Dictee - dictees [1856]
Oefendictee april 2020 (3)
1. Een broek van Bertha levert
frisse lucht. Deze handel is koersabel. Wat heeft de koers- en
verheidsrekening opgeleverd? Koeskoes is ook matrozenkost. Die is dan
wel gekoeskoesd. Tegen de hond zeg je ‘couche!’ of ‘af!’,
tegen zijn baasje: houd je smok, kost, sjakes, piet, koestem, koes,
katoen en gedeisd: effe dimmen, dus! Een koeswe
[wih]
is een anatto(boom).
Een koetei is een zekere zee-egel. Het koetjes-en-kalfjesgesprek
ging over een koetel, een koeienhotel. Een koetsiershand wordt ook
wel dupuytren (ziekte
van D.) of
Keltische klauw genoemd. Een koe- of koeienvanger wordt ook wel
bullbar of cowcatcher genoemd. De dinar (100
para) is/was
de munteenheid van o.a. Algerije, Bahrein, (voormalig)
Joegoslavië, Bosnië en Herzegovina, Irak, Jordanië, Koeweit, Libië
en Tunesië.
2. Een koffiemoeder of -mama
is niet wat je wellicht denkt. De ondertitel van ‘Max Havelaar’
van Multatuli luidt: “De
Koffij-veilingen
der Nederlandsche Handel-maatschappij” [boekomslag; VD: de Koffij-veilingen der Nederlandsche Handelmaatschappij].
Een kokette mag je ook een coquette noemen. Een kokkie is een kokin
(kokkin)
of een kokes, kookster, kookvrouw. Een kokolampu is in SR een blikken
olielamp. Makroon, ook: makaron, makron. Mp Boris Johnson
van Groot-Brittannië is door coronavirus geveld en op intensive
care (intensivecareafdeling,
ic-afdeling). De
Matthäuspassion
[Duden,
wdb.] van Bach
heeft BWV-nummer
244
[Bach-Werke-Verzeichnis]. Hij heeft Koksijdse roots. De Kolenzak zie je aan de zuidelijke
sterrenhemel. Een kolblei is een karperachtige zoetwatervis, een blei
een witvis uit het geslacht van de brasems. Wie stookt nou nog kolie?
Op Poppy Day, klaproosdag
(K?),
worden er kollenbloemen
uitgedeeld.
3. Kombu is bouillonzeewier.
Een kombucha is een theezwam. Je moet de komiek(heid)
ervan inzien. Die komische Alte speelt haar(!)
rol met verve. De volledige naam van Kominform en Komintern hoef je
niet te kennen. Het Kompas en het Scheepskompas zijn synoniemen. De
KOMO-keur
is in NL het keurmerk van de Keuringsorganisatie
Materialenonderzoek.
De Komsomol was de Communistische Sovjetjeugd. Zij zat rustig te
haken, maar hij wilde kontjeshaken. De uitspraak van ‘alpaca’ is
in alle betekenissen ‘ahl-paa-kaa’. De
kooi-eend legde een
kooi-ei. Kookouders, dat zijn kookvaders en -moeders.
Als je op ‘pos’ zoekt, krijg je ook ‘po’ (vanwege
meervoud: po’s).
Met antracose heb je een koollong en een koolzweer of -buil
krijg je van antrax. De koolstof 14-methode gebruik je bij
koolstofdatering. Koolstofmono-oxide is koolstofmonoxide (CO).
Die koopal koopt ook kopal(vernis).
4.
Een concha is een koornis of een doopschelp. Een zekere synthetische
vezelstof heet bembergzijde. Een kopfender is een stootkussen om de
voorsteven van een boot. Het zat tegen, toch liep hij er kophieps
bij. Een kopis (zelfde
mv.)
is een Romeins kromzwaard. Een KOPP
is een kind
van ouders
met
psychische
problemen.
Een madison is een koppelkoers. Wat mag een koppelteken- of
streepjes-Nederlander wel (niet) zijn? Een tweewoonst is in BE een
koppelwoning. Een kops verband is een koppenverband. Een koppelteken
is een trait-d'union. Een koraalduivel is een lionfish. De korè
(v.)
heeft als mv. korai, de kouros (m.)
kouroi. De studenten hadden hun eigen corpswedstrijd. Meestal geeft
hij kortaffe antwoorden. Duidelijk: februari is de kortemaand. Kijk,
dat is duidelijk een kortharige korthaar. Daar zijn de Kortrijkzanen
mooi mee! Zijn uitleg blinkt uit in kortte. Hij gebruikte ‘Eefje’
als kosewort. Wat is hiervan de kostende prijs? Straks komen we te
leven in een anderhalvemetereconomie. Ars longa, vita brevis: de
kunst lang, het leven kort.
5.
Een kota of kotta is een fort, een versterkte plaats. Een kotkoti is
een veenmol en een kodkod een nachtkat. Gekruide Zweedse
gehaktballetjes, dat zijn köttbullar. Koublekken is blauwbekken. Als
het hellmanngetal hoger is dan 300, is de winter streng. Het
novitsjok is een zeer dodelijk binair [=
met twee componenten]
chemisch wapen in vloeibare vorm of als zenuwgas, door de Sovjet-Unie
in de Koude Oorlog ontwikkeld. Die koukleum krijgt de bibberitis bij
een kou-inval. Naatje pet, maar hij wilde het naadje van de kous
weten. Een kowari is een klein vleesetend buideldier dat inheems is
in Australië. De KPW is de Noord-Koreaanse won. De KPI,
de key
performance
indicator,
is een indicator om de prestaties van een organisatie te bepalen. De
krabbekat was in de weer met een krabbenvlinder.
6.
Een futoshiki is een sudoku waarbij de relatieve waarde van het
naastliggende cijfer een rol speelt. Een krachtterm is bv. le mot de
Cambronne. Een krait is een gifslang van het geslacht Bungarus.
Een krasjes- of mantouxtest is een cutiproef (BE).
Kratesen zijn misvormde mensen. Het terugkomende commissiegoed noemen
we kreeften. Kunstschilders gebruiken kremserwit. Kremetart,
krimmetart en cremortart zijn variaties op cremor tartari, een
laxerend middel (zit
ook in de verkoelende drank imperiaal).
Krep is krip (crêpe).
Dat is ernstig, die encefalomalacie (hersenverweking).
In de Kreeft zit de Krib. Toen kreeg ik de krieuwel. In het
krijgsgewoel, de mêlee,
gingen zij ten onder: hun tenondergang was onafwendbaar. Het
Krijgshof in BE is omgedoopt tot Militair Gerechtshof. Bij die
krimpenerwaarder moet je links afslaan (linksaf
gaan).
Een kristalkijker (glazenbolkijker,
doet aan kristalzien)
is een scryer. Wie kreeg de laatste Kristallen Film (documentaire,
10.000 bioscoopbezoekers).
Ken je de Kristallnacht? De robert, krodde, werd gekrood.
7.
Kroet mag je ook crude [zelfde
uitspraak, lange ‘oe’]
noemen. Kroien is magisch bezweren met een kroi. Het klinkt
kingkongachtig, maar een krokodillendoder (ichneumon)
eet slechts de krokodilleneieren … Kijk, daar loopt de Kromme Rijn.
De Kromo is de verpersoonlijking van de Javaanse volksman. Rypofobie
is smetvrees, eibofobie de angst voor palindromen en coulrofobie de
ziekelijke angst voor clowns. Krontobana
is varkensvlees met bananen en kokosmelk (SR).
De Kroon is de Noordelijke Kroon of Noorderkroon (sterrenbeeld:
Corona
Borealis).
Een kroonglas is een crownglas. Een diadoche is (figuurlijk)
een kroonprins. In BE vinden ze dat een kroonsteen(tje)
de vorm van een suikertje heeft. Wie kent dat nog: het Kruidboek van
Dodoens? De afkorting krt staat voor karaat (ook:
k., kar. en kt)
en krt. voor kaart. Kruiden- is fytotherapie. Kruudmoes is kruidmoes.
De wijn wordt morgen gekruikt.
8.
De traktatie is appelkruimeltaart. Kruimeldeeg is pâte brisée. Tja,
een kruip-in is een kruip-uit. Enkele oudgereformeerde gemeenten
dragen de benaming Kerk of Gemeente onder het Kruis (en
die bestaat uit kruisgezinden).
Waar vrouwen tippelen of vigileren, cruisen mannen: op straat. De
Kruisvinding en de Kruisverheffing zijn kruisfeesten. Dat duurt maar
een kruismakens. In de Nationale Kruisvereniging zijn de voormalige
verenigingen voor gezondheidszorg opgegaan. Uit het kruitvat werd
geput voor de kruitkoek, terwijl sommigen kruidkoek nuttigden. De
krukkebeen liep over de krukkenbrug. Die krullenbol heeft een mooie
krullenkop. De KRW is de Zuid-Koreaanse won. Bij een film in BE
betekent KT
kinderen
toegelaten.
Een kubi
[oe]
is een zekere ombervis (een
otoliet van kubi is een magisch voorwerp).
Een kudzu is een bodembedekker (SR)
en een kudo [kjoe] (mv.
kudo's)
of een kudos [oh] (geen
mv.)
is een complimentje op internet. Dat laatste zie je vooral op
profiel(en)sites.
