Dictee –
dictees [2170]
Oefendictee
684 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee
van de dag (173)
1.
Een barista is een gespecialiseerde espresso- en koffiebereider.
Dekwit is lithopoon. Het délai is de
uitstel van een termijn. Een organisatie kun je hiërarchisch
delayeren [ontlagen].
Zij is een voortreffelijk déléguéetje van de vakbond. Als 'weder'
wordt tot 'weer', is dat een geval van deletie [wegvallen
klank].
Zij sprak in delfische orakeltaal [vergelijk:
Delphi –
stad in Phocis, aan de voet van de Parnassus, de voornaamste Griekse
orakelplaats – en Delfisch].
Ik kreeg oud delfts cadeau. Voor een roker is dat deli
[delicieus]
deli [delitabak,
uit Deli]. Bij de koffie was er
delicieuze delicieuse [gebak].
Ik ben de delicta juventutis meae, de
zonden van mijn jeugd, nog niet vergeten. De deliramenta doctrinae
is de razernij van de geleerden. Hij viel op door delirant [als
in een delirium] gedrag. Ik ben
te lastig, ze hebben me gedelist [delisten
= op internet van een lijst afhalen].
Deltavormig is in het Nederlands deltoïdeus
(volgens kenners
kan dit woord helemaal niet .NL.: bnw. deltoïde – echter: alleen
als Latijnse term gebruikt – dee-juhs
– bij planten en spieren – musculus deltoideus
= driehoekige schouder- en bovenarmspier).
Demagnetiseren is degaussen [hij
degausste]. Het ging de mal en
pis, van kwaad tot erger. Ik kom demee (temet,
temee).
We zijn in deze tijd ongewenst getuige geweest van het
niet-fijne
demasqué der banken.
2.
Trouwens: bij delisten wordt je gedeletet van een lijst. Een dementi
is een logenstraffing of loochening. Het dementiekoor
wist niet meer wat te zingen. De ballerina had veel moeite met het
uitvoeren van haar demi-pliés en grand pliés, maar meer nog met het
schrijven van het woord 'demikini'. De mortuis nil nisi bene: over de
doden niets dan goeds. Een fylum is in
de biologie een indelingsgroep van de hoogste orde. Het Oudegyptisch
is in het demotisch [zeer
cursief] of het hiëratisch
schrift gesteld [priesterlijk
– schrijven op papyrus]. Dem
Verdienste seine Kronen: ere wie ere toekomt. De denar
[MKD]
is de munteenheid van de republiek Macedonië
(FYROM).
Een dendeng is een dingding [in
plakken gesneden vlees]. Denique
coelum (eindelijk
de hemel), dachten(!)
de kruisvaarders. Gisteren denksportte ze nog. Er wordt een denktank
gevormd. De dentale r is de tongpunt-r. Een dependance is een
annex(e).
3.
In 'tandletter' zitten vier, in 'dentaal' twee dentalen. Hij at dente
superbo, met lange tanden. Deo gratias
(D.G.):
God zij dank [los
uitspreken], goddank, godzijdank.
De omnibus aliquid, de toto nihil: twaalf ambachten, dertien
ongelukken, of woorden van gelijke strekking. Uit dépit, geërgerd,
teleurgesteld, droop ze af. Een dépositaire [opbrengst,
productie] is het debiet van
iets. Het depositum fidei [de
geloofsinhoud, r.-k.] is
onaantastbaar. Na de derby [sportwedstrijd
tussen naburige ploegen] smulden
ze van derby [kaas]
uit Derbyshire. Die ploeg is een
derdenationaler. Het derdepart is het derde deel. Dit is nu al de
vierde derdewereldwinkel in Antwerpen. Der eingefrorene Dünkel is de
in iemand vastgevroren eigenwaan. Der Erscheinungen Flucht: de
wenteling der verschijnselen en der ersten Liebe goldne Zeit: de
gouden tijd van de eerste liefde; vergelijk ook: die schöne Zeit der
jungen Liebe.
4.
…, derdemaal: verkocht! Der feine Griff und der rechte Ton: de
fijne handgreep en de juiste toon, der frische, fröhliche Krieg: de
frisse, vrolijke oorlog, der Himmel auf Erden: de hemel op aarde, de
rigore juris: naar de gestrengheid van het recht, de wet, de rigueur:
voorgeschreven door de etiquette, der jüdische
Selbsthass: de haat van de Joden jegens
zichzelf en der Kampf ums Dasein: de strijd om het bestaan. Der kühne
Griff: de stoute greep, der langen Rede kurzer Sinn: de kort
samengevatte zin van deze lange redenering, der Luxus der eigenen
Meinung: de weelde van een eigen mening, der Mensch ist, was er isst:
zeg me wat je eet en ik zal je zeggen wie je bent en dernier cri:
nieuwste modesnufje. Een déroute is een verwarde vlucht. Der reine
Tor is de reine dwaas. Der rote Faden is de rode draad.
5.
De dershane
[èh aa èh]
is de collegezaal van een medresse. Wat betekent de term 'desda' [uit
de logica: dan
en slechts
dan]?
Gesteenten en de huid kunnen desquamatie [afschilfering]
vertonen. Het dessous des cartes is het geheim van de zaak.
Een
dessus-de-porte is een deurstuk. De stercore Ennii: (opgediept)
uit de mesthopen van Ennius (een
dichter). De afkorting d.e.t.
staat voor daarentegen.
We zullen dat en détail bespreken. We hebben dat en dépôt, in
bewaring, gegeven. Met pa'anga's [TOP]
betaal je in Tonga. Wat is erger voor
een scheids: een honden- of paardenlul te zijn? In de paasvakantie
gingen we op tweede paasdag in een museum het Paaslam [Christus,
Lam Gods] bekijken. Een sjah
[vorst Perzië]
is geen padisjah [titel
van de sultan van het Ottomaanse Rijk].
Niet alle paddy's [spotnaam
Ieren] heten Patrick. Olifanten
zijn pachydermen [dikhuidigen,
informeel: dikhuiden]. Die
pacotille [vero:
boeltje, ook: scheepsgoederen voor eigen rekening kapitein, etc.]
is duidelijk van mindere kwaliteit.
6.
Het stalen pact [de
as Rome-Berlijn (1936-1945)]
was voor het Pact van Warschau
[Oostbloklanden
tot 1991] en na het pact
van de Volkenbond [1919-1946].
De afkorting 'pak' staat voor
polycyclische aromatische
koolwaterstof. Geef mij maar een paitje
[borrel].
Het is nu weer pais [vaste
uitdr., anders ook: peis] en vree
[Liedboek PKN:
peis en vreê].
Een pailow is een monumentale Chinese (stenen)
toegangspoort. Hij morste paillet (clairet
= rode
wijn, clairette
= witte)
op het paillette [zijden
weefsel]. Ben je pagud [paa-guht]
of pages, dan ben je bang. Een pager [pee-dzjuhr]
is een pieper of buzzer. Bij de paella hieven ze een paean
[loflied]
aan. Geelharthout heeft als handelsnaam
pakoeli. De palatinedracht [n/s,
bontmanteltje of -kraag voor dames]
is verouderd. Hij draagt een houten paletotje
[too
– doodskist, eig.: paletot = korte overjas].
Wat zijn paliën [palie
= schilfer, kaf] en wat is een
palier [pahl-jee]
[bordes]?
Het PAL-systeem verwijst naar Phased
Alternating Line
[aantal lijnen
tv-beeld]. Een palaestra
was een sportveld [bnw.
palestrisch].
Panache, bravoure, kon je hem niet ontzeggen. De panamaziekte is
uitwendig zichtbaar als bladziekte bij bananen. Een panghoeloe is
directeur van een moskee.
7.
Een zeker hardhout in Suriname is het
pangapangahout. Met een panna poort je [bij
voetbal], een panna cotta [zoete
Italiaanse roompudding] eet je.
Panta rhei, alles stroomt, zo leert ons Heraclitus. Eten
papoeazwijnen ook papoeanoten? Kun je papier-maché [N.
of F. – deeg, geen mv.]
gebruiken voor papiers collés
[+]
[F. – collage]?
Een apostolische vermaning is een paraenese.
Als je paramour [geliefde]
een heks is, moet je die paranapine cadeau doen, want daar worden
bezemstelen van gemaakt! Wat parapraktisch
is, heeft betrekking op de parapraxie
[vergissing].
Ik heb parboiled rijst [snelkookrijst]
gekocht. Met de Parcen worden de drie schikgodinnen [Nona,
Decima en Morta] bedoeld. Een
tussenzin heeft vaak de parenthesevorm
[n/s]
(met ronde
haakjes). Par
faveur (p.f.)
is: als gunst en par exemple
(p.e.)
is: bijvoorbeeld. De parfait-amour [rode
likeur] en het parfait au café
[koffie-ijs]
kun je beide drinken. Het Parische marmer komt natuurlijk van Paros
(en niet uit
Parijs). Een pashmina
is een sjaal van de zijdeachtige wol van de kasjmiergeit
(land: Kasjmir).
8.
Hij heeft duidelijk een parti-pris
[vooringenomenheid]
tegen me. Een pasanggrahan was in Indië
een soort reizigersverblijf voor ambtenaren. Een passevolant
[maakt
alleen het getal vol] behoort
niet tot de troep. Een pastis [anijsdrank]
drink je, een pastiche [slechte
nabootsing kunstwerk]
maak je. Ze spraken circuspatois [volkstaal.
dialect]. De pauillac is een
bekende medocwijn uit de gelijknamige plaats
[met
hoofdletter]. Vaticaanstad wordt
ook wel met Patrimonium Petri (erfgoed
van Petrus) aangeduid. Boem:
knots-boem, sjing-boem,
pats-boem en rats-boem.
De pax Dei is de godsvrede. Wanneer heb ik een P-biljet
[aangiftebiljet,
uitgebreide versie] nodig?
Pcb's zijn polychloorbifenylen.
Een pda is een personal
digital assistant,
P.D. is pro
Deo en wie heeft de laatste P.C.
Hooftprijs gewonnen (en
in die competitie dus de hoofdprijs gewonnen?).
Wil je peccothee [pekoe]
toe of een dame blanche [ijsgerecht]
dan wel een pêche melba [idem,
perziken]? Het pe/iauter
is een legering van lood en tin voor het maken van vaatwerk.
9.
Peeling is scrub [dode
huidcellen verwijderen]. Een peer
kun je eten, een peer
[ie]
is een Hogerhuislid. In deze peergroup
[ie] (stel
makkers) worden veel peerdrops
[ee
– perendrups, zuurtjes]
gegeten. De monnik was pijloos – trouwens met boog, maar wel
pijlloos – en zijn gedachten waren peilloos diep. Cadeautjesvraag:
waar werd de eerste pekingmens gevonden?
Pêle-mêle [bijw.
overhoop, door elkaar, znw. raam voor foto's]
is een wat universeler begrip dan tex-mex
[Texaans-Mexicaans].
Dat moet je situeren op het Peloponnesische Schiereiland.
Pendjereliks vindt men vaak op schoorstenen [binnenshuis!
– kameeltuig]. Een pendeloque
is een hanger van edelgesteente. De PEN-club
verwijst naar de International Association of Poets,
Playwrights, Essayists,
Editors and Novelists
(de Internationale Associatie van Dichters, Toneelschrijvers,
Essayisten, Redacteuren en Romanschrijvers). De PEMBA
is de Wet Premiedifferentiatie
en Marktwerking
bij
Arbeidsongeschiktheidsverzekeringen.
10.
Zij is geboren in Pennsylvania
(Pennsylvanië)
[aa]. Verwar niet: perikoop
[Bijbelgedeelte]
en periscoop [op
onderzeeër]. Penny wise, pound
foolish: zuinig in kleine en verkwistend in grote zaken, op een
verkeerde manier. Per cassa (kassa)
is contant. Ik beleefde vreemde peripetieën, wederwaardigheden. Hij
is per majora [bij
meerderheid van stemmen] gekozen.
Per resto en per saldo betekenen beide tenslotte. Hebben alle Perzen
perzen op de vloer en persen in hun strijkkamertje? Per
pro, per
procuratie (p.p.),
is bij volmacht. Neem nog een pernodje
[noo] [pastis
[pahs-ties],
zie eerder]. De pershing is een
middellangeafstandsraket. Is 'permis' [verlofbriefje,
Frans] en 'permit' [idem,
Engels] hetzelfde? Een peshmerga
is lid van een nationalistische Koerdische strijdmacht. Lekker hoor,
die perigordtruffels [zekere
soort].
