. Foliculair                             folikels

b. Folliculair                            follikels

c. Follikulair                            follikels

4. De garam …………. is een Indiaas kruidenmengsel op basis

van …………..

a. masala                              kerriepoeder

b. massala                            kerrypoeder

c. massala                            kerriepoeder

5. Vijf jaar ………. kwelden haar ………... hem.

a. gelêen                          gazellenogen

b. geleen                          gazellenogen

c. geleên                          gazelleogen

6. Bij …………. komt veel ……… te pas.

a. generen                                     gêne

b. generen                                     gêne

c. gêneren                                      gêne

7. ………….. is het ………… gebruiken.

a. Gouteren                                      goûter

b. Goûteren                                      goûter

c. Gouteren                                      gouter

8. Een ………... bewering getuigt van …………..

a. gratuïte                               gratuïteit

b. gratuite                               gratuiteit

c. gratuite                               gratuïteit

9. De aron ………… bevat de ………....

a. hakodesh                             Thorarollen

b. hacodesj                              Thorarollen

c. hakodesj                               thorarollen

10. Een ……….. print is een ………… d'artiste.

a. artists’                                    épreuve

b. artist's                                    épreuve

c. artist's                                     epreuve

Oplossingen [170]: zie hieronder.

 

--------------------------------------------------------------------

Oplossingen [170]

1b 2a 3b 4a 5c 6b 7a 8c 9c 10b

 

Contact: leentfaarrein@gmail.com

2375 Dictee zondag 05-09-2021 (1) dictee Dictee van de dag (322) √

Dictee – dictees [2375]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee 535 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (322)

1. Onze bejaardensozen (ook: -sosen) draaien goed. Het Sorbisch, een West-Slavische taal, wordt in oostelijk Duitsland door de Sorben gesproken. Waar vind je dat nog: sororale [betreft: zusters] polygynie [veelwijverij, hier: man met twee zusters]? Van de voorspellingen noemen we de sortes Biblicae [Bijbel], de sortes Homericae [Homerus] en de sortes Vergilianae [Vergilius]. Wat is een sotadisch gedicht [obsceen indien van achter(en) naar voren gelezen]? De Soter is de Redder, de Verlosser [Christus]. In Lesotho en Zuid-Afrika spreken ze een Bantoetaal, het Sotho. Een sottise is een Middelnederlands kluchtspel. Sotto voce in de muziek is met ingehouden stem. De souche [controlestrook] mag je niet mee uitscheuren. Mag hij nog soufflés eten, nu hij aan systolische souffle [hartgeruis bij samentrekken] lijdt? Soukous [oe] is een uit de rumba [oe] ontwikkelde muziekstijl. De soul is Afro-Amerikaanse muziek met gospel- en rhythm-and-blueselementen. Er is altijd wel een zwart schaap, een souffre-douleur. Jij bent voor altijd mijn soulmate [zielsverwant(e)]! Zij is een van mijn trouwste en meest soumis [gedwee, onverbogen – niet verbogen in GB/VD] volgelingen.

2. Een telegram werd vaak gesounderd [met het gehoor opnemen]. Hoe laat begint het soupertje ook alweer? Een souschef is een
adjunct-chef, een plaatsvervangend chef. De Sovjets wezen alle kritiek op de Opperste Sovjet, het hoogste Sovjet-Russische bestuursorgaan, van de hand. Een sovereign [soh-vuh-rihn] is een Engels gouden pondstuk. Te veel betaald? So what? Extruderen is een
niet-verspanende metaalbewerking. Marokijnleer is Spaans leer en kleermakerskrijt is Spaans krijt. Parafimose (parafimosis) heet ook wel Spaanse kraag [lichte fimose, te nauwe voorhuid]. Hij had het Spaans benauwd. Wat is het tontinestelsel (soort collectieve particuliere lijfrenteverzekering)? Met één spadesteek werd de mol geliquideerd. Haarlem is de Spaarnestad. Spagnolet wordt gebruikt voor reisdekens, een spanjolet (espagnolet – draairoede) vind je bij deuren en ramen. Waar komt de spandienst uit de hand-en-spandiensten vandaan? Herendienst aan wegen met paarden! Spahi's [lid van een Arabische inlandse cavalerie] zijn in Franse krijgsdienst. Heeft zij een spaniël (cockerspaniël, épagneul)? Een spanjooltje [drank: bessen- + jonge jenever]? Ja, graag!

3. Bekende sparren zijn de hemlockspar en de douglasspar. Een spanningzoeker is een thrillseeker [bv. met extreme sporten]. Leiden Spartaanse zeden tot een spartaanse levenswijze? Strychnine [zeer giftig] is een spasmogeen [kramp veroorzakend]. Spatium deliberandi (spatium deliberationis) is tijd om zich te beraden over een erfenis. Je moet niet zoveel spatsies [kapsones] hebben. Een frikandel speciaal, graag. Ze hebben daar meerdere spécialités de la maison. Wanneer vinden die spectacles coupés [+] [delen verschillende werken, opera's] plaats? Uit welke tijd stammen De Hollandsche Spectator en De Nederlandsche Spectator? Dat is je reinste gezichtsbedrog, spectra oculorum. In 1851 werd al tegen het rode spook (spectre rouge – socialisme, communisme) gewaarschuwd. Speculaas is sinterklaaskoek. Speelmanspoëzie omvat epische gedichten uit de Middelhoogduitse periode, toegeschreven aan rondtrekkende dichter(s)-zangers [GB]. Een zambezihaai is een Afrikaanse speerhaai. De Speetwet regelde het speten van haring.

4. Walvissen worden geflenst en dan heb je walvisflenzen. Het integraalteken wordt spekhaak genoemd. Een spekchinees is een Chinese varkensslachter. Bij GB kun je alleen 'spek snijden' (VD verbiedt die schrijfwijze niet, maar dan wel infinitief – ook: het speksnijden). Een spekwortel is een slingerplant uit de familie der yamswortels. De buitenspeler stond buitenspel. Dat zijn lelijke
sta-in-de-wegs. Is een spekjood eigenlijk wel een Jood? Dat wel, maar geen bijster goede jood! De Lesbische man en vrouw [Lesbos!] zaten onder de lindeboom. Raar stel: zijn moeder is Maagd, hij is Tweelingen. Ze kijken neer op lesbiennes. Het liernurstelsel is een rioleringssysteem. Zeilen te over: voorstengstagzeil, voorbovenbramzeil, stormmarszeil, schijn- of scheizeil, razeil, latijnzeil (Latijns zeil), gaffeltopzeil, bramlijzeil, bakzeil [vgl.: ons team haalde bakzeil] en bedzeil. Ze spraken in het Lingala over het lingala, die volksmuziekstijl in Congo. Je kunt niet genoeg waarschuwen voor deze tropische ziekte: leishmaniasis, aleppobuil of kala-azar.

5. Bij lèse-majesté is het voor republikeinen een kwestie van de grenzen opzoeken. Ze namen nog een marshmallow. Die vent is terre à terre, laag-bij-de-gronds. Een ladelichter doet aan laaienlichterij. Die verhandeling in het Laatlatijn ging over een laat-Romeinse periode. De lage landen bij de zee, waarin wij wonen, worden ook wel de Lage Landen genoemd. Jean de la Fontaine (verkort ook wel: La Fontaine of De la Fontaine) schreef fabels en D.H. Lawrence Lady Chatterley's lover. Die man noemde Rome laconiek la città eterna [de Eeuwige Stad]. Wat gebeurt er bij een eeuwwende met la maladie du siècle [de ziekte van deze eeuw]? VD, zou lambrequinornament (lemma 'punt 3') niet gewijzigd moeten worden in lambrekijnornament (ook: lamberkijnornament) [2021: lambrequin = alleen nog Fr.].?

6. In Griekenland vond in 2012 een landslide [èh – politieke aardverschuiving] plaats. Een lansier kan zijn lans lanceren. De breugelkermis is genoemd naar Pieter Bruegel. Bij de vrijwillige landstorm denken we aan de Eerste Wereldoorlog, bij de Landstorm aan de Tweede. Het latiniseren is verlatijnsen. Wat je daar zegt, is Latijn [Chinees] voor mij. Hij is au bout de son latin, aan het eind van zijn Latijn. Zij spreken onderling visserslatijn. Boeken: het Burgerlijk Wetboek, rekening-courantboek, ramsjboek [in de uitverkoop], prozaboek, onlinewoordenboek, online woordenboek, een retrograde woordenboek [alfabetisch van achteren naar voren], non-fictieboek [op feiten gebaseerd], newageboek [integratie verstand en gevoel], lontarboek [op bladeren van de lontarpalm geschreven], leporelloboek [in harmonicavorm gevouwen strook], legendeboek, het Antwerps liedboek, het Liedboek voor de kerken, klassenboek, een
kandidaat-boek [VD] voor een literaire (GB ook: tt) prijs, ik-boek [in de ik-vorm], hymneboek [plechtige lofzang], herdboek [keurstamboek], grotemensenboek, groteletterboek, e-boek(en), e-book(s), flutboek, dictaatboek, dibboek [geest van een dode die zich meester maakt van een levend persoon], cultboek [levensstijl zekere jeugdgroepen], chequeboek, charterboek [oorkondeboek], breiboek, brailleboek [blindenboek] en het Gulden Boek (guldenboek – register met – hoge – bezoekers bv. van een stad).

7. Verder: bouquetreeksboek, Bijbelboek, art-decoboek (art deco),
abc-boek (abecedarium) en a-b-boek. Een bouquiniste [sjwa niet uitspreken] verkoopt tweedehandsboeken (tweedehands boeken). Dit is nog spikspeldernieuw. Is dit nu een dvd- of een mp3-speler? In het internationale spellingsalfabet staat Amsterdam voor de a. Dan is 'Amsterdam' een spelwoord. Spemque metumque inter dubii is zwevend tussen hoop en vrees. Een spencer is een slip-over (geen pullover = truivest!), een debardeur. We bespreken nu de spermaceti- en kajapoet(ih)olie. Hij uitte 'spero meliora' (ik hoop op betere tijden). Sperziebonen zijn prinsessenbonen. Spes alterius vitae is hoop op een ander leven (boven kerkhoven), spes gregis is hoop der kudde, spes incerta [tsj] futuri is onzekere hoop op de toekomst, spes patriae is de jeugd (hoop des vaderlands) en spes ultima gentis is laatste hoop van zijn geslacht. Haring speten [aan stok rijgen] doe je vóór de rokerij (nee, niet die).

8. Met een speurdersoog kun je scherp zien, dat is scherpziend (VD). Alles is weer spic en span. In Vondels Gysbreght speelt Vosmaer de spie (niet meer in VD: spion). Wat deed of doet de spetsnaz
[sabotage-eenheid in het Russische leger]? Het spiegelapparaat van Bauschinger is zeer nauwkeurig [lengteveranderingen van 0,01 micrometer]. Hoe schreef men Etruskische letters? De spiegelsextant is in 1731 uitgevonden door Hadley. Edelstaalplaatslede is een spiegelwoord (palindroom, Piet Burger). Hij lijdt aan spieratrofie of amyotrofie. Spierinkje uitgooien? Kabeljauw vangen? Hij stond in zijn spierenakie. Hij was in de hoogste graad graatmager. Spierontsteking is myositis, de myosotis is de vergeet-mij-niet. Spierstijfheid is rigor [vgl. rigor mortis] en het spierstelsel is de musculatuur. Anabole steroïden worden als spierversterkers gebruikt. Een spiesbok is een hertenkalf met spiesen. Een tacker [èh] is een spijkerautomaat. Piet gaat tijdelijk naar Spijkerborn (de gevangenis). So easy's zijn knijpbrillen (lorgnets,
pince-nezs). Creuse: Japanse oester.

9. De lombaardse (vrouw) voerde lombardse bonen aan het lombardse hoen. Dit is een luchtgekoelde motor. We kunnen brijhappen, naar lucht happen, stroop- en appelhappen, zand happen, haringhappen, stof happen en koekhappen. De lorkenboom is de lariks, de sporkeboom de zwarte els. Geef een voorbeeld van een litotes [zo dwaas nog niet ...]. Staat dit schip op Lloyd's' lijst in de Lloyd's-lijst? Een loafer is een instapper (instapschoen). In de live pornoact (livepornoact) trad zijn broer op. Er was een live-uitzending van het live-tv-debat [live tv-debat, bnw.]. De little black dress was een klein zwart cocktailjurkje (van Coco Chanel). Bewaar u voor de Boze. Hierbij enkele (aan het) boze oog gerelateerde termen: malocchio en ograi(kraal). Volgens de Bijbel zijn sommige zaken uit den boze. De mestkar werd leeg gereden. Hij was jaloers op zijn collega-sterren in de showbusiness. Het ene winkelbedrijf was nog leaner-and-meaner [geen d uitspreken] dan het andere [alleen kernactiviteiten].

10. Hij geeft graag lazzi [mv. – kwinkslagen] ten beste. Het lcd-schermpje (liquid crystal display) werd verlicht door een ledlampje (light emitting diode). Wat is lecithine [versterkend middel]? Worden leclanché-elementen [zekere batterijen] nog gebruikt? Toen het zeilschip begon te lenzen [zeilvaart: bij stormweer met weinig of geen zeil voor de wind varen], zagen ze de walvisvaarder de walvis lensen [met een lens doorsteken]. Le paysan du Danube [een ruwe kerel die ongegeneerd de waarheid zegt] zegt ongegeneerd de waarheid. Als een wielrenner lekrijdt, dan is zijn band lek geraakt (en zijn ziel lekgeslagen). Lepeltje liggen [ook: lepeltje-lepeltje] is niet standje 69 (negenenzestig). Lethargie [ongeïnteresseerdheid] hoeft niet letaal [dodelijk] te zijn. In liefdesscènes zie je vaak liefdepijlen [minneschichten]. Recensie, licentie.