2206 Dictee zondag 02/05/2021 (4) dictee Oefendictee april 2021 (3) √

Dictee - dictees [2206]

Oefendictee april 2021 (3)

1. Wie weet er een ezelsbrug voor janpotage en jean potage? De e trekt los, of zoiets? Lang is los! Ramon Llull (toe maar …) is Doctor Illuminatus. Brevity is the soul of wit: kortheid is de essentie van geestigheid. Ze verkopen daar surahkleding [een zwaar (kunst)­zij­den weef­sel] met soerateksten [elk van de 114 hoofd­stuk­ken van de Ko­ran] erop. Dit is geen bastaardvloek: verdommen is gewoon dommer worden. De dominee preekte uit de Heidelbergse catechismus. Ricinine is, jazeker: 1,2-dihydro-4-methoxy-1-methyl-2-oxonicotinonitril. Het schip (met averij) had relâche forcée, gedwongen oponthoud. Kennen jullie de Opeinder kopieer-, corrigeer- en correctiefabriek, het taal- en spelfoutendestructiebedrijfje DrukDruk?

2. DrukDruk is een voorbeeld van CamelCase, net als GroenLinks, ChristenUnie, JavaScript en FireFox. Prolongabel is verlengbaar en logeabel betekent: bewoonbaar, gerief(e)lijk. We kennen de boekheld Pietje Puk en een pietje puk [haalt streken uit of wil je niet noemen]. Met *hert o.a.: atlashert = berberhert, axishert, paterdavidshert, prinsalberthert, sikahert, tienerhert, wapitihert en vrouwtjesdamhert. Onychitis is nagelbedontsteking. De Congregatie voor de geloofsleer is een Romeinse instelling, de congregatie van het Onbevlekte Hart van Maria is een kloosterorde. Te werk gaan volgens de wet en de profeten is volgens de vaste, geijkte orde. In de kerk kennen ze de zegenwens, PSV had een zegewens. 22/04/2021: nieuwe update VD: 391.247 lemma’s (was: 390.709).

3. Zijn die wijnen lekker: saint-estèphe, saint-julien en saint-émilion? Je schrijft ‘erdoorheen’ en ‘daardoorheen’, maar ‘doorheen lopen’ (etc.). Volgens de TH zou je eigenlijk ONO, etc. moeten schrijven, VD geeft echter O.N.O. [2024 correct: ONO] (en Z.W.t.W. - dat is nog goed!). De meest bête [dom, onnozel] bètamens wil nog wel een bete broods. Logisch toch, die taal: vissen die de rivier opzwemmen zijn anadroom, bij afzwemmen zijn ze catadroom. Een wind bergopwaarts is anabatisch, bergafwaarts is die katabatisch. Aforisten maken zinspreuken [aforisme mv. n]. Een afrodiet: menselijk wezen zonder geslacht. Adc's zijn aides de camp. Een getuige à décharge, aan de penningmeester werd decharge verleend. Een BEST-tas bevat boeken, elektrische apparaten, speelgoed en textiel.

4. Een adenoïdenlijder lijdt aan adenoïde vegetatie. In principe geen trema op de i als die te midden van 3 of meer klinkers staat [financieel], wel evt. op de klank ‘ie’ [jezuïet] of ‘ei’ [geëigend]. Begeesterd is begeistert. Is dat een Berner of Appenzeller sennenhond? Beoefen jij bhakti-, bikram-, hatha-, power- of rajayoga? Een barones heet ook wel baronne (afko: B^onne). Een bucketlist is van een terminaal zieke. Ha, dat is geen cheeta [jachtluipaard]! Op Deventer latten [lange smalle en dunne koek] kun je niet skiën. Onder de directbetrokkenen waren enkele meest direct betrokkenen. Hij wilde mij op het mad [inhalen bij het maaien, ook: betrappen] komen, maar ik had mijn mad
[één maaier, één dag] af; toch werd ik op het matje geroepen. Eerst dronk ik een fles met tenen matje [met rijshout - om een fles] leeg, daarna ben ik naar mijn matje [bed] gegaan. Is er morgen matinée musicale?

5. Is hij een slimme of een slome sjakie, of gewoon: de sjaak
[de pineut]? Marcheerpoeder, dat is cocaïne. Met een [VD: één] seffens is een voor een. Een milf [mother I’d like to fuck] solliciteert ernaar cougar [oudere vrouw, seks met jongere man] te zijn. Creduliteit is goedgelovigheid. Hij is strenggelovig, zeg maar streng christelijk. Hij kreeg een tak, een attaque (apoplexie), of was het een TIA
(transient ischaemic attack)? Daarin het woord attack, net als in
ddos-aanval (distributed denial of service - bombardement server met e-mails). Een torsekast heeft getorste, getordeerde poten. Je to do’s zet je op een to-dolijstje. Traf(s) is de verzamelnaam voor travestieten, dragqueens en transgenders. Wrijten is bakkeleien. Denk niet aan basen bij zuur-base-evenwicht. De fraîcheur [friste, frisheid] ervan viel me tegen. On-Nederlandse glitter en glamour.

6. Mijn gas- en lichtrekening liep vroeger via een
postcheque-en-girodienst en wel specifiek via de PCGD, de Postcheque-en-Girodienst. Ze konden het goed vinden met elkaar. Googol = 10 ^100 (een 1 met 100 nullen) en googolplex = 10 ^ googol (een 1 met googol nullen). Een gryvn(y)a [2024] is een hryvnja. Doe mij maar een portie van die paramethoxyamfetamine. Een ijzebijter is een iezegrim (mopperaar), maar geen ijzerbijter (doorzetter). Intellegenti pauca: een goed verstaander heeft maar een half woord nodig. Een bekende bodembedekker is kudzu. Ik wist niet dat ik prozaïst was: faire de la prose sans le savoir = proza schrijven zonder het te weten. Mio [miljoen] mia [miljard] is gewoon een biljard. Pembadoti is pijpaarde (SR, wintirituelen).

7. Lastig: griep en griepaal, maar: porfier en porfirisch. SR's pokopoko is het Italiaanse poco a poco [beetje bij beetje]. De KGB gebruikte spionnenpoeder: de stof NPPD (nitrofenylpentadienal). Een hoya is een wasbloem. Zoeken op *cm*: [GB] acme, cm, pacman, discman, stucmarmer, trafficmanager en ad-hocmaatregel [ad hoc]. In VD (een selectie): ACM (Autoriteit Consument en Markt), blanc-manger (nagerecht), c.m. (o.a. conto mio), c&m (cultuur en maatschappij, profiel bij havo en vwo), Cm (curium, 96), CM (Iso-landcode Kameroen), CMC (carboxymethylcellulose), cms (computerterm: contentmanagementsysteem), cmv (in NL: culturele en maatschappelijke vorming, een hbo-opleiding) en CMV-infectie (cytomegalovirusinfectie, cytomegalie).

8. Verder: ecmnesie (geheugenstoornis door het opdoemen van beelden uit het verleden) franc-maçonnerie (vrijmetselarij), gcm (gramcentimeter), hoc mense (h.m. – in deze maand), magic mushroom (paddo), modo sic, modo sic (nu eens zus, dan weer zo), plasticmonteur, secreta haec murmura vulgi (dat zachte gefluister van het volk), trucman (in een film), VOC-mentaliteit, C-majeur,
tb(c)-medicijn, een gothicmeisje dat Gotisch studeert, c-mineur,
wc-muur, SCM (supply chain management), OCMW (in BE: Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn), i.c.m. (in combinatie met), CMO (in NL: Contactorgaan Moslims en Overheid, in BE (historisch) Centrum voor Middenstandsopleiding).

 

 

2205 Dictee zondag 02-05-2021 (3) dictee Vijfde online BeNeDictee 2021-05 √

Dictee – dictees [2205]

Vijfde online BeNeDictee 2021-05

De 60 vette woorden of uitdrukkingen moesten worden ingevuld + 10 in de shoot-out. [Annotatie] in blauw.

Inside-information (auteur: Marlies Vervloet)

1. Beste bentgenoten [genootschap, van: bende], laat ik beginnen met een spoileralert [waarschuwing verklappen afloop verhaal]: in deze dicteetekst worden jullie ingewijd in de nieuwste wendingen in mijn bestaan.

2. Was het een soort seven-year itch [neiging vreemdgaan na 7 jaar relatie]? Wie zal het zeggen. Ik was helemaal niet van plan mijn appartement ooit in te ruilen voor een andere woonst [BE, woning]. En toch bevond ik mij (de) afgelopen maand bij de next door [bnw.] makelaar, nadat de bespreking van de grondkwekwe [hypotheek, kwee(kwee) is gebakje] achter de rug was. Gelukkig werd mijn
loan-to-income [lti – verhouding inkomen - hypotheek] gunstig bevonden en zal ik mijn woonbonus kunnen behouden. Jawel, zomer 2022 ruilen mijn kleine spondengenoten [sponde = bed + n] (ja, ze liggen nog steeds het liefst lepeltje-lepeltje) en ik ons arcadia [lieflijk oord] in voor een halfopen bebouwing [bnw. – maar: de deur staat half open]. De meest interessante specs [specificaties] zijn het tuintje, de extra slaapkamers en een luchtwarmtepomp [niet-verwisselbaar]. Een groene-energiebron/groene energiebron [resp.: energie is groen – bron is groen] zoals zonnepanelen wil ik natuurlijk ook, whatever it takes [kost(e) wat (het) kost].

3. Vanwaar deze ommekeer? Ik ben benieuwd of jullie de ware reden snel kunnen demaskeren [ontmaskeren]. Afgelopen zomer waagde ik me aan een aleatoir [betreft kansrekening, wisselvallig, onzeker] experiment dat mijn geduld in het verleden nogal op de proef stelde. Maar hocus pocus simsalabim [toverspreuken], dat ging ditmaal toch wat voorspoediger, ondanks corona die wat roet in het eten gooide. De cryobiologie [cellen invriezen – onderzoek zeer lage temperaturen op organismen] toonde zich van z’n beste kant. Ik heb nochtans geen piai(man)s [mv. voorgelezen, enkelvoud zou kunnen – indiaanse sjamaan – priester-tovenaar] moeten opzoeken, noch mij moeten storten op het vipassana [inzichtsmeditatie – de geest zuiveren].

4. Met enige autarkie [zelfgenoegzaamheid, zelfvoldaan gevoel - zelfredzaamheid] stel ik me de vraag of deze delfische [raadselachtig, bron: Delphi] woorden jullie al goed in verwarring hebben gebracht. Laten we er nog een schepje bovenop doen: ik ben groot afnemer geworden van N-pteroyl-L-glutaminezuur [een vitamine B, foliumzuur]. En van humaan choriongonadotrofine [HCG: hormoon, belangrijk voor ontwikkeling menselijke vrucht] ben ik ook een groot aficionada [fan, vr.]. Pfiew [uitspraak: pfjoe – klanknabootsing van blazen of puffen], we zullen tante Ros/za [in NL: tante Betje - niet in wdb.] hier niet meteen zien. De haver en soja latte’s [caffè latte met sojamelk - 2024 sojalatte aaneen, mv. s of 's] laat ik dus maar even voor wat ze zijn en ik siëstte [ww. siësten = (BE) siësta houden] nooit eerder zoals nu.

5. Tongue in cheek [meesmuilend, ironisch, met een knipoog]: je moet toch iets om dat emptynestsyndroom [legenestsyndroom, kinderen het huis uit] wat te ajourneren [verdagen, uitstellen – ook adjourneren, andere uitspraak]. Krijgen jullie al een beeld geconcipieerd
[ww. concipiëren = ontwerpen] van de nieuwste intra-uteriene [binnenbaarmoederlijk] ontwikkeling? Vast staat [niet aaneen] dat het binnenkort een spelletje tetris [puzzel-computerspel] wordt in de bakfiets! Tja, dat dit allesbehalve [geenszins] een
klassiek tweeoudergezin is, hadden jullie al wel door, zeker?

6. Confiteor [schuldbekentenis]: de gezegende pot met gort is in aangebrande toestand vol tegen de askar gelopen [is zwanger]. Stunde null [een nieuwe start] is momenteel drie maand(en) gepasseerd. So far, so good [tot nu toe gaat alles goed = let op de komma]. De eiber [ooievaar] wordt verwacht wanneer Herman en Rein vijf-en-een-halfjarige [vijfenhalfjarige heeft andere uitspraak] kleuters zijn. Ik ben benieuwd of hun secondelange [mv. n/s] geduld dat uithoudt, want ze zijn echt al helemaal heppiedepeppie [happy, gelukkig]. Ze zien het wel zitten, zo’n ieniemieniebrusje [ieniemienie = iets wat klein en schattig is, brus = broer of zus] om mee te knuffelen, of groentepap [groente + n/s] te voeren. Dat laatste is buiten hun hippiemama gerekend, natuurlijk. Hier komen geen papjes in huis. Niks mis met een frisgewassen [GB] partje granny (smith) [= grannysmithappel].

7. Het is dat genderrevealparty's [geslacht baby wordt onthuld] niet mijn ding zijn (een NIP/NIPT-test [niet-invasieve – lichaam niet binnendringen – prenatale test] laat ik trouwens ook aan mij voorbijgaan), en net zoals andere meet-ups [ontmoeting(en) – fysiek bijeenkomen] niet toegelaten zolang het wuhanvirus [= COVID-19] niet is uitgeroeid, anders zou ik deze confrérie [broederschap, genootschap] van harte uitnodigen! Maar wie weet zal een housewarmingparty slash huiskamerdictee er volgend jaar wel in zitten? Ik hou jullie via de whatsappgroep/WhatsAppgroep
[VD resp. GB] op de hoogte!

Shoot-out

1. Op de wishlist staat ditmaal toch wel een à terme [bevalling op uitgerekende datum] baby, waarbij zelfs een bilirubinebedje [afbraakproduct van hemoglobine] en dat soort ongein overbodig blijkt.

2. Een maxicosi [draagbaar autostoeltje voor baby] vind ik zeker niet door- en doorslecht/ door en door slecht [klemtoon resp. op ‘door’ en ‘slecht’], maar geef mij toch maar een ergonomische drager waarin kindjes lekker in M-houding kunnen zitten. Als je je maar niet in je eigen huis voelt gevangenzitten.

3. Mijn geëxalteerde [opgewonden] kindjes zijn tegenwoordig helemaal into ichtyosaurussen [vishagedis] en andere prehistorische diersoorten.

4. Zwangerschapsyoga, of toch eerder tai chi en tae-bo? Ik zou in elk geval iets wijds aantrekken.

 

 

 

 

2204 Dictee zondag 02-05-2021 (2) - dictee Wekelijkse dicteetest 152 RL √

Dictee - dictees [2204]

Wekelijkse dicteetest 152 RL [elke zondag]

Welk van de 3 antwoorden is juist?

Oplossingen: hieronder!

Bron: Oefendictee (oud) 652

1. Met …………..., dat is …………....

a. reuzeschreden                                à pas de géant

b. reuzenschreden                              à pas de géant

c. reuzenschreden                              à pas de geant

2. Die bedrijven hebben ………. een ………....

a. tesamen                             arbeidspool

b. tezamen                            arbeidspool

c. tesamen                             arbeidspoule

3. Aan het verkeerde adres is ………… novercam

…………...

a. apud                                       queri

b. apoet                                      queri

c. apoet                                      query

4. Waar is dat goed voor: ………., ………….?

a. à quoi bonne                           qui bono

b. à quoi bonne                           cui bono

c. à quoi bon                               cui bono

5. In een café ………. zijn de ballen van ………....

a. billard                              aramith

b. billart                               aramith

c. biljart                               aramit

6. Volgens mij is …… een gewoon een ………..

a. ariëtte                            ariëtta

b. ariette                            arietta

c. ariëtte                            arietta

7. ……….. mannen vind je in de ………....

a. Penoze                               penose

b. Pernoze                             penoze

c. Pernoze                             pernoze

8. Ook een …………… (dorpshoofd) kan een

………………….. hebben.

a. petinggi                              Peter Pancomplex

b. petingi                                Peter Pancomplex

c. petinggi                              peterpancomplex

9. In zijn ………… verorberden ze een ………....

a. pied-à-terre                      pièce-montée

b. pied-à-terre                      pièce montée

c. pied à terre                       pièce montee

10. De ……………. ……………. is de heilige ark

in de synagoge.

a. aron                                hakodesj

b. aäron                              hakodesh

c. aaron                              hacodesj

 

Oplossingen [152]: zie hieronder.

 

--------------------------------------------------------------------

Oplossingen [152]

1b 2b 3a 4c 5a 6c 7b 8c 9b 10a

 

Contact: leentfaarrein@gmail.com

 

2203 Dictee zondag 02-05-2021 (1) dictee Dictee van de dag (196) √

Dictee – dictees [2203]

Oefendictee 661 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (196)

1. Dat is een ribbemoos [grote, ruwe kerel] van een vent. Rips is ribbetjesgoed. Een ribbroek is van corduroy. Het ribosoom-RNA heet ook r-RNA of ribosomaal RNA. De voltairestoel [geen lemma in VD] had een zitting van richelieuwerk [borduurwerk]. De guide of jalonneur draagt de richtvlag [begin en einde van de groep bij defilé]. Wat is een ricochetschietgat [voor houwitsers]? Komt castorzaad van de ricinusboom of  -plant? Ja. Een ridderzate is een havezate. We kennen Ridders in de Orde van Oranje-Nassau en ridders in de orde van het Gulden Vlies. De Ridderzaal is een gebouw op het Binnenhof in Den Haag. De ridders van de ronde tafel zijn ridders van koning Arthur. 'Ridder van de droevige figuur' [el caballero de la triste figura] was de bijnaam van Don Quichot de la Mancha, hoofdpersoon van een roman van Cervantes. De korfbalclub heette THOR: tot heil onzer ribbenkasten. De Ridderorde van het Heilig Graf van Jeruzalem steunt christenen in het Nabije Oosten.
1,2-dihydro-4-methoxy-1-methyl-2-oxonicotinonitril is ricinine, toch?

2. Ridere in stomacho: in zijn vuistje lachen (ook: rire entre cuir et chair). Ridiculum dictu: het is belachelijk om te zeggen; het is bespottelijk. Ridiculus mus: iets nietigs. Rien appris ni rien oublié: niets geleerd en niets vergeten. Deze woorden zouden zijn gezegd tot de
ci-devants, tijdens de Franse Revolutie en het Keizerrijk spotnaam voor voormalige adellijke en vorstelijke personen, de emigranten. Rien ne va plus: niets telt meer (zegt de croupier). Blyths rietzanger is een zeldzame herfstgast [vogel] in Noordwest-Europa. Wil je die vioolriff nog een keer spelen? Een riffie is een Riffijn [Rifgebergte, Marokko]. Wanneer is zijn rijexamen? We kennen het Britse Rijk, het Rijk van Nijmegen en het rijk der Longobarden. Hij is van rijkswege, door het Rijk, aangesteld. En hier zijn nog wat rijken in de aanbieding: het duizendjarig rijk (Openbaringen), het rijk der duisternis (het rijk van (de) Satan), het rijk van Karel de Vijfde [letters – anders Karel V], het Hemelse Rijk of het Rijk van het Midden (China), het Verborgen Rijk (Ethiopië), het Heilige Roomse Rijk [HRR] en het Derde Rijk [WO II].

3. Rijk rijm is rime riche. Hebben zij deelgehad aan het rijke roomse leven? Een croesus is zo rijk als Croesus. Niet elke rijkaard heeft een rijkaart. Dit landschap heeft een uberteit aan variëteiten van planten. Maar dat krijgt wel überaandacht, vind ik. In de Rijksmunt worden rijksmunten geslagen. Een rijmelaar is een poëtaster, pruldichter (met als personificatie Jan de Rijmer) of versifex. Een rijnboot is een passagiersboot op de Rijn tussen Keulen en Mainz. Zijn rijnsburgers [bv. de gele ui] vastkokend? De RIJP is de Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders. Daar ligt een rijsstortebed. Na de rijstebrijberg dooreten lukte het. Een rijstmes is een aniani. Rilievo schiacciato: Italiaanse reliëfstijl uit de 15e eeuw. Rime batelée: rijm bestaande uit klankovereenkomst tussen het slotwoord van een versregel en een of meer (delen van) woorden in de volgende regel. De ring van Gyges kan je onzichtbaar maken en geven wat je maar wenst en de cardan(us)ring of ring van Cardanus gebruikt men voor de ophanging van instrumenten.

4. Zijn Rijnsburgers [collegiant, reformateur – opgericht door de drie gebroeders Van der Codde te Warmond, later verlegd naar Rijnsburg] vasthoudend? De ooit terbeschikkinggestelde werd later zelfs nog een terdoodveroordeelde. Een ringduin is een uitwaaiingskom. De ringel-s wordt voor 'sz' gebruikt. Had u weleens gehoord van Liesegangse ringen (in een gel)? Een ringstaartmaki is een katta. Trichofytie is ringvuur. Ringxiety [wel gedacht, maar niet gebeld] leidt tot teleurstelling. Het brekend glas deed van rinkeldekink. Een rinoceros (rino) is een neushoorn. Rinopneumonie is neus-longontsteking bij paardachtigen. Rinse appelstroop zou je ook rijns kunnen noemen (smaakt als rijnwijn). Wordt er bij riofunk (bailefunk – baaj-luh, favelafunk) vaak rioja [Spaanse wijn, Ebrodal] gedronken? Wist je dat R.I.P. ook 'rest in peace' kan betekenen [naast requiesca(n)t in pace]? Die bloes (blouse) is van ripszij(!) gemaakt. Met RIS wordt de Republik Indonesia Serikat (Verenigde Republiek Indonesië) aangeduid. R.I.S.A. staat voor Romanorum Imperator Semper Augustus (de altijd zeer verheven keizer der Romeinen).

5. Risjes [kleine versprekingen] verraden antisemitisme. Ik begin maar niet aan die risky [hachelijk] business. Wie noemt ritalin nou rilatine [BE! – geneesmiddel ADHD]? Rite creatus: op wettige wijze verkozen, aangesteld en rite de passage: overgangsrite. Hij had een rittenkaart, een twaalfrittenkaart [in letters] (ook: 12 rittenkaart [in cijfers]). Het RIV is het Rijksinstituut voor de Volksgezondheid. Rivastigmine vertraagt de ziekte van Alzheimer (kortweg: alzheimer). Rixari de lana caprina: ruziemaken over niets. Cornwall, Sussex en Devon vormen de Engelse Rivièra en hebben een rivièraklimaat. Onchocerciasis is rivierblindheid.

6. Friezen zijn rjucht en sljucht: oprecht en eenvoudig. Een R.M.C. is een Reverendi ministerii candidatus: kandidaat tot het eerwaardig leraarsambt (aspirant-dominee). Wat houdt RNA-sequencing in [vaststelling volgorde nucleotiden]? Een roadtrain is een supertruck of XXL-truck [XXL ook bnw.: XXL truck?]. Roastbeef is rosbief. Ze wonen in een ROA-woning (Regeling Opvang Asielzoekers). Wat houdt het robinhoodprincipe [winsten voor dekken van andere verliezen] in? Ze zit op een roc [regionaal opleidingscentrum]. Roderen is een kwestie van rodage [inrijperiode]. Gooi het maar achter de rodo's (de rododendrons). Waar vind ik de roei- en zeilvereniging? In de papiermolen functioneren de hollander [maal- of roerbak] en de heelgoedhollander [maakt het heelgoed: de bereide pap]. Ken je de Roetheense centaurie en kamille [uit Roethenië]? In de jeugdtaal staat rof voor moeilijk. Hij zou zijn ondergang tegemoet gaan. De ROI is de return on investment. De rois fainéants zijn de nietsdoende koningen [geen feitelijk rijksgezag, NL: Vadsige Koningen]. De Roi-Soleil is de Zonnekoning. Rokou [oo au] is orleaan [geelachtig rode kleurstof, anatto van de anattoboom]. Het cantilenegeluid was zangerig.

7. In de Duizend-en-een-nacht en ook in Middelhoogduitse gedichten wordt een fabeldier, een reusachtig grote vogel, Rok genoemd. Een cantharide is een Spaanse vlieg, leverancier van een afrodisiacum [geslachtsdrift prikkelend, stimulerend middel]. Het Canticum Canticorum (Lied der Liederen) is het Hooglied. Een canyon [alleen VD] [èh, uh] is een cañon [ah oh]. Dat meisje is een echte capriceverkoopster [gril, luim, kuur, nuk]. Een capote anglaise is een kapotje [condoom]. Bij capoeira [kaa-poe-wee-raa] moet je aan zelfverdediging denken. De capo di tutti capi is baas boven baas. Capax imperii nisi imperasset (niet meer in VD): in staat (geacht) te regeren als hij niet ook daadwerkelijk geregeerd zou hebben. Ken je canzonedichters [lyrisch gedicht met gelijkgebouwde strofen]? Cantus firmus (canto fermo): melodie in hele noten waartegen contrapunten zijn geschreven en canto figurato: versierde zang, vergelijk belcanto. Captatio benevolentiae: poging van de spreker of schrijver om de lezer of de hoorder gunstig voor zich te stemmen. Monniken dragen capucen [monnikskap].

8. Captatio verborum: jacht maken op fraaie woorden, caput mortuum: dodekop, caput mundi: hoofdstad van de wereld, een benaming voor Rome en caput Nili quaerere : een onbegonnen werk beginnen [lett: de bronnen van de Nijl zoeken]. Carbamazepine is een geneesmiddel tegen epilepsie. Carbone (atro) notare (niet meer in VD): (iets) zwart afschilderen. De carottentrekker [peen] ging 's avonds voor het carottespel [biljarten, soort catenaccio]. Cardo questionis (cardo rei, cardo rerum): de kern van de zaak, datgene waar het eigenlijk op aankomt. Een casanova is een vrouwenversierder. Hij gaf het carrément (ronduit, vierkant) toe. Gelukkig komt het cas fortuit [niet kunnen betalen door schuldenaar] niet zo vaak voor. Kennen jullie het casimireffect [aantrekkingskracht ongeladen platen in vacuüm]? Casu quo (c.q.): in welk geval, in het zich voordoende geval, casus belli: onmiddellijke aanleiding tot oorlog, casus criticus: kritiek geval, casus foederis: geval waarin het in een verdrag gestipuleerde [bepalen, bedingen] in werking treedt, met name waarin gewapende hulp verleend moet worden.

9. Een carabas is een parvenu [blaaskaak, laat zich voorstaan op rijkdom]. De casus obliquus is de verbogen vorm en de casus rectus de onverbogen vorm . Catechu is hetzelfde als cachou [adstringerend, samentrekkend middel], het catgut is een zekere hechtdraad, in Groede [Zeeuws-Vlaanderen] zijn er nog catsiaanse [aan Cats] herinneringen, een cattery is een kattenfokkerij, een caucus (meervoud: caucuses) is een groep mensen met dezelfde politieke denkbeelden en causa causans betekent de werkelijke, onmiddellijke oorzaak, causa efficiens: mechanisch werkende, ook rechtstreekse oorzaak, causa finalis: op een doel gerichte oorzaak, causa movens: beweegreden, causa perpetua: blijvend gevolg of nut, causa petendi: grondslag van de eis, causa petitionis: oorsprong van de vordering, causa primaria: allereerste oorzaak, in de theologie met name ter aanduiding van God, causa proxima: onmiddellijke oorzaak en causa remota: achterliggende oorzaak. Een cavaliere servente is een gedienstige ridder.

10. Een cavalier seul is een einzelgänger. Caviare to the general: kaviaar voor het volk [Shakespeare, Hamlet]. In Córdoba was het te doen. Het CDA is het Christendemocratisch Appel. Het cDNA [complementary] is dubbelstrengig [vgl. mtDNA]. In Ghana betaal je met cedi's [GHS]. De ceanothus is een sierheester uit de wegedoornfamilie. In cd-v staat de v voor video. Een celestijn [celestijner, celestijner monnik] is ook aan het celibaat gebonden. Hoeveel is dat op de celsiusschaal? In het cenakel werd het Laatste Avondmaal gehouden. Censor librorum: boekenkeurder en censor morum: zedenmeester. Wat is een cenotaaf [s] (antwoord: een leeg grafmonument)?

 

2202 Dictee zaterdag 01-05-2021 (2) dictee Dictee van de dag (195) √

Dictee – dictees [2202]

Oefendictee 662 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (195)

1. Een op proefverlof zijnde tbs'er (tbs-gestelde, terbeschikkinggestelde) is niet teruggekeerd. Na deze verkiezingen lijkt een cabinet d'affaires [zakenkabinet] op zijn plaats. Het ter beschikking gestelde materiaal is inferieur. Alle harzers, Harzer kanaries, kunnen mooie toeren rollen. Aan archivolten [omlijsting] en friezen [architectuur] vindt men vaak een rollijst . Zijn Belgische Roms [oo] hetzelfde als Nederlandse Roma? Ja. ROM's zijn read-only memory's [Engels!]. Het Reto-Romaans is een Romaanse taal. Romaanse sla wordt ook wel romaine genoemd. Romanche is een Romaans dialect van de Boven-Rijn. Een roman à clef is een sleutelroman [bestaande personen met gefingeerde namen] en een roman à thèse een roman die dient om een bepaalde theorie of een maatschappelijk standpunt van de schrijver te verdedigen. Romanes of Romani is een zigeunertaal. Dat romaneske [avontuurlijk, als in een roman] stel at romanesco, een geelgroene variëteit van bloemkool met torenvormige roosjes. Een tonneau is een rolvlucht [van een vliegtuig].

2. Een kinkajoe is een rolstaartbeer. Hij is goed rooms (met veel room in de koffie). Wat is een romanist [studie Romaanse talen]? De romanogotiek is een laatromaanse bouwstijl. Hé, ze hebben weer romatomaten. Het rombencefalon [èh] is het onderste deel van de hersenen. Trouwens: het mesencefalon [èh] zijn de middenhersenen en het diëncefalon de tussenhersenen. Aanvulling: metencefalon [èh] = achterhersenen en prosencefalon [èh] = voorhersenen. Een romboëder [scheve kubus] wordt begrensd door zes romboïden [scheefhoekig parallellogram]. Ze spelen in een romcom [romantische comedy]. Die julia [heftig verliefd] is wanhopig op zoek naar haar romeo [object van die liefde]. Zo'n administratieve rompslomp geeft veel beslommeringen. De ronds de jambe zijn basisbewegingen bij ballet en dans. De Ronde van Vlaanderen is een eendaagse klassieker in het voorjaar. Een rondhaak is een draai-ijzer met ronde sneden. Radvensters, roosvensters, oeils-de-boeuf en oculi zijn rondlichten. Daarmee werd de cirkel rondgemaakt. Een rondoor(!) is een bosolifant. Een rond-point is een rond plein. Die arts heeft me vaker geröntgend.

3. Een ronggeng is een inheems dansmeisje. De Rooie Vrouwen zijn de afdeling Vrouwencontact van de PvdA. Het Rode Plein vind je in Moskou. De Rode Davidster is het symbool van het communisme, de Zwarte die van de anarchistische revolutie. Roodblindheid is anerytropsie. Ze had rooddooraderde ogen. De New Yorkse geldmarkt wordt met Wall Street aangeduid. Een sanguine [gwie] is een roodkrijttekening. De roodverschuiving is een vorm van het dopplereffect. Haar roodzijden jurkje viel op. Het gaat mis: de roof is vertist [uitdrukking: het gaat verkeerd]. Een rookie is een eerstejaarssporter. Een room with a view, u raadt het, is een kamer met uitzicht. De Rode en de Witte Roos waren het huis van York en het huis van Lancaster in de Rozenoorlog. De roos van Jericho is de jerichoroos, de roos van Libanon een hasjproducent. Een Kind van Staat wordt van staatswege opgevoed. De chai [joden: symbool voor het leven] vorm je met chet [niet zó in wdb.: 8e letter Hebreeuwse alfabet] en joed [niet in wdb. – joet = 10(e letter alfabet), Hebreeuws].

4. In het Jiddisch (Jiddisj) is de misjpooche je familie, en vandaar bij elkaar horende groep personen. Op een paar kijken we niet: het centumviraat telde 105 mannen. Zou die centrumlinkse politicus wel lid willen worden van een extreem linkse (ook: extreemlinkse) partij? Nuttigden ze op de cerealiën [feesten ter ere van Ceres] cereals [ontbijtgranen]? Een cercle is een besloten gezelschap, een cercle privé specifiek dat van spelers [gokkers]. Een cerberus [s] is een nors portier, een waakzaam oppasser [Cerberus, Kerberus, Hel(le)hond]. Je schijnt een Cetti's zanger ook cettizanger te mogen noemen [maar niet van GB, VD]. Enkele uitdrukkingen: ce sexe à qui tu dois ta mère: de sekse waaraan je je moeder dankt, cet aveu dépouillé d'artifice: die van alle gekunsteldheid ontdane bekentenis, ceux qui savent: zij die (het) weten, ce vain travail de voir divers pays: die ijdele moeite om allerlei landen te gaan bekijken, ce vice impuni, la lecture: het lezen, die straffeloze ondeugd, chevalier sans peur et sans reproche: ridder zonder vrees of blaam.

5. Gabber komt uit het Hebreeuws-Jiddisch (Jiddisj). Ropeskippen is touwtjespringen als sport. De ROS is de return on sales (nettowinst als percentage van de omzet). Van rosemetaal maak je clichés. Een roshi is een zenmeester. Ken je de rossby- of kelvingolf [oceaan rond de evenaar]? Een rossinant is een knol (paard; naar Rocinante van Don Quichot). Bij de rotatiepers gebruikt men gestereotypeerde vormen. Met de Rots wordt Gibraltar aangeduid, met de gouden rots
Sint-Eustatius. Serveert deze rotisseur [lid keukenbrigade vleesgerechten] ook roti's [SR, platte koek]? Een hoodoo is een rotspilaar (en voodoo magie). De rotsstad Petra [Jordanië] is in de rotsen uitgehouwen. Dit rotterdammertje [laatste hoeveelheid uit jeneverfles] is gratis [Die verloten we: 7, heb ik zelf! (:-))]. Waar werd Rotwelsch gesproken? En is dat Welsh? Nee. Heeft hij die rottweiler [politiehond] nog?

6. Deze vrouw is een rouee [losbandig, hogere stand, m.: roué]. Ter weerszijden van de fairway [golf] ligt de rough [ongemaaid]. Bij Franse vissoep eet je rouille [knoflooksaus]. Een rouwkamer is een chapelle ardente. Er werden rouwsantjes uitgedeeld [bidprentje met naam gestorvene]. Dit is saus met blanke roux [bindmiddel op meelbasis]. Een Rover-lid [NL: Vereniging Reizigers Openbaar Vervoer] zit vaak in de trein. Alle rowdy's [jongeman, agressief en ...] zijn gewelddadig. Royal jelly is koninginnengelei. Het roze front strijdt voor de roze revolutie [erkenning homo's]. Op welke dag valt dit jaar het Rozenkransfeest; wordt dan het rozenkransgebed gebeden? Waarom heet zondag laetare rozenzondag [paus wijdt gouden roos]? Dat meisje heeft rozige wangen en een rozige mond. Ik sta dat toe reservatis reservandis (r.r.), onder het nodige voorbehoud. Een splenorragie is een miltbloeding. RSI (KANS, CANS) is repetitive strain injury. Een
rtv-blad is voor radio en televisie. De rubbertijd heet in Indië jam karet: je niet aan afgesproken tijden houden dus. Het spul was verpakt in rubberoïd [oo ie]. Een rubensvrouw [weelderig, mollig] is rubensiaans [mollig]. Ik wil ruby [oe] port (geen tawny).

7. Rude donatus: eervol ontslagen. Rudis indigestaque moles: een ruwe, ongeordende massa (met name ter aanduiding van een groot boekwerk dat een massa slecht geordende feiten geeft). Een ruhmkorffklos is een inductieklos. Er zit een ruim bemeten serre aan dat huis. Ruimteafval is debris [ee ie]; let op: débris [zelfde uitspraak, andere klemtoon] is puin [VD: dé Fr., dee, de, Eng., duh?]. Een voorbeeld van een continuüm is het ruimte-tijdcontinuüm. Let op bij ruggespraak, ruggenwervel en ruggewei [rug-gewei]. De Ruimtewet is de (Nederlandse) wet op de ruimtelijke ordening. Op dat schilderij zie je een typisch Hollandse lucht, een ruisdaellucht. Het is slecht schaatsen op rulijs. Met rummikuppen bedoelen we rummikub (VD: merk) spelen, met rummyen rummy spelen. Rumor in casa: lawaai, drukte in huis, opschudding, rumpitur invidia: hij barst van de nijd. Een duatlon is een run-bike-run. Boxcalf is rundboks [kalfsleer]. Het runner's high is de bekende sportroes.

8. Een rup (rural professional) is een yup op het platteland. Een ruse de guerre is een krijgslist. Rus in urbe: een woonplaats die de voordelen van stad en land verenigt. Rus ire: naar buiten gaan, naar het platteland gaan. Wishful thinking is wensdenken. Het Rv is het WvBR(v) [Burgerlijke Rechtsvordering]. Ik ben helemaal rut [blut]. Zij zijn in goeden doen, want ze hebben goede zaken gedaan. Bij een check-up moet naar de checks-and-balances gekeken worden. Cheek to cheek is wel erg close [wang tegen wang, niet: rug-aan-rug]. De chemin de fer is een kansspel met kaarten, een variant van baccarat [9 hoogste kaart, een speler houdt de bank]. Een hemdbroek heet ook chemise-enveloppe [combinaison]. De chartreuse [likeur] danken we aan de kartuizers. We zaten tussen Scylla en Charybdis. Na dat chasse-cousin [slecht diner, minderwaardige wijn – om ongenode gasten af te schrikken] komen we daar echt niet meer. We aten chateaubriand [biefstuk van de ossenhaas voor twee personen] en dronken châteauneuf-du-pape [rode rhônewijn]. Een charte-partie is een chertepartij [overeenkomst scheepsbevrachting]. Chapeau bas spelen is zich onderdanig betonen. Een chanson de geste is een Oudfrans(!) heldendicht.

9. Die chicagoblues deed ons goed. Het chiaroscuro is het clair-obscur. Een cheval de bataille is een stokpaard(je). Chercher midi à quatorze heures: moeilijkheden zoeken waar ze niet zijn. Een klokkenspel wordt chime(s) [tsjaajm] genoemd. Een chichi madam is bekakt. De chicha is een bedwelmende drank uit gegiste mais. Chloroquine is een antimalariamiddel. Hij dacht: christene zielen, wat een misère. Cibus cibo melior: voedsel dat beter is dan al het andere voedsel. Vergis je niet: cicisbei (cicisbeo's – vaste begeleider en vriend (niet: minnaar) van een aanzienlijke gehuwde vrouw – Italië) zijn geen minnaars! Een cimetière des arts is een museum. Je weet toch wel, wie de ci-devants waren? Een cier is een citerpen. Een cingulum is een wit koord om de albe van een priester. Circassienne is halflaken. Schrijf je 'circonflexe' met het betreffende teken? Nee. Circulus in probando: een cirkelredenering.

10. Circulus vitiosus: een vicieuze cirkel. Een civiel ingenieur is civieltechnisch bezig. Citra consequentiam: zonder dat er een gevolg aan verbonden is. Het cisplatina is een middel dat gebruikt wordt bij de bestrijding van tumoren, een cytostaticum. De cire-perduemethode [cire perdue] is de verlorenwasmethode. De citizens' band is de aan zendamateurs toegewezen golflengte. Gezocht op '*chk*': Duitse gründlichkeit, juichkreet, lunchkazen (zekere kaasjes in Gouds model, een halve tot een hele kilo), sandwichkind (tweede van drie), een stretchkanten bodystocking en überschwänglichkeit: overdaad in gevoelsuiting, overdreven enthousiasme.