2129 Dictee woensdag 10-03-2021 (1) dictee Dictee van de dag (143) √

Dictee – dictees [2129]

Oefendictee 714 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (143)

1. Met aambeien heb je hemorroïden. In dit bisdom is een archidomme aartsbisschop aangesteld. Die afgetobde ziel had toch de bomen nog afgetopt. Heb je ze allebei (alle twee) uitgenodigd? De Ajaxsupporters vuurden de Ajacieden aan. Ambeteren is lastigvallen. Het is me wat: die allround sporter in een allroundwedstrijd. De analist maakte een analyse [en de annalist een jaarboek]. Vallen 'amuzikaal' en 'amuzisch' altijd samen? Nou, totaal niet, je moet maar aan de muzen denken [bij 'amuzisch' – kunsten dus] Een anonymus blijft graag in de anonimiteit. En synoniemen zorgen voor synonymie. Een androgyn is een hermafrodiet [tweeslachtig wezen]. Staat die Grote Beer nu boven Arctica (ja, dus) of Antarctica? Au bain-marie koken doe je in een
bain-mariepan. Zullen we nog maar een aveetje [keer bidden – naam = Ave Maria] debiteren? Heel vreemd: caddies [golfstokkendrager] die een caddie [boodschappenwagentje] gebruiken om daarmee de caddies [golfstokken] in rond te rijden …

2. Met een caddy [doos, tas] doe je boodschappen of je laadt cd's in dat laatje. Wij dansten een balalaikaatje. We kregen een bacovetoetje [VD n/s, GB s]. Het spelen van die bagatelle [licht muziekstuk] was geen bagatel. Er zijn meerdere plans de campagnes [of] mogelijk, want er zijn deze week twee bal(s) masqués en er is ook nog een bezoek aan die café(s) dansants [VD]. Leg uit wat het Groot Besogne [verenigde vergadering – 1805-1806 – Bataafse Republiek] en het Geheim Besogne [commissie uit de gewesten van de Republiek voor buitenlandse zaken] zijn. Het boe roepen is het boegeroep van een boeroeper. De brahmaan [aanhanger brahmanisme, Brahma] drukte de pamfletten op een bramahpers. Bühnenfieber [uit het Duits - b] zie je vaak bij een bühneoptreden [NL: n/s]. Buiten het Byzantijnse Rijk heb je beslist ook byzantijnse [slaafs, kruipend] geesten. Hij schildert graag bucolische [landelijke] taferelen. De cadet nam nog een kadetje. Heerlijk: piranha's eten en caipirinha's drinken. Een zakenkabinet is een cabinet d'affaires. Doe die cd vast in de caddy [lade], wil je?

3. Cancangedans [cancan] windt je op. Hoe smaakt dat cassavebrood? Kom, we gaan chinezen (naar de chinees = Chinees restaurant). Zou die wonderlijke vent, die rare chinees, daar ook weer zitten te eten? Classicistisch is het classicisme betreffende. Wil je een cola-pils of een rum-cola? Kun je meerdere crime(s) passionnels [GB, VD] plegen? Deze schoen heeft een crêpezool. Een crêpe suzette [flensje, mv. crêpes suzettes [of] – GB, VD] kun je eten, crêpe georgette [weefsel, geen mv.] niet. Crustaceeën zijn schaaldieren. Een cyborg is half mens, half machine. Hij is een weifelaar, een twijfelaar, en dus dadeloos. Er zijn meer dan een [één] danse(s) macabres. Op klasseren kan declasseren volgen. Pahoehoe is touwlava (uit het Hawaïaans – en palulu een plant). Bij die hawaïmuziek gaat mijn hart weer sneller Hawaïaans kloppen. Het woord 'didgeridoo' komt uit een Aboriginaltaal. Heel vroeger kon je iemand in het Diets iets diets(!) maken [wijsmaken].

4. Dat was echt een dies ater [zwarte dag, ongeluksdag]. Op de dies natalis [stichtingsdag, verjaardag organisatie] werd een diesrede gehouden. De diskjockey droeg een discmankoptelefoon. Alleen de directbetrokkenen kunnen als bezwaarmakers bezwaar maken. Ik ben meer een doe-het-zelver, van 'doe het zelf' dus. Mooi, die doowopmuziek [jaren 50 en 60: ritmisch herhaalde klanken of woorden zonder betekenis, zoals 'shoobydoowop']? Wanneer was de eerste ebola-epidemie? Zij heeft altijd meerdere eaux de colognes (GB, VD of) in huis. Elusief is ontwijkend, een embouchure is de monding van een rivier of de mond van een kanon en een emfyseem is een zwelling van een weefsel of orgaan door gas of lucht. De en-détailuitwerking [en détail] is veelbelovend. De en-dépotneming [en dépôt] is goed vastgelegd. Een en-blocveroordeling [en bloc] kan natuurlijk niet. Die en-massehysterie [en masse] is lastig te beteugelen. De zwartspeler [schaken] deed een en-passantslag [en passant, e.p.]. De euritmie [bewegingskunst op muziek] komt origineel bij Rudolf Steiner vandaan.

5. Ik ga je op feta [kaas] fêteren [trakteren]. Die flapuit kon met de
flap-over duidelijk niet overweg. Foie gras is ganzenleverpastei: daar maak je pâté de foie gras van. Hij fondude vroeger graag. Folliculair heeft op de follikels betrekking. Frangipane is een mengsel van amandelen enzovoorts. Goedendagzeggen is iemand een goedendag zeggen. Na die geuzelambiek is zijn geest behoorlijk getroebleerd. Ik heb dat half en half besloten. Ik vind de kwaliteit maar halfhalf, zozo. De crisis zal hand over hand toenemen. Een hazenwind is geen hond [maar een wind]. Wat een hollebolle gijs is dat, zeg. De
Indo-Europeaan en de Indochinees bezochten Eurazië. Zijn invrijheidstelling [geen tussen-s, GB, VD] werd allerwegen toegejuicht. Die stoute Jan in de zak ging mee naar Spanje, waar men de
jan-in-de-zak als meelgerecht wel kent.

6. Je kan nu niet weer met zo'n je-ne-sais-quoireactie [ik-weet-niet-wat] komen. Die mooie jij-bak is je van het. Dat is je reinste judasstreek. Ik kick op jump-'n-jivemuziek. Bij het in bedrijf stellen is er sprake van een inbedrijfstelling. De vitale functies zijn nog intact. Hij blonk uit in tact. Het shangri-la is het paradijs, het imaginaire oord in de Himalaya uit de utopische roman 'The Lost Horizon' van James Hilton. Vancomycine is een krachtig antibioticum om bacteriën te bestrijden die resistent zijn tegen mildere antibiotica. Als je een mengelmoes produceert, is dat olla podrida, olipodriga of olipodrigo. Een kapucijne is een kapucines. Een capuce is een monnikskap, een pij, een kapoets. Caput mortuum is dodekop [almagra, caput mortuum, colcothar, Engels rood, Parijs rood, Persiaans rood, Perzisch rood, poleerrood, polijstrood, Spaans rood, Venetiaans rood]. Caput mundi: hoofdstad van de wereld, een benaming voor Rome. Caput Nili quaerere: een onbegonnen werk beginnen (de bronnen van de Nijl zoeken).

7. Een menhir is een grote ruwe rechtopstaande steen uit voorhistorische tijd in Keltische streken, die diende als gedenkteken. In Eindhoven hebben ze nu ook PSV'sters. ME'ers en -sters(!) waren daar al eerder. Moussaka is een Grieks gerecht, bestaande uit gehakt, bechamelsaus en aubergines. Die receptie was een kwestie van opzitten en pootjes geven. Het panarabisme gaat uit van de
pan-Arabische gedachtegang. 'Jeugdige grijsaard' en 'levend dood' zijn oxymorons. Palissadeweefsel, dat is palissadeparenchym. Iets met panache doen is met zwier, met bravoure. Alle pdf-documenten zijn volgens de PDF-standaard opgemaakt. Hij gaat nu vast een Frans Paternoster bidden [= vloeken]. Zijn het de pielepoten [ooievaar, ook: homo] die de kindertjes brengen? De schaatsster reed in haar voorlaatste rondje verrassend een [in letters] drieëndertiger of [in cijfers] 33'er.

8. Als experiment leefde hij een maand tv- en pc'loos. Piripiri is een Portugees en Mozambikaans gerecht met kip en Spaanse pepers. Niet elke postiljon [postrijder] is een postillon d'amour [bezorger liefdesbrieven]. Dit product heeft veel pre's (preetjes). Een
practical-joker maakt practical jokes. Schrijf ik 'oud Mongools paardenras' aaneen? Ik denk van wel. Of bedoel je oud-Mongools paardenras? Een bellerophonsbrief [bèh-lee] is een uriasbrief; leg die termen eens uit [bevat opdracht om brenger ervan te doden]. Hij had zijn zweet-T-shirt aangetrokken. Hij was relaxed: dat bleek uit zijn relaxte houding, die hij had omdat hij gerelaxt had. De Rode Halvemaan is het islamitische Rode Kruis. Gooi het maar achter de rododendrons. Hoe werkt dat met het siderale jaar [sterrenjaar]? Boven de T-kruising hing tl-verlichting. Je moet zorgvuldig te werk gaan bij het tewerkstellen van nieuw personeel. Welk type fout is dat? Duivenkervel is een plantengeslacht of akkeronkruid.

9. Welke typefout (typfout) is dat? De comptabele [zeg maar: boekhouder] was heel trots op zijn nieuw verworven comtoiseklok [hangklok, slingerklok uit de Franche-Comté]. De chamade [sj] blazen of slaan, is het signaal van een belegerde stad op trompet of trom gegeven dat men in onderhandeling wilde treden (ook: terugkrabbelen). Een kritische benaming voor moralisme of zedenmeesterij met betrekking tot literatuur (GB ook: tt) wordt comstockery genoemd. Puce is vlokleurig, donker roodbruin als de vlo. De high church [Engeland] staat het dichtst bij de [afko] r.-k. kerk en wordt gedekt door de term anglokatholicisme (puseyisme, ritualisme). Is deze dicteetijger een purus putus [alleen eigen vak, verder geen belangstelling]? Het pyrronisme is naar Pyrrho genoemd [aan alles twijfelen]. Daar heb je die pedante [betweterig] politicus weer met zijn trouwe pyladessen [trouwe metgezel]. Test je Chinees: xiang qi [sjie tsjie schaakspel] en qi [tsjie] gong [meditatietechniek], wat zijn dat? In een typico-orkest zitten altijd cuatro's [snaarinstrument]. De golfer heeft geput [1 t].

10. Een pycnicus [kort en gezet] is van het pyknische (antoniem: leptosome – lang en smal) type. Een lichtquant is een foton. Er is nog één question brûlante [brandend vraagstuk] over. Wie weet, quién sabe [uh]? Een quasar is een quasi stellar radio source. Bekende natuurkundige hulpmiddelen zijn de sixthermometer, de bauméschaal [concentratie van oplossingen, eenheid: Bé], de beaufortschaal (schaal van Beaufort – windsterkte), de celsiusthermometer en de fahrenheitthermometer. In een lijdende zin krijg je bijna vanzelfsprekend (bijna-vanzelfsprekend) een door-bepaling. Wie was je linker buurman (linkerbuurman) bij dat concert? Had die zijn rechterbeen (rechter been) gebroken? Is ze al acht en een halve maand onderweg? Een PhD is een doctor of philosophy (philosophiae doctor). Wajong, Wajonger [VD, juist lijkt echter: Wajong'er – argumentatie VD: zo schrijft de overheid het, donorprincipe].

 

2128 Dictee dinsdag 09-03-2021 (1) dictee Dictee van de dag (142) √

Dictee – dictees [2128]

Oefendictee 715 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (142)

1. RSI (ook: CANS = complaints of arm, neck and/or shoulder, KANS = klachten aan arm, nek en/of schouder) is repetitive strain injury. Jan die [= overbodig] sloeg Lijsje en Lijsje die sloeg Jan. Zij heeft een
Wajong-uitkering (en is Wajonger – schrijfwijze overheid, donorprincipe). Een lijsje-albedil (lijsje-albedril) is een vrouw die alles regelen en besturen wil, een lijsje-weetal [ook: jan-weetal] is een vrouw die alles beter weet en een vrouw die zich met alles bemoeit, is een lijsje-albedrijf. De beste soort van poudre de riz (poudre d'iris – talkpoeder als blanketsel – voor maquillage, schminken – gebruikt, komt van de wortelstok van de Florentijnse lis (Iris florentina)) is irisine. Hebben jullie de schoentjes-en-laarsjes [rolklaver] al buitengezet [altijd aaneen, GB]? Je weet dat VD die uit het woordenboek verbannen heeft? Die andere schoentjes en laarsjes kun je nog wel gewoon buitenzetten. 'Sarahs bikinietje' schrijf je zonder apostrof [dus niet: Sara's]. 'Gescheiden' is (ook) het voltooid deelwoord van 'scheên' [daarbij ook bijv. jij scheêt. etc. – tegenwoordige tijd, jij scheidde etc. – verleden tijd, wij zijn gescheiden]. Er waren sansculottes [revolutionairen uit de Franse Revolutie, arm, zonder kniebroek] die culot [lef] hadden … Ook in Nederland kun je schadenfreude [leedvermaak] hebben. De schallanalyse [ontleden van klanken] pretendeert soms meer dan verantwoord is. Een golfclub heeft meestal leden, maar die andere golfclub heeft een shaft (uitspraak: sjáhft – schacht).

2. Letterlijk is shanghaaien iemand dronken voeren en dan als bemanningslid aan boord brengen, algemener: overhalen tot onaangenaam werk. Ze waren shabby [sjofel, armoedig, haveloos] gekleed. Kom nou, smoddekoppen [schaap] doe je toch zeker geen smoddenschortjes [morsschortje] om? De Siënees [ie-jee] uit Siena [sjèh] was louter sickjokedebiteur. Waar koop ik siegwartbalken [holle balk uit cementijzer]? De silvicultuur is de bosbouw. Hij had het simiëske [aapachtig] uiterlijk als van een sim [aap]. Och, Simpelmans [verzonnen figuur die simpel denkt] lost dat wel even op. De vrouw had siliconenborsten, haar man silicoselongen – voor hem kwam de Silicosewet te laat. Sisyphi saxum versare is sisyfusarbeid verrichten. Geef haar een slivovitsje [pruimenbrandewijn Balkan]. Dat is een sleutelklare, een sleutel-op-de-deur [bnw.] woning. Een voorbeeld van een sond [zeestraat] is de Sont tussen Denemarken en Zweden. Een beetje zzp'er [zelfstandige zonder personeel] heeft een mooi thuiskantoor (soho: small office home office).

3. Die Soerabajase immigranten hebben het hier niet gemakkelijk. Leven zij in de traditie van de soenna [levensregels buiten de Koran] of de sjia [alleen bloedverwanten van de profeet Mohammed kunnen leider zijn]? De Hadith [inhoudelijk, boekje = hadith] is de overlevering van aan Mohammed toegeschreven uitspraken en handelwijzen. In het souterrain bewaren we ons sous-vide voedsel [in vacuümverpakking]. Moet die spillebeen [met lange, dunne benen] deze spillenwervel [deel van een weefspil] repareren? Gisteren hebben we gesudokud [oe] (VD, GB). Gaan we vandaag weer sudokuen, sudoku'tjes oplossen? De hare krisjna is de door swami Prabhupada gestichte sekte. GB had alleen Sri Krisjna (eigennaam; thans verdwenen!). Het gaat staagjes aan beter met haar. Chefs van staven, dat zijn chef-stafs [GB ook: chefs-staf – afko: cs – ook stafchef(s)]. Voor de eilanden met die status aparte geldt de status quo. De ster van Bethlehem [VD; NBG: Betlehem] is de Kerstster, de ster-van-bethlehem [GB] is de kerstster, de poinsettia. Hoe luidt de stèredefinitie? Een vitale vent is sthenisch. Een blowtje is een reefer, stickie of joint.

4. Je gaat toch niet met een sterrenkijker naar sterrenetten (GB ook reinettes, VD: n/s) kijken? Hij werd sur-le-champ, illico, ontslagen. Zij is zijn sultane (favorite) [bevoorrechte gemalin van een sultan], met instemming van zijn sultane walidé [= moeder regerende sultan]. Als je blijft zeuren mag je geen tv (teevee) kijken, niet tv-kijken (teeveekijken). Met terra mater wordt Moeder Aarde bedoeld. De tiffany is een decoratieve jugendstilstijl in de glassierkunst. Een timon is een mensenhater. Het THC-gehalte betreft tetrahydrocannabinol [de psychoactieve stof in marihuana]. Een tour à bec is een snavelbektoren. Een hovenier doet aan tussenzetten (wijze van enten), een naaister aan tussen zetten (verder alles los!). Met uveïtis wordt ontsteking van de uvea, het druifvlies, het derde oogvlies, bedoeld. De verzouten soep [te zout gemaakt] was niet te [vr]eten [en de verzoute rivier is (te) zout geworden en dat kan fnuikend zijn voor de landbouw]. Visceraal is de ingewanden betreffend. Wat weet je nog meer over die violon d'Ingres [hobby of begaafdheid naast het werkelijke talent]?

5. De brandstapel heeft al vlam gevat. Dat kind kan al mooi praten. Een vigogne is een vicuña. Die vleister is een kei in mooipraten. Ik hoorde 'heybaberiebah' en dacht onmiddellijk: dat is een scat. In de derde wereld is latifundium [grootgrondbezit] not done. Het voipen gebruikt VoIP, het Voice over Internet Protocol. Een vlöggelprocessie in Ootmarsum gaat dwars door de huizen. Heeft zoete koek (zoete jan) iets gemeen met jan-in-de-zak [meelgerecht, au bain-marie bereide koek]? Hoe zou je zoögloea's [slijmachtige substantie van bacteriën] omschrijven? En hoe spreek je dat woord uit [zoo-woo-gloh-jaa]? Hoe ziet een woulfefles [woel-flèhs] eruit [met 2 of 3 halzen]? Die wordt ook wel fles van Woulfe genoemd. Xanthopsie is alles geel zien. Een
WW-draad is een whitworthschroefdraad (VD). Hij ziet de misstanden en daarom ziedt hij van woede.

6. 'Yuca' [maniok] is korter dan 'yucca' [plant] en komt er alfabetisch voor. Korte naam, begin alfabet, agavefamilie. Is dat een ezelsbruggetje of maakt het de zaak alleen maar erger? De koralen ketting lag op de ovale tafel. Daar vind je nog oertijdoverblijfselen. Mijn buurman heeft een exquise [uitgelezen, voortreffelijk] smaak. Rijden we nu in het Randstedelijke gebied met daarin het Groene Hart, het groene hart van Holland? Radau is drukte, lawaai. Wat is het verschil tussen een quodlibet [mengelmoes, potpourri] en quod licet [wat geoorloofd is]? Qui-va-là, wie daar, werda [weer-daa]? Kromgroeien wijst vaak op rachitis, de Engelse ziekte. De ratafia [fijne likeur] zat in een met raffia [vezels voor vlechtwerk] omhulde drankfles. Een sequoia is een reuzenpijnboom. Een raout [raut] is een deftige avondpartij. Zo, doet zij nog steeds onderzoek naar de Gooise r, de huig-r en de
tong-r? Reïsen [ree-jies] zijn gezagvoerder of kapitein op een Ottomaans koopvaardijschip.

7. Een récamier is een rustbank. Hij kan het razendsnel, maar doet het razend slordig. Wil je voor mij hand-en-spandiensten verrichten bij het verwachte kunst- en vliegwerk? De pasja [hoge ambtenaar Ottomaanse Rijk] droeg een pashmina, een sjaal van de zijdeachtige wol van de kasjmiergeit. Die rode bal ligt masqué [is door een ervoor liggende bal niet bereikbaar]. Iemand achternalopen is achter iemand aan lopen. Wie dat merkt, zal rood aanlopen. In Rome ben ik toen – puur toeval – tegen mijn huidige vrouw aangelopen. Moslima's dragen vaak abaja's [lang en wijd gewaad]. Als ze geen kachel aanhebben (aan hebben), kun je beter een dikke jas aanhebben. Die drinkebroer zal wel een goede snee aan hebben. Zou hij die taak wel aankunnen? Ik moet erop aan kunnen (GB; VD: eropaan), dat jullie meteen eropaan vliegen, als de zending aangekomen is. Een kojan(g) is in Indië een inhoudsmaat. Bij abaja denk je vanzelf ook aan kabaja (kabaai – lang baadje, m/v) en Soerabaja (bnw.: Soerabajaas, Soerabajase, bezitsvorm Soerabaja's).

8. Ga jij naar dat acidhousegebeuren? Een acatène is een kettingloos rijwiel. Op het advocatenkantoor drinken ze te vaak een advocateborrel. De aeneasrat is een soort van buidelrat. De aepyornis [uitgestorven reuzenvogel] vond je ooit op Madagaskar. De aeolis is een naaktkieuwige zeeslak. Hij schepte behagen in het werk dat hij schiep. Ze schrikte de eieren onder koud water: ik schrok daarvan. Het schrikte me af. Hij (ver)schrok van dat bericht. Die verschijning verschrikte hem. Wat wordt bedoeld met de seven-year itch [hobbels na 7 jaar huwelijk]? Is de 'roepieroepie' van Toon Hermans ook een onomatopee? Heeft hij weer gepluimstrijkt? Heeft hij Hermans' werken volledig gebloemleesd? Die viertaktmotor is nog geheel intact. Een tapis-plain is een vast kamerbreed vloerkleed. Dat zal hopelijk nooit en te [ofte] nimmer gebeuren. Zit die slappeling echt in het Europees Parlement (EP)? Schande, eigenlijk.

9. Wat uit Madagaskar komt, kun je aanduiden als Malagassisch of Madagassisch. Verder noteren we uit het Malagasi en uit Madagaskar (met al die Malagassiërs): de ariary (munteenheid), een fossa (fretkat), de kiur (uitgestorven reuzenvogel), de koraaltop (vetplant met bloem op hoge steel, Kalanchoe blossfeldiana), de bonte, zwarte en 'gewone' maki (halfaap met vossensnuit en lange staart, inheems op het eiland, behorend tot de familie der lemuren, vosapen), de taal Malagasi, de mangabey [mèhn-guh-bee] (hondaap met een lange snuit die in bomen leeft), mg (in internetadressen), MG (tweeletterige ISO-landcode), MGA (Malagassische ariary), MGF (voormalige frank), reuzenvogel (naast die andere twee – kiur en aepyornis – nog de moa), RM (op motorrijtuigen: Republiek Madagaskar), stefanotis (kamerplant) en steltral [uitspraak? – ral, vliegt overigens nooit].

10. Verder nog: te/anrek (tot de familie van de borstelegels – hoezo, geen streepje? – behorende grote insecteneter), de trommelboom, de valiha (muziekinstrument bestaande uit met stalen snaren bespannen bamboe buizen; ook: bamboebuizen) en het vingerdier (halfaap die op een eekhoorntje lijkt, ook: ayeaye of knaagmaki). Naar een
adam-en-eva [monnikskap, witte dovenetel, gevlekte orchis] hoef je in VD niet meer te zoeken. Houdt GB het bij 'addenoi', VD roept ons verder ook nog vrolijk toe: attenoje, ottenoje, ottelenojeheine en addenom. Een marshal bij golfen en een airmarshal zijn niet naar een ontdekker of een minister [die van het Marshallplan!] genoemd. Dit stuk is in es kleine terts. Kant van Alençon [ah-lahn-sohn] is alençonkant.

 

2127 Dictee maandag 08/03/2021 (2) dictee Oefendictee maart 2021 (1) √

Dictee - dictees [2127]

Oefendictee maart 2021 (1)

1. Het suttiisme heeft betrekking op suttees of sati's. Hoezo? Weduweverbranding! Geef dat meisje eens wat sjok! De verkoop van dat chalet is sjalet gezet. De advocaat heeft aan de waterkant gepleid. PMA is in de chemie paramethoxyamfetamine (een bepaalde synthetische, zeer gevaarlijke, psychedelische drug). Een ecloge
[èhk-loh-chee – herdersdicht] moet je niet verwarren met een éloge
[VD - lofrede, GB: eloge]. Met de Schutter wordt de Boogschutter (sterrenbeeld) bedoeld. Wat is beter: memorabelst of meest memorabel? Reculer pour mieux sauter: een klein voordeel opgeven om later een groter te kunnen krijgen.

2. Voor Mayotte hebben we YT en yt (internet). YTL verwijst naar de nieuwe Turkse lira. Ik rijd in een youngtimer (auto < 25 jaar). Hij zeeg langzaam op de grond met zijn zeiger (platte viskorf). Het znw. vice anglais duidt de geaardheid aan. Let op bij ‘vierde’ [klas, kaart] in een dictee bij samenstellingen - mv.: GB n/s, VD n – niet geschikt voor dictee dus. Het kenmerk van een foodie is gericht zijn op voedisme. Laten we hem X noemen. X’ vrouw ging vreemd. Cuckolden, dat doe je toch niet: een (seksuele) relatie hebben waarbij de vrouw met toestemming van de man (en soms in diens aanwezigheid) vreemdgaat omdat hem dit opwindt. Lastig te onthouden: triskaidekafobie is angst voor het getal 13, paraskevidekatriafobie is angst voor vrijdag de dertiende.

3. Een snek is een Vikingschip, een snèk(bar) een eettentje (voor een etentje dus) op de Antillen. Op Curaçao is een snackbar een trùk'i pan. Leg eens uit wat ‘skaeve huse’ zijn. Die zijn voor aso’s, daklozen en overlastgevers in de gewone wijken. Japans bloemschikken: nageire, ikebana, ikenobo, moribana. Sesquipedalia verba zijn (ellen)lange woorden, sesquipedalofobie is de angst ervoor. Een ow’er is een oweeër. Ook hippopotomonstrosesquippedaliofobie is angst voor lange woorden. Geef je visie eens op ‘orthoëpie’ en ‘ortho-ester’. Moeralen behoren tot de murenensoorten [geen n uitspreken – een more/aine is gletsjerpuin]. Myoloog: spierkundige (en myioloog: vliegen/muggenkundige), myc(et)oloog: paddenstoelen- of zwammenkunde en myioloog: muggenkunde.

4. Wat is er bijzonder aan een panda-embryo en een
horeca-etablissement? Mijn gering persoontje is mijn(e) weinigheid of meine Wenigkeit. Duits, citaat uit Also sprach Zarathustra van Friedrich Nietzsche: alle Lust will Ewigkeit / will tiefe, tiefe Ewigkeit: alle lust wil eeuwig zijn (soms als bron van toespelingen, waarin ‘alle Lust’ vervangen wordt door een ander woord of een andere woordgroep). Duits, titel van een geschrift van Nietzsche, 1878: Menschliches, Allzumenschliches: menselijk, al te menselijk. Die website is helemaal da bomb (daa-bohm – jongerentaal: te gek). Behoort hij tot de Grieks- of de rooms-katholieke kerk? Bij deboucheren verlaat je het defilé, een nauwe corridor (mil.). Gedebaucheerd: liederlijk, ontuchtig.

5. Een meest direct betrokkene (VD) is kennelijk nog betrokkener dan een directbetrokkene (GB). Met ‘coe*’: [GB] coelacant [uitspraak ee/eu] (beenvis), coeliakie (ongeneeslijke stofwisselingsziekte), [VD]
co-educatie, coëfficiënt, coelenteraten/a (holtedieren), coeloom (lichaamsholte), coenobium (klomp samenhangende eencellige organismen), coenocarp (planten: met vergroeide vruchtbladen),
co-enzym, coërcitie (dwang), coeur de boeuf (tomaat), coeur de palmier (palmhart, spruit van palmen als groente, SR: kabbes), Coevords (van of uit Coevorden), coewl (jongerentaal: cool), Coevordenaar, co-existeren, co-equipier en coërcibel (bedwingbaar). Een emiraat is waardigheid of gebied van een emir.

6. Hé meid, mijd de huismijt. Een Oxonian is een Oxfordiaan. Hij coopte met zijn probleem. Dashi is bouillon op basis van zeewier. EDP, electronic data processing is een vorm van dataprocessing. Update online-VD: nu 390.421 lemma’s, was 390.085 (medio februari 2021). Wij hanteren een cleandeskpolicy. Die Franse woorden zijn verbeulemanst. A.O.C. staat voor: appellation d’origine contrôlée. Het eetregelcentrum in de hersenen (appestaat) komt van ‘appetijt’ en ‘thermostaat’. De leden van de Académie Française worden ook wel aangeduid met ‘de veertigen’. De alicatado is een decoratief k/ceramisch tegelwerk. Bij de verkiezingen is een realtimevoorspelling en een voorlopige uitslag in real time voor dicteefanaten gesneden koek.

7. Beheerst zij nou het Protogrieks of het Proto-Iraans? De ontvreemde fiets was ontframed. Tegen Joden uit je als gelukwens: mazzeltof: geluk gewenst. Je kunt hen ook informeel mazzel en broge (ook: brooche) wensen: tot ziens en veel geluk! Een fidus Achates is een trouw metgezel [oorspr.: van een lotgenoot van Aeneas (Eneas)]. De fides Punica (ook: Punica fides) is de Punische, Carthaagse trouw: (formeel) trouweloosheid, valsheid, verraad. Ido, Occidental en Volapük zijn kunstmatige wereldtalen. Drinken we vandaag muscadet of muskadel? Een madhoen is een plevier. Een friend with benefits is een fuckbuddy. Gezocht een woord met vier i-grecs: polyhydroxyaldehyde!

8. Hier komt het rijtje weer eens: mani, arafatsjaal, palestijnensjaal, Palestijnse sjaal, palestinasjaal, kaffiya, keffiyeh, kufiyyah. De Arctische cirkel is de noordpoolcirkel en de Antarctische cirkel is de zuidpoolcirkel. Vergilius’ Bucolica wordt 7x aangehaald in de oVD (2021): 1) ab Jove principium = om met de/het voornaamste te beginnen, 2) amor omnia vincit = de liefde overwint alles, 3) Arcades ambo = ze zijn beiden Arcadiërs (d.w.z. goede zangers), 4) canere surdo = voor dove oren prediken, 5) fortunate senex = (als aanspreekvorm) gelukkige grijsaard, 6) fronde super viride = op het frisse groen en 7) spes gregis = (formeel) hoop der kudde.

 

2126 Dictee maandag 08-03-2021 (1) dictee Dictee van de dag (141) √

Dictee – dictees [2126]

Oefendictee 716 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (141)

1. Een amfitryon is een gulle gastheer, een amfion een toonkunstenaar, een amfitheater een rond of ovaal theater, een amfiprostylos een zekere Griekse tempel, amfimixis is versmelting van twee geslachtscellen bij de voortplanting (antoniem: apomixis – voortplanting zonder bevruchting), amfibrachische verzen kenmerken zich door de amfibrachys – drielettergrepige versvoet met een beklemtoonde lettergreep in het midden – en de amfibioloog [bestudeert amfibieën] ten slotte zat in een amfibievoertuig. O ja, en een amphigouri [mv. ‘s] is een welluidend maar nietszeggend gedicht. Droegen ze bij de Aida van Verdi al kleren van aïda [weefsel]? Vergilius heeft men veel getravesteerd [van een ernstig een plat-grappig stuk maken]. Jij? Je bent niet goed bij je amygdala [hersens]! Zijn achterachterkleinzoon was het allerallerlaatste kind dat hij nog liefdevol in de armen heeft mogen houden. Je weet wel, de Zend-Avesta. Hij een Amstel, zij een beerenburg (VD, GB 4 x: be(e)renburg(er)).

2. Een anaptyxis is een svarabhaktivocaal [melluk, volluk]. Een Amorfiguur is een amor. Met A.C. wordt de appellation contrôlée aangeduid. Heksen gebruiken apotropaeïsche [bezwerende] formules. Wat is erger: menidrosis [maandzweet] of galacthidrosis [melkzweten, vgl. kraamvrouwenzweet – bij de bevalling]? Tegen anhidrose [ontbreken van zweetsecretie] zijn er hidrotica [zweetmiddelen]. Nu kunnen – eindelijk – die Atjehssprekende Atjeher en Atjehse [vroeger in GB: Atjeese] met elkaar trouwen. Hij is sterk in aritmetica [rekenkunde]. De bevalling was à terme [op de uitgerekende datum]. Assoneren is klinkerrijm vertonen, raisonneren is redeneren en assaisonneren is kruiden (met peper en zout, hetzij uit een peper-en-zoutstel, hetzij uit een peper- en zoutvaatje). Zij richtten een maenadegelag [maenade = bacchante: wordt schaamteloos dronken en geeft zich over aan wellust] aan. Een dispache of dispatch is een averijregeling [schade aan schip of lading]. Met averij-grosse wordt de gemene averij [schade omgeslagen naar schip, lading, etc.] bedoeld. Alle bd-boeren [biologisch-dynamisch] zijn ecobewust. Kan dat: een bas-bleu, blauwkous of savante, die buffo, bas-buffo of buffobas is? Best wel!

3. Hij beiaardt regelmatig. Het ros Beiaard is een paard (van de vier Heemskinderen). Van Kennedy is de uitspraak: 'Ich bin ein Berliner", een berline is een voertuig, een berliner een soort van boterhamworst en een berlinerbol een beignet [bèhn-jee, bèhn-jèht] of een domoor. Het is blo, bloder, bloodst (en verder: bloot, bloodaard en bloterik), maar niet: dood, doder, doodst [Hoe dood wil je het hebben?]. Beter blo of blode Jan, dan dô of dode Jan. Een bliepmiep is een kassière (caissière). Een Bhutanner of Bhutanees is gewoon een Bhutaan. Om te rusten waren er meer dan genoeg balebale's [2x aa ee – rustbank van hout of bamboe, ook wel als bed gebruikt]. Let op die linkerd [linkmichel, linkmiegel], zijn horloge gaat op de binkert [loopt altijd verkeerd]. Een biryani is een stoofschotel. We moeten beslist alle zeilen bijhebben. Hij beevaardde naar Mekka. De bekade havenkom ligt er fraai bij. Bij 'normaal' (recht op en neer) denk je toch algauw aan een helikopter?

4. Een bizon is een wisent. Redhibitoir is koopvernietigend. De reliefcommissie [steunverlening] bevorderde dat reliëfschilderwerk [boven of onder het gewone vlak]. We hebben nu al drie relâches forcées [gedwongen oponthoud, bv. schip met schade] gehad. Hebben we die reis- en kredietbrief wel bij ons? Voor remplaceren heb je een remplaçant nodig. Toen hij ontslagen werd, werkte-n-ie al twaalf jaar bij hetzelfde bedrijf. U begreep het al: [die 'n' is] een hiaatdelger. De bietenberg opgaan is de mist ingaan, de bietenbrug opgaan is misgaan. Brazieltabak wordt verpakt in seroenen, gefabriceerd van gedroogde bananenschillen. Seroendeng is geroosterde gemalen kokos met kruiden en pinda's. Bezanté [bnw.] is gevuld met bezanten [schijf op schild, heraldiek]. Hij berstte inwendig van het lachten toen zijn hond de olifant berste [besluipen]. Blouwen is je warm slaan, boerenvuur maken. Is er (taalkundig) verschil tussen een break-out [sport, tegenaanval] en een breakdown [geestelijke inzinking]? Ja, het streepje! Schrijf correct: 'brønstedzuur' [chemie: verbinding waarvan de moleculen een proton kunnen afstaan aan een base] en 'høken' [ongeremd feestvieren, uit zijn dak gaan].

5. Een man in bonis is in goeden doen. Bohrium (atoomnummer 107, symbool: Bh) is geen boor (5, borium, B). De bohr is een eenheid van (kleine) lengte. Is dat nou een buttondown [aan beide zijden vast te knopen] overhemdsboord? Hij zal eraan toe zijn, die vakantie in Oezbekistan. Buddleja's zijn vlinderstruiken. Ook de hammettrelatie [internet] is een vrije-energierelatie. Een bucefaal (strijdros) is genoemd naar Bucephalus, het paard van Alexander de Grote. Hoe laat is de cérémonie protocolaire [NL: protocollaire ceremonie]? Een caquelon is een kookpotje van aardewerk. Mag ik dat dvd'tje van je lenen? Ooit was de CHU de Christelijk-historische Unie. De extensie xxx slaat op seks, de extensie txt op tekst zonder opmaak. XHTML [eXtensible HyperText Markup Language], SGML [Standard Generalized Markup Language] en XML [eXtensible Markup Language] zijn coderingssystemen.

6. Wat behoort zoal tot de bests of The Beatles? Resisteren is een kwestie van résistance, resideren een kwestie van een résidence hebben. Wat is het verschil tussen renumereren [terugbetalen – met gelijke munt?] en remunereren [belonen]? Denk bij het laatste maar aan 'met munt' (maar dus niet terug)betalen. Die knoeier heeft al twee revers [lapel, verlengde van (omgeslagen) kraag] bemorst. Reüsseren [slagen] leidt tot een réussite [succes]. Ik vind rigoristen [strenge zedenleraar – geen s] vaak te rigoureus. De rijjassen van onze pikeur zijn gestolen. Rijnse wijn zou van de Rijn afkomstig zijn: slootwater dus? Gelukkig komt rijnwijn uit de Rijnstreek. Door het Rijnwater voeren boven de Rijnbedding rijnaken en rijnschepen van de Rijnvaart onder een Rijnbrug door. Ik hou wel van die licks [loopje muziek, jazz] en die riffs [herhalend loopje op de achtergrond]. Ze gaan de rigaudon, een Provençaalse dans, dansen. Er was een programma met
rock-'n-roll, jump-'n-jive, country-and-western en rhythm-and-blues.

7. Alleen een roué kan een rowdy [rau:die – in het openbaar agressieve jongeman] zijn, een rouee [v.] niet. Rondelang lag die langebaanschaatser op kop. Vandaar is ze helemaal naar hier gekomen. Het VVV is de Vereniging voor Vreemdelingenverkeer. De ex-Jehova's getuigen [beter lijkt: ex-Jehova's-getuigen] kregen het zwaar voor de kiezen: immers, eens jehova, altijd jehova. Een toezichthouder is toezichthoudend [en moet toezicht houden]. Crêpe kan krip [stof dameskleding] zijn, maar ook een flensje (vergelijk: crêperie – pannenkoekenhuis). Je kunt papier crêpen, dan heb je crêpepapier. Mijn schoenen hebben crêperubber zolen (crêpezolen). Mijn buurvrouw laat haar familie creperen (dubbelzinnig – barsten, sterven; ook: touperen). Beslist niet ongenoemd mogen blijven: crêpe de Chine (weefsel), crêpe suzette (flensje met likeur, wel mv. – crêpe(s) suzette(s) [of]) en crêpe georgette (zeker weefsel – geen mv.). De volgende les gaan we Dickens' David Copperfield lezen. De Dáil (Éireann) is het Ierse parlement.

8. Een dodenmars is een marche funèbre of marcia funebre. Gebruiken we eerder 'eropvolgend' [GB/VD 2020] of 'daaropvolgend' [dov.]? Het Servo-Kroatisch werd door de orthodoxen met het cyrillische, door de anderen met het Latijnse alfabet geschreven. Het glagolitische schrift is het oudste Kerkslavische schrift. Wat heeft een kynoloog [k] [hondenkenner] te zoeken op een cynodroom [s] [hondenrenbaan]? Hij ging op jacht met een dubbelloops (GB) jachtgeweer (VD: dubbelloops(geweer)). Du moment dat je weer begint, gooi ik je eruit. Drôleries zijn zekere beeldjes. Ik waarschuw je eens te meer, temeer daar dit van eminent belang zal worden voor je toekomst. Regelmatig komt [2019: kwam ... helemaal niet meer – foutje, 2021: nog 7 x!] in VD Vergilius' Bucolica aan de orde. Een reverbère is een straatlantaarn en een dalísnor mag ik graag zien. Koppensnellen deed men vroeger alleen op Papoea-Nieuw-Guinea; nu ook bij andere bedrijven, in de krant en met heipalen.

9. Gezocht op '*coli*', eerst op woordvormen: acoliet (geestelijke), broccoli en babybroccoli (bimi), bucoliek (het bucolische als genre of als sfeer), cognacolie (voor kunstcognac), colibacil (colibacterie), Coliseum (Colosseum), colitis (ontsteking van het slijmvlies van de dikke darm of endeldarm) en colitis ulcerosa (chronische colitis die met zweervorming gepaard gaat; deze vormt samen met onder andere de ziekte van Crohn de IBD, inflammatory bowel disease of inflammatoire darmziekte), E. coli's of E. colibacteriën, ecoline (gekleurde inkt om mee te tekenen of te schilderen), ecolint (verbindingszone tussen natuurgebieden), enterocolitis (ontsteking van het slijmvlies van zowel de dunne als de dikke darm), fecoliet (harde ontlasting), mancolijst(!) (lijst van ontbrekende zaken) en niccoliet (kopernikkel).

10. Verder nog: scoliose (zijwaartse ruggengraatsverkromming, vergelijk kyfose = achterwaarts). Wat vinden we verder nog sub lemma, binnen artikelen? De EHEC(-bacterie) is de enterohemorragische E. coli. Als een ambtenaar een politieke functie [bijv. als wethouder] vervult, moet de betrokken overheid zijn plaats vrijhouden. Met een meisje uitgaan is (was vroeger) haar vrijhouden. De MINT-landen zijn Mexico, Indonesië, Nigeria en Turkije (met een sterk groeiende economie). Vergelijk de BRIC(S)-landen [Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika (South Africa) – 2019: BRIC(-landen) is nu geschrapt!]. Is hier een teppanyakirestaurant in de buurt? Nee, wel een sukiyakitent (en dito teriyaki-). Een narcissus is epris van [verzot op] zijn eigen spiegelbeeld. We willen graag een univoque [eenzinnig, eensluidend] verklaring.