Dictee – dictees [2128]
Oefendictee 715 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee van de dag (142)
1.
RSI (ook:
CANS =
complaints
of arm,
neck and/or
shoulder,
KANS =
klachten
aan arm,
nek en/of
schouder)
is repetitive strain
injury. Jan die
[= overbodig]
sloeg Lijsje en Lijsje die sloeg Jan. Zij heeft een
Wajong-uitkering
(en is Wajonger
– schrijfwijze overheid, donorprincipe).
Een lijsje-albedil (lijsje-albedril)
is een vrouw die alles regelen en besturen wil, een lijsje-weetal
[ook: jan-weetal] is een vrouw die alles
beter weet en een vrouw die zich met alles bemoeit, is een
lijsje-albedrijf. De beste soort van poudre de riz (poudre
d'iris – talkpoeder als blanketsel – voor maquillage, schminken –
gebruikt, komt van de wortelstok van de Florentijnse lis (Iris
florentina))
is irisine. Hebben jullie de schoentjes-en-laarsjes [rolklaver]
al buitengezet [altijd
aaneen, GB]? Je weet dat VD die
uit het woordenboek verbannen heeft? Die andere schoentjes en
laarsjes kun je nog wel gewoon buitenzetten. 'Sarahs bikinietje'
schrijf je zonder apostrof [dus
niet: Sara's]. 'Gescheiden' is
(ook)
het voltooid deelwoord van 'scheên' [daarbij
ook bijv. jij scheêt. etc. – tegenwoordige tijd, jij scheidde etc.
– verleden tijd, wij zijn gescheiden].
Er waren sansculottes [revolutionairen
uit de Franse Revolutie, arm, zonder kniebroek]
die culot [lef]
hadden … Ook in Nederland kun je schadenfreude [leedvermaak]
hebben. De schallanalyse [ontleden
van klanken] pretendeert soms
meer dan verantwoord is. Een golfclub heeft meestal leden, maar die
andere golfclub heeft een shaft (uitspraak:
sjáhft –
schacht).
2. Letterlijk is shanghaaien iemand dronken voeren en dan als bemanningslid aan boord brengen, algemener: overhalen tot onaangenaam werk. Ze waren shabby [sjofel, armoedig, haveloos] gekleed. Kom nou, smoddekoppen [schaap] doe je toch zeker geen smoddenschortjes [morsschortje] om? De Siënees [ie-jee] uit Siena [sjèh] was louter sickjokedebiteur. Waar koop ik siegwartbalken [holle balk uit cementijzer]? De silvicultuur is de bosbouw. Hij had het simiëske [aapachtig] uiterlijk als van een sim [aap]. Och, Simpelmans [verzonnen figuur die simpel denkt] lost dat wel even op. De vrouw had siliconenborsten, haar man silicoselongen – voor hem kwam de Silicosewet te laat. Sisyphi saxum versare is sisyfusarbeid verrichten. Geef haar een slivovitsje [pruimenbrandewijn Balkan]. Dat is een sleutelklare, een sleutel-op-de-deur [bnw.] woning. Een voorbeeld van een sond [zeestraat] is de Sont tussen Denemarken en Zweden. Een beetje zzp'er [zelfstandige zonder personeel] heeft een mooi thuiskantoor (soho: small office home office).
3.
Die Soerabajase immigranten hebben het hier niet gemakkelijk. Leven
zij in de traditie van de soenna [levensregels
buiten de Koran] of de sjia
[alleen
bloedverwanten van de profeet Mohammed kunnen leider zijn]?
De Hadith [inhoudelijk,
boekje = hadith] is de
overlevering van aan Mohammed toegeschreven uitspraken en
handelwijzen. In het souterrain bewaren we ons sous-vide voedsel
[in
vacuümverpakking].
Moet die spillebeen [met
lange, dunne benen] deze
spillenwervel [deel
van een weefspil] repareren?
Gisteren hebben we gesudokud
[oe] (VD, GB).
Gaan we vandaag weer sudokuen, sudoku'tjes oplossen? De hare krisjna
is de door swami Prabhupada gestichte sekte. GB had alleen Sri
Krisjna (eigennaam;
thans verdwenen!). Het gaat
staagjes aan beter met haar. Chefs van staven, dat zijn chef-stafs
[GB ook: chefs-staf
– afko: cs
– ook stafchef(s)].
Voor de eilanden met die status aparte geldt de status quo. De ster
van Bethlehem [VD;
NBG: Betlehem]
is de Kerstster, de ster-van-bethlehem [GB]
is de kerstster, de poinsettia. Hoe luidt de stèredefinitie?
Een vitale vent is sthenisch. Een blowtje is een reefer, stickie of
joint.
4. Je gaat toch niet met een sterrenkijker naar sterrenetten (GB ook reinettes, VD: n/s) kijken? Hij werd sur-le-champ, illico, ontslagen. Zij is zijn sultane (favorite) [bevoorrechte gemalin van een sultan], met instemming van zijn sultane walidé [= moeder regerende sultan]. Als je blijft zeuren mag je geen tv (teevee) kijken, niet tv-kijken (teeveekijken). Met terra mater wordt Moeder Aarde bedoeld. De tiffany is een decoratieve jugendstilstijl in de glassierkunst. Een timon is een mensenhater. Het THC-gehalte betreft tetrahydrocannabinol [de psychoactieve stof in marihuana]. Een tour à bec is een snavelbektoren. Een hovenier doet aan tussenzetten (wijze van enten), een naaister aan tussen zetten (verder alles los!). Met uveïtis wordt ontsteking van de uvea, het druifvlies, het derde oogvlies, bedoeld. De verzouten soep [te zout gemaakt] was niet te [vr]eten [en de verzoute rivier is (te) zout geworden en dat kan fnuikend zijn voor de landbouw]. Visceraal is de ingewanden betreffend. Wat weet je nog meer over die violon d'Ingres [hobby of begaafdheid naast het werkelijke talent]?
5.
De brandstapel heeft al vlam gevat. Dat kind kan al mooi praten. Een
vigogne is een vicuña. Die vleister is een kei in mooipraten. Ik
hoorde 'heybaberiebah' en dacht onmiddellijk: dat is een scat. In de
derde wereld is latifundium [grootgrondbezit]
not done. Het voipen gebruikt VoIP,
het Voice over
Internet Protocol.
Een vlöggelprocessie in Ootmarsum gaat dwars door de huizen. Heeft
zoete koek (zoete
jan) iets gemeen met
jan-in-de-zak [meelgerecht,
au bain-marie bereide koek]? Hoe
zou je zoögloea's [slijmachtige
substantie van bacteriën]
omschrijven? En hoe spreek je dat woord uit [zoo-woo-gloh-jaa]?
Hoe ziet een woulfefles [woel-flèhs]
eruit [met 2 of 3
halzen]? Die wordt ook wel fles
van Woulfe genoemd. Xanthopsie is alles
geel zien. Een
WW-draad is een
whitworthschroefdraad
(VD).
Hij ziet de misstanden en daarom ziedt
hij van woede.
6.
'Yuca' [maniok]
is korter dan 'yucca' [plant]
en komt er alfabetisch voor. Korte naam, begin alfabet, agavefamilie.
Is dat een ezelsbruggetje of maakt het de zaak alleen maar erger? De
koralen ketting lag op de ovale tafel.
Daar vind je nog oertijdoverblijfselen. Mijn buurman heeft een
exquise [uitgelezen,
voortreffelijk] smaak. Rijden we
nu in het Randstedelijke gebied met daarin het Groene Hart, het
groene hart van Holland? Radau is drukte, lawaai. Wat is het verschil
tussen een quodlibet [mengelmoes,
potpourri] en quod licet [wat
geoorloofd is]? Qui-va-là, wie
daar, werda [weer-daa]?
Kromgroeien wijst vaak op rachitis, de Engelse ziekte. De ratafia
[fijne likeur]
zat in een met raffia [vezels
voor vlechtwerk] omhulde
drankfles. Een sequoia is een reuzenpijnboom.
Een raout [raut]
is een deftige avondpartij. Zo, doet zij nog steeds onderzoek naar de
Gooise r, de huig-r en de
tong-r? Reïsen [ree-jies]
zijn gezagvoerder of kapitein op een Ottomaans koopvaardijschip.
7.
Een récamier is een rustbank. Hij kan het razendsnel, maar doet het
razend slordig. Wil je voor mij hand-en-spandiensten verrichten bij
het verwachte kunst- en vliegwerk? De pasja
[hoge ambtenaar
Ottomaanse Rijk] droeg een
pashmina, een sjaal van de zijdeachtige
wol van de kasjmiergeit. Die rode bal
ligt masqué [is
door een ervoor liggende bal niet bereikbaar].
Iemand achternalopen is achter iemand aan lopen. Wie dat merkt, zal
rood aanlopen. In Rome ben ik toen – puur toeval – tegen mijn
huidige vrouw aangelopen. Moslima's dragen vaak abaja's [lang
en wijd gewaad]. Als ze geen
kachel aanhebben (aan
hebben), kun je beter een dikke
jas aanhebben. Die drinkebroer zal wel
een goede snee aan hebben. Zou hij die taak wel aankunnen? Ik moet
erop aan kunnen (GB;
VD: eropaan),
dat jullie meteen eropaan vliegen, als de zending aangekomen is. Een
kojan(g)
is in Indië een inhoudsmaat. Bij abaja denk je vanzelf ook aan
kabaja (kabaai –
lang baadje, m/v) en Soerabaja
(bnw.:
Soerabajaas, Soerabajase, bezitsvorm Soerabaja's).
8. Ga jij naar dat acidhousegebeuren? Een acatène is een kettingloos rijwiel. Op het advocatenkantoor drinken ze te vaak een advocateborrel. De aeneasrat is een soort van buidelrat. De aepyornis [uitgestorven reuzenvogel] vond je ooit op Madagaskar. De aeolis is een naaktkieuwige zeeslak. Hij schepte behagen in het werk dat hij schiep. Ze schrikte de eieren onder koud water: ik schrok daarvan. Het schrikte me af. Hij (ver)schrok van dat bericht. Die verschijning verschrikte hem. Wat wordt bedoeld met de seven-year itch [hobbels na 7 jaar huwelijk]? Is de 'roepieroepie' van Toon Hermans ook een onomatopee? Heeft hij weer gepluimstrijkt? Heeft hij Hermans' werken volledig gebloemleesd? Die viertaktmotor is nog geheel intact. Een tapis-plain is een vast kamerbreed vloerkleed. Dat zal hopelijk nooit en te [ofte] nimmer gebeuren. Zit die slappeling echt in het Europees Parlement (EP)? Schande, eigenlijk.
9. Wat uit Madagaskar komt, kun je aanduiden als Malagassisch of Madagassisch. Verder noteren we uit het Malagasi en uit Madagaskar (met al die Malagassiërs): de ariary (munteenheid), een fossa (fretkat), de kiur (uitgestorven reuzenvogel), de koraaltop (vetplant met bloem op hoge steel, Kalanchoe blossfeldiana), de bonte, zwarte en 'gewone' maki (halfaap met vossensnuit en lange staart, inheems op het eiland, behorend tot de familie der lemuren, vosapen), de taal Malagasi, de mangabey [mèhn-guh-bee] (hondaap met een lange snuit die in bomen leeft), mg (in internetadressen), MG (tweeletterige ISO-landcode), MGA (Malagassische ariary), MGF (voormalige frank), reuzenvogel (naast die andere twee – kiur en aepyornis – nog de moa), RM (op motorrijtuigen: Republiek Madagaskar), stefanotis (kamerplant) en steltral [uitspraak? – ral, vliegt overigens nooit].
10.
Verder nog: te/anrek (tot
de familie van de borstelegels
– hoezo, geen streepje? – behorende grote insecteneter),
de trommelboom, de valiha (muziekinstrument
bestaande uit met stalen snaren bespannen bamboe buizen;
ook: bamboebuizen)
en het vingerdier (halfaap
die op een eekhoorntje lijkt, ook: ayeaye of knaagmaki).
Naar een
adam-en-eva [monnikskap,
witte dovenetel, gevlekte orchis]
hoef je in VD niet meer te zoeken. Houdt GB het bij 'addenoi', VD
roept ons verder ook nog vrolijk toe: attenoje, ottenoje,
ottelenojeheine en addenom. Een marshal bij golfen en een airmarshal
zijn niet naar een ontdekker of een minister [die
van het Marshallplan!]
genoemd. Dit stuk is in es kleine terts. Kant van Alençon
[ah-lahn-sohn]
is alençonkant.
