2075 Dictee maandag 25-01-2021 (1) dictee Dictee van de dag (99) √

Dictee – dictees [2075]

Oefendictee 758 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (99)

1. In de rapte zijn we dat vergeten. Wil je mij remplaceren [vervangen], mijn remplaçant zijn? Ze wil een Afrikaanseritestudie [n/s] beginnen. Hoe lang duurt het siderale [sterrenjaar] jaar voor een sidderaal? Eén talib [VD ook: taleb], twee taliban. Als je in een tapasbar bent, vergeet je vanzelf wel het enkelvoud [tapa, mv. tapas of tapa's – uitspraak]. Kijk die pitbull dat teckeltje nu eens tackelen. Hoeveel tattoos heeft deze getatoeëerde spierbundel wel niet? Bij een terdoodveroordeling levert ter dood veroordelen een terdoodveroordeelde op. Eén tifoso [fanatieke supporter Italië, enk. = tifoso = tyfuspatiënt, tifo = tyfus, mv. tifosi NL alleen tifosi] snijdt geen hout, een berg tifosi wel. Zou onze woordvoerster toehoorster mogen zijn? Deze getruukte goochelact had die goocheme goochemerd bij elkaar gegoogeld [googelen via Google]. In die tuktuk [oe] [driewielig gemotoriseerd voertuigje] in Tsjetsjenië stikte het van de Tsjetsjeense tseetseevliegen. Moet ik die uitgiftelijst [n/s] in mijn aangiftebiljet [n/s] opnemen? Tot de umwelt [oe] [alles wat een mens omgeeft] behoort ontegenzeg(ge)lijk het economische umfeld [oe] [kring, milieu].

2. De umer [uu] is een melkproduct tussen yoghurt en kwark in. Welke valentijn stuurde mij op Valentijnsdag een valentijnskaart? Het ve-tsin (glutamaat) is een smaakversterkend fijn wit poeder. Toen ze vis-à-vis met me zat, stortte ze eindelijk haar hart bij me uit. Zo'n aanwensel kan toch geen voorwendsel zijn voor zulk gedrag? Houden jaks [knoros] van yamswortels? Geen idee! Met de VUT [vervroegde uittreding uit dienstverband (wettelijke regeling voor vervroegde pensionering)] ben je vutter en dus VUT-gerechtigd. Hoe gaat dat nou het beste, waarachtig vrouw zijn? Is het waar dat vluggerdjes [persoon] beter zijn in vluggertjes [schaken, in bed]? Het verwerd tot een spelletje van welles en nietes (een zogenaamd welles-nietesspelletje). Een zinnebeeld kan best zinnenprikkelend zijn of overkomen. Alleen meteorologen [en milieuers ...] zullen een zuid- of noordpoolexpeditie naar die twee minieme plekjes op aarde geweldig vinden. Welke van die inboorlingen kunnen er zorg dragen voor het water dragen? Je kent de term 'wysiwyg': what you see is what you get [zoals op het scherm wordt het gedrukt].

3. Mosterdgas is een blaartrekkend gifgas (ook: yperiet, ypriet). Ter bestrijding wordt oxim gebruikt. In een KZ (Konzentrationslager, concentratiekamp) kon je gemakkelijk KZ [krankzinnigheid] oplopen [het KZ-syndroom]. In de kampen werd zyklon B op ruime schaal gebruikt. Ook het type zenuwgas VX is vrij bekend. Het tabun [oe] is een dodelijk, zenuwblokkerend strijdgas. Sarin of sarine is een zenuwgas, een derivaat van fosfonzuur (een van fosfor afgeleid zuur met de samenstelling HP(O)(OH)₂). In Belgische makelaarsadvertenties kom je egw tegen: elektriciteit, gas en water (alg. ook: eengezinswoning). Cyanogeen of cyaan is een giftig, brandbaar gas. Blauwzuurgas is waterstofcyanide (HCN – ook wel: hydrocyanide), een zeer giftig gas, onder andere door de nazi's in de gaskamers gebruikt. Stachanovisme is beloning van buitensporige prestaties bij het werk (Stachanov).

4. Een fibula (fibula's, fibulae) is een sierspeld, doorgaans van brons, waarmee een mantel of omslagdoek werd vastgespeld, maar ook het kuitbeen heet fibula. Dragen ze in de Aida van Verdi ook aïdaweefsel? Daar heb je die Lord Wanhoop weer. Als dagblad lezen wij De Telegraaf. Gezocht op '*tis': aanstelleritis, abactis (secretaris), absentia mentis (verstrooidheid), adenitis (lymf(e)klierontsteking), antarctis (zuidpoolgebied: land en zee), Artis [zoo], Atlantis (denkbeeldig land), appendicitis (blindedarmontsteking), aqua fortis (sterkwater – niet los!), a remotis (apart, terzijde – leggen, stellen), ars gratia artis (l'art pour l'art: de kunst omwille van de kunst), artritis (gewrichtsontsteking), atrium mortis (voorportaal, voorbode van de dood), balanitis (eikelontsteking), balanopostitis (zelfde, maar plus voorhuid) en blefaritis (ooglidontsteking).

5. Ook nog: bronchitis (ontsteking slijmvlies bronchiën), bursitis (slijmbeursontsteking), canonitis (zucht tot het maken van canons), carditis (hartontsteking), cellulitis (ontsteking van onderhuids bindweefsel, ook: sinaasappelhuid), cervicitis (baarmoederhalsontsteking), cholecystitis (galblaasontsteking), chondritis (kraakbeenontsteking), clafoutis (flan met kersen), clematis (klimplant), colitis (ontsteking van het slijmvlies van de dikke darm of endeldarm; vergelijk: colitis ulcerosa), (non) compos mentis ((niet (goed)) bij zijn verstand), conjunctivitis (bindvliesontsteking), coxitis (ontsteking heupgewricht), crimen laesae majestatis (majesteitsschennis), cristallitis (ontsteking van de ooglens), cuncta supercilio moventis (bijwoord: van Jupiter) en difteritis (difterie).

6. Verder: curtis (versterkte middeleeuwse boerderij), cystitis (blaasontsteking), dermatitis (huidontsteking), dicta docta pro datis (wijze woorden in plaats van gaven), diverticulitis (ontsteking van een divertikel – uitstulping van blaas-, darm- of slokdarmwand als afwijking), dominus litis (degene die het te voeren beleid in een proces bepaalt), dulce bellum inexpertis (de oorlog schijnt plezierig aan wie er geen ervaring mee heeft), encefalitis (hersenontsteking, ook met de nabepalingen postvaccinalis en lethargica), encefalomyelitis (ontsteking van de hersenen en het ruggenmerg – de myalgische, ME, is het chronischevermoeidheidssyndroom cvs, VD: CVS), endocarditis (ontsteking van de hartkleppen) en enteritis (ontsteking van het slijmvlies van de dunne darm – met nabepaling regionalis: ziekte van Crohn, kort gezegd: crohn).

7. Dan: enterocolitis (ontsteking van het slijmvlies van zowel de dunne als de dikke darm), epidermitis (ontsteking van de opperhuid), epiglottis (strotklepje), erectis digitis (met opgeheven vingers – voor een eed), esofagitis (slokdarmontsteking – aan de oesophagus dus), evaluïtis (zucht tot evalueren), exceptio artis (juridisch: kunstuitzondering), ex plenitudine potestatis (uit de volheid van zijn gezag), factis (gevulkaniseerde olie die als vulstof voor rubber dient), famam extendere factis (zijn naam door daden groot maken), faryngitis (keelontsteking), fasciitis (bindweefselvliesontsteking), felix meritis (zekere zinspreuk: gelukkig door verdiensten), fibrositis (chronische ontsteking van bindweefsel), fitis (kleine gele hofzanger), flebitis (aderontsteking), flos juventutis (flos juvenum: de bloem der jeugd) en fortis (p, k, t en s – antoniem: lenis).

8. Vervolgens: folliculitis (ontsteking van een of meer haarfollikels in de huid), gastritis (maagontsteking), gastro-enteritis (buikgriep), gingivitis (tandvleesontsteking), glossitis (tongontsteking), glottis (stemspleet), gratis [koefnoen, voor niets, P.D. = pro Deo – om godswil], hepatitis A, B en C (geelzucht), hidradenitis (zweetklierontsteking), holarctis (het noordelijk halfrond boven de tropengordel), hollanditis (Hollandse ziekte, atoompacifisme), hora locoque consuetis (op de gewone tijd en plaats), in abrupto necessitatis (in de uiterste noodzaak), in angustis (in moeilijke omstandigheden), in antis (bepaalde zuilen die tussen de anten staan), in articulo mortis (in het stervensuur), in limine litis (juridisch: bij de aanvang van het geschil vóór elk ander verweer), in loco parentis (juridisch: in de plaats van de vader), in mandatis (juridisch: in last, als bevel) en in procinctu mortis (bereid om te sterven).

9. Daarna nog: iritis (regenboogvliesontsteking), junctis (verbonden met, voorbeeld: art. 3 junctis art. 4 en 5), jus primae noctis (recht, vroeger door onderhorigen aan hun heer te betalen voor het voltrekken van hun huwelijk, ook: droit de cuissage, droit du seigneur – recht van de heer op de eerste nacht, d.w.z. het recht van de heer om een bruid te ontmaagden), keratitis (hoornvliesontsteking), laryngitis (strottenhoofdontsteking), lege artis (volgens de regelen der kunst, l.a., ook: secundum artem), liber veritatis (boek waarin een schilder zijn eigen schilderijen aftekent en registreert – als waarmerk tegen vervalsingen), ludibria ventis (speelbal van de winden), lumina civitatis (beroemde mannen), lymfangitis (ontsteking van lymf(e)vaten), mantis (bidsprinkhaan), mastitis (borstontsteking) en mesties (VD ook: metis; mv. mestiezen en metissen).

10. Ten slotte: mastoïditis (ontsteking van het tepelvormig been achter het oor), mefitis (stiklucht), meningitis (hersenvliesontsteking), metritis (ontsteking van de baarmoeder), myelitis (ontsteking van het ruggenmerg), myocarditis (ontsteking van het spierweefsel van het hart), myositis (spierontsteking), myosotis (vergeet-mij-niet) (ook: me), myringitis (trommelvliesontsteking), nefritis (nierontsteking), neuritis (zenuwontsteking), odontitis (ontsteking van de tanden), omatitis (bemoeizucht van grootmoeders – die nu weten hoe het gemoeten zou hebben …), omfalitis (navelontsteking) en otitis (oorontsteking).

 

2074 Dictee zondag 24-01-2021 (2) - dictee Wekelijkse dicteetest 138 RL √

Dictee - dictees [2074]

Wekelijkse dicteetest 138 RL [elke zondag]

Welk van de 3 antwoorden is juist?

Oplossingen: hieronder!

 

Bron: Oefendictee (oud) 638

1. ………... zijn ……………. met een capuchon.

a. Hoody's                             sweaters

b. Hoodies                             sweaters

c. Hoodies                             swaeters

2. Hij droeg .........….. en studeerde …………..

a. bantuknots                       bantouïstiek

b. bantuknots                       bantoeïstiek

c. bantoeknots                      bantuïstiek

3. De ………… wilde met …………….. betalen.

a. gerechtsschrijver                        mechelaars

b. gerechtschrijver                         mechelaars

c. gerechtsschrijver                        Mechelaars

4. Met ……… bedoelen we middelbare eb, met ……….. 

middeleeuws.

a. ME                            m.e.

b. me                             me

c. ME                            me.

5. We hebben de papierformaten ………. en ……….… in voorraad.

a. grootmediaanpost                          dubbelkleinmediaan

b. grootmediaan post                         dubbel kleinmediaan

c. groot mediaanpost                         dubbelklein mediaan

6. Toon Hermans schrijft (VD) ………………..

a. Mediterranée

b. Méditerranée

c. Mediterranee

7. Een ………. heeft een ………… karakter.

a. mephisto                       mephistofelisch

b. Mefisto                         mefistofelisch

c. mefisto                          mefistofelisch

8. Na de ……….. pakte hij een …………..

a. macjob                           dubbel gebeide

b. mcjob                             dubbelgebeide

c. mc-job                            dubbel gebeide

9. Een kanteloep (I) is een cantaloupe (II). Lettend op GB en VD 

is/zijn:

a. alleen (I) goed

b. alleen (II) goed

c. (I) en (II) beide goed

10. De meniste kerk (I) is de menistenkerk (II). Lettend op GB en 

VD is/zijn:

a. alleen (I) goed

b. alleen (II) goed

c. (I) en (II) beide goed

Oplossingen [138]: zie hieronder.

 

--------------------------------------------------------------------

Oplossingen [138]

1a 2b 3a 4c 5b 6a 7c 8b 9c 10c

8. NB GB: Een dubbelgebeide [bnw.] jenever.

VD schrijft dit los (dubbel gebeide). In de betekenis 'door de wol geverfd' schrijft VD het bnw. wel aaneen: dubbelgebeide. Ook in dit geval als znw. (een dubbelgebeide)!

9. NB Ook kantaloep is goed!

Contact: leentfaarrein@gmail.com

2073 Dictee zondag 24-01-2021 (1) dictee Dictee van de dag (98) √

Dictee – dictees [2073]

Oefendictee 759 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (98)

1. We gaan stug verder met '*tis': onychitis (ontsteking van het nagelbed), orchitis (ontsteking van de zaadbal), osteïtis (ontsteking van beenweefsel), osteoartritis (chronische ontsteking van bot en kraakbeen), osteochondritis (ontsteking van het botweefsel en het aangrenzende kraakbeen) en osteochondritis dissecans: ontsteking van een gewricht (bv. elleboog, knie of heup) waarbij het kraakbeen afbrokkelt, osteomyelitis (ontsteking van het beenmerg en het botweefsel), ostitis (ontsteking van het beenweefsel), ovaritis (eierstokontsteking), pancreatitis (alvleesklierontsteking), parodontitis (bacteriële ontsteking van het parodontium = weefsel dat het steunapparaat vormt voor de tand in de kaak), parotitis (ontsteking van de oorspeekselklier – bijv. de bof) en participium praesentis (tegenwoordig deelwoord).

2. Vervolgens: pastis (alcoholische anijsdrank), pericarditis (ontsteking van het hartzakje), perichondritis (ontsteking van het kraakbeenvlies), periostitis (beenvliesontsteking), peritonitis (buikvliesontsteking), peritus artis (iemand op de hoogte met de kunst), pleuritis (longvliesontsteking), pluralis majestatis (majesteitsmeervoud), pneumonitis (vluchtige en goedaardige ontsteking van het longweefsel), poliomyelitis (polio), polyartritis (ziekte die gepaard gaat met een ontsteking van meer dan één gewricht), polyneuritis (ziekte waarbij verschillende zenuwen tegelijk worden aangedaan), praesidium libertatis (libertatis praesidium: bolwerk, verdediger van de vrijheid), proctitis (ontsteking van het slijmvlies van de endeldarm), prostatitis (prostaatontsteking) en pyelitis (nierbekkenontsteking).

3. Dan: pyleflebitis (poortaderontsteking), quantum satis (zoveel als vereist wordt, q.s., ook: quantum sufficit), rachitis (Engelse ziekte), refluxesofagitis (specifieke slokdarmontsteking – oesophagus), regelitis (overdreven regelzucht), reglementitis, regulitis, retinitis (netvliesontsteking), rigor mortis (lijkstijfheid), rinitis (ontsteking van de neusslijmvliezen), rotonditis (ongebreideld aanleggen rotondes), salpingitis (eileiderontsteking), sanae mentis (bij zijn verstand), scandalitis (overdreven belangstelling voor schandalen), scleradenitis (klierverharding), serumhepatitis (spuitenhepatitis), sinusitis (bijholteontsteking), slachtofferitis (zichzelf voortdurend als slachtoffer zien), spes ultima gentis (de laatste hoop van zijn geslacht), spionitis (overdreven vrees voor spionnen), splenitis (miltontsteking), spondylartritis (reumatische ontsteking van de wervelgewrichten), spondylitis (wervelontsteking) en stefanotis (kamerplant).

4. Ook nog: spondylomyelitis (ontsteking van wervels en ruggenmerg), stomatitis (mondslijmontsteking), sub specie aeternitatis (in het licht van de eeuwigheid), synovitis (gewrichtsvliesontsteking), tekenencefalitis (FSME – Frühsommer-Meningoenzephalitis, TBD – Tick-Borne Disease – via tekenbeet), tendinitis (peesontsteking), tendovaginitis (peesschedeontsteking), testimonium paupertatis (bewijs van onvermogen), testis (zaadbal, meervoud: testes), thyreoïditis (schildklierontsteking), thelitis (tepelontsteking), in de tis: in de war, tonsillitis (amandelontsteking), bij Toutatis – (krachtterm) wat zullen we nu hebben, tracheobronchitis (luchtpijpontsteking), unus e(x) multis (massamens, ook: unus multorum), unus pro multis: een voor velen, uretritis (urinebuisontsteking), uvulitis (ontsteking van de huig), trichitis (ontsteking haarzakjes) en trinitatis (eerste zondag na Pinksteren).

5. Verder: uveïtis (ontsteking van de uvea = verzamelnaam voor alle inwendige oogontstekingen), vaginitis (ontsteking van de vagina), vasculitis (vaatontsteking), venia aetatis (meerderjarigheidsverklaring), vergaderitis (voortdurend – inefficiënt – willen vergaderen), viribus conjunctis (met vereende krachten, ook: viribus unitis), virusartritis (bij paarden), vulvitis (ontsteking van de vulva – schaamspleet), vulvovaginitis (ontsteking van vulva en schede), wiiitis (door veelvuldig gamen met de Wii – schouderblessure) en zomermastitis (zomerwrang = nierontsteking bij vee, overgebracht door de wrangvliegjes). CFC's zijn chloorfluorcarbons (cfk's: chloorfluorkoolwaterstoffen). Een cochleair implantaat is een inwendige gehoorprothese. Ruiters in de klassieke oudheid droegen een chlamys (wijde, korte mantel – NB chlamydia(sis) is een geslachtsziekte). Boter van arsenicum = een olieachtige vloeistof.

6. Zo'n tweederangs- is zoiets als een voetbal-B-elftal [ook: tweederangs … elftal]. Het kouwelijke stel liep in de kou te kouten [praten]. Sommigen willen teaën, taalpuristen liever theeën. Hij was al gauw zo trots als een pauw [pauwentrots]. Bespreek de begrippen bimboficatie [seksualisering van het zelfbeeld van meisjes en vrouwen], fantasy [kunststijl in film en lit(t)eratuur] en rilievo schiacciato [Italiaanse reliëfstijl uit de 15e eeuw]. Zij lijden aan het roodkapjesyndroom [ongefundeerde angst voor wolven]. Ons imago moet nodig opgepoetst worden, het heeft averij opgelopen. Dat bedrijf zal zeker imagoschade (imageschade) gaan claimen. Ik houd van kleine letters: a'tjes, b'tjes, f'jes, l'etjes, m'etjes, n'etjes, o'tjes, r'etjes, s'jes, t'tjes, x'jes, y'jes (VD: i-grecjes, GB: y'tjes, vanwege 'ij' of 'Griekse i' – 2021 VD ook: y’jes) en z'jes. Genesis vermeldt: de wereld is uit niets geschapen; beter: uit de baaierd, de chaos. De baaitabak is genoemd naar Chesapeake Bay in Maryland. Ook 'reuzentabak' en 'maryland' zijn voor dat product gebruikte namen. Is een lorrenbaal [armoedzaaier] een voddenman [lompenhandelaar]? Nee, dus.

7. Gezocht op '*byte*': exabyte (EB, circa een triljoen), gigabyte (G, GB, gieg, gig, giga, circa een miljard), kilobyte (KB, 1024, let op: 1000 bytes = kilobyte = kB), megabyte (MB, meg, mega, ongeveer een miljoen), petabyte (PB, ongeveer een biljard), terabyte (TB, ongeveer een biljoen), yottabyte (YB, ongeveer een quadriljoen) en zettabyte (ZB, ongeveer een triljard). NB Er is een nieuwe terminologie ingevoerd, waarbij je voor exabyte (EB) nu ook exbibyte (EiB) mag schrijven en voor gigabyte (GB) ook gibibyte (GiB), etc. Een martiale (van martiaal, ook: marziale – maar niet: marziaal komt van de oorlogsgod Mars) houding is krijgshaftig. Voor een baäl [afgod] moet je je zeker niet buigen. Oesters hebben ook een baard (byssus). Mijn buurman is wel een baardaap [figuurlijk], maar zeker geen wanderoe [letterlijk]. Hoe kan de baard van Mozes nou het slaapkamergeluk [plant] zijn? Figuurlijk. Zijn baardeloze gezicht was verder best indrukwekkend. Bepaalde bacteriën of schimmels veroorzaken sycosis of baardschurft. Een krentenbaard wordt ook sycosis vulgaris genoemd. De babinskireflex is een voetzoolreflex op een prikkeling met een puntig voorwerp waarbij de grote teen omhoogkomt en de andere tenen als een waaier uiteen gaan staan.

8. Waartoe dient de eileidertrompet, trompet van Fallopius of fallopische buis [verbindingsbuis van buik- en baarmoederholte]? De baba ganoush is een tapenade van gepureerde aubergine, knoflook en olijfolie. Het IRC is het Internet Relay Chat (netwerk van babbelboxen op internet). Welke bestanddelen bevat het babbittmetaal [witte tinlegering met antimonium, lood en koper]? De kattenziekte babesiosis wordt overgebracht door teken. Wij zijn door een babs [NL: buitengewoon ambtenaar van de burgerlijke stand] getrouwd. Bimi is babybroccoli. Een bacchanaal is een Bacchusfeest. Als je te veel aan Bacchus offert, verval je tot de bedelstaf (een bacchusstaf of thyrsus is iets anders). Met een LLB (bachelor of laws) heb je een wo-bachelorgraad [Legum Baccalaureus]. Verklaar de naam 'Bachten de Kupe' [bachten – VD – = achter en de Kupe is de IJzer, de rivier]. Back- is vast gemakkelijker dan forecasten. Wie begint er nou een bacovewinkel [GB s, VD n/s]? Leg uit: bacteriofagie is de lysis (desintegratie, ontbinding) van bacteriën door een bacteriofaag [zeker virus]. Hij kweekte geen geen good- maar badwill.

9. Een badding (ook: batting) is een meskant [meskantig, mesvierkant] bezaagde balk. Een baffle [grote geluidsabsorberende plaat] hangt hoog in een fabriekshal. De BAFTA [British Academy of Film and Television Arts] is een Britse filmprijs. De tennisster werd ingepakt met tweemaal een bagel [6-0 en een double bagel is tweemaal 6-0]. Bagasse is ampas [afval van suikerriet]. Met dredging wordt een baggerbedrijf aangeduid. Moet de ambassadeur het Bahasa Indonesia [officiële taal] kennen? Niet alle bahamabeige tuinmeubelen komen van de Bahama's, de Bahama-eilanden. Hij wist van boe noch bah. Een baggy broek is een flodder- of soepbroek, daarin kan de baglady [zwerfster met bezittingen in tassen] rustig bagna cauda [dipsaus] eten met een baguetje [baguettetje – stokbrood]. Zij heeft trouwens haar baglama (saz) altijd bij zich. Een bain de soleil is een zonnejurk. Op de baileybrug [noodbrug] dansten ze baile- [bahj-luh], favela- of riofunk. Een baiser [bèh-zee] is een met schuim gevuld suikergebakje. Een bajes- of hotelbijbel is niet compleet [N.T. + Psalmen en Spreuken]. Haastig gebakerd is heetgebakerd.

10. Zij gingen op hun bakkesen [gezicht; vallen!]. Wist je dat bajonetten oorspronkelijk uit Bayonne kwamen? Zijn er speciale wittebroodbakkers? Koekenbakkers overigens zeker wel. Baksis is meer Surinaams, baksjisj meer Turks [fooi]. Ze lieten Piet vallen als een baksteen [gelukkig niet vanaf het dak ...]. Uiteindelijk zou de architect bakzeil halen. Een balaclava is genoemd naar Balaklava (een plaats) op de Krim. Daar dansen ze vaak op de muziek van de balalaika. Een balansschakeling is een push-pull. Balbesen zijn huisbazen. Op balebale's [2 x aa ee] kun je ook rusten. Ledesteen (ook: Balegemse steen) kwam uit Lede in de buurt van Aalst. Een balienees is baliebediende, geen Balinees [van het eiland Bali]. De balearic (vorm van elektronische dansmuziek) is genoemd naar de Balearen

2072 Dictee zaterdag 23-01-2021 (1) dictee Dictee van de dag (97) √

Dictee – dictees [2072]

Oefendictee 760 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (97)

1. Verdeel en heers, dat is een soort balkaniseren [land in kleine stukken --- > chaos]. Met een Balkan- [die militairen waren op de Balkan] of Golfsyndroom heb je niet zo'n zin in balkanjazz of -beat. Hij is een begenadigd balladzanger. Bakker Ted [Ted, wie is dat nou weer?] bakt tets [niet goed doorbakken] brood en dit balt [tot een bal worden] in de mond. In een ballentent kun je ballen gooien. Die tent staat bekend om de roze balletten [feesten met naaktshows, Frans: ballets roses]. Hij is een balling 's lands [een uit het land verbannene]. Een ballonbloem is een prachtklokje. Lijders aan de ziekte van Erb hebben ballonkuiten. Een ballotin is een pralinedoos. Ze frequenteerden die bals musettes [+] [harmonicamuziek]. Die balustradevorm is heel uitgebalanceerd. De bambiogen betreffen niet een gen, wel het jonge hertje Bambi uit een Walt Disneyfilm. Van bamboehout kun je een bamboe stoel maken. Een post-hbo-opleiding is een banabaopleiding (bachelor-na-bacheloropleiding), een
post-wo-opleiding een manamaopleiding (een
master-na-masteropleiding dus).

2. De fruitvlieg (Drosophila melanogaster) is een bekend proefdier. Het lag allemaal op de bancarella (koeltafel). De band van Poupart is de liesband. Hij is een echte sta-in-de-weg. De hazewindhond snuffelde aan het hazenleger. Gezocht op '*liter*': actualiter, aliterair, alliteratie (staf- of beginrijm), allochtonenliteratuur (en vele andere soorten), anima naturaliter christiana (de van nature christelijke ziel), anti- en beatliteratuur, centiliter (cl, en vele andere inhoudsmaten), eliterenner(!), literaat (geletterde), militeren (BE: actievoeren als lid van een organisatie of partij), myrialiter (10.000 l of 100 hl), obliteratie (het doorhalen, vernietigen, uitwissen), qualiter taliter (ook: taliter qualiter, op enigerlei wijze, hoe onbevredigend ook), samizdatliteratuur (clandestien gedrukte en verspreide literatuur), spliterwt (!) en underground- en vagantenliteratuur. 

NB In deze alinea: 7 maal groene t: van GB mag daar ook tt!

3. Verder: verliteraird en verliteratuurd. Hij hanteert een fijn geciseleerde literaire stijl. Het hoeveelste deel van een liter is 10 cm³? Een honderdste deel! De Literatuur [4 maal groene t, GB ook: tt] met een grote L is net zoiets als de Kunst met een grote K. Een balthasar is een wijnfles van 12 liter. Om een wijnfles kan een hulster [strooien omhulsel, huls] zitten. Een jerobeam kan 3 liter bevatten, een kalkoentje maximaal 200 cc. Een magnum bevat evenveel als twee gewone wijnflessen. In een melchior gaat 18 liter, in een methusalem 6 liter en in een nebukadnezar 15 liter. Met twee rehabeams (vierenhalve liter) kun je één salmanazar (9 liter) vullen. Dat bandelottenstel [(oor)hanger] staat je goed. Het michelinmannetje en -vrouwtje gingen eten in een restaurant met drie Michelinsterren. Die rivier kan behoorlijk bandjiren [plotseling wassen en buiten de oevers treden door geweldige regens bovenstrooms]. Wat houdt het bandwagoneffect in? Politiek: profiteren van het succes van anderen. Een zekere vorm van ijshockey heet bandy [bèhn-die].

4. Trouwens, in Zuid-Afrika noemen ze een iglo een ijshokkie. Banga's zijn sletten (Sranan(g)(tongo)). Het bangkirai is een zeker hardhout. Wie het over vexillologie [banistiek, vlaggenkunde] heeft, stottert niet. Zijn De Nederlandsche Bank [DNB] en de Nationale Bank van België even betrouwbaar als de bank van Monte Carlo en de Bank van Engeland? Welke zaken acht men bankabel [aanvaardbaar als onderpand, discontabel]? Wat deed de Bankcommissie zoal [BE, historisch: toezicht]? Kunnen broodbakken is nog niet kunnen banketbakken. De Bankgirocentrale regelde de bankgiro. De eerste maandag in augustus is het daar [Engeland] bankholiday. Het banqueroute (ook: faillite) de la science is het bankroet van de wetenschap. Een bank-verzekeraar richt zich op het bankverzekeren. Op het blocnoteje schreef hij hoeveel banknoten [vero: bankbiljet] hij wilde inzetten. In Parijs wonen heel wat banlieusards [bewoner van een voorstad].

5. Een bansuri [oe] is een Indiase dwarsfluit van bamboe. Een bantammer (soort van kleine kip) zal geen bantamgewicht hebben. Een bantoestan is een thuisland. De bantoeïstiek bestudeert de Bantoes en het Bantoe. Een banyan is een baniaanboom of banianeboom. Die baratta [kopen op krediet en valselijk meteen doorverkopen], dat is niet zo fraai. De Barbarijse zeerovers komen uit het land van de Berbers. Een barbadoskers is een acerola [West-Indische kers, hoge struik], maar wat is een barbacane (ook: barbican – middeleeuws vooruitgeschoven bolwerk). Als je de dumbbell (korte halter met gewichten) kent, zul je ook de barbell (lange halter met gewichten aan de uiteinden) wel kunnen rubriceren. Liedjes a capella in close harmony: dat moet barbershop zijn. Bij Multatuli moest Barbertje hangen, maar dit barbertje [mandje] moet onder een kastplank hangen. Wat was de locatie van de Barbizonschool [door de Hollandse school beïnvloede schilderschool in het Franse dorp Barbizon (ca. 1830-1850) die zich concentreerde op een dramatische uitbeelding van de natuur]? En waar zou een barcarollekoor [gondellied, Venetië – 'luh' niet uitspreken] nu precies vandaan komen?

6. Laat de bardolino [fruitige rode wijn van de corvina, Gardameer] je smaken. In welke tijd moet je zo'n bardengroepje [zanger, volksdichter] situeren? In die baretkraam [handel in gewerkte, gebreide stoffen] kon je ook een baretje [hoofddeksel, vaak: militair] kopen. Een bariater is een obesitaschirurg [mensen met vetzucht]. Barking up the wrong tree: de verkeerde voorhebben. Waar vind je nog goede espressobarista's? Zij draagt een salwar (katoenen broek met ruime pijpen) onder haar kameez [ie:] (lange, ruime bloes van rijkversierd katoen). Waar komen MOE-landers [arbeidsimmigrant uit Midden- en Oost-Europa, vgl. MOE-land(en)] vandaan? Die lekkere barolo [droge rode wijn uit de gemeente Barolo] komt uit de streek Piemonte (pjee – It.; T.adv. ook: Piëmont = Ned. – pie-jee). Gewestelijk wordt een oweeër [ow'er – oorlogswinst] wel baron Zeep genoemd. Die barouchettenrit [barouchet: licht twee- of vierwielig luxerijtuig, waarbij de koetsier op een hoge bok zit] zal ze lang heugen. De ballerina deed haar barreoefeningen [mv. s] [baar – bahr]. Een capodastro is een barréklem [op gitaar, etc.]. Eerst barresbieten [zekere voederbieten] oogsten, daarna proberen te loungen [in café, ontspannen met hapjes en muziek] bij barrelhouse [èh] [vroege jazzmuziek, tweeslagsritme] en dan barrelen [ah] [pierewaaien]. Wie denkt er nu nog aan de Bloedbruiloft of de (Sint-)Bartholomeusnacht van 23-24 augustus 1572? De hugenoten wellicht? Is het nou volgens Bartjens of volgens Bartjes? GB: Bartjens, VD: allebei. Na dat zonnebad was ze behoorlijk basané [bruinverbrand]. Kunnen bas-baritons basaria's zingen?

7. Een bas-bleu is een blauwkous. Bas-buffo's zijn buffobassen. Een basculegeweer [kuul] is een kieploopgeweer [loop scharniert met kolf]. Wat houdt de ziekte van Basedow in? Overmatige schildklierwerking. Onder het gebouw zit nog een basement [kelder]. Hij heeft tot op hoge leeftijd gebaseballd (en zijn kleinzoon basketbalde tot vorig jaar). Dat bedrijf wordt geleid door een intelligent bazenpaar. Pyrimidine is een kristallijne, heterocyclische verbinding. Vroeger leerde iedereen programmeren in Basic: Beginner's All-purpose Symbolic Instruction Code. Hij is onze procureur [zaakwaarnemer] op no-cure-no-paybasis (no cure, no pay). Die taal is toch maar heel beperkt: Basic English (B(ritish) A(merican) S(cientific) I(nternational) C(ommercial) English) of ook: Basisengels. De GBA is de Gemeentelijke Basisadministratie (van persoonsgegevens). Het antoniem van baskant is discant. Het baskervilledrukwerk [enk.] is meer dan uitstekend leesbaar.

8. Een basklok is een bourdon, een basluit een teorbe. Waarin verschillen 'bismillah' [vrome uiting bij begin onderneming] en 'basmala' [het uitspreken van de woorden ‘Bismillahi rahmani rahim’ bij een goede daad – in naam van Allah, de barmhartige, de genadevolle]? Gezocht op '*relief*: bas-reliëf(fotografie) of laagreliëf, vlakreliëf (ook: relief en bas, halfverheven beeldwerk), demi-reliëf of halfreliëf,
haut-reliëf (hoogreliëf, hoogverheven beeldwerk), holreliëf of verzonken reliëf, en relief (in reliëf, verheven), bij golf: (de of het) nearest point of relief [bij vast obstakel], papierreliëf (embossing = reliëf in papier), relief (economische hulp, bijstand) en relief en creux, waarbij de hoogste punten van de figuren gelijkkomen met het vlak waarin ze zijn aangebracht. De bastaarddoronicum is een stins/zenplant. Het kwam er wat besmuikt uit: potvolblomme. Een bastiaan is een
assistent-dorpshoofd onder bosnegers en indianen. Ik zocht de bastilleplattegrond (s – niet die in Parijs [die met B] – versterking, fort), maar vond alleen de versterktebastideplattegrond [kleine vesting, versterkte stad].

9. Die vrouwen, dat zijn echte bataven [bataaf: manwijf, mannetjesputter]. Ze kregen de bastognekoeken [Bastogne, Bastenaken in de Ardennen] niet aangesleept. De baszanger had wat met de jazzzangeres. Wat moet zo'n batakker [= Bataks paard] nou op die jumping [springconcours]? Het baat hem niet, hoeveel hij ook in thermaalbaden baadt. In de Bijbel is 1 bat 36 liter. Welke bathyale [diep = 200-3000 m onder de zeespiegel] zeedieren kennen jullie? Zij is een kei in grand(s) battements [basisbeweging ballet: been omhoog]. Je gaat die hele batterie(s) de cuisine [complete keukenuitzet] toch niet gebruiken als batterie(s) de campagne [idem bij picknicks]? Bayem is (in de oosterse keuken) spinazie. In België kennen ze de
BA-verzekering: verzekering inzake de burgerlijke aansprakelijkheid. Is dat bavelaartje [kleine uitbeelding van groep in hout of ivoor] te koop? De Battle of Britain [Slag – GB/VD – om Engeland] was in het najaar van 1940. Is er verschil tussen b.b.h. [bezigheden buitenshuis hebbende] en b.b.h.h. [idem]? Nee, dus. Waar is de tijd van de bbs'en [bulletin board system (digitaal prikbord)] gebleven? De afkorting BC staat voor before Christ, voor Christus [v.C(hr).]. De vrij onbekende afkorting B.C.D. staat voor bono cum Deo, met Gods genade.

10. De BDD is de body dysmorphic disorder: stoornis in de lichaamsbeleving waarbij de patiënt zich inbeeldt heel erg lelijk te zijn. Met bdsm wordt bedoeld: bondage, dominance, sadism & masochism: de seksuele voorkeur gekenmerkt door machtsrollenspelletjes waarbij bondage en discipline, dominantie en onderwerping, sadisme en masochisme een rol spelen. Hij was beamer (! be-amer --- streepje alleen buiten dictees) van het kapot zijn [ook: kapot-zijn] van de beamer [ie]. Een beanie [ie] is een nauw aansluitende muts [Eng. bean = hoofd]. Piet Paaltjens beatae memoriae (zaliger gedachtenis): hij ruste in vrede (R.I.P., requiescant – n bij mv. – in pace [paa-tsjee], rest in peace). Het fabiolakapsel is weer in. Waar alles strikt geordend is, is de beau désordre [bevallige wanorde] een verademing. Je bedoelt vast de richterschaal (schaal van Richter, ook: Mercalli – aardbevingen).

 

2071 Dictee vrijdag 22-01-2021 (1) dictee Dictee van de dag (96) √

Dictee – dictees [2071]

Oefendictee 761 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (96)

1. Hij verwart de beaufortschaal [schaal van Beaufort – eenheid: Bft, beaufort, windkracht] met de schaal van Richter (richterschaal – aardbevingen). Een beaux garçons [+] met een uzi [met machinepistool], is dat een ladykiller? Ja, ook zonder! De beaujolais is wijn uit het gebied tussen Mâcon en Villefranche. Beauty is but
skin-deep: schoonheid (m.n. van een vrouw) gaat niet dieper dan de huid. Beauty is in the eye of the beholder: schoonheid ligt besloten in het oog van de aanschouwer. Wil je bechamelsaus, een met roux bereide melksaus, of bearnaisesaus [met eierdooiers, wijn en kruiden bereide botersaus]? Ze is zich aan het bedakken (zich met bedak – geparfumeerd rijstpoeder, als blanketsel gebruikt – bepoederen). Een bbb-training heeft echt niets te maken met een
bed-bad-broodvoorziening [maar met buik, billen, benen]. Mag dat wettelijk nog: te beê zitten [bedelen op straat]? Een bedelbroeder is een mendicant. Een bedeler maakt de minder- en minstbedeelden gelukkig. Met de oude en nieuwe bedeling worden het Oude en Nieuwe Testament [in de Bijbel] bedoeld. Litouwen ging definitief over [1-1-2015] van litas [LTL] op euro.

2. Een bedienaar van Gods Woord, predikant, verbi divini minister [mv.: ministri], mag zich de afkorting V.D.M. laten welgevallen. Dat zal hem dan wel bevallen. Hij heeft een bediendecontract. Het gestolen goed gedijde niet. Een bedorvendans is een bedorven kindje. Het Bedrijfsfonds voor de Pers kan zo nodig bijspringen. Hoe groot is die bhv-toelage [bedrijfshulpverlening, bhv'er]? Het bedstededeurtje sluit niet goed meer. Ben ik het beeld van een Zeeuw? Kom nou! De beeldenstormers hebben bij de Beeldenstorm in 1566 veel kapotgemaakt. Deze Beeldhouwer zie je alleen op het noordelijke halfrond [sterrenbeeld]. Omgang met een beeldmooie meid is bloedlink. Jormungandr (wereldslang, Midgardslang) ligt volgens de noordse mythologie om de wereld. Wat was een in effigie, in beeltenis, verbrande voortvluchtige terdoodveroordeelde? Nogal blasé [verwend]: been there, done that.

3. Vandaag behandelen we de osteomyelitis [ontsteking beenmerg en botweefsel] en de osteïtis [ontsteking beenweefsel]. Die schaatser doet beentje-over. Zijn die beepers [instrument dat signalen uitzendt] gecontroleerd? Een bintoerong [beermarter] is nu eenmaal geen angwantibo [halfaap, beermaki]. Ik was vroeger een korfbalbeest. Bij het beestenverstand make men wel onderscheid tussen het muizen- en olifantenverstand. Alle beetjes helpen, zei de mug, en ze pieste in de zee. Het 'Befehl ist Befehl' heeft tot tenhemelschreiende toestanden geleid. Hij is weinig begaafd, zwakbegaafd. Begging the question is het petitio principii [cirkelredenering, schijngrond]. Die joden waren begeind [in vrolijke bui] en begeistert [enthousiast]. Is hij einddertiger of beginveertiger? De begraafwet (begrafeniswet) is vervangen door de Wet op de lijkbezorging. De wethouder van Financiën hield zijn begrotingsrede. Dat kun je afdwingen via de Algemene Wet Gelijke Behandeling [vanaf 2007: WGB = Wet Gelijke Behandeling (van Mannen en Vrouwen bij de Arbeid)]. Schrijf je 'raad van beheer' (afko: rvb en BE: beheerraad) zo? Ja.

4. Wat is een behojebikker [souteneur]? Geef mij maar een lekker glas beiers [= Beiers bier]. Een zure kers is een amarel(le), morel, griotte, noordkriek, wijnkers of noordkers. Hij heeft haar overruled. Gisteren overrulede hij haar al en nu overrulet hij haar weer. Thyllen zijn uitgroeisels van het parenchym [algemeen weefseltype] die de vaten van het kernhout verstoppen. Wist je dat wieuwen het miauwen van jonge katjes is? Neem nog een ibuprofennetje, pijnstillend, ontstekingsremmend en koortsverlagend geneesmiddel (de stof is een acrylpropionzuurderivaat). Dat betreft trouwens geen merknaam, Datzelfde geldt voor paracetamolletjes. Wat is een mandala precies? Antwoord: een cirkelvormige of veelhoekige figuur met mystieke betekenis, oorspronkelijk als hulpmiddel bij boeddhistische meditatie. Het zwarte schaap wordt vaak aangeduid met verdomde Louistje of verdomde Lowietje [naast een(!) verdomde louis]. Ook: staan kijken, erbij staan als verdomde Louis of lamme Louis. Hij weigerde unverfroren [brutaalweg] om 'dank je wel' te zeggen: er kon geen behoorlijk dankjewel af. Een fylum (mv. fyla) is een stam (biologie).

5. Een job is een soort van steenhouwersbeitel. Gezocht op '*plie*': na re- en dupliek werd het proces verdaagd, een panoplie: rek met wapens als wandversiering, bij het ballet: de plié, de grand plié en de demi-plié(!), een hopliet: bij de oude Grieken een lid van het zwaargewapende voetvolk, multiplier (economie: vermenigvuldigingsfactor), multipliëren of multipliceren, repliëren (militair: zich terugtrekken), met straatjongensrepliek wordt een jij-bak bedoeld, superplie (koorhemd, ook: superpellicum), suppliek (smeekschrift, verzoekschrift), suppliëren (smeken, verzoeken) en tripliek: juridisch, beantwoording van het verweerschrift, antwoord op de dupliek. Bij de Iupac (let op, hoofdletter I – International Union of Pure and Applied Chemistry (internationale organisatie van chemici)) zeggen ze: join the club. Wanneer vond de Opiumoorlog plaats? Van 1840-1842 en van 1856-1860!

6. Bier van Parbo [SR] vind je niet in het woordenboek. De cachaça is een Braziliaanse sterkedrank (GB ook: sterke drank) op basis van suikerriet. De cacciucco is een traditionele Italiaanse vissoep en een caccia een muziekstuk waarin een jachtscène wordt uitgebeeld. Een SUV wordt recentelijk aangeduid als sport [GB: +s] utility vehicle (ook wel: P.C. Hoofttractor of asobak). De maté wordt ook wel groene thee of paraguaythee genoemd [en 'mate' hoort bij judo]. Een galiameloen heeft lichtgeel vruchtvlees. Bij theeën of teaën moet je denken ('*thee*') aan: alt-A-hypotheek, astheen (asthenisch = zwak qua constitutie), cartotheek [kaartsysteem], ceylonthee, dactyliotheek [verzameling cameeën, gemmen, etc.], earlgreythee, erytheem (rode plek op de huid), jezuïetenthee (Mexicaanse thee), muthee (mengsel van o.a. gember, ginseng en kaneel), de Nutsbibliotheek, een nomotheet [wetgever] en peccothee (met pecannoten; let wel: een pekan is een vismarter!).

7. De eerste van de Drie-eenheid is God de Vader. Verder met 'thee': wat Roetheens is komt van de Roethenen (Oekraïners die in de vroegere Oostenrijks-Hongaarse monarchie woonden), sennathee (laxeermiddel), sleeënthee (van de sleedoorn), staurotheek: reliekhouder voor een stuk van het kruishout, een thee-etablissement, het theeaaltje, timotheegras, een theeonderneming in een theeproducerend land, the proof of the pudding is in the eating [alleen in de praktijk blijkt de kwaliteit], een tokkiehypotheek [slecht voor de bank – afschrijven], de Wereldbibliotheek [Nederlandse vereniging, vertaalde werken] en een xylotheek (verzameling houtmonsters). Het bejijen en bejouen neemt hand over hand toe. Gekke bekken trekken is trekkebekken. De bekane (dat is niet: bijdehante, wel: bij de hand = aanwezig = bekaan) brandweer rukte niet uit. Hij was bekant [bijkans, bijna] verongelukt. Aan bekendstaan gaat bekendmaken vooraf. De Bekendmakingswet [officiële publicatie van wetten, Algemene Maatregelen van Bestuur – AMvB's] zorgt voor heel veel werk.

8. De bekendwording is het bekend worden. Met de bekkeneelberg wordt Golgotha bedoeld. Bekkenpijn is symfysiolyse. Waar dient een bekrachtigingswet [alsnog goedkeuring noodmaatregelen] toe? Met je beklag dien je een klacht in. Die messalina [onverzadigbare geslachtsdrift] kleedt zich altijd met messeline [zijden stof]. Wie mesquin [bekrompen, kleingeestig] is, blinkt uit in mesquinerie [let op uitspraak – kie]. Die hofstede [hoeve, boerderij] gaat in de bel(le) – de bel van de stadsomroeper – komen [zal publiek verkocht worden; vergelijk: belleman (ww.) – stadsomroeper; een bellenman en een bellenmeisje zijn iets anders]. Zijn jullie nou helemaal bekotebikkerd [niet wijs, mal, dwaas]? Een ski of snowboard kan een belag [buh-laak = glijvlak] hebben. Belam [ik ben lam], zo waar (zowaar) ik leef. Omschrijf de bpm-belasting eens [NL: belasting van personenauto's en motorrijwielen]. Ik luister graag naar beaux-esprits [enk.: bel esprit = thuis in lit(t)eratuur en kunst]. Het woord 'bel-etage' is quasi-Frans. Hallentorens worden wel aangeduid als belfo(o)rts. Wat voor soort rekenmunt was de belga [5 frank, vero: BEF]? In die betekenis staat belgicisme [behoud eenheidsstaat] tegenover rattachisme [Wallonië naar Frankrijk]. Die Belgen waren nogal gebelgd over de bejegening van hun belgen [Belgisch trekpaard, bels, brabander]. Verdoemd zijn jullie, kinderen Belials!

9. Bella matribus detestata: de door de moeders verafschuwde oorlogen. Belle conclusion et digne de l'exorde: een fraaie gevolgtrekking, de vooropstelling waardig. Hij draagt graag bellbottoms [lange broek met wijd uitvallende pijpen]. Heeft Anderlecht een veelbelovende belofteploeg? U ontvangt een rekening ten belope van 30 euro. Op de bema [verhoogd vloergedeelte] bevond zich de cathedra [bisschopszetel, katheder]. Die kerel is ook altijd bemazzeld. De bemers (pestvogels) komen uit Bohemen. Hij zou liefst zijn eigen nest bemosen [bevuilen]. Een bench is een kamerkennel. De voetbalster was helemaal leeggespeeld (VD – ze had zich leeg gespeeld). Die maffiabendeleider is opgepakt. Op weg naar het bandyen [bandy: soort ijshockey] zat ze daar in de bendie (licht tweewielig rijtuigje, getrokken door een paard) met de bendir (lijsttrommel) van haar zuster. Iemand naar beneden halen, iemand omlaaghalen, is beneden alle peil. Hij zit vast in de benedenste mijngang. De ABC-eilanden worden ook wel Benedenwindse Eilanden genoemd.

 10. Laten wij de Heer prijzen (danken): benedicamus Domino. Die benedictines drinkt graag benedictine [fijne Franse kruidenlikeur]. De Gezegende zegene het: Benedictus benedicat. Hij kreeg de benefit of the doubt [voordeel ban de twijfel]. Welke bepalingen kent het
Benelux-verdrag? Bene merentium praemium: loon van hen die het echt verdiend hebben. Ze draagt een jurk van bengaline [lijkt op popeline]. Dat u, goedgunstige lezer (benevole lector, B.L.), deze dictees nog steeds leest … Dat is heel spannend: een benigne (benignus – goedaardig) of maligne (kwaadaardig – malignus niet in wdb.) gezwel? Onder, met de gunst der Voorzienigheid: benigno numine. Alle benjamins hebben bij mij een streepje voor. Die oplossing is ben trovato: goed bedacht (gevonden)!