Dictee - dictees [1598]
Dictee
830 (DCCCXXX) Dictee Specialisten (06-04-2015)
1.
De miss wet-T-shirt heeft de verkiezing [miss-wet-T-shirtverkiezing] gewonnen. Hij
studeert land- en volkenkunde. Is een langoustine
nou echt een kleine langoest? Nee. Het paard is la plus noble conquête de l'homme [de edelste verovering van de mens]. Wie of wat
regeert de wereld, m.a.w. wie is la Reine du Monde [omschrijving
van opinie of pers]? L'art de grouper les chiffres [de kunst om statistisch materiaal zo te ordenen, dat men
ermee bewijzen kan wat men wil] [Mark Twain]: there are lies, damned
lies and statistics [er zijn leugens, verdomde
leugens en statistieken]. Ook bij de computer houdt het lifoprincipe in: last in, first out [bv. in een wachtrij].
Een laterna magica is gewoon een toverlantaarn en lata culpa is (juridisch) grove schuld. Is latin rock een
latindans? Niet helemaal. Ik ken een latino [oorspronkelijk uit
Latijns-Amerika] die Ladino [= Judezmo, taal
Spanje, nakomelingen Sefardische Joden] spreekt. De latera (enk.:
latus = som of bedrag van een bladzijde in handelsboeken) vielen vies
tegen. Desiderius Erasmus' boek handelde over de lof der zotheid (laus stultitiae – als titel: L S). Laveien (o.a. lanterfanten) is lang niet altijd crimineel.
Lawaai maken, dat doet een lawaaimaker van een herrieschopper. Het woord 'laser' is een letterwoord, gevormd uit: light amplification by stimulated emission of radiation.
2.
Hij somberde wat, maar toch le coeur léger (met een
licht gemoed). Hij werd opgezweept door le démon de midi (de nieuwe seksuele impuls die op middelbare leeftijd
vaak optreedt). Leewater (ophoping vocht in
gewricht) kan ook een leeuw beter niet drinken. Het mag wel, maar dan
lege artis (l.a., secundum artem, volgens de
regelen der kunst). Ten behoeve van welk verschijnsel wordt de Leidse
fles [condensator, op te laden tot hoge spanning]
gebruikt? Een leidinggevende houdt zich bezig met leidinggeven. Eigenlijk geeft
volmaaktheid geen voldoening, denk maar aan: le goût de la perfection qui
stérilise (het onvruchtbaar makende verlangen naar
volmaaktheid). Ik vind dat mooi: le geste auguste du semeur (het verheven gebaar van de zaaier). Het leggen
van het leiendak ging van een leien dakje. Waar komt 'Leier und Schwert' (lier en zwaard) vandaan? Hij bedient zich te vaak
van le mot de Cambronne (vloek, krachtterm).
Zonder les défauts de ses qualités (de gebreken van
zijn goede hoedanigheden) was hij volmaakt. Ik mag ze wel, die paysans
du Danube (ruwe kerels die ongegeneerd de waarheid
zeggen). Bij een leonina societas (societas
leonina) worden de leones wel erg eenzijdig toebedeeld: de een alles, de
ander niks: wie heeft, zal gegeven worden ...
3.
Hij spreekt vloeiend Letzeburgs [Germaanse taal
Luxemburg]. Zijn leven kabbelde voort in een bijna-letale lethargie. Bij
leukose is er iets, meen ik, met de leukocyten. Wie schrijft er nou 'leviathan'
[mythisch monsterachtig wezen, Bijbel, krokodil]
met een kleine letter … Twee li's [China, ruim
halve km] is ongeveer een kilometer. Een libellus aureus is een gulden
boekske. Met deze Libra (sterrenbeeld Weegschaal,
niet meer in wdb.) kun je niets wegen. De gitarist gaf een lick (loopje) toe. Die twee lichtmissen (losbollen) passen goed bij elkaar. Het Lichtfeest
is het chanoekafeest en de term 'lichtjesfeest' wordt heel algemeen gebruikt,
zoals bij Chanoeka en het joelfeest bij de Germanen. Een liebelei is een flirt,
een amourette. Onze-Lieve-Heer – die van de vele kostgangers – verhoede dat
deze lieveheer aan diggelen gaat bij het transport. Ze streden lijf aan lijf in
een lijf-aan-lijfgevecht. Zij bezit veel Ligurische kunst. Er waren toen veel
ligues (verbonden, eedgenootschappen). Ook
limbo's [jongerentaal: Limburger] hebben een
limbisch stelsel (in de hersenen).
4.
Met mardi gras wordt Vastenavond bedoeld. Ze was een verademing: figuurlijk een
lilium inter spinas (zoiets als een
roosje-zonder-doorns? Letterlijk: een lelie tussen de doorns). In het
limelight (schijnwerper) at hij een limmetje
(lemmetje), een lime (soort citroen). Een limousine [lange
auto] is een limo. De generaal werd gelimogeerd (aan
de dijk gezet), naar Limoges gestuurd. Ze passen bij elkaar als linga(m.) (mannelijk
geslachtsdeel als voorwerp van verering) en yoni (dito vrouwelijk). Zo'n zin uit je natuurlijk alleen in het
Lingala [Bantoetaal Congo]. Ik vind
purperrudbeckia's mooi. In het linneaanse stelsel – zoals beschreven in het
taxonomisch systeem van Linnaeus – worden linneon (grote
soort) en jordanon (kleine dito)
gehanteerd. Het devies van Linnaeus was trouwens: famam extendere factis – zijn
naam door daden groot maken. Deze voetballer is links- en rechtsbenig. Is dat
nou een links-links breiwerk [niet meer in VD]?
Mijn oma heeft daar rijstebrijbergen van. Een Lionsclub is meestal niet Lyons.
5.
Vergelijk die laatstgenoemde club ook maar eens met een Rotaryclub. Een lion du
jour is lion of the day [held van de dag].
De liostage [lio – leraar in opleiding.
letterwoord] was zwaarder dan ik dacht. Bij liquor denk ik het eerst aan
hoffmann(s)druppels. Bekend als de bonte
hond, bij Jan en alleman: (omnibus et)
lippis et tonsoribus notum. De little black dress danken we aan Coco Chanel. We
kochten tien loads (kubieke Engelse voet) hout.
Op het document stond een loco sigilli (formule
die de lak- of waszegel vervangt, afkorting – l.s.). Piet is mijn locum
tenens (plaatsvervanger). Ik vond dat ook
het logischte logies. In de muziek is lofi (vs.
hifi = natuurgetrouw) met een ongepolijst geluid. Gelukkig bleef het bij
een logomachie (woordenstrijd) en werden ze
niet handtastelijk. Het lombards hoen liep
tussen de lombardse bonen. Lotus [Landelijke Organisatie Tot Uitbeelding van Slachtoffers] doet
aan een soort van slachtofferverbeelding (bij EHBO-oefeningen – eerste hulp bij ongelukken). Een
lug [luhk] verbindt fietsbuizen.
6.
Ze krijgt nu toch low care [niet: intensive of
medium] in een
lowcare-instelling. De luchthart-treurniet [altijd vrolijk] moest even (naar) lucht happen. De Luciaanse (= van Saint Lucia) munteenheid is de Oost-Caraïbische
dollar (XCD). Hij deed dat lucri causa, uit
winstbejag. Wist je dat lucite polymethylmethacrylaat is? Een lupus in fabula (de wolf in de fabel) is een onverwachte
verschijning [in een toneelstuk]. Het lumen
mundi is het licht der wereld, i.h.b. Erasmus. Een typo
is een typefout [ook: typfout] (typographical error – internet). Mixoscopie is
voyeurisme. Kun je bij mond-op-mondbeademing een MKZ-besmetting [mond-en-klauwzeer] oplopen? Een bekende cocktail is mojito [witte rum, limoensap, etc.]. Zitten er veel
kinderen op die m.o.k.-school [NL: moeilijk opvoedbare
kinderen]? Ze kon zwemmen als een mooimeisje [vis].
De novicebegeleidster [n/s]
ging in de fout, beging een fout. Met je mond vol mag je niet praten. Hebben
jullie gemonopolied? Wij noemen dat meestal monopolyen (voltooid deelwoord: gemonopolyd).
7.
Dat is een hele mondvol. Moskovieten eten Moskovisch gebak. De Moor reed op
zijn moor [zwart paard]. In het mottekasteel [aarden wal, mv.
s] hing een mottenballenluchtje. De MRAB-bacterie is de multiresistente Acinetobacter
baumannii-bacterie (een
bepaalde ziekenhuisbacterie). De bobo werd de laan uit gestuurd. En de
rouwdouwer (ook: rauwdouwer) werd het veld
uit gestuurd. En de clandestiene asielzoeker werd het land uit gestuurd. Komt
bij de myiologie (muggenkunde) ook de myiasis
(medisch: parasitisme van vliegenlarven in het
menselijk en dierlijk organisme) aan de orde? Het leek wel of er een
Chinese muur was opgetrokken. Die wand is mooi musivisch (met mozaïekwerk) gecomponeerd. De mulat (nakomeling zwarte en blanke) ging met een muleta (stok met rode doek, gebruikt bij het stierengevecht)
de mulattin te lijf. Dat ze het naadje van de
kous wilde weten, vond ik naatje pet. Neomisten (pas tot priester gewijd) hebben toch veel weg van
mysten (ingewijden in een mysterie). Een myorrhexis is een spierscheuring. Dat moet wel een
uitgever van verhalen zijn: Narratio (internet).
8.
Ik mag ze wel, die narrowescapeverhalen. Dat woord 'nargileh' [Turkse waterpijp] begint me te vervelen. Is het 'machaka'
[znw.] of 'macha ka' [bnw.]? Beide! Zij
zweert bij caffè macchiato. Op Madison Square
Garden werden de eerste madisons (koppelkoersen)
verreden. 'Madre de Dios' als tussenwerpsel betekent 'Moeder Gods'. Ik rook
liefst maduro [bnw.] sigaren, ook als ik
naar Madurodam ga. In Vlaanderen noemen ze een 'makron' een 'macaron' [zeker koekje]. Spleen
[ie, ook ee] wordt ook wel maladie sans maladie [weltschmerz, taedium vitae] genoemd. Heeft u ook
makuba(tabak)? Male quidem (= male quod sic): jammer dat het zo gelopen is.
Het malthusianisme streeft geboortebeperking na.
Wie is er momenteel managing director? Management by speech [leiding doe vooral veel praat], daar schieten we
weinig mee op. Een manicheeër hangt Mani [gnostische,
Perzische sekte] aan [ook wel: 'schuldeiser',
denk aan 'manen']. Wil je ketjap manis [zoet]
of ketjap asin [zout]? De god van de
indianen is Manitoe. Ze drinkt manzanilla [lichte,
droge sherry].
9.
Hoeveel kost die manoustoel [rotan]? In die tijd verzette men zich manu et
corde (met hand en tand) tegen de manumissio
(het vrijgeven van slaven). Een hazelwortel
is een mansoor [oor], een mansoir [soor] (nageslacht)
is iets anders . Wat doen de Maricolen [Belgische
zustercongregaties]? Dat is toch je reinste margaritas ante porcos (paarlen voor de zwijnen) werpen! Met muskoviet
wordt Moskovisch glas bedoeld. Mycorrhiza is een
soort symbiose. Ze schoten een
MX-raket af. Laat je niet natregenen, laat je
niet kletsnat regenen. Ik zal jou een echte nashipeer verkopen. Heb jij nask [natuurkunde, scheikunde] in je
pakket? Zij speelt in het Nedpho, het Nederlands Philharmonisch
Orkest. Zij houden een tweemaands [bnw.] retraite. Piet heeft er net zo min baat bij
gehad, anders gezegd: Piet heeft er net zomin als Jan baat bij gehad. De
uitdrukking 'd'accord' mag je niet gebruiken in een dictee, want die staat niet
in de woordenboeken. Ik zou ook wel zo'n netsuke [gordelknoop]
willen.
10.
Spreek snel en goed uit: nepantiek [nep].
Een mariste [beter: maristenzuster] dankt
haar naam aan Maria. Denkt dat marmaille (troep
kleine kinderen, snotneuzen) het weer beter te weten? Met maroufleren [op een vaste ondergrond plakken] kun je de
ondergrond camoufleren. Zij speelt altijd de bedrijvige martha. Hij heeft van
nature al een martiale (marziale – van Mars)
houding. Een MBA is een master
of business administration:
die weet ook veel van mba, moderne bedrijfsadministratie af. Men noemt Alfred Hitchcock de master
of suspense (de meester van de spanning). De
woorden 'massicot' en 'masticot' zijn nauw verwant [poedervormig
loodoxide]. Zoek ze maar op. 'Mate [onderbreek
de partij],' riep de judoscheidsrechter, 'het is tijd voor de maté [groene thee, paraguaythee]!" De mater saeva Cupidinum (de wrede
moeder van Cupido, van de begeerten) kan je in het ongeluk storten. Is
daar een matinée musicale of een soirée musicale aan de gang? De
NL-equivalenten zijn overigens: soiree en matinee.
