1712 Dictee maandag 26 augustus 2019 (2) dictee OUD Oefendictee okt 2017 (2) √

Dictee - dictees [1712]

[Oud] Oefendictee oktober 2017 (2)

1. Hij wil weer tegen de stroom in roeien (!) [maar wel: de haven inroeien of ingeroeid worden]. Hij was duidelijk in stonede toestand [hij had iets stoneds]. Bij seks is safe sex [veilige seks] het beste. Voilà [ziedaar, alsjeblieft], een broodje met saks [Saksische leverworst]. Er waren Santomese toeristen, uit San Tomé en Principe dus. In het holst van de nacht werd op het scherp van de snede geduelleerd. Je zult naast dys- [chronische depressieve stemming = mal américain] ook nog eens schizothymie [psychologie: gespletenheid van gemoed] hebben ... Settlement is een kwestie van settelen [zoals een settler, een kolonist, doet]. Severiteit in de kunst is sévère [streng]. Met (re)shuffelen maak je een nieuwe shuffle [herschikking, kaarten], met een shuttle(bus) kun je shuttelen [pendelen]. Wist je dat gallisch sikkeneurig is, en dat dit van chicaneren komt [vgl. erg slechtgehumeurd = korzelig, godgallisch]? De sylvester (stijlentrekker – mijnbouw) moest op silvesteravond [oudejaar] werken. Singelen is een single [golf, tennis] spelen. De sixième sens is de sixth sense [zesde zintuig: bovennatuurlijke waarneming, bijzonder talent]. Oneerbiedige toeschouwers sjouwelen [kletsen, babbelen, wauwelen] tijdens het sjaukelen [zich heen en weer bewegen bij gebed] gewoon door. Toen ze groot slem (grand slam) gehaald hadden [in de grootslem- of grandslamwedstrijd], volgde een enorme slemppartij [bras- en schranspartij]. In de soefibeweging kennen ze soefi's en soefietjes [aanhanger: wollen kleding en ascetisme].

2. Hij was alive-and-kicking, maar leed wel aan tinnitus [oorsuizen], en dacht dat een fruittella [snoepje van taaie substantie met fruitsmaak - VD 2019] daarvoor wel zou helpen. We kennen de biatlon [langlauf en schieten], de decatlon [tienkamp atletiek: 100 m hardlopen, 110 m horden, 400 m hardlopen, 1500 m hardlopen, hoogspringen, verspringen, polsstokhoogspringen, kogelstoten, discuswerpen en speerwerpen], de duatlon [hardlopen, fietsen en weer hardlo­pen =
run-bike-run], de heptatlon [zevenkamp atletiek, dames: 100 m horden, 200 m hardlopen, 800 m hardlopen, verspringen, kogelstoten, hoogspringen en speerwerpen], de pentatlon [vijfkamp atletiek: hardlopen, verspringen, worstelen, discuswerpen en vuistvechten – ook: moderne vijfkamp: schieten, schermen, zwemmen, paardrijden en hardlopen], de racketlon [badminton, squash, tafeltennis en tennis: racketvierkamp], de skiatlon [wintersport: tak van de langlaufsport waarbij de eerste helft van het parcours in klassieke stijl en de tweede helft in vrije stijl wordt afgelegd], de spartatlon [jaarlijkse loopwedstrijd van Athene naar Sparta (246 km), ter herinnering aan de tocht van Athene naar Sparta die de ijlbode Pheidippides in 490 v.Chr. ondernam] en de triatlon [driekamp, bestaande uit 3,8 km zwemmen, 180 km fietsen en de marathon, ook biljartspel: wedstrijd met de onderdelen bandstoten, driebanden en ankerkader 71/2]. Zo'n record is heel speci(aal). S.P.Q.R. = Senatus Populusque Romanus: senaat en volk van Rome. Het gaat zo langzamerhand de spuigaten uitlopen en de pan uit rijzen. Interessante ijzers: aspirant-onderwijzer,
chanoeka-ijzer [lamp], mulo-onderwijzer, draai-ijzer [koevoet voor huiden], façonijzer [gewalst met afwijkend profiel], gamma-ijzer [stabiel tussen 906 en 1040 °C], H-ijzer [vorm, doorsnede], ho-ijzer [motorrijders: rem], hooi-ijzer [hooiboor, hooiroede, peilijzer],
hostie-ijzer [soort wafelijzer om hosties te bakken], I-ijzer [vorm, profiel], ijkijzer [om de ijk = merk in te branden], klamaai-ijzer [drijfijzer, etc.], laatijzer [laatmes, vlijm, lancet], nijp- [op neus paarden bij beslaan] en nopijzer [noptang voor ruwe, geweven stof], oblie-ijzer [wafelijzer voor oblies], pijlijzer [pijlpunt, ook met weerhaken], plooi-ijzer [friseerijzer], prakijzer (vork), rijijzer [bij overgang brugdek], roei-ijzer [meetlat inhoud fust], schroei-ijzer [brandijzer], schrooi-ijzer [schrooibeitel, schroodijzer], spijkijzer (spijkerijzer – spijkers omklinken), sprei-ijzer [dat het want van een schip uitgespreid en vrij van draaiing houdt], T-ijzer (vorm), tosti-ijzer, U-ijzer [vorm], vloei-ijzer [= staal], wrijfijzer [wrijfhout], Z-ijzer [vorm] en zeilijzer [goudsmederij: magneet].

3. Met SQL wordt de Structured Query Language (computertaal voor het opvragen van gegevens in een relationele databank, vraagtaal) bedoeld. 'Staak het vuren', zo luidde het commando [voor een
staakt-het-vuren]. SRBM staat voor short range ballistic missile (ballistisch wapen voor afstanden tot 800 km). In BE staat de Staatsveiligheid kapitaal op de agenda. Met stad en lande worden Groningen en Ommelanden bedoeld. De stegomyia is de gelekoortsverwekker. Een stereotype kan een stereotiep beeld zijn. Een stretched limo is een stretchlimo: daar zat ze in met haar stretch broek (stretchbroek). Ik lust geen pecannoten, maar ik wil wel pecco(thee) (pekoe). Hoe burschikoser een studax [studiekop: kan goed studeren] is, hoe meer studentikoziteit hij vertoont. De Sudanees [VD, GB ook: oe] verkocht soedanrood [GB] sudanknoopwerk. DMMP is dimethylmethylfosfonaat. Die tausisaus [zwarte bonen met knoflook] komt uit China. Is dat tekko [soort afwasbaar behang] al aangekomen? Schrijf je nou 'terrientje' of 'terrinetje' [uitspraak!]? De tgg is de transformationeel-generatieve grammatica van [Noël] Chomsky.

4. Wat zijn de eigenschappen van thermopane [peen]? Pas op voor die uv-straling [ultraviolet]! Ik zeg dit voor de tigste keer: ik heb je al een tig aantal, een tigtal, zeg maar: tig duizend, keer gewaarschuwd. De tm [transcendente meditatie] werd rond 1960 door de Indiaër Maharishi Mahesh Yogi buiten Azië geïntroduceerd. Zij zijn eropuit gegaan en waren erop uit om te genieten. Zou ze die taak wel aankunnen; en zou ze die copieuze maaltijd wel aankunnen? De muziek klonk un poco [een beetje] schel. Is er eigenlijk wel verschil tussen umfeld [kring, milieu] en umwelt [alles wat een mens omgeeft]? Ja, dus. Door Vadertje Tijd hebben we geleerd dat vadertje Stalin niet vadertje tsaar was. Van zo'n valflouw [vogelnet dat toevalt] zou een vogel toch flauwvallen. Dat is een veelgemaakte fout. Dat valt onder het Ministerie [instelling] van IenM [Infrastructuur en Milieu = IenW = Infrastructuur en Waterstaat]. Er werd uit het boek Psalmen gelezen en psalm 150 werd gezongen. Hij liep op zijn wenkbrauwen [zeer vermoeid] vanwege al dat bierbrouwen.

 
 

1711 Dictee maandag 26 augustus 2019 (1) dictee OUD Oefendictee okt 2017 (1) √

Dictee - dictees [1711]

[Oud] Oefendictee oktober 2017 (1)

1. Je weet toch dat brt. de afkorting is van bruto, en brt die van bruto registerton [schepen: 2,83 m³] (vergelijk: nrt = netto registerton)? Een notoire [twaa] veelpleger doet veel onoorbaars. Als nimfen draalden de nymfomane [manziek] nymphes du pavé [straathoer] rond het nymfaeum [fontein, voeding: waterleiding], juist toen een nymfale [dagvlinder] opvloog. Bij het oarsen [boordroeien] ga je toch geen o-antifonen [rooms-katholiek: de zeven antifonen die met de uit­roep 'o' beginnen en die van 17 tot 23 december in de vespers van het kerkelijk officie gebeden worden] zingen? Hij speelde luit op zijn oedje, zijn luit. Je kunt toch moeilijk tot de of-of- [ook: of/of-] én de en-engeneratie [ook: en/en-] behoren. Wanneer valt Onnozele-Kinderen (of:
onnozele-kinderendag)? Hij speelt altijd oordje-zeker [uitdrukking: alleen geld uitlenen tegen goede waarborg, anders ook wel: oortje]. Het is illusoir [zwaar] dat alles oorbaar geschiedt. Met een open mind ben je open-minded [ruimdenkend, toegankelijk voor nieuwe ideeën]. Speelt hij nou eufonium [tenortuba] of ophicleïde [voorloper tuba]? De N-VA'er [N-VA is Nieuw-Vlaamse Alliantie, BE] en de Open Vld'er [Open Vlaamse Liberalen en Democraten] gingen in de clinch met de vroegere nieuwflinkser. Op zich is iets opzichzelfstaands zo gek nog niet. Sodemieter op, jij met je sodomie [mens en dier, ook: homofilie]! Het Oranje-elftal bestaat uit Oranjespelers, oranjehemden dus. Dat laatste is nu op-en-top, op een duit, op-en-duit, op end' op een metonymie (metonymia: een zaak wordt gebruikt voor iets anders).

2. In een odium [sfeer] van otium [leegte en rust] genoot hij van zijn ouderdom (senectus). Lekker, zo'n oublieoblie [chocoladewafeltje]. O tempora, o mores: uitroep van verbazing of ergernis over het zedelijk peil van de tijdgenoten. Deze kledingjoekel had wel iets oversizeds en was zeker niet slimfit [strak]. Heiligverklaringen zijn altijd outre-tombe, postuum. Hoeveel ouguiya [Mauritanië, MRO] kost zo'n ouijabord [communiceren met geesten] nu? Hij gebruikt graag oxymorons als 'zwarte sneeuw' en 'levend dood'. Houdt een papyroloog zich met papier bezig? Nee, met teksten op papyrus [papyruskunde]. Hoe snel legde hij dat parcourstje [uitspraak: koer, bij uitspraak koers is het parcoursje] af? Een paraenese is een opwekking, een vermaning. P+R's zijn park-and-rides, K+R's zijn kiss-and-rides, zeg maar: zoenstroken, zoem-en-zoefstroken. Nu kan ik die pas geleerde truc toepassen! Zouteloos, zo'n glamrockpastiche [glitter en glamour, slechte nabootsing]! De naam 'pirlamp' komt van passief infrarode sensor. Er werd veel poerim [drukte] gemaakt.

3. Hoe ziet de polllijst [poll: opiniepeiling] van die enquête eruit? Een polak is een Poolse Jood, een pollak een vis. Op het
Portiuncula-aflaatfeest (2 augustus) kun je een portiuncula-aflaat verdienen. Dat rekenen we allebei goed: postcoïtumdepressie [NL] en post-coitumdepressie [Latijn]. Bij de aankoop van de pot-au-feu (stoofpot) en de pot à feu (decoratieve vaas) gaven we een pot-de-vin (fooi). Een pro-Deoadvocaat werkt pro Deo, P.D., voor een pro-Deaan. Zonder souche [controledeel] is dit document niet geldig. Er werd geput, een putt geslagen [golf]. Hij had een aantal dreumesen als pyladessen [trouwe metgezellen]. Hij vervult daar een
qualitate-quafunctie (afgekort: q.q.-functie). Bij xiang qi [Chinees schaakspel] zal toch ook wel qi gong [Chinese meditatietechniek, waarbij adem en beweging centraal staan] voorkomen? Vroeger heette mijn instrument anders, maar nu speel ik cuatrogitaar in een
typico-orkest. In zijn quoteje [citaat] werd de omvang van het quotetje [quotum] genoemd. Een quodlibet is een allegaartje, quod licet is wat geoorloofd is en quod non betekent: niet waar. Met de zaklamp zochten ze de rakklamp [bij  zeilvaart].

4. Medisch is er soms sprake van het recidievenverschijnsel (ook: recidiveverschijnsel). Een reclamen- of custodeaanduiding [lettergreep onderaan blz. -- GB] verwijst naar de volgende bladzijde. Met zijn reflexcamera legde hij de reflexieve [wederkerend] reflectie [terugkaatsing] op de deflector (spoiler) vast [onzinzin]. Deflectie [verloren gaan buigingsuitgang] in de taalkunde heeft niets met reflexieve werkwoorden [reflexief met 'zich'] te maken. Leg uit: een Rijnsburger is een reformateur [17e eeuw, godsdienstige bijeenkomsten, revolutionaire denkbeelden] en eet rijnsburgers [groentesoort, gele ui]. Trouwens: Zwingli was een van de mannen van de Reformatie (een Reformator dus). Pas na een burn-out(syndroom) [uitputting door overbelasting op het werk] uit voor het reisstresssyndroom [niet in wdb.]. Bij schaven zeg je: hij reit [reischaaf, reeschaaf, polijsten]. Een relict [overblijfsel vroegere tijd] heeft wel iets van een reliek [relikwie]. Relikwieën horen thuis in een reliquiarium. Dat boek roept heel wat reminiscensen [herinneringen verleden] op. We gaan een lekkere reinette [ook: renet] eten. De vicevoorzitter remplaceerde als remplaçant de voorzitter. Residentie [verblijf] is een kwestie van résidence en resistentie [weerstand] een kwestie van résistance. Onder welk ressort [rechtsgebied] valt dat resort
[rie-zoh:rt]? Wat is het verschil tussen revivificatie [in oorspronkelijke toestand terugbrengen] en revivescentie [weer tot leven wekken of gewekt worden]? Waar komt de term 'reinardie' – listige streek, Reinaert de Vos – vandaan, Rein? Een RFID-chip dient voor radiofrequentie-identificatie. We kennen A- tot en met E-klimaten, het pool- en het rivièraklimaat [het warme zeeklimaat is het Cfa-klimaat, het gematigde zeeklimaat het Cfb-klimaat en het koele zeeklimaat het Cfc-klimaat, allemaal volgens het klimaatsysteem van Köppen]. Hij at een roggenstaartfantasie op zijn roggebrood. Hoe ziet een Romeinse acht eruit [VIII en een Arabische acht als 8]? De Rozenoorlog ging tussen de Witte [huis van Lancaster] en de Rode Roos [huis van York]. Rouille [knoflooksaus] en dan ook nog een rouxtje [van boter en bloem bereide basis of bindmiddel voor een saus] erover?

 
 

1710 Dictee zondag 25 augustus 2019 (2) dictee OUD Oefendictee sept 2017 (17) √

Dictee - dictees [1710]

[Oud] Oefendictee september 2017 (17)

1. Een kenau zou je een bataaf kunnen noemen (of: een virago, dragonder, gendarme, kurassier, man(netjes)wijf, mannin, driedekker). Een batengel is een liggende gamander [plant]. Tria juncta in uno: drie in een, een drie-eenheid. De bathyale zone loopt van 200 tot 3000 m onder de zeespiegel. In de Provence kun je schuilen in een borie [schuilplaats bij slecht weer]. Trommelen? Zoek op '*trom*': handtrommel (handtrom), kaardtrommel [cilinder met kaarden = haken!], luchttrommel [bij brandspuiten, of n.a.v. plastic soep ook: luchtrommel?], apinti of pinti [percussie-instrument bij kaseko], bendir [Noord-Afrikaanse handtrommel] of lijsttrommel, bobine (voor platte kabel), bodhrán [bau-raan] (Ierse handtrommel), bongo (Cuba), brush [bruhsj] (kwast voor de steeldrums), cajon [kaa-chohn] (bij tangomuziek), derboeka of darboeka (Arabische of Turkse vaastrommel), djembé (West-Afrikaans), drum, drumstick, equerre (trommelkruis landmeters), junglemuziek is geïnspireerd op getrommel, kassie of kassia (trommelstok), kawina (cilindrische trommel), kendang (slaginstrument met trommelvel), knijptrommel (Afrikaans), mars (vero: trommelslag), het trommelvlies sluit het middenoor af, myringitis (trommelvliesontsteking), myringotomie (doorprikken ervan), paracentese (punctie), ramplan(plan), rataplan, roffelvuur (trommelvuur), rombom(bom), sabar (bespelen met lange stok), schuintamboer (uit liedje), skraki (SR) = skratjie, skrakipoku = skratjie pokoe (zang, voorloper van kaseko), stonewashed (van kleding), tamboer, tamboerijn (rinkelbom), tamtam, telefono [telefoon, foltermethode: met vlakke hand op oren slaan], tombak (Iraans), tympanie (trommelzucht), waterkalebastrom, en nog veel meer ...

2. Het liep uit op hØken [ongeremd uit je dak gaan] en neuken. Een ascendant [astrologie: teken dierenriem bij geboorte] is geen verwant [dat is een ascendent]. Ze cacheerden [verhelen], dat het kasjeren [koosjer maken] hier vergeten was. Op Prinsjesdag was het Oranjeweer [weer zoals past voor een Oranjefeest]. Het Oranjezon(netje) [zonneschijn op de Oranjefeesten] scheen. Baby's verdienen tender loving care [liefderijke en toegewijde verzorging]. Na die stressvolle stresssituatie was ze op en tenden [uitgeput]. Hij dacht gewonnen te hebben. 't En doet [dat is niet zo, toch niet], (ei)laci [helaas]! Mogen wij drie côtes du Rhône [wijn] van u? Een cremaillère is een heugel of haal. Wat is het verschil tussen crambe recocta, crambe repetita en crambe bis cocta? Antwoord: niets. Het is oude kost, opgewarmde kost, oude koek. We hebben genasjt [nasjen = lekker eten]: crudités [rauwe en geblancheerde groenten] als voorgerecht, surf-and-turf [zeevruchten, vis, vlees] als hoofdgerecht en een spécialité de la maison, en croquembouche [toren van soesjes] als nagerecht. Door een forse douw belandde hij op de bedauwde grond. Hij is regelmatig de kantjes aan het aflopen [op kleinigheden letten]. Haar broer heeft er vroeger de kantjes van af gelopen [lijntrekken], maar toen toch wel zijn kandjes [kandidaatsexamen] gehaald. Wat ooit als inflectie [flexie – verbuiging, taal] begon, kan door deflexie tenietgaan. De afkorting d.e.t. staat voor daarentegen. Hoe is de uitspraak van 'dictionairetje' [en: bravoure]? Die fles is al geknotst [legen].

3. Het mineraal dolomiet komt uit de Oostenrijks-Italiaanse Alpen. Een domus Dei is een godshuis, een huis Gods, en een Godsman is een Godsprofeet. Nee joh, drabkleurig is niet (mee)kraprood! De Dreigroschen- of Driestuiversopera berust niet op een driestuiversroman. De drilsergeant was overigens drinkebroer en dronkenlap. Druiven plukken wil ik wel, theeplukken en wolplukken niet. Du moment dat [op hetzelfde moment als] ik 'dummies' schreef, wist ik dat het fout was. Ik geef hen maar wat eau de toilettejes [uitz.] cadeau. Alle edelgermanen worden geacht blond en blauwogig te zijn. In mijn professional organizer vond ik de afspraak met de merchandiser terug. Bij het ontwerp van het echappement [onderdeel horloge] was een lelijke échappade [door haast veroorzaakte fout] gemaakt. De woorden 'deze zelfde' en ''t zelfde' hebben eenzelfde schrijfwijze. Een maken is een kwestie van eenmaking, een worden een kwestie van eenwording. De een-na-laatste bus is de op een na laatste bus. De elfen waren met hun elven. Geloofd zij Elohiem [Hebreeuws woord voor God]! Die serafijnen [engelen] zongen in de Serafijnen [engelenkoor]. Als je een negligé of negligeetje draagt, ben je en (profond) négligé (in nachtkostuum, bijna zonder kleren – en vast ook: en pantoufles = in huiselijke omstandigheden = niet-officieel). In zijn entrain [aanstekelijke ijver, voortvarendheid] was hij flink en train [aan de gang, op dreef]. Dat is geen setter [staande hond], maar een épagneul (een spaniël – zekere jachthond). Verzin eens een ezelsbruggetje voor de schrijfwijzen van de woorden 'epididymis' [= bijbal] en 'syfilis' [een soa = seksueel overdraagbare aandoening]. De twee i's staan bij elkaar, vooraan of achteraan.

 
 

1709 Dictee zondag 25-08-2019 (1) - dictee Wekelijkse dicteetest 064 RL √

Dictee - dictees [1709]

Wekelijkse dicteetest 064 RL [elke zondag]

Welk van de 3 antwoorden is juist?
Oplossingen: hieronder!
Bron: Oefendictee (oud) 564

1. Zijn er ................. (hekelende puntdichten) over .................. (zeer strenge vastendagen)?
a. xeniën                            xerofagieën
b. xenieën                          xerofagieën
c. xeniën                            xerofagiën

2. De ............... (helleveeg) beheerde een ..................... (verzameling houtmonsters)
a. xanthippe                       xyloteek
b. xanthippe                       xylotheek
c. xantippe                         xylotheek

3. De .................... is een basisbegrip van het taoïsme en Chinese vechtsporten worden samengevat met de naam '.......................'.
a. wu wei                           wushu
b. woe wei                         wushu
c. wu wei                           woeshoe

4. Bij judo is de .................. een lagere score dan ..................
a. juko                   waza-ari
b. yuko                  waza-ari
c. juko                   waza ari

5. De CHU (.....................) is meegefuseerd in het CDA (..................)
a. Christelijk-historische Unie      Christendemocratisch Appel
b. Christelijk Historische Unie     Christen Democratisch Appel
c. Christelijk-historische Unie      Christendemocratisch Appel

6. ................. van die deal is hij ........................ teruggekeerd.
a. Ter zake                      onverrichter zake
b. Terzake                       onverricht ter zake
c. Ter zake                      onverricht terzake

7. Hij werd beschuldigd van ...................... (water naar de zee dragen).
a. in silvam ligna ferre
b. in silvum ligna ferre
c. in silvam ligna ferré

8. Hij is niet ........................, maar juist heel .......................
a. zedeloos                           zederijk
b. zedenloos                         zedenrijk
c. zedeloos                           zedenrijk

9. Heeft de ................... ook ..................... biologen in dienst?
a. marine                            marine
b. marine                            mariene
c. mariene                          mariene

10. Deze ...................... is tevens mijn ......................... (naaste collega).
a. collega-notaris                    collega proximus
b. collega-notaris                    collega-proximus
c. collega notaris                     collega proximus

Oplossingen [064]: zie hieronder.

-----------------------------------------------------------------------------------------

Oplossingen [064]
1c 2c 3a 4b 5c 6a 7a 8c 9b 10a

Contact: leentfaarrein@gmail.com
 

1708 Dictee dinsdag 20 augustus 2019 (3) dictee OUD Oefendictee mei 2017 (2) √

Dictee - dictees [1708]

[Oud] Oefendictee mei 2017 (2)

1. Daedalus bouwde op Kreta voor Minos het Labyrint, dat tot verblijf diende van de Minotaurus (mythisch monster, mensstier). Theseus doodde die en vond met de draad van Ariadne de weg uit de doolhof terug. Zeg maar dag met het handje betekent:
dag-zeggen-met-het-handje. Niet makkelijk: Daesh = IS = al-Dawla
al-Islamiya fi al-Iraq wa al-Sham. Een bekende middeleeuwse ballade begint met 'het daghet in den (inden) oosten'. Een dagobertstoel heeft X-vormige poten en is middeleeuws. Pas na het dagworden gaf hij de geest. Daim [dèh] is hertsleer of (BE) suède. Dajakkers houden er gewoonten op na die Dayaas zijn (Dayase gewoonten dus). Spreken de dames de la halle (marktvrouwen) ook wel de langage des halles (viswijventaal)? De dandykoorts is genoemd naar dengue, knokkelkoorts. De Dannebrog is de Deense vlag. Darbepoëtine (ook doping) is nesp: novel erythropoiesis stimulating protein. Hier wat afval: abattoirmest, retourette (afvalwinkel), chappezijde (afvalzijde), ampas (bagasse – uit suikerriet), apostasie (geloofsverzaking), (vuilnis)belt(rat), wat bezoles is, is ziek, bedorven (Bargoens), bourette (afval van natuurzijde), compost, recyclagepark, down- en upcyclen, diftar (differentiatie tarieven), effluent (van rioolwater), e-schroot
(e-afval, van elektronische apparatuur), furfural (= furfurol, van plantaardig afval gemaakt – voor kunstharsen), gft (groente-, fruit- en tuinafval), grofvuil, hava (hoogactief vast afval, radioactief), lava (laagactief vast afval), mava (middelactief vast afval), (vlas)hede (afval hennep), kca (klein chemisch afval), kga (klein gevaarlijk afval), kliko (container), klodde (vlas), krense (graan), maisgluten (NL, BE: maïsgluten), Niras (in BE: Nationale Instelling voor Radioactief Afval en Verrijkte Splijtstoffen), ort (hooi, stro of riet), residu (rest), palie (gruis), plasticsoep (oceaan), quisquiliën (ook: slechte voortbrengselen van de geest), recycling, saprofaag (voedt zich met organisch afval) = saprofyt, saprozoën [dierlijke organismen die van afval leven], saprozoïsch [bnw.], schiedammer (spoeling uit jeneverstokerijen), schroot, scraps (smeedijzer of rubber), shredderafval [papiervernietiger],
sint-maartensvuur (van afval op Sint-Maarten, 11 november), slops (olierestanten met water), sludge (afgewerkte olie), smack (= stank afval, lijkt op geur heroïne), strips (katoenspinnerij), terril (steenberg), triefel (rotzooi), trijp (trip, triep, pens), vinasse (suikerfabricage), vleesguano, (walvis)guano [afval van slachterijen en vleesconservenfabrieken] en vuillast [hoeveelheid vuil en afval per hoofd van de bevolking].

2. Is hort sik (of hortsik) een aansporing voor een geit, een hortus siccus is een verzameling gedroogde planten. Die sikhs [monotheïstische godsdienst, uit hindoeïsme en islam] stammen uit de Punjab. Hij droeg een slip-over (pullover). Slovenië: internet si, landcode SI en auto's: SLO. Daar (uit Midden-Europa) komen de lipizzaners vandaan. Je betaalt met de Sloveense tolar (SIT). Is das höchste der Gefühle [het hoogste van alle gevoelens], dat je met das Glück im Winkel [teruggetrokken leven, huiselijk] das Eiapopeia vom Himmel [het wiegeliedje van de hemel] ervaart (echt allemaal in VD!)? En eenmalig, dus daarna: das war einmal [verleden komt niet meer terug]? Ik vind hem een dit-en-datse vent [vervloekte kerel]. Dat bedrijf heeft een uniek klanten-dbms (databasemanagementsysteem). Dav. is daaraanvolgend, d.a.v. is daaraan voorafgaand en dov. is daaropvolgend. Honden houden niet van dazers [dee-zuhr – apparaat met hoge toon]. We waren aan het kamperen, toen hij decampeerde [de plaat poetsen]. Aan de getuige à décharge [ten voordele beklaagde] werd financieel decharge [kwijting, ontheffing] verleend. Decolletéportemonnees zijn in de mode. Hij lijdt aan tinnitus (tinnitus aurium), oorsuizen dus.

3. De oorspronkelijke, authentieke, bewoners van Lapland eten samen en heten Samen. Een rabelaisiaans diner is op z'n Rabelais': overdadig en uitbundig. Hij is van lotje getikt. In Brugge werd de Club-coach (! – Club Brugge) aan de kant gezet. Hij is naar Delft geweest: heeft zijn haar laten knippen. Iemand met dementie mag je geen dementi geven [in het aangezicht van leugens betichten]. Er rust geen taboe meer op het op z'n Frans geschreven tabouleh (taboulé) [beide in GB, VD] . Zweeds wittebrood is het wittebrood dat in de Hongerwinter van uit (!) Zweden per schip aangevoerd meel werd gebakken. Je weet toch dat een madhhab een soennitische wetschool is? Als het team voorstaat, zal de spits verder vaak alleen vóór staan. Een zomerklimop is een tante mientje [plant].

 
 

1707 Dictee dinsdag 20 augustus 2019 (2) dictee OUD Oefendictee mei 2017 (1) √

Dictee - dictees [1707] 

[Oud] Oefendictee mei 2017 (1)

1. Een chaitya [sjahj-tie-jaa] is een heiligdom of stoepa waarin de boeddhistische relikwieën of soetra's werden bewaard. Uit een flûte of coupe drink je sjampie [champagne]. O ja: en een sneeuwschoen is een raquette; als die uit is kun je aan het racletten slaan. Hij had veel chance [geluk] met bij het sjansen. Op de dansvloer klonk: changez [oproep om van danspartner te wisselen]! Het toetje was
charlotte-russe [room(ijs)pudding met gelei en een rand van biscuits]. De kartuizers [monniken] stookten chartreuse [likeur, ook: kartuizerklooster]. Met een gaap [geeuw] zei hij: hoe denkt de chasmologie [leer en kennis van het geeuwen] hierover? Uit de chattri [paviljoenachtig Indiaas gebouw – herdenking gesneuvelden in een oorlog] keek hij naar de chattra [bekroning van een stoepa]. Zullen we checkers [damspel: 24 stenen op 64 ruiten] spelen? Chemotactisch: betrekking hebbend op chemotaxis [beweging organisme door chemische prikkel]. Een chicard blinkt uit in chicheid: is hij een chiquige chiqueling?. Ja. Ook van chicha [bedwelmende drank uit gegiste mais] kun je dronken raken. Ga eerst maar even chillaxen [chillen en relaxen, je niet druk maken]. Een klokkenspel, is dat nou chime of chimes? Beide! Met chinoiserie bedoel ik chinezerij [muggenzifterij, haarkloverij]. Een chlamys (Grieks, mv. chlamydai) is een zekere mantel.

2. Chlamydia [geslachtsziekte] is echt wat anders. Chloroquine is een antimalariamiddel. Een choller of chòler is een bedelaar (SR). Die hele chose [zaak] is voor mij een chose jugée [afgedane zaak, judicata res]. Als je de gulden snede toepast, pas je de sectio aurea oftewel de sectio divina toe [verhouding kleinste tot grootste deel is verhouding grootste deel tot geheel *** zie onderaan]. Stop dat maar in de
BEST-tas [plastic zak voor het huis aan huis inzamelen van bepaalde overtollige spullen – boeken, elektrische apparaten, speelgoed, textiel]. De afkorting van functional magnetic resonance imaging is fMRI. In BE kun je een LEIF-kaart hebben [wilsverklaringen euthanasie, uitvaart, orgaandonatie – LevensEinde InformatieForum]. De term pmd staat momenteel voor plastic flessen, metaalverpakkingen, drankkartons. Het beoogde TTIP staat voor Transatlantic Trade and Investment Partnership. Een botica (GB ook: botika) is een SR-apotheek. Een acoustic shock [GB – blootstelling aan plots en fel geluid – bij blijvende hinder: Acoustic Shock Disorder (ASD)] kan heftig zijn. Fascismeaanhangers brengen de fascistengroet. Setto in su was een zeker Italiaans perspectief. Een chtonische god is een aardgod. Die churriguereske [barok met overdadige versiering] versieringen zijn mooi. Het CIb is het Centrum voor Infectieziektenbestrijding. Cibeben zijn grote, beste rozijnen. Een cic is in BE een crisisinterventiecentrum. Cicutine is coniine [een giftig alkaloïde in de waterscheerling of dollekervel]. Een cichlidenschool [baarsachtige vissen] kan zwemmen. Hij kwam er slecht af bij de cinéma vérité [niet-geregisseerde opnames]. Waar spreken ze nog Cités [straattaal in de voormalige Belgisch-Limburgse mijnstreek, ontstaan uit de mengtaal van o.m. Nederlands, Limburgs, Grieks, Italiaans, Spaans, Marokkaans en Turks]? Nogmaals: CJD is de Creutzfeldt-Jakob disease [bij de mens, vgl. gekkekoeienziekte, scrapie en kuru. Een clamshell is een klaptelefoon. 
*** Wiskunde: (0 < a < 1 & , a is kleinste deel) a : (1-a) = (1-a) : 1 === > (a-1)² = a === > a² – 2a + 1 = a === > a² – 3a + 1 = 0 === >
a = (3 +/- √5)/2, + voldoet niet (&) === > a = (3 - √5)/2) = 0,38 === > 1 – a = (afgerond) 0,62, verhouding = 0,62 / 0,38 = 1,62. 

3. Een klavier is met een claviatuur [toetsenbord] behept. Kennen we de Xhosa [kliktaal] niet van die clicksongs? Ja. Zij zingt close harmony in een closeharmonykoor. De cluniacenzer monniken stammen oorspronkelijk uit Cluny. De titel die in Japan de shogun tegen het einde van de Tokoegawadynastie aannam, was 'taikoen'. Hier wat heen-en-weer- of over-en-weergepraat: bollepraat [onzin], borrelpraat, dollepraat [zotteklap], gekkenpraat, grotemensenpraat, lul- of lullepraat, mallepraat, oudewijvenpraat, zottenpraat, achterafgepraat, cafépraat en zottemanspraat. Ik denk dat ik die allseason [bnw.] jas ga kopen. De asielzoeker was maar wat trots op zijn CNaVT (Certificaat Nederlands als Vreemde Taal). Coalite [koo-laait] [stof tussen kolen en cokes in] is brandbaar. Een coach coacht een coachee [koo-tsjie – door coach begeleid]. Welke kunstenaars zaten er in Cobra [groep schilders en dichters: Copenhagen, Brussels, Amsterdam, 1948]? De betaling is c.o.d. (cash on delivery). Een codec gebruik je voor (de)coderen. De codex argenteus is het enige handschrift van Wulfila's Gotische Bijbelvertaling. Is een stent [buisvormige prothese in bloedvat] beter dan een coil [spiraaltje in bloedbaan]?

4. Je weet het: een CDO is een collateralized debt obligation [onderpand: een pakketje risicovolle hypotheekobligaties]. De Hoge Colleges van Staat zijn de Staten-Generaal, de Raad van State, de Algemene Rekenkamer en de Kanselarij van de Nederlandse Orden. Vroeger zat ik ooit in een B en W-college [college van B en W]. In een cometarium zijn de kometen uitgebeeld. Hem werd comiter, sed fortiter [beleefd maar dringend] verzocht, te vertrekken. In de commedia dell'arte [kluchtspel] kom je steevast Harlekijn (Pierrot) en Colombine (Pierrette) tegen. Leg eens uit wat een danaïde [vat met ronde opening in bodem] is! VD vindt dat de hell's angels [GB alleen zó] lid zijn van Hells Angels (lemma 'chapter'). Ik vind dat een mooie c-print [computerprint, ook: e- print]. Een comtoise is een hangklok (slingerklok) uit de Franche-Comté. Het werd, zoals het verdiende, con grazia [bevallig] gespeeld. Helaas moest er conservatoir beslag [beslag ter bewaring door schuldeiser] gelegd worden op het conservatoire (conservatorium). Wat ben je toch een coño [straattaal: schoft]! Hiephoi! Is een eerlijk mens corvo rarior albo (zeldzamer dan een witte raaf)? Così fan tutte: zo doen ze allen. Hij is de costumenverzamelaar [oud gebruik, gewoonte, ook op schrift vastgelegd] van Brabant. In de taalwereld heet de SaNT [vero: Samenwerkingsverband Nederlandstalige Terminologie] nu de CoTerm [Commissie Terminologie (ingesteld door de Nederlandse Taalunie – NTU)]. Zij baten een crêperie [pannenkoekenhuis] en een crèmerie [ijssalon] uit. Cretonnen gordijnen zijn van cretonne ['uh' niet uitspreken – zekere stof, plaatsnaam Creton] gemaakt. Wanneer was de Grote Crisis = Grote Depressie (jaren 1930!)? In BE weten ze wat een crisette is [minicrisis, politiek]. Je moet dat crosssectoraal [vanuit verschillende economische, maatschappelijke sectoren] bekijken. Wat heeft cuckolden [vrouw gaat vreemd en windt daarmee haar man op] met een cocu [bedrogen man, hoorndrager] te maken? Niet veel! Einde letter c.

 
 

1706 Dictee dinsdag 20 augustus 2019 (1) dictee OUD Oefendictee april 2017 (4) √

Dictee - dictees [1706] 

[Oud] Oefendictee april 2017 (4)

1. De weigelia [plant] bloeit! Bericht van VD: linkbait en clickbait worden voortaan met 'ee' uitgesproken ('baisait' niet!). De juiste schrijfwijze van rondreizend, rondtrekkend is periëgetisch (niet: piri). Met '*qui*' (een selectie): quiche (taart, en quisse = kip), quiche lorraine [met spek en kaas], quick-and-dirty [snel, mindere kwaliteit, goedkoop], quickbreak [basketbal], quickie (vluggertje, tussendoortje), quickpil [zaadpil met een verkorte kiemperiode], quick ratio [liquiditeit onderneming], quickscan [globaal onderzoek], quickstep(pen) [dans, uit foxtrot voortgekomen], quicunque vult (ieder die wil), quid (wat?), quidam (snuiter) en quién sabe (saa-buh – wie weet?). Element 5 is boor (B), bohrium (Bh) is chemisch element 107 en een zeer kleine
lengte-eenheid is de bohr (symbool: a₀ – nul). Zij is bokkegeil. Een bokpaal is een A-paal [dubbele telegraafpaal in de vorm van een A op een bocht van de weg]. Wat is een boksderdebeen [los been van een bok (hijswerktuig)] ? Deze bolleboos is een bollebof van de bazaar [= commissaris van de politie, bazaar = politiebureau, een bazarretje krijgen = een bekeuring]. Het bollenpellen (znw., VD) is bollen pellen [ww.]. Met de bolschup [schop] werd de bolschub [smal, vlezig, bladachtig deel van een bol] eruit gepeuterd. In de middeleeuwen had je bombardebombardementen [bombarde = kanon]. Mooi, die bombburst [waaiervormig uiteenspatten van de formatie] bij de vliegshow!

2. De trein was bommetjevol. Zijn 'elzen stok' en elzenstok' allebei goed? Ja, elzen(houten) ook bnw. Bon, we zijn akkoord: het is oké (OK). Een bonae fidei possessor is een bezitter te goeder trouw (als niet-eigenaar). De Bond is de Protestantenbond en de malthusiaanse bond wil geboortebeperking. De bondskanseliere legt verantwoording af aan de Bondsdag (We hebben het dan over de Bundesrepublik Deutschland of Bondsrepubliek Duitsland.) Een (gereformeerde)bonder is lidmaat van de Gereformeerde Bond in de Nederlandse Hervormde Kerk [tegenwoordig: PKN, Protestantse Kerk in Nederland], verkort: Bond (zie lemma 'bondsman' = predikant). We zullen hem bon gré, mal gré (goed- of kwaadschiks, tegen wil en dank) kleinkrijgen. Het project startte bonis auspiciis (ook: bonis avibus) = onder goede voortekenen. Ik ga je eruit bonjouren. Hij grossierde in kwinkslagen, bon mots. We fiksen dat, B.C.D., bonum cum Deo [met Gods genade]. De afkorting van barones is: bar.es [dat schiet niet op! – ook Frans: baronne, zie alinea 5]. Ken je andere termen voor wat een wilhelmina-vooruit bezit? Jazeker, airbags, ballonnen, bloemkolen, bobbies, boobies, bumpers, curven (curves = vr. borsten, heupen en billen), gemoed [enk., mv.], harries, jetsers, toeters, joekels, jopen, koplampen, loezen, meloenen, memmen [van zogende vrouw], muggentietjes [kleine!], pluspunten , snoeptafel, (zo plat als een) strijkplank, tettenmie [ook: bh, beha], uiers, voorbumpers en welvingen of rondingen [borsten, billen, heupen]: zeg het maar! Mobiele wc: dixi, mv. dixi's, Rein dixit [dixit Rein] (heeft het gezegd). 

3. We kennen de Koninklijke Boodschap [brief van de Koning – RL (staatsrechtelijke functie) – aan de Staten-Generaal] en de blijde boodschap [Bijbel, evangelie]. De pijl van de pijl-en-boog kwam als een pijl uit de boog. We dansten op de boogaloo [Zuid-Amerikaanse dansmuziek]. Die Boogschutters [mensen onder dat sterrenbeeld geboren – anders 'gewoon' boogschutters] mogen graag boogschutters [kleine vis] eten. Het is er botertje tot de boom (heel vroeger: boôm, bodem, onderlinge verstandhouding: uitstekend). Ik zal je de boonakker op leiden, oplezen [een uitbrander geven]. Boontjis zijn sperziebonen (in de oosterse keuken). Een boordevolletje is een over-'t-ij-kijkertje [tot aan de rand volgeschonken glas]. De boordwijdte is 37 [wijdte halsboord, bijv. bij coltrui]. Je weet dat bootleggen [bootleg oe maken = illegaal geproduceerde muziekopname] niet mag. Wat, drink jij, booze [alcoholhoudende drank]? Hij zweert bij een bobkapsel [met boblijn: haar recht afgeknipt en van achteren vaak korter dan opzij], zij bij (be)bop [stekeltjeskapsel]. Jan kon zijn bordvol niet op, Piet lustte wel borden vol. In de Provence kun je in bories [koepelvormige schuilplaats voor slecht weer] schuilen. Hij was born to be wild [in de wieg gelegd voor een ongeregeld, een onconventioneel leven], maar is nu een bornagain [fig.: wedergeboren] christen. Wat is een gereformeerde borrel [koffie met een borrel erin]? In de
café-sociëteit werd het borrelnootjeseffect [bij schudden komen de grootste 'bollen' boven] getoond.

4. Hij is nogal op-de-borst-klopperig. De BOS is de Boeddhistische Omroepstichting. De bosnegers (marrons) en boslandcreolen (een van hen was basya – SR: assistent van de dorpskapitein) hadden geen weet van de Bosatlas, laat staan van de Bosjes van Poot (Den Haag). Ken jij een Bosniak [lid van een van oorsprong Slavische, veelal islamitische bevolkingsgroep op de Balkan en in Turkije] uit Bosnië en Herzegovina? De Bosschenaar, een big boss (zijn secretaresse heeft een bosskey – daarmee bij computerspel, seks e.d. bij pc op het werk snel afsluiten, 'als de baas komt'), wilde een bossage aan zijn voorgevel [ruwe blokken natuursteen, etc.]. De rosse veldmuis heeft een rozegekleurde [VD] rug. Bosyaws is leishmaniasis [tropische ziekte: aleppobuil]. Hij zou zijn lusten botvieren, zij zou het touw bot vieren. Dat spelletje schrijf je zo: croquet. Zijn er eigenlijk wel woorden met '*cque*'? Jazeker: acquest (aanwinst in huwelijk), giga- (10^9   G), peta- (10^15   P) en (tera)becquerel (10^12   T) (eenheid: Bq), coquille(s) Saint-Jacques, Jacquerie (de grote boerenopstand van 1358 in Frankrijk - historische gebeurtenis), maître Jacques
(manusje-van-alles), jacquet(kostuum), pain à la grecque (zeker Brussels brood), zanger Jacques Brel en dichter Jacques Perk.

5. B^onne!