Finale
Groot Dictee Heruitgevonden 2020
Deel
1 (Dat moest geheel worden opgeschreven)
Het
gevaar tussen de rekken
1.
Het eerste wat me opviel, was een geur. Het rook naar compost. Dat is
een curieuze geur voor een bibliotheek. Toen ik bij de acaciahouten
balie kwam, gebeurde er nog iets vreemds: de bibliothecaris keek me
aan met doodsangst in de ogen en fluisterde: “Maak zo min mogelijk
geluid en bruuskeer niets of je bent er geweest.”
2.
Ik weet dat bibliothecarissen pietjes-precies zijn en soms
megastreng, maar dit leek me overdreven. Bovendien viel het op dat
iedereen veel stiller was dan normaal. Zelfs de kinderen in de
leeshoek zaten als bangeriken in de zitzakken, en durfden amper de
bladzijden van hun stripalbums om te slaan. “Wat is er aan de
hand?”, vroeg ik gestrest.
3.
De bibliothecaris keek schichtig achterom en gebaarde naar een
slijmspoor dat langs de sectie laatmiddeleeuwse Bijbelstudie
liep en tussen de rekken naoorlogse literatuur verdween. “We
zitten met een boekenwurm”, fluisterde hij dicht bij mijn oor.
Deel
2
Deel
2 werd voorgelezen en op de 22 genummerde
rode plaatsen hoorde men een piep. Daarna kwamen enkele (10)
seconden een paar alternatieve schrijfwijzen van het gevraagde woord
op een beeldscherm. Het enige dat je hoefde te doen, was de
hoofdletter die achter de juiste schrijfwijze stond, noteren. Van die
22 letters moest je een zo lang mogelijk (goed) Nederlands woord
maken. Er waren daarvoor 10 minuten beschikbaar ...
Een
‘mogelijk’ woord was overigens: G R O T E L E T T E R B I B L I O
T H E E K
4.
Ik had 1 verbouwereerd naar hem staan
kijken, maar nu 2 rechtte ik mijn rug.
“Grapjas”, zei ik hardop. “Is dit weer een van die
promotiestunts ter bevordering van de leescultuur?”
5.
Iedereen keek verschrikt op, en vanachter de rekken literatuur
voor volwassenen klonk een 3 benauwend
gegrom.
6.
“Hij wil niet gestoord worden”, prevelde de bibliothecaris haast
onhoorbaar. “Als je hem stoort, 4 vreet
hij je op.”
7.
Ik moest toegeven dat ze erg hun best hadden gedaan om de stunt
geloofwaardig te doen overkomen, en besloot het spelletje 5
rücksichtslos mee te spelen.
8.
Wat kunnen we tegen de ongewenste aanwezigheid van dit 6
creatuur ondernemen?”, fluisterde ik ernstig terug.
9.
“Hij kan niet tegen woorden met een x”, was het antwoord. “En
hoe 7 degoutanter het woord, hoe beter.”
10.
Ik knikte bedachtzaam. Fantasie hadden ze wel, daar in de bib.
11.
Langzaam stapte ik weg van de balie en begaf me richting literatuur
voor volwassenen. Vanuit mijn ooghoeken zag ik hoe alle
aanwezigen met 8 alerte blik mijn
bewegingen volgden.
12.
Waar het slijmspoor tussen de rekken verdween, draaide ik de hoek om.
En daar zag ik het beest.
13.
Het was een 9 grijsblauwe worm. Als een
dreigende regenlucht, met een geribbeld lijf, het soort regenworm dat
ik als kind weleens met een keukenmes in tweeën had gehakt om te
zien of de helften 10 beide zouden
voortleven.
14.
Maar dit exemplaar was zo groot als een uit de kluiten gewassen
walrus. De worm zat met zijn kop tussen de boeken in het rek, en
bewoog als een stofzuigerslang over De komst van Joachim
Stiller.
15.
Het boek ging in een gulp ['uhn'
voorgelezen, maar ‘één’ was beter geweest, VD: lemma gulp]
naar binnen en meteen daarna begon hij aan een volgend boek. Een paar
seconden later had hij het hele 11 oeuvre
van Hubert Lampo opgevreten.
16.
Toen hij 12 aanstalten maakte om aan het
werk van Tom Lanoye te beginnen, besloot ik het 13
erop te wagen. “Laxeermiddel”, zei ik voorzichtig.
17.
Het gruwelijke dier draaide zijn blinde kop in mijn richting, richtte
zich op, en ik voelde hoe mijn ledematen verstijfden van angst. Maar
ik ging verder: “Toxines, index, 14 antrax!“
18.
De 15 ogeloze kop van het dier bleef
hoog boven mij in de lucht zweven. “Xenofoob!
19.
Hij sperde zijn muil open. Een boek met een 16
rood-zwarte kaft viel vlak voor mijn voeten. Het goddelijke
monster.
20.
“Taxidermie”, riep ik uit. De worm stuikte in elkaar, en begon
ijzingwekkend te krijsen. Iedereen in de bib sloeg de handen voor de
oren. Maar ik was nog niet klaar.
21.
Nog één woord had ik nodig. Ik greep naar het ultieme wapen: “De
17 brexitonderhandelingen!” Dat was de
genadeslag.
22.
Schokkend en bevend sleepte de 18 reuzenworm
zijn blubberige lijf de zaal uit, langs geschiedenis en 19
hobby’s en handwerk,
naar buiten.
23.
Alle bibliotheekbezoekers 20 applaudisseerden
uitgelaten en de anders zo gereserveerde bibliothecaris viel me om de
hals.
24.
“Wat een heldhaftig optreden!”, riep hij uit. “Je hebt ons
gered van een (ge)wisse dood!”
25.
Hij gaf me een zoen op mijn wang en een 21
boekenbon, en toen ik drie
maanden later een boek te laat binnenbracht, vroeg hij me geen extra
22 eurootjes, maar zag hij dat met een
knipoog door de vingers.
Dit
waren de juiste alternatieven met bijbehorende (hoofd)letter (de
onjuiste alternatieven zijn weggelaten):
1
verbouwereerd (G)
2 rechtte (E)
3 benauwend (K)
4 vreet (E)
5 rücksichtslos (T)
6 creatuur (I)
7 degoutanter (B
8 alerte (H)
9 grijsblauwe (R)
10 beide (L)
11 oeuvre (O)
12 aanstalten (E)
13 erop (T)
14 antrax (E)
15 ogeloze (O)
16 rood-zwarte (B)
17 brexitonderhandelingen (T)
18 reuzenworm (L)
19 hobby’s (I)
20 applaudisseerden (T)
21 boekenbon (E)
22 eurootjes (R)
