2026 Dictee dinsdag 15-12-2020 (2) dictee Oefendictee december 2020 (1) √

Dictee - dictees [2026]

Oefendictee december 2020 (1)

1. Hij paardt, hij moet vaak sappelen. Het asociaaltje droeg een omslagdoek met het opschrift 'asosjaal'. Hoeveel ouguiya
[munt Mauritanië, vroeger: MRO, thans MRU] betaalde je nou voor dat ouijabord? Bij moksatherapie wordt moksa [alsembladerendons tegen jicht en podagra] gebruikt. Breng jij de boontjis, de sperziebonen even mee? De internetextensie van Man is im (Isle of Man). Tussen he’s en ho's klikt het niet altijd. Het computerprogramma is gecrasht. Oneus is oneerlijk (ww.: oneuzen), onereus is drukkend, bezwaarlijk, onera zijn lasten, belastingen. Onus (enk.) is last, onus probandi is bewijslast. 07/12/2020: nieuwe update VD: 390.085 lemma’s (was: 389.594).

2. Beter blo Jan dan dô Jan. De Arabier, gehuld in zijn bisht, was op bezoek bij de Papoea’s en danste mee om hun bisjpaal. VD, ‘blekhol’ [oh, mv. -holen] en ‘black hole’, mag dat allebei? Nee! Bohrium [Bh,107 - de h van hoog] staat in de periodieksysteemlijst 102 plaatsen hoger dan borium [B, 5]. Buna (VD), synthetisch rubber, komt van butadieen en natrium. Mag ik twee caffè corretto’s van u? De machiavellisten dronken caffè macchiato. Ali Cyaankali is vergelijkbaar met Ali Chemicali. Een immergroene plant is altijdgroen [semper virens]. De coccejanen volgden Coch [2024], de koksianen De Cock. Een ander woord voor glutenintolerantie is coeliakie. Het openluchtvaudeville vond plaats bij die bougainvilles/a’s [plant, trinitaria]. Polyisocyanuraat is pir.

3. Een mashrabiya is een decoratief houten rooster tegen het zonlicht. Wat merk je op bij conchiglie [schelpjespasta, enk.] en zabaglione[s/’s]? De ‘g’ moet je niet uitspreken. Een eclogendichter is een eclogedichter [ee]. Mijn doño [baas] is een coño [schoft]. Er was veel dyugudyugu [drukte] over die dyogo [literfles met of voor bier]. Ik heb er de (bij)ballen – epididymides – verstand van. Kun je sikhs ontmoeten op een fikhschool? Mogelijk. Na uitvoering van de caccia [muziekstuk met jachtscène] was er focaccia [brood met olijfolie]. Forsa is sterkte, ‘forza’ [uitroep] is ‘hup’. Bwana Kitoko [lett.: mooie heer] was de bijnaam voor de jonge koning Boudewijn in Congo. Het woord ‘bwana’ is heer, meester (Swahili). Wie heeft mijn rijjas gezien, we gaan veel rijjool beleven! Nangka [boom, vrucht] komt niet van de ginkgo [Japanse waaierboom].

4. Ter eenre zijde speelde Ajax goed, ter andere zijde was Feijenoord effectiever. Je kunt de mist en de diepte ingaan, maar ook de dieperik in gaan. Een foodie lijdt aan voedisme [gericht zijn op lekker eten en drinken]. In de sport is een repêchage een herkansing. Met ‘*sum’: ad (in) usum (ten gebruike), a solis ortu usque ad occasum
(van zonsopgang tot zonsondergang), civis Romanus sum (ik ben een burger van Rome), cogito, ergo sum (Descartes: ik denk, dus ik besta), dubiosum (twijfelgeval), Hilversum 3, impressum (vermelding in boek van uitgever, etc.), in antecessum (vooruit, op afrekening), lumpsum (bedrag ineens), pensum (taak, strafwerk), per habitum infusum
(door zijn aangeboren aard), (o)possum (buideldier, bont).

5. Verder: secundum usum (volgens gebruik), sum qui sum
(Ik ben die Ik ben – aanduiding Jahweh, JHWH, JHVH), vero distinguere falsum (de leugen van de waarheid onderscheiden), vestigia nulla retrorsum (geen stap terug), opera- en porno-universum. Bij ‘niet meevallen’ is het hij vaarde, met een schip: hij voer. Met ‘*asji*’ alleen hasjiesj (hasj, hennep), masjiach (joden: heilbrenger, verlosser), masjid(s) [mah-sjiht – moskee], tabasjir [ie] (bamboesuiker) enne … wasmasjien [lemma ‘wasje’ – 2 - in refrein van een SR-lied]. Ook nog: midrasjim [mv. van midrasj = interpretatie van commentaar op een gedeelte van Thora], choemasjim (mv. van  choemasj = de 5 boeken van Mozes, Thora, in één boek). 

 6. Dat alles uit VD, GB niks nieuws. Ook gezocht op ‘*ashi*’ (selectie): dashi (bouillon), dashiki (blouse West-Afrika), hashi (Jap. eetstokjes, mv.), nashi(peer), sashimi (Japan, rauwe vis), slashie (iemand met meer banen), washi(papier) en yamashita (turnsprong). Vergeet ook de Washingtonner en de lashitte niet! Dit alles: VD. In GB nog: kipashi = (internet) (bruin en wit) brood. Een entr’acte dient als aktekoppelaar. Zij is het meest promiscuest van allemaal. Jongen en jongetje, rotjongen en rotjongetje, dus: kwajongen en kwajongetje. Queueën [kjoe] veroorzaakt een queue [keu]. De VR is de Veiligheidsraad. Sommige breuken zijn lastig.

7. Het duurde driekwart seconde. Dat mag altijd aaneen, als breuk ook drie kwart, dus drie kwart seconde is ook goed. In die context mag je ook driekwartseconde schrijven, vergelijk tweederdemeerderheid. Onze Taal had deze 10 kandidaten als Woord van het Jaar 2020: anderhalvemetersamenleving, beeldbellen, complotdenken, coronacrisis, hamsteren (gebaar), huidhonger, lockdown, (het) nieuwe normaal, raamvisite en thuiswerken. De marathon is een langeafstandsloperssloper. VD NL had 3 kandidaten (van 20) op de shortlist voor Woord van het Jaar 2020: viruswappie, blokjesverjaardag [gasten in blokken, verspreid over de dag] en hoestschaamte.

8. De complete lijst (20) van VD was: blokjesverjaardag, coronamoe, covid, covidioot, eenzaamheidsvirus, fabeltjesfuik, hoestschaamte, infodemie, jojolockdown, klimaatwanhoper, kuchscherm, lockdownfeestje, raambezoek, racismeknielen, stekkergekte, testsamenleving, uitsluitingscultuur, viruswappie en zelfquarantaine.

9. Bij VD in België waren de 20 kandidaten: aanloopleren, anderhalvemetersamenleving, contactspeurder, coronamoe, covid, covidioot, druktebarometer, dutjestaks, hoestschaamte, knuffelcontact, kuchscherm, lockdownfeestje, raambezoek, reddingsstrook, spookkeuken, sportbubbel, versoepelbrigade, vivaldicoalitie, vriendenaandeel en zelfquarantaine.

 

 

 

 

2025 Dictee dinsdag 15-12-2020 (1) dictee Dictee van de dag (58) √

Dictee – dictees [2025]

Oefendictee 799 OUD, geheel herzien naar situatie 2020

Dictee van de dag (58)

1. Een pirlamp werkt met een ingebouwde passief infrarode sensor. Au pis-aller (in het ergste geval) moet alles opnieuw. Hij beheerst het Platduits en het Plat-New Yorks. Achter op zijn fiets vervoerde hij een platteband (bouwkunde, geen platte band). RNA staat voor ribonucleic acid en RNZ voor ribonucleïnezuur. Met r-RNA (ik stotter niet) wordt ribosoom-RNA ofwel ribosomaal RNA bedoeld. Behoren oude richards [rijken] ook tot de nouveaux riches? De woorden 'richelieuwerk' en 'voltairestoel' hebben iets gemeen [bv. de kleine letter]. Ricinine is de chemische verbinding
1,2-dihydro-4-methoxy-1-methyl-2-oxonicotinonitril, die voorkomt in ricinuszaden, een neutrale stof, gebruikt o.a. voor organische synthesen. Richten is (ook) recht doen. Rickettsiae veroorzaken rickettsiose [zoals bv. vlektyfus]. Trek je smoel af, haal die rictus [grijns] van je gezicht. Een van de bekendste gebouwen op het Binnenhof in Den Haag is de Ridderzaal.

2. De ultieme genoegdoening: ridere in stomacho, in zijn vuistje lachen. Ridiculum dictu: het is belachelijk om te zeggen. Ze is maar een riel [slank, dun] meisje. Je zou er de riebels van krijgen. Ik stond perplex, was van 't Lam Gods geslagen. De gekrookterieters zijn heel zwaar in de leer. Bij het rietdekken wordt een rieten dak aangebracht. Een rietsomp [ook wel: -zomp] is een rietzodde. Blyths rietzanger is een zeldzame herfstgast [vogel] in Noordwest-Europa. Het riffie, de Riffijn, speelde een gitaarriffje. Het rifraf [schorriemorrie, rapaille], het rifjerafje ging tekeer … Kabouter Piet Piraat zou van de Rifpiraten kunnen afstammen. Is de riftvalleykoorts [riftdalkoorts, overgebracht door muggen] al wijdverbreid? De rigaudon is een Provençaalse dans in alla-brevemaat [alla breve], verwant aan de bourree. Het publiek stond rijendik, soms wel vier rijen dik, toe te kijken. De ridders zouden op elkaar in rijden. Dat kostte toen zeven gouden rijders [munt]. Een molenijzer heet ook wel rijn (schreef Rein).

3. Wat zijn de rijeigenschappen van dit voertuig? In het zeewezen kom je rijgers [touwtje tussen stroppen] tegen. Voor hechten met grote steken gebruik je rijggaren. Rijjool hoort bij studenten. Van deze rijken zijn sommige al verdwenen: Eerste, Tweede en Derde Rijk, het Heilige Roomse Rijk, het Verborgen Rijk (Ethiopië), het Hemelse Rijk (Rijk van het Midden, China) en het Romeinse Rijk. Een croesus is zo rijk als Croesus. Niet elke rijkaard heeft een rijkaart. Dit tijdschrift is rijkgeïllustreerd. Een rijklamp [molenbouw] geeft geen licht en een rijkram [in stal] is geen beest. Zetelt de Duitse Rijksdag in de Berlijnse Rijksdag? Ja. Op rijkskosten is op 's rijks kosten. In Nederland valt alles onder de Rijksoverheid [specifiek, anders: r]. Ze droeg een rijkversierde japon. De rijkspolitie is ook alweer achterhaald, net als de Nederlandse Hervormde Kerk (voorheen: staatskerk). Het Rikilt (NL, historisch) was het Rijkskwaliteitsinstituut voor Land- en Tuinbouwproducten!

4. Rijmvaardigheid slaat op verzenmaken. Waar komt de rijnlei [dik lei uit het Duitse Rijngebied] vandaan? De RIJP was de Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders. Kijk, een echte rijst-met-krentenhond (dalmatiër). De godin van de landbouw op Java (Dewi Sri) is de rijstgodin. Een rijsttaart komt niet omhoog. Met een rijswaard [buitendijkse grond] kun je niet vechten. Ik was benauwd, ril [schuw] als een hert. Ik zag rilde [rild = slank] korenstengels. Beschrijf nauwkeurig de rilievo schiacciato [o.a. Donatello], een Italiaanse reliëfstijl uit de 15e eeuw. We eten rillettes, pasteitjes. Wat is rime batelée [rijm bestaande uit klankovereenkomst tussen het slotwoord van een versregel en een of meer (delen van) woorden in de volgende regel]? Ken je de rugosaroos (Rosa rugosa)? Op het gebied van ringen hebben we in de aanbieding: de ring van Gyges bezitten [je onzichtbaar kunnen maken], de ring van Cardanus [cardan(us)ring – ophanging van instrumenten, kompas], bol en ring van 's-Gravesande [uitzetting van lichamen], de groene ring of ring van Wilson [degeneratie hersens en koper in ooghoornvlies], de (5) olympische ringen en de ring(en) van Saturnus. In Maleisië – Maleis: Malaysia – betaal je met ringgits [MYR]. Lijdt zij al lang aan ringxiety [inbeelding te worden gebeld plus teleurstelling daarover]?

5. Een voorbeeld van een ringreactie zijn de Liesegangse ringen in een gel. Hinderlijk, die rinorragie [bloedneus]. Je zal maar met je rioslip [tangaslip] in het rioolslib vallen … Het RIOD was het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie. Waar woonden de Ripuariërs [Franken aan middenloop Rijn]? Ook 'rire entre cuir et chair' betekent net zoals een eerder genoemde uitdrukking: in zijn vuistje lachen. Kalfszwezerik heet ook ris de veau [geen mv.]. Dat is risky business [hachelijke zaak of toestand]. Mooi, die driedubbele rittberger [schoonrijden, schaatsen]. Rivastigmine vertraagt alzheimer. De Amerikaanse Rivièra is Miami Beach, de Engelse Rivièra omvat Cornwall, Sussex en Devon. De Turkse Rivièra is gesitueerd rond Antalya. Ze hebben trouwens alle een rivièraklimaat. Onchocerciasis is rivierblindheid. De Republiek Libanon heeft als landcode: RL.

6. Daar zijn jullie sterk in: rixari de lana caprina, ruziemaken (ook ruziemaker, vergelijk: ruzie zoeken en ruziezoekend) over niets. Daar was een roadblock [wegversperring] opgericht. Enkele afkortingen: rks [rijkskweekschool], rns [rijksnormaalschool], Rn (radon), RN (Republiek Niger), RO (Residentieorkest, symfonieorkest uit Den Haag) en (historisch): ROA (Regeling Opvang Asielzoekers). We zaten
rug-aan-rug, rug tegen rug. Co-instructie is onderricht aan jongens en meisjes. Co-educatie is de gemeenschappelijke opvoeding van jongens en meisjes. Waren al die inbraken in onze wijk echt een typisch gevalletje van coïncidentie? Bespreek de begrippen co-evolutie en co-existentie. De advocaat pleitte voor de verdachte die overigens wel pleite [weg, verdwenen] was. Een pluchen beest is een pluchebeest. Hij was niet plichtvergeten, maar plichtbewust. Ik ben zo snel, ik ben een soort speedy gonzales (niet in VD). Dol word ik van al die Oekraïense Oekraïners.

7. Nooit begrepen, hoe dat nu zat met die plié, grand plié, demi-plié (en superplie = koorhemd, r.-k., superpellicum, mv. + s). Een poète maudit [asociale dichter] beoefent geen poésie pure [zuivere dichtkunst]. Heb je die polllijst al ingevuld? Die polakken (Poolse Joden) houden wel van pollakken (vlaswijtingen, witte koolvissen). Pond- of pontekoek zit niet altijd in pondszakken. Een destroyer is een torpedobootjager. Wat draag jij een pomo [postmodern] kapsel, zeg! Op '*onsen' vond ik alleen: fronsen (als znw. wel mv. fronzen), ponsen (ook als znw.), sponsen (als ww. en als znw. ook wel sponzen, hangt ook van de betekenis af), nasponsen (alleen VD, ook: nasponzen) en uitponsen. GB heeft nog afsponsen, waar VD afsponzen heeft. De oogst van '*onzen' is nogal wat groter. Het woord 'roastbeef' kom je niet veel meer tegen ('rosbief' daarentegen wel). De robbenpest is een door het phocine distempervirus veroorzaakte, vaak dodelijke ziekte onder zeezoogdieren.

8. De poise [P] is de eenheid van viscositeit. Voor mij is dat een point d'honneur [raakt mijn eergevoel – vgl. ponteneur]. Mij vielen op de woorden 'prinsrobertsmetaal' ('prinsmetaal' – legering koper + zink, lijkt op goud) en 'rob(b)ertskruid' [stinkende ooievaarsbek]. Welk principe zit er achter robinhoodprincipe en -belasting [van rijken naar armen (personen), van winstgevende naar verlieslijdende (bedrijven)]? We dansten als en op een ouwe rocker [rock-'n-rollmuziek – ook: persoon]. We verkopen ook rodo's, rododendrons. Roefroef, roeftem, en weg was-ie. Komen in het Roelandslied misschien ook een bereisde roel, een razende roeland en/of een stenen roeland [weinig soepel, onaandoenlijk, onverzettelijk] voor? Met Hollands roem wordt nieuwe haring bedoeld. Mans-te-roer zijn roergangers. De roerpropeller wordt thans gerepareerd. Aan dameskleren zit soms een roesje (ruche). Hij was zo dronken als een roetetoeter. Waar kwamen de Roethenen ook alweer vandaan (Oekraïners die in de vroegere Oostenrijks-Hongaarse monarchie woonden)? Over en uit, Roger [in radioverkeer]. Een r.o.g. is een rijksopvoedingsgesticht. En een Belgische r.o.b. is een rustoord voor bejaarden.

9. Jongeren vinden een karwei soms rof (moeilijk, zwaar). De vergeetpil heet rohypnol en wordt rooie knol genoemd [neemt remmingen en angst weg]. Een zeker fabeldier heet Rok [in
Duizend-en-een-nacht]. Hou 'm in de rojem [gaten, smiezen]! Het rokken [stok, waaromheen het vlas gewonden wordt] zit aan een spinnewiel. Ik schrijf het liefst met een rollerball. Bij een rollingdinner rij je van hot naar her. Een rolmenu is een dropdown. Een rolykit is een oprolbaar soort gereedschapskist. Roma aeterna [urbs aeterna, la città eterna] is het eeuwige Rome, de Eeuwige Stad. Wie spreekt er nog Romanche [Reto-Romaans dialect], en wie nog Romani (Romanes – zigeuners, verwant aan Hindi)? Ze (die julia) heeft haar romeo gevonden. In het Romeinse Rijk schreven ze Romeinse cijfers en romeinse letters [= lettertype romein, niet-cursief of anderszins]. De Ronde van Frankrijk is de Tour (de France) en de Ronde van Vlaanderen is een eendaagse klassieker in het voorjaar. Er ligt nog een rijstebrijberg aan breiwerk. De gedeputeerden (deputés) van de Partij voor Zeeland (PvZ) stemden tegen de voorstellen.

10. We hebben her- en derwaarts gezocht. Radvensters, roosvensters, oeils-de-boeufs en oculi zijn rondlichten. Die Goeree-Overflakkeese rondjes [aardappelen!] smaakten me best. Een rondom-lelijk [znw.] is rondomrond lelijk. Een rond-point (Belgisch-Nederlands: rondpunt) is een rotonde. Een roner is een slowcooker waarin vacuümgetrokken (VD, vergelijk: een vacuüm getrokken ...) voedsel au bain-marie wordt bereid. Zo'n ronkedoor [solitaire, door de kudde verstoten olifant] zal wel eenzaam zijn. De röntgen is een zekere eenheid van straling (en röntgenium element 111 – Rg – voorheen unununium = Uuu). Er is daar een kinderpartij met ronzebons (marionettenspel). Van de Rooie Vrouwen hoor je niet veel meer. De Rode Halvemaan doet goed werk, de Rode Davidster trouwens ook. Anerytropsie is roodblindheid. Wat is dat hier voor rommel, christene zielen nog an toe! Zijn christensocialisten christelijk-sociaal? Hang een christoffeltje [beeldje] in je auto! Een christuspeer is een goede christen. Wie kent die nog, de Chronologie der Vaderlandse Geschiedenis? Kijk, een chrysalidestel [n/s – mummiepoppen van zekere vlindersoorten]. Chrysostomos [hoofdletter, BE (middelbare scholen): 100 dagenviering, 100 dagenfeest]? Hij is een carottebiljarter, en soms ook carottentrekker of carottier (en in zijn eigen streektaal zelfs nog wel een carotteneter).

 

2024 Dictee maandag 14-12-2020 (1) dictee Dictee van de dag (57) √

Dictee – dictees [2024]

Oefendictee 800 OUD, geheel herzien naar situatie 2020

Dictee van de dag (57)

1. Roodpaars is prune [iets prunes]. Is er echt veel verschil tussen arabica- en robustakoffie? De roodte [roodheid] viel erg op. Het rode weeskind is een roodweeskind [nachtvlinder]. Roven doen ze allebei: de roofbij en de roofblei. 'Over de rooie gaan' heeft niets met kleur te maken [rooi(e) = streep, schreef, grens]. Een rookie [oe] is een nieuwe speler in een team. Dit ziekenhuis biedt rooming-in [overnachting bij opgenomen kind]. In de Kerk van Rome is geen sprake meer van het rijke roomse leven. De Rozenoorlog [1455-1485] ging tussen, zeg maar, de Witte Roos [huis van York] en de Rode Roos [huis van Lancaster]. Bij het roosje-zonder-doorns [akelei] namen we nog een paar roosjes-zonder-doorns [zekere oud-Hollandse likeur]. Roostin is met de Tudorroos gestempeld tin. Ik vind die doowop (muziekstijl – klanken zonder betekenis zoals 'shoobydoowop') nu wel erg rootsy [van muziek: teruggrijpend op traditionele voorbeelden uit het verleden] klinken. Ropeskippen (touwtjespringen als sport) heeft niets met kippen te maken. Waar betaalde men ooit met ropijen (roepies)? Kies maar: India [INR], Mauritius [MUR], Nepal [NPR], Pakistan [PKR], de Seychellen [SCR] en Sri Lanka [LKR]. NB in Indonesië betaal je met de roepia [IDR]. ROS is de afkorting van return on sales (en ROI van return on investment). Roselle is een gewas uit de kaasjeskruidfamilie.

2. De roshi (zenmeester) was te gast op Rosj Hasjana [Joods Nieuwjaar]. Er is geen sprake van synonymie bij rossby- [grote golfbeweging ten noorden en zuiden van de evenaar] en kelvingolf [rond de evenaar, ook in de atmosfeer]. Een Rotarian is lid van een Rotaryclub (GB), maar zal niet aan een rotarytafel [draaischijf bij roterend boren] zitten. Zeelieden duiden Gibraltar aan als de Rots. Is een rotsluiter [laatste soldaat van rot] echt zo rot? 'Rotsmoes' is toch geen rotspuin, moes? De rotspelikaan behoort tot de jan-van-genten (ook jan-van-gents). Een hoodoo [oe] is een rotspilaar. Een voorbeeld van een rotsstad is Petra [Jordanië]. De Rotterdamse kermis is een glaasje bessenjenever met suiker. Een septic tank is een rottingsput. Hij was roué, zij rouee [losbandig persoon uit aanzienlijke stand]. Rout [au] is raout [aa-oe] [deftige avondpartij]. Een jesjieve of jesjiva is een Talmoedhogeschool. Op het Portiuncula-aflaatfeest kun je een portiuncula-aflaat verdienen [2 augustus, H, Franciscus van Assisi]. Is er veel verschil tussen focaccia's [platte Italiaanse broodsoort] en ciabatta's [langwerpig brood van nat deeg]? Dat poppedeinengroepje [klein meisje] is de poppelijzen [slappe pop] nog maar net ontgroeid, maar die taaie taaitaaipoppen blijft het [groepje] verrukkelijk vinden. Zou je bij een Noordpoolexpeditie (naar Arctica) de noordpool [magnetisch] kunnen bezoeken?

3. Een pot-au-feu [stoofpot – geen mv.] kun je eten, een pots à feu [decoratieve vaas met flakkerende vlam erboven] niet. Geef hem een pots-de-vin [fooi] voor het verzorgen van de pots de chambre [nachtspiegel] … We leven immers in het [in letters] postelfseptemberbeurscrisistijdperk. Post coitum kreeg zij een postcoïtumdepressie (ook: post-coitumdepressie!). Daar heb je die pratatieve [praatziek] vrouw weer. Op de condoleancesite kon je ook het rouwsantje [bidprentje met naam gestorvene] bekijken. Máxima behoort tot de royals [lid koninklijke familie] van Europa. Er werd een akte van presentie [aanwezigheid – acte de présence] opgemaakt. Een rozenhoedje is het gebedsformulier bestaande uit een credo, een onzevader, drie weesgegroetjes en een klein gloria, gevolgd door vijfmaal een reeks van tien weesgegroetjes, een onzevader en een klein gloria – een zogenaamd tientje – waaronder een heilsfeit wordt overwogen. Die praktikant volgt een practicum. Mooie woorden: 'preëminent' [boven anderen prima] en 'preëmptief' [preventief]?

4. Wat mag toch wel royal jelly zijn (koninginnengelei)? Glacékoek wordt ook roze koek genoemd. In Indië zag je bij een row [rau] (relletje) rowdy's (agressievelingen). Dit pralinedoosje [bonbon – GB s, VD n/s] is al leeg. De rozennobel is een oud-Engelse munt. Rozerood is minder rood dan rozenrood. Dat meisje heeft rozerode, blozende wangen (rozenwangen) en een prachtige rozige mond. Ze draagt een tweekleurig roze-rood jumpertje. Een rozensteker [schaal met halve bol] steekt geen rozen [je steekt ze erin ...]. Rrrt [GB, VD], daar schoot het weg. De RSI – repetitive strain injury – wordt tegenwoordig ook wel KANS (klachten aan arm, nek en/of schouder) of CANS (complaints of arm, neck and/or shoulder) genoemd. Wil je Pickwick- [nog merknaam] of earlgreythee? Daar heb ik nou een fokking (fucking) hekel aan. Het RS-virus (RSV) is het respiratoir syncytieel virus. We moeten nog even langs die rtv-zaak [radio en televisie]. De RUG (Rijksuniversiteit Groningen) is een sprekend voorbeeld van een ru [rijksuniversiteit]. De rubberclub, een spottende benaming voor de NVSH [Nederlandse Vereniging voor Seksuele Hervorming].

5. Rubberen handschoenen zijn ook rubberhandschoenen. De Indische jam karet of rubbertijd heeft wel wat van ons academisch kwartiertje of van de loodgieter: "Ik zei toch dat ik 'morgen' zou komen!". In de jaren zestig heeft de term '(miss)twiggyfiguur' [slank] opgeld gedaan, later was er ook sprake van het (de) totaal verschillende * misspiggyfiguur [gezet – rubensfiguur, beide: Muppetshow]. Wel zonder werk, maar rude donatus [uu uh of oe oe] [eervol ontslagen]. Een slechte encyclopedie mag je wel een rudis indigestaque moles (een ruwe, ongeordende massa) noemen. Rufenen [uu ee uh] zijn verwoestende slijkvloeden met bergpuin in de wilde beken, met name in Zwitserland. Mag ik met rufiyaas [MVR, Malediven] betalen? Na een rufmord [karaktermoord] ben je uitgeteld. Een ruggie is fervent liefhebber van (oosterse) tapijten [Eng. rug = tapijt]. Je kunt hogerugpijn en ook lagerugpijn hebben. Gewestelijk noemen ze onkruid ook wel rugt [uh – ruigte].

6. Hij heeft die postzegels geruilebuit [ww. verkwanselen]. Ze hebben een ruim bemeten appartement. Debris is ruimteafval, débris is puin. De tijdruimte wordt wel met ruimte-tijdcontinuüm aangeduid. Hij is sterk in ruimtezien. Een ruisdaellucht is een typisch Hollandse lucht, met grote wolkenpartijen. Wat is de Vlaamse ruit [verstedelijkte gebied tussen Antwerpen, Leuven, Brussel en Gent]? Het gajes [slecht volk] is niet wars van ruitentikken [om te stelen]. Een vedette- is een sterrenparade. Wist je dat het vedettebegrip [n/s] eigenlijk teruggaat op de schildwacht (uitkijk)? Dat de belastingdienst aan ruling [geheime afspraak met bedrijf] doet … Een platenspeler kan rumble [geluid van motortrillingen] voortbrengen. Rummyen [zeker kaartspel] is niet rummikuppen. Rumor in casa betekent: lawaai, drukte in huis, opschudding. Rumpitur invidia: hij barst van nijd. Een rumpsteak is een lendenbiefstuk. De RUN is de Radboud Universiteit Nijmegen. Een duatlon is een run-bike-run.

7. Rundboks (synoniem van rundsbox?) is boxcalf. Wat een SS-teken [Schutzstaffel, WO II] is, vermeldt VD niet (aangetroffen bij lemma's 'rune' en 'runenteken'). Langdurige training kan het runner's high [euforie] opleveren. Een running gag [grap] wordt door herhaling leuk. Wie is de running mate van presidentskandidaat X (en dus
kandidaat-vicepresident – in de VS)? Een rumpie is een rup, een rural professional (yup - young urban professional die op het platteland woont). Tom Poes, verzin een ruse de guerre, een (krijgs)list! Dat heb ik me altijd al gewenst: een rus in urbe [oe], een woonplaats die de voordelen van stad en land verenigt. Rus [oe] ire: naar buiten gaan, naar het platteland gaan. Ze hebben hem rut [uh blut] gespeeld. Ruth was met Boaz getrouwd. Een ruwaard [landvoogd] kan niet ruwarig [gezegd van tarwe] zijn, een hond wel ruwharig. Ruzzelen is ruzzle [onlinewoordspel, online woordspel] spelen. Ook Rx betekent recipe: men neme. Met rvs wordt roestvrij staal bedoeld [znw., ook: roestvrijstalen = bnw. – ook roestvast]. En de RvS is de Raad van State.

8. Rypofobie is smetvrees. Ryoliet of lipariet is een uitvloeiingsgesteente met fluïdale structuur van het alkali-granitisch magma. Een ryton is een hoornvormige drinkbeker, gewoonlijk eindigend in een dierenkop. De rzb is de roerendezaakbelasting en de rzs was de rijkszuivelschool. Het krediet is al een halfjaar (GB ook: half jaar) oud. Die overwinning was al weer twee jaar geleden. Ik heb haar een halfjaar (half jaar) geleden leren kennen. Deze kleine korsetterie betrekt haar negotie van een grotere korsettenwinkel in Frankrijk. Verder gevonden: baleinkorset, corsage [ook lijf van een japon], corselet [korset + beha], corsetière (korsettenmaakster), jarretel [mv. jarretellen of jarretels] of jarretelle [mv. jarretelles] en jarretellengordel, paresseuse (antoniem van korset), planchet (platte balein dienend tot sluiting van een korset), reformbeweging (betreft met name de hervorming van vrouwenkleding en voedsel), rijglijf [= korset] en step-in [elastische jarretellengordel of smal korset zonder sluiting, dat je aandoet door erin te stappen]. Ook Corsicaansen regen zich vroeger in een veterkorset [dichtrijgen met veters].

9. Zijn continu seksueel getinte opmerkingen passen helemaal bij zijn promiscue [altijd e] gedrag. Een prolixe [breedsprakig] redenaar is prolix. De Soesoehoenan [vorst van Solo of Soerakarta op Java] at soesjes, dronk souchon [thee bestaande uit de kleine blaadjes van de tweede oogst] en riep 'couche' [koe lig neer, koest!] tegen de hond, die braaf op de couch [koutsj] naast hem ging liggen, niet wetend dat daar een couche [koesj laag verf] op gesmeerd was. Het kwitantieblok met de souches [strookje dat achterblijft in bv. kwitantieboekje] lag al eerder op de grond. Ik zeg het je nog maar één keer: verwar het
hutchinson-gilfordsyndroom [vroegtijdige veroudering] nou toch niet met het guillain-barrésyndroom [aandoening zenuwstelsel, spieren, verlamming]! Prima facie [op het eerste gezicht] zag het er allemaal goed uit. Op haar jak [kort jasje] had ze een mooie jakafbeelding [rund, Tibet, knoros]. Eerst jammen [dzjèh improviseren] en dan aan de yamswortels [plant]? Jan is een van onze soliedste backs, maar Piet is toch net wat solider. Op grond waarvan zou je ook 'solieder' mogen schrijven? Wegens: solied! Een pseudoniem is een pennennaam. Ik zou het zo weer fout schrijven: procrustesbed. Puce [puus] is vlokleurig.

10. De (Nederlandse) Protestantenbond hield zijn protestantendag. Pro nunc, voorshands, hebben B en W de voorstellen niet overgenomen. Het publiek genoot van de publicatie over de puissant rijke man, wiens hond wel Mops heette, en dus geen Fikkie of Blom. Bij een walk-over [gemakkelijke overwinning of niet hoeven spelen voor de volgende ronde] hoeven die cricketers hun pullover [truivest, pull, pulli] zeker niet uit te trekken. Dat heeft Defensie zo bepaald. Het verhaal ging over drie heren, laten we zeggen: A, B en C. Van cabernet (franc, sauvignon) kun je geen wijn maken [wijnstok, geen druiven!]. Duidelijk: ptca [percutane transluminale coronaire angioplastiek] = dotterbehandeling, CABG, coronary artery bypass grafting = bypassoperatie? Zij is conferencière. In België krijg je een C4'tje = ontslag.

 

2023 Dictee zondag 13-12-2020 (5) dictee Groot Papendrechts Dictee 2020 online √

Dictee - dictees [2023] 

Groot Papendrechts Dictee 2020 online

2020 (Tweeduizend twintig): een jaar vol coronaperikelen (auteur: Randy van Halen)

1. De COVID-19-epidemie heeft ons al meer dan een halfjaar (GB ook: half jaar - in toelichting, niet voor dictee) in haar greep en we zijn intussen gewend aan beelden van persconferenties met de minister-president en de minister van Volksgezondheid die ons erop attent maken dat het virus nog niet klaar is met ons.

2. Quarantaines, al dan niet intelligente lockdowns en het dragen van mond-neusmaskers moeten ervoor zorgen dat het virus zo snel mogelijk geëlimineerd wordt, maar dit heeft grote gevolgen voor de samenleving.

3. Thuiswerken is voor sommigen een crime: als je met je collega’s skypet, verloopt de communicatie lastiger dan op kantoor bij de koffieautomaat.

4. Horecagelegenheden zijn gesloten en door het gebrek aan klandizie zijn sommige cafés zelfs failliet gegaan.

5. Ook de reisbranche heeft het lastig: massaal met een lowbudgetluchtvaartmaatschappij naar een zon-zee-strandbestemming als de Turkse Rivièra afreizen is heden ten dage immers niet mogelijk.

6. De cultuur- en evenementensectoren proberen door middel van moderne technologie hun publiek alternatieve versies aan te bieden: musea hebben hun modernekunstcollecties op internet tentoongesteld en drum-’n-bassfestivals worden gelivestreamd.

7. Veel mensen hebben nieuwe hobby’s opgepakt in de afgelopen maanden: vrienden van mij hebben leren koken en maken tegenwoordig heerlijke hummus of hebben een cursus macrameeën gevolgd, en ik doe zelf regelmatig mee met via YouTube uitgezonden pubquizzen (ook: -kwissen, andere uitspraak), waarbij ik via social media overleg met mijn teamgenoten.

8 Googelen [2024 ook: googlen!] is immers voor sukkels, volgens de quizmaster.

9. De homo sapiens heeft allerlei pandemieën zoals cholera, de zwarte dood (*) en de Spaanse griep al overwonnen; ik ga ervan uit dat corona dan een peulenschil is. 

(*) Lemma ‘dood’ 1: de zwarte dood is de pest, maar lemma ‘zwart’ 1: de Zwarte Dood is de (eerste) epi/pandemie van de builenpest (14e eeuw), latere uitbraken van de pest worden ‘de zwarte dood’ genoemd. Beide vormen zijn in dit dictee dus goed.

10. Samen krijgen we het virus onder controle.