Dictee - dictees [1567]
Dictee 801 (DCCCI) Dictee Specialisten (04-11-2014)
1. In de drie Punische oorlogen kwam je heel wat
punische trouw (fides Punica, Punica fides,
trouweloosheid – vergelijk fidus Achates, trouw gezel – van Aeneas, Eneas)
tegen. De juiste toedracht bleef in delfische (punische,
sibillijnse) nevelen gehuld. Het orakel van Delphi is het pythische
orakel. 'Het Delfts orakel' is een epitheton van Hugo de Groot (Grotius), van wie het predicatief 'grotiaans' is.
Had je in het quattrocento [14xx] ook al
cuatro's [snaarinstr.] zoals in een
typico-orkest? Een andere naam voor pyrethrum
is (wilde) bertram. Het quart d'heure de
Rabelais [onaangenaam ogenblik] is beslist
iets anders dan de 15 minutes of fame [roem].
Om die status quo te handhaven moet je op je qui-vive zijn. Quisse (gedeelte van een gebraden kip) is niet iets zoals
kipquiche (hartige taart). Militairen kunnen
een raakschot produceren, voetballers een raak schot. Rabauwen en
rauwdouwers (ook: rouwdouwers) zijn het! Een
rancher [ee]
is een ranchero [ah].
Met de zaklamp bescheen hij de rakklamp [bij zeilvaart].
2. De ramboersappelen werden onder rembours
verstuurd. Wat een raggel (tegenvaller, mislukking):
de rachel [smalle plank] was te kort. Een
verwijzing naar ragout kwam ik hoe dan ook tegen bij: barquette [bakje van bladerdeeg], blanquette [van wit vlees], cassoulet [met witte bonen in schotel van aardewerk], chipolatapudding [genoemd naar ragout van uien en worst], civet [van wild], croustade, deegmandje, frituur,
lamsragout, pasteitje, ragoutbroodje, rissole, salmi, saupiquet [van wild in gekruide roomsaus] en vol-au-vent [vulling voor pasteitje]. Een raout [raa-oet] (ook: rout [raut]) is trouwens
een deftige avondpartij. Zittend op de raffiastoelen
dronken we ratafia [zekere
likeur]. Een interim-aandeel kan later worden ingewisseld. De CAC-40 is
de Compagnie des Agents de Change-40 (beursindex
van Parijs). Zich caché houden is zich schuilhouden. Cachaça is een
Braziliaanse sterkedrank (GB ook: sterke drank)
op basis van suikerriet. Een caccia is een muziekstuk waarin een jachtscène
wordt uitgebeeld. Cacciucco [tsj, oe, k] is de traditionele Italiaanse vissoep. Een
cachelotje [oh] is een potvisje.
3.
Deze opvatting moet radicitus (met wortel en al)
uitgeroeid worden. Een cachet-crampon is een sluitplaatje voor brieven. Wie cachectisch is, lijdt aan cachexie [k, ch] (slechte algemene lichamelijke toestand). De (het) cacholong is geen long (maar melkwit opaal). Cachou wordt ook wel catechu
[samentrekkend geneesmiddel, leerlooien] genoemd.
Een cacique is een stamhoofd van indianen (in
Midden- of
Zuid-Amerika, vergelijk ook: caciquisme – VD nu ook: kazike).
De cacimbo [kustnevel] vind je aan de kust.
Cachounoot is een ander woord voor cashewnoot. De cadenza is de cadens. À (A) la Plato is platonisch en à la Cadmus is
cadmisch (en niet Cadmisch!- zie: cadmische
overwinning). De caduceus is de staf van Mercurius. Een caecum is een blindedarm.
Ze zouden caelum et terras miscere: hemel en aarde bewegen. Raar: cafés crème (VD),
café billards (VD),
café complet (VD – geen mv., mv. GB: café(s) complets), cafés noirs (GB ook: café noirs), café chantants
(VD, naar analogie GB ook: cafés chantants), café
dansants (VD, naar
analogie GB ook: cafés dansants), cafés glacés (VD), enne …
thé complet (VD: thé(s) complets). Wat is een cafetière
[tj]?
4.
Nieuwe loten aan de koffiestam: caffè latte (mv. lattes of latte's), caffè lungo en caffè macchiato. Bij
ingewikkelde bouwprojecten kunnen er meer cahiers
des charges [lijst met voorwaarden] zijn.
Een cairn is een pre-Keltisch gedenkteken. De caisse [kas,
kassa] werd goed gespekt. In een cakebox doe je dvd's of cd's. Een cajon [ch] is een handtrommel. Een caixa is een
Braziliaanse snaredrum [èh: – ook: snaardrum]. Een atleet op volle
snelheid moet je niet calcar addere currenti: nodeloos aansporen. De officiële
naam hiervan is chalcedon [chalcedoon, calcedoon –
nevel- of melksteen]. Een calcaneusspoor is een hielspoor [botuitwas]. Een cado
is een calamiteitendoorsteek.
Moet je calculatief commitment [berekenend vertrouwen] waarderen? Dat staat niet
linksboven (links boven-), maar rechtsonder
aan (rechts onderaan) de bladzijde. In het
Brugse Ommeland vind je nog heel wat van die Brugse traveeën [gevelindeling in de late gotiek]. Het duchessekant
is een zeker Brugs kant.
5.
De Brugse metten [volksopstand] moet je in
1302 situeren. In de régence hadden de refugiees de overhand op de mannen. Noem
je dat nou reflectie [terugkaatsing, overpeinzing]
of deflexie [verloren gaan buigingsuitgang]?
Het vrouwelijkereligieuzenclubje maakte een
uitstapje, terwijl het mannelijkereligieuzenclubje
thuisbleef. Een nota van remarque komt van de Algemene Rekenkamer, is dat niet
remarquabel [opmerkelijk]? Wist je, dat
reien ook vlakschaven is? Een vennootschap en commandite is commanditair [deelnemers brengen alleen geld in: geen zeggenschap].
Ze lijdt nogal hevig aan het reisstresssyndroom.
Een (goud)reinette [uitspraak
mag zonder 'tuh'] is gewoon een (goud)renet.
Een calculus (stemsteentje) Minervae is een
beslissende stem. Een calèche noemen Jaan, Peer en Pauw gewoonlijk een kales.
Wat is een calembour [woord- of naamspeling
berustende op de gelijke of bijna gelijke klank van verschillende woorden]?
Je doet dat zeker pas ad calendas graecas (met
sint-juttemis, nooit dus)?
6.
Heb jij bij die Monsieur Calicot een calicokat van calicot
gekocht? Callositeit is calleusheid [eeltig].
Hij is een erkend columnist, maar helaas ook calumnist (hij
calumnieert anderen = belastert). Die arts geeft heel gemakkelijk
calmantia (pseudo-Latijn – kalmerend middel, calmans).
In dat gebouw hebben ze een calorifère [buizen met
warme lucht]. Wat, doe jij aan calisthenics [benen,
buik, billen, lichaamshouding]? Of was het callanetics [spieren versterken]? Zo'n calvarieberg [berg, heuvel met kruis] kun je overal aantreffen.
Een calville is een kalvijn [geribde fijne
tafelappel], niet: Calvijn. Leg uit wat calx [chemie:
uit metaaloxiden bestaand poedervormig residu verkregen door verhitting aan de
lucht van metalen of mineralen] is. Hij heeft een cam [kèhm – camera, ook: webcam] bij zich. Neutrale
camber bestaat niet. Is cambozola echt een kruising van camembert en
gorgonzola? Ja. Cambric
[èh] is batist, kamerdoek. Cambré is een
basisbeweging bij ballet en dans. Een camjo is een camerajournalist. Is die
fiets van de camion gevallen [(vracht)wagen: zwart gekocht of gestolen]? Een camino (de Santiago) is een pelgrimspad naar Santiago de
Compostela (VD: Spaans, Nederlands: ll).
Cananefaten (Kaninefaten) waren een Germaans
volk dat in de eerste eeuw van onze jaartelling in Zuid-Holland leefde.
7.
Een cami [kaa-mie] is de
gebedsruimte van een grote moskee. Wat moet ik me voorstellen bij een camgirl?
Niets, want die stelt zichzelf voor. Hoedt u zich voor de Napolitaanse camorra (maffia). D66 heeft een ijzersterke campaigner,
hij trekt rond met een camper. Hij trok door de campo's [grote grasvlakten] van Patagonië. Italianen verzorgen hun
campi santi [begraafplaatsen; enkelvoud: campo
santo] goed. Trees [einde WO II] heeft
een Canadees (en is dus een canadel). Kijk
daar: meer dan één canada [populier – canada's,
canadassen]! Holland en de Hollanders: canaux, canards, canaille [kanalen, eenden, schelmen]. De cancan is een
populaire revuedans met veel vertoon van froufrou (ook:
een koekje bestaande uit twee wafeltjes met crème au beurre ertussen heet zo).
Is canderen [versuikeren] kandij maken? Wat
voor religie is candomblé [soort menggodsdienst]?
De politie zet cannachoppers [helikopters] en
-sniffers [apparaat] in (hennepplantages opsporen). De canossagang is de
gang naar Canossa [fig.: zich onderwerpen, boete
doen]. Joepie, ze hebben een canopenveld
gevonden. Wil je cantal [soort van zachte kaas van
koemelk] op het brood?
8.
Wie cant [èh] (dieventaal)
spreekt, is verdacht. De naaldhouder van een pick-upelement is een cantilever. Cantuccini zijn biscotti di Prato. Canyoning
doe je in een canyon (ook: cañon). Een
capacitor [kleine accu] zit in horloges en
rekenmachientjes. Een capermovie is een kraakfilm (heistfilm
– iets kostbaars veroveren). De grijsaard had capitis nives (sneeuwwit haar). Hij was capo di (tutti) capi (hoofd
van de maffia). Dat zit verstopt onder de capot
([poo]; motorkap). Capotes anglaises zijn kapotjes. Waar
zit die capslock (hoofdlettertoets)? De captcha is de completely automated public Turing-test to tell computers
and humans apart.
Captuur lijkt mij gewoon kapen. Begin daar maar niet aan: caput Nili quaerere,
een onbegonnen werk (de bronnen van de Nijl zoeken).
Cara waren vroeger de chronische
aspecifieke respiratorische
aandoeningen. Caramba [uitdrukking
van gespeelde verbazing], nou breekt m'n klomp! Ga niet met haar in
dispuut: ze is een caractérielle (rechtlijnig,
koppig, hardleers). Is die plaat gerepousseerd [beeldende
kunst: door kloppen (op de achterzijde) een reliëf aanbrengen (in
metaal)]?
9.
De term 'revivificatie' komt uit de chemie, de term 'revivescentie' kan op
bevroren lichaamsdelen slaan. Met kerst en oudjaar lezen we reuzereuzenromans. Die
voetbalclub heeft een rijkgevulde (GB) en
rijkgeschakeerde prijzenkast. Dat rijsscherm
dient om zandverstuiving tegen te gaan. Een reuzenhamburger
is reuzegroot. Sjing-boem is een verkorting van
retteketetsjingboem. Vitters moet je retorqueren (met
eigen woorden bestrijden). Is het niet te rigoureus om de rigaudon (dans of muziek ervoor) te verbieden? Met rials
kun je niet in
Saudi-Arabië (ook: oe) betalen (wel
met riyals). Er gaan bijna elf ri's [oude
Japanse afstandsmaat] in een marathonafstand. Een CDO is een collaterized
debt obligation (en dus risicovol). Poudre de riz (poudre d'iris – talkpoeder) kun
je beter niet op ris de veau [kalfszwezerik] doen! Hardsteen, carbonkalksteen,
arduin of Escosijnse steen komt uit de streek van Ecaussinnes, Henegouwen. Carolinapine [kèh-ruh-lahj-nuh-paajn] is een houtsoort.
10.
CMC is carboxymethylcellulose. Carco
is de volksnaam voor een grote zeeslak. Je zal maar hypertrofische
cardiomyopathie hebben (hartaandoening waarbij de
spieren in de wand van het hart verdikt zijn). Cardio-thoraxchirurgie is hart-thoraxchirurgie. Verklaar het adjectief cardiothoracaal [hart + vaten borstholte]. Cardiotocografie
(ctg) is de grafische registratie van de hartslag van
de foetus in de baarmoeder. Een carenzdag behoort tot de carentietijd [wachttijd, uitkeringen]. Voor het boomwoord
'karet' (rubberboom) heb je geen caret
(weglatingsteken) nodig. De druif van de
carmenère [wijnstok] geeft paarsrode wijn.
Het johannesbrood wordt ook carobe genoemd. Hij is een carottebiljarter, en soms ook carottentrekker of carottier (en in zijn eigen
streektaal zelfs nog wel een carotteneter).
