vrijdag 22 februari 2019

1516 Dictee zondag 24-02-2019 (1) - dictee Wekelijkse dicteetest 038 RL √

Dictee - dictees [1516]

 

Wekelijkse dicteetest 038 RL [elke zondag]

 

Welk van de 3 antwoorden is juist?

Oplossingen: hieronder!  

Bron: Oefendictee (oud) 538  

 

1. Mijn ziel ............ was en het schip was ...............  

a. lam geslagen                    lekgeslagen

b. lamgeslagen                     lekgeslagen

c. lamgeslagen                     lek geslagen.

 

2. "Ik zal ze!" is een voorbeeld van een ........... of ............
(verzwijging).
 

a. reticentie                           aposiopesis

b. retisensie                           aposiopaesis

c. reticensie                           aposiopaesis.

 

3. Hij legde de laatste ............ op tafel en wilde me ergens .............

a. lootjes                                   inluizen

b. lootjes                                   in luizen

c. loodjes                                  inluizen. 

 

4. ............ hebben de leiding over ............ (afdeling van 100 man).

a. Centuriones                     centuriën

b. Centurione's                    centuriën

c. Centuriones                     centurieën. 

 

5. Het zijn niet de ............ die ............ verzamelen.

a. eerste de besten                         kop-en-schotels

b. eersten de besten                      kop en schotels

c. eersten de beste                        kop en schotels. 

 

6. De ............ legde uit wat een ............ is.

a. MO-leraar                           MO-disk

b. mo-leraar                            MO-disk

c. mo-leraar                            mo-disk. 

 

7. Het was een heel ............ om het ............ geoogst te krijgen.

a. karwei                               karweizaad

b. karwij                               karwijzaad

c. karwei                              karwijzaad.

 

8. Wat is die ........... toch een .............

a. kouwe kakmadam                              aartsschelm

b. kouwe kakmadam                              aartschelm

c. kouwekakmadam                               aartsschelm. 

 

9. Die ............ bloedverwant van me heeft een .............

a. na-e                              n.o.-akte

b. na-e                              no-akte

c. naë                               n.o.-akte 

 

10. Ik vind het maar ........... pet, dat jij voortdurend het ............ van de kous wilt weten.

a. naadje                                 naatje

b. naatje                                 naatje

c. naatje                                 naadje. 

 

Oplossingen [038]: zie hieronder.

 

-------------------------------------------- 

 

Oplossingen [038] 

1. b 2. a 3. b 4. a 5. a 6. b 7. c 8. c 9. c 10. c 

 

Contact: leentfaarrein@gmail.com


donderdag 21 februari 2019

1515 Dictee donderdag 21 februari 2019 (1) dictee Oefendictee 774 (oud) √

Dictee - dictees [1515]

Dictee 774 (DCCLXXIV) Dictee Specialisten (21-07-2014)

1. Als het komkommertijd is in dicteeland, ga je van alles verzinnen. Zo pak ik het item 'voetbal' maar op, omdat we net het WK [wereldkampioenschap(pen)] gehad hebben. Als ik in de elektronische Van Dale binnen artikelen op '*voetbal*' zoek, vind ik voetbaltermen te kust en te keur: Europacup, Feyenoordsupporter (en de wijk heet Feijenoord!), Ajacied (Ajaxspeler) in de Amsterdam ArenA (Johan Cruijff ArenA), ausputzer (libero, sweeper), voetbalanalist (voetbalanalyticus), de A'tjes, dropkick (niet eerst de bal aannemen), assistent-scheidsrechter, betaald voetbal, Champions League, betaaldvoetbalorganisatie (bvo), BZVB (Belgische Zaalvoetbalbond), café-elftal, lobbal (boogbal) of lepelbal, elf meter (een afstand), een elfmeter (strafschop, penantie, pienantie, penalty), zestienmetergebied (strafschopgebied – 16 metergebied of 16m-gebied), FC (Football Club) en FC Knudde.

2. Verder: FBO (Federatie van Betaaldvoetbalorganisaties), futsal (zaalvoetbal), Oranjegekte, WK-gekte, WK voetbal (en EKEuropese kampioenschap(pen)), free kick (vrije trap, vrije schop), gogme of voetbalslimheid (chochme is verstand, begrip in het algemeen), gullitpruik, g-voetbal (gehandicapten), een zuivere [in één helft] of valse hattrick [zelfde speler: 3 doelpunten achterelkaar], hogeschoolvoetbal, hooligan (voetbalvandaal), rode- en gelekaartenfestival, boerenkoolvoetbal of kick-and-rush (hotsknotsbegoniavoetbal), keeper, vliegende kiep (!), kluitjesvoetbal, KBVB (België) en KNVB (Nederland), korfbaluitslag, KVV (Koninklijke Vlaamse Voetbalbond), mêlee (drukte, gewoel voor een doel), mickeymousecompetitie (van die naam zijn we sinds het WK 2014 – tijdelijk? – wel af!), matennaaier (wil tegenstander kaart bezorgen) en lucky X (team met veel mazzel, niet in wdb.).

3. Ook nog: mooiweervoetballer, voetbalmythe, offside (buitenspel), een onrechtstreekse (indirecte) vrije trap, oranjehemden of Oranjemannen (Oranje-internationals, spelers van het nationale elftal), panenka (strafschop door het midden), panna (door de benen van de tegenstander), pleintjesvoetbal, pocketvoetballer (klein van stuk), rechtspoot, (weg)roeien van de bal (hard wegtrappen), roodgeschorst, de roodhemden (spelers van de Belgische nationale voetbalploeg), sambavoetbal (zoals de Brazilianen dat spelen), schwalbe (gefingeerde overtreding in het strafschopgebied), scorebordjournalistiek (term van Co Adriaanse), scudetto (voetbalkampioenschap van Italië), silver en golden goal, sliding tackle of kortweg sliding (bij het tackelen), steekpass (steekbal), supercup, suriprof (uit Suriname) en shoot-out.

4. Ten slotte: targetman (centrumspits die anderen de kans geeft), tikitakavoetbal (tikkietakkie of tiktakvoetbal - Barcelona), de UEFA (Union Européenne de Football Association, Europese Voetbalbond), w.n.s. (wint na strafschoppen), un momento dado (cruijffiaanse uitspraak van Cruijff: (op) een gegeven moment), VFV (Voetbalfederatie Vlaanderen), VVCS (Vereniging van Contractspelers), vuvuzela (toeter bij WK voetbal in Zuid-Afrika) en FIFA (Fédération Internationale de Football Association, Wereldvoetbalfederatie) en vv (voetbalvereniging). Wat moet zo'n middentwintiger nu met een einddertiger? Wil je deze plank even doormidden zagen? Costa Rica behoort tot Centraal-Amerika. Ze heeft middenoorontsteking, otitis media. Het Midden-Westen ligt niet in het middenwesten van Amerika.

5. Hij behoort tot de middle class, de maatschappelijke middenklasse. De middle of the road [popmuziek] is middle-of-the-road [eenvoudig, gewoon]. Hoe pakt de midterm review [tussentijdse evaluatie] van deze regeerperiode uit? Waar precies vond die midoceanische ramp plaats? Ook deze midkapper [fonds daarin] zit in de midkapindex [beurs Amsterdam, 25 ondernemingen]. Zij bieden vakantiehuizen in de Midi [Zuiden (van Frankrijk)] aan. Hij moet vaak in een miek [microscoop] kijken. Een mieniker is een vuilak van een gluiper. Dat is mieredik [= mierik, mierikswortel]. Een myrmecofiel [in symbiose levend] is een mierengast [insect of plant]. Is mierenzoet [mierenhoning] mierzoet? Ja: bnw.! Mmm, ruik ik nu overheerlijke mignonettes [plak van rugspier varken]? Jij bent mijn mignonne [lieve] mignon(ne) [lieveling]! Krijg ik later bij de koffie ook nog wat mignardises [mv.: zoete lekkernijen]? De ankylostomiasis is de mijnwormziekte. De Mikojel was ooit een
hbo-opleiding; de letters zijn afkomstig van Middeloo, Kopse Hof, Jelburg: namen van de scholen in Amersfoort, Nijmegen en Baarn.


6. Die milanen (wouwen - vogels) schijten op de milanaise [zeker kledingtricot]. Een miles gloriosus is een grootsprekende, pochende soldaat. Die milf (mother I'd like to fuck) kon zijn moeder zijn. Slechts weinigen dragen thans de Militaire Willemsorde [MWO]. Wie zijn dat? Voorbeelden van militanten: ETA-militant [Euskadi Ta Askatasuna, Baskenland], Hamasmilitant [Palestijnse verzetsbeweging], hindoemilitant, Hutumilitant [Hutu's en Tutsi's, Rwanda], moslimmilitant en vakbondsmilitant. De miljardennota is de staatsbegroting van de Staat der Nederlanden. Daar wonen miljo's (mio's – miljoenen) mensen. Van onze verschoten millefleursgordijnen heeft mijn vrouw duizenddingendoekjes gemaakt, ze stoft daarmee onze millefiorivazen [kunstglas met veelkleurig patroon] af. Ze vult die prachtig gekleurde vazen met millefoliumbloemen [duizendblad] of met duizendguldenkruid, zodat bij ons alles er spic en span uitziet. Dan gaan wij samen smullen van de overheerlijke eigengebakken millefeuilles [gerecht, bladerdeeg], waarna ik ten slotte weer verder kan schrijven aan mijn duizend-en-een [veel] dicteetjes. Wat waren de goede millésimes [wijnjaar]? Een min 18-jarige is een 18-minner. Minauderen is preuts koketteren. De mimicus (mimespeler) gaf tijdens iedere voorstelling en plein public een minikus aan de mimica, die daardoor een minco (minderwaardigheidscomplex) had gekregen. Hij werkt bij het MinDef (ministerie van Defensie = gebouw, M = instelling). Helpt mindfulness tegen mindfuck? Mind you, Pieterse zei dat! Wat was de mindset [denkbeelden persoon of groep] van de provo's? Wil je minestra [Italiaanse groentesoep] of minestrone [dikke groentesoep met veel rijst]?

7. Het mingporselein is naar Ming, een Chinese dynastie, genoemd. Is hij daadwerkelijk een minimalartkunstenaar? Een minnebriefje is een billet-doux. Hij liet het minnego(o)dje van zijn grootje in het gootje vallen. Hun minnen bezorgde anderen minnenijd. Ze kreeg haar welverdiende minnenloon. Het minoïsch schrift verwijst naar Minos. Hij was slechts een minor poet (poetica minor = minder belangrijke dichter). Het moment de vérité (moment of truth) volgde spoedig. Die minus habentes [enk.: minus habens, achterlijk persoon] zijn een beetje geschift. Wat is het verband tussen diaconessen, de diaconie en diakenen [voor armen en zieken ...]? Mirbaanolie is synthetische bittereamandelolie. Naar wie is de (het) mirepoix (mengsel van fijngesneden groenten en kruiden, [afko:] evt. ook ham of spek, gebruikt bij de bereiding van sauzen en van gebraad) genoemd? De Duc de Mirepoix, maréchal de Fran­ce (1699–1751). MIS'en zijn managementinformatiesystemen. Miscere [k] utile dulci: het nuttige met het aangename verenigen. De misericordia [geoorloofde afwijking voorschriften in klooster] gold niet voor ridders, zonder te missen hakten zij eropin met hun misericordewapens [dolk die een ridder gebruikte om ontwapende vijanden te doden als zij niet om genade vroegen]. Wat een vreselijke miserie (misère – ellende, nood). Hij blaakt van missie-ijver [zendingsdrang].

8. Van je misjpooche [familie] moet je het maar hebben. Miso is pasta van gefermenteerde sojabonen. Mispickel is arsenicumkies, mispikkelen is misdoen, misdrijven. In de evolutietheorie zitten nog missing links [ontbrekende schakels]. Een misstap is een faux pas en een mission impossible [tot mislukken gedoemd] loopt zelden goed af. Een zichzelf respecterend bedrijf heeft een missionstatement [taak en doel van de organisatie]. Met haar mitella [draagdoek, -verband] kon ze net het glas mistella [zoete wijn met alcohol] vasthouden. Met dat plannetje is hij lelijk de mist ingegaan. Mit wenig Witz und viel Behagen: met weinig geestigheid maar veel genot. Mizuna is een zekere Japanse bladgroente. De MIVB is de Maatschappij voor het Intercommunaal Vervoer te Brussel, een Brusselse openbaarvervoermaatschappij. Met het mizrach wordt de oostelijke gebedsrichting aangegeven. Wie weet er nu dat MM ook Mälzels metronoom betekent [maatmeter, muziek]? Die mocro's [Marokkanen] wilden per se geen moko's ['tatoeage'] zoals de Maori's [Polynesisch volk, Nieuw-Zeeland]. Eentje had een mock-up (model op ware grootte als presentatiemateriaal) bij zich van een zeer kleine mokkamok.

9. [Twee afko's:] Mnl. en Mnd. zijn Middelnederlands en -duits. Moambe is een Congolees gerecht, met onder andere pilipili. Onze mobi's [mobiele telefoon] zijn gestolen. Een copperhead is een mocassinslang. Mochaleer is een soort van glacéleer van hindevellen. Blockbusters [film met veel publiek] leiden tot mockbusters [film naar voorbeeld van andere populaire film]. Die De Modderen Man is een dichtbundel van K. van de Woestijne. De moderne devotie: beweging tot verdieping en verinniging van het geloofsleven uitgaande van Geert Groote en de Broeders des Gemenen Levens (14e-15e eeuw). Modo praescripto: op de voorgeschreven wijze. Modo sic, modo sic: nu eens zus, dan weer zo. Modo vir, modo femina: nu eens (als) man, dan weer (als) vrouw. Goed, dat er moeder-en-kindcentra zijn. Bijzonder grappig, die moedertjes-van-duizenden [plant]. Een moefti [islamitisch rechtsgeleerde] mag fatwa's [advies] uitvaardigen. Moelleux
[mwèhl-leu] kun je zowel eten als drinken [gebakje, wijn].


10. Je moet hertshooi [plant] niet verwarren met hertshoorn [wolfsklauw, soort van weegbree, hoorn van een hert]. Een moesang [s/z] is een koffierat. De oost- en westmoesson zijn de droge en natte moesson. Moet is een bitter kruid, maar geen bitterkruid. Moet je nog peultjes [heb je daarvan terug, ook: uiting van afkeuring]? Nee, mag ik een teiltje [om over te geven]? Had de grootmogol [door de Nederlandse compagniesdienaren gebruikte titel voor de alleenheerser van het Mughalkeizerrijk (1526-1858) in Zuid-Azië] dat verordonneerd? Spreken alleen Rika en moffrikanen in Moffrika vlot Moffrikaans of doen ze dat ook in Centrafrika of is dat Moffrikaans voor ze? Watergolven in weefsels of in het haar van Mies zijn mise-en-plis. Bouderen is pruilen of mokken. De intelligentsia heeft zich over mokum en mediene verdeeld. Hij woont in Klein-Mokum. Een molenijzer is een rijn. In de volkstuin van mijn buren staan kleurrijke moliks [vogelverschrikker], trouwens altijd zonder molières, mukluks of uggs. De mollenwet beschermt mollen. Een moheel is een mool [besnijder joden].

 
 




woensdag 20 februari 2019

1514 Dictee woensdag 20 februari 2019 (1) dictee Oefendictee 773 (oud) √

Dictee - dictees [1514]

Dictee 773 (DCCLXXIII) Dictee Specialisten (20-07-2014)

1. Dat kun je van mea tenuitas, meine Wenigkeit, niet verwachten. De mechatronica [en niet zoals ik op het UT-dictee schreef: megatronica] is een multidisciplinaire studie. Ik deed hors concours mee aan het dictee. Tja, médecine après la mort heeft net zo weinig zin als mosterd na de maaltijd. Een nieuwe Belg is een voorbeeld van een medelander. De Wmo is de Wet maatschappelijke ondersteuning. Te media nox [middernacht] lieten de spoken, eunjers [idem] en witte wieven [witte wijven, witte juffers, luchtgeesten], van zich horen. Het leek wel op een coterie [besloten kliek]. Een Amersfoortse Jood behoort tot de mediene [= buiten Amsterdam]. Die musiciennes luisteren graag naar medieval [uitspraak, muziek]. De Hollandse drukker houdt het bij de mediëval [uitspraak, lettertype]. En de historicus houdt zich bezig met mediëvistiek [wetenschap van de middeleeuwen]. De medioneerlandistiek bestudeert het Middelnederlands. Toon Hermans propageerde de Mediterranée [Middellandse Zee(gebied)]. Sinds 2013 kent VD de medizinbal [voor krachttraining]. De brug van Wheatstone is een meetbrug voor weerstanden in elektrische schakelingen.

2. Een meeneemmaaltijd is een kant-en-klare maaltijd, een
kant-en-klaarmaaltijd. De concursus realis is de meerdaadse samenloop van strafbare feiten. Die meester-zanger [met titel van meester] was ook nog een echte meesterzanger [erg goede zanger]. Een mefisto is een geraffineerd verleider. De mefloquine is een bepaald antimalariamiddel. Ze heeft megakeiveel geleden. Dat megger [meet isolatiewaarde van een elektrische installatie] iets met megohm [miljoen ohm – symbool: Ω] te maken heeft … Een megera is een feeks. De laatste woorden van Goethe zouden geweest zijn 'mehr Licht'. Tja, de meikers wordt in juli gegeten. Ik zal je meimus slaan [dood]. Was sich liebt, das neckt sich [wie van elkaar houden, plagen elkaar (en omgekeerd)]. Die Japanner houdt er een mekake [maîtresse] op na (T.adv.: opna). Hij wilde haar een mekajem [oplawaai] verkopen. Melancholie is een mild-treurige gemoedsstemming. Naar wie is de melbatoast genoemd [naar de operazangeres Dame Nellie Melba, ook bekend als Madame Melba (afgeleid van Melbourne), eigenlijk Helen Porter Mit­chell (1861–1931)]? Gebruik die melassespiritus [melasse blijft over bij suikerbereiding] maar. Uit een (volle) melchior [fles] kun je 18 literflessen met wijn vullen.


3. De meldenstruik bloeit. Van koemis [paardenmelk, bedwelmende drank van de Kalmukken] word ik dronken, maar wanneer ik mijn linkerkoe (koe = leren handbekleedsel) mis, krijg ik pijnlijke knokkels en kan ik moeilijk mijn kubi's (koe-bie, zekere ombervis in
Zuid-Amerikaanse rivieren)
voeren. Toen ik mijn melkertbaan [gesubsidieerd voor moeilijk aan werk komenden] nog had, ging ik dagelijks vrolijk naar Melkes [melken] en riep afwisselend luid: 'Koeiemorgen, koeiemiddag!' [dichterlijke dicteevrijheid] 'Boe', was dan steevast het antwoord bij de boes (kleine schuur). Melkieten zijn monofysitische christenen in het Byzantijnse Rijk. Ze spreken daar de langue d'oc [beneden de Loire, Occitaans] en ze drinken er de languedocwijnen [geen L – vgl. rhônewijnen]. De margarita is een cocktail van tequila, sinaasappellikeur en limoensap, gedronken uit een glas met een randje van zout. Was het Bijltjesoproer [scheepstimmerlieden 1787] ook een soort bijltjesdag [afrekenen met verraders, ook bij examen: uur van de waarheid]? Een dubbeldoelkoe is een melk-vleeskoe. De Andromedanevel is een melkwegstelsel. Galacthidrosis is melkzweten [kraamvrouwenzweet]. In Marokkaanse steden kun je mella's (Jodenbuurten) aantreffen. Voor die vruchtvleesbolletjes heb je een parisiennelepel [meloenlepel] nodig. Als je nu dit piefje, dat meloochem (instrument, piefje) even … Van melton (sterk geruwde wollen stof voor jassen en mantels) kun je jassen en mantels maken. De manchego [kaas] is naar La Mancha genoemd en wordt bij membrillo [joo] (dikke kweeperengelei) gegeten.


4. Een viool is een melodie-instrument. Wanneer vieren ze daar Memorial Day? De Memisa staat voor Medische Missiesamenwerking. Het memory is een memospel (niet over life's little memories). MEMS staat voor micro-elektromechanisch systeem. Ook een ménage à trois [samenleving drie personen] voert een menage [huishouding]. Hou die menageklep [soldatentaal: mond] maar lekker dicht! In hoeverre is 'meneer Van Dale wacht op antwoord' (mijn vader draait worsten op aarde) ook op de zakjapanner nog geldig [niet precies meer: 16/4x4 is nu niet 1 meer, maar 16, 16/(4x4) is wel 1!]? Wat de Bijbel is voor dominees, dat is de Grote (Dikke) Van Dale voor de overige zeurkousen. Er waren toch mene tekels [dreigende waarschuwing] genoeg gegeven … Mengwit is een mengsel van blanc fixe [kunstmatig bariumsulfaat, witte verfstof] en gehydrateerd aluminiumoxide. Heeft zij de ziekte van Ménière (kortweg: ménière – evenwichtsorgaan)? Meningitis [hersenvliesontsteking] is een meningeale aandoening. Een memobedrijf doet aan mens- en milieuvriendelijk ondernemen.

5. Een menistenkerk is een meniste kerk (doopsgezinden). Horatius sprak al over de dichterlijke inspiratie, de mens divinior – en Ovidius over de mens conscia recti, de mens sibi conscia recti [een hart dat zich van zijn zuiverheid, oprechtheid bewust is]. Nietzsche gaf een geschrift de titel 'Menschliches, Allzumenschliches' [menselijk, al te menselijk]. De Mensa Domini is de avondmaalstafel, de tafel des Heren. De Messiaanse verwachtingen slaan niet op zomaar een messias met een messiascomplex. Een soldaat te velde gebruikt een messtin [militair etensblik]. 'Metissen' (alleen in VD, enkelvoud: metis) en 'mestiezen' (enkelvoud: mesties) [blanke vader x indiaanse moeder – of omgekeerd] vertonen synonymie. Hij is op-en-top, tot-en-met een heertje. Verklaar: conto a metà [rekening samen met een ander, delen van verlies en winst]. Het alice-in-wonderlandsyndroom is de metamorfopsie. Metanilgeel is tropaeoline G. De metselplavei is een soort van Hollandse ijsselsteen.

6. Een metteur en scène zorgt voor de mise-en-scène. De meursault is een bourgognewijn. De MeV is de mega-elektronvolt, de MEV de Macro-economische Verkenning. Zou hij een borrel te veel ophebben? Hij plantte afrikaantjes [plant] en mexicaantjes [levensbalsem]. De mexicogriep is de Mexicaanse griep. Een mezoeza hangt bij vrome joden aan de deurpost [fragment O.T. in busje]. Er gaan twee methusalems (6 l) in een balthasar (wijnfles 12 l). Mensjen [jodendom] zijn rechtschapen mensen. Een menstruüm is een vloeibaar oplosmiddel. De mentee [ie - mv] kreeg een echte relatie met zijn/haar mentor. Bij monopoly is een vergissing van de bank in uw voordeel een mentis gratissimus error, een allerprettigste vergissing. Menus propos zijn kleine, onbeduidende praatjes. Een bijnaam voor de designerdrug mephedrone is meowmeow [miauw...]. MEP's zijn members of the European Parliament (en MP's members of Parliament – Engeland).

7. Een merguez is een sterk gekruid braadworstje van schapenvlees. Wat moet je met zo'n messalina [vrouw met onverzadigbare geslachtsdrift]? Nog maar eens gekeken naar '*niem' met tussen haakjes toelichting of voorbeelden: acroniem (letterwoorden als VARA en sms- en chattaal als 'asap' (!) en 'cu' [see you]), autoniem (naam van de schrijver zelf – maar ook een woord in zelfnoemfunctie zoals in wij-gevoel), alloniem (de naam van iemand anders als auteursnaam gebruikt), anoniem (anonymus, AA: Anonieme Alcoholisten), antoniem (het antoniem van antoniem is synoniem), antroponiem (persoonsnaam), endoniem (Genova voor Genua), exoniem (Parijs voor Paris), eponiem (pasteuriseren, Brooklyn, chesterfield), genoniem ('doen' is een genoniem voor o.a. 'bedrijven', 'verrichten', 'plegen'), geoniem (krent, bikini), heteroniem (synoniem dat in gevoelswaarde afwijkt) en hodoniem (straatnaam).

8. Verder: holoniem ('lichaam' is een holoniem van 'hoofd'), meroniem ('mond' is een meroniem van 'hoofd'), homoniem ('vorst' (staatshoofd) en 'vorst' (vriezend weer) – of 'kater': met 2 betekenissen), hydroniem (waternaam), hyperoniem ('meubel' is het hyperoniem van 'bank', 'stoel' en 'tafel'), hyponiem ('stoel' is een hyponiem van 'ameublement'), magnaniem (grootmoedig), pusillaniem (kleinmoedig), matro- of metroniem ('Aagtjens' en 'Mariën'), patroniem ('Klaassen' van vader Klaas), paroniem (stamverwant zoals 'heg' en 'haag'), pseudoniem (schuilnaam), toponiem (plaatsnaam) en unaniem (eenstemmig). Wat is een preminiem trouwens [BE, competitiesport, 6-10 jaar]? Zoek op: MG6 [meekijken gewenst voor kinderen tot zes jaar (in de classificatie van het NicamNederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media)], MGD [NL: Militair-geneeskundige Dienst] en mgw [meergezinswoning]. Dat waren er twee mia drie mio achttienduizend [2.003.018.000]. De mho [moo] is de siemens (niet erkend volgens SI-richtlijnen).

9. Met '*niem*' ook nog gevonden: braniemaker, ceremoniemeester, homoniemenvrees, harmoniemuziek en -model, niemand, Niemandsdorp, niemandsland (no man's land), opiniemaker, maniëment (hantering, behandeling) en Unie MHP. Het verrassende toetje was een pêche-melbafantasie. Ken je de persiflage 'Piet Hazengras' van Pythagoras, de Griek van [alles geheel in letters] a-kwadraat plus b-kwadraat is c-kwadraat? Hij delfde (dolf) het onderspit. Dat zegde (zei) hij ons toe. Een wielrenner heeft na de koers behoefte aan recuperatie (herstel). Hé lachebek, houd eens op met dat gemierenneuk. Deze wedstrijd wordt live op tv (teevee) uitgezonden. Geven de MIB-30 (Milano Indice Borsa-30) en de Mibtel (Milano Indice Borsa Telematico) echt dezelfde beursindex van Milaan aan? Ik denk van niet. Vroeger zaten er onder andere in de kolenkolomkachels micavenstertjes (glimmers), waardoor je de vlammengloed vaag kon zien. Een micabril heeft mica plaatjes, tijdens het klussen in me-time kan ik die goed gebruiken.

10. De mic is de maximale immissieconcentratie, de mac de maximaal aanvaarde concentratie. In welk opzicht hebben Michiel en Marianne een haat-liefdeverhouding? Die hele geschiedenis is nu op micraten [microscopisch kleine reproductie van een document] gezet. Een alg is een micro- [niet] en geen macrofyt [wel met blote oog waarneembaar]. Die petite histoire [klein anekdotisch voorval] is me altijd bijgebleven. Het symbool voor microgram [10^-6 gram] is μg [muu-gee]. Die Microscoop is er niet voor de kleine dingen [sterrenbeeld]. Een onbevoegd kunstrechter is een midas. De siësta zorgt voor middagrust. Hoe zei je dat in het Middellimburgs? Hij studeert middeleeuws Latijn. Het middellandse klimaat is fijn. Met Dubai is er een niet-rechtstreekse treinverbinding.
 
 


maandag 18 februari 2019

1513 Dictee maandag 18 februari 2019 (1) dictee Oefendictee februari 2019 (2) √

Dictee - dictees [1513]

Oefendictee februari 2019 (2)

1. Een temeier is een prostituee (ook: temeie). Een voorbeeld van een meierij is de Meierij van Den Bosch ('s-Hertogenbosch). De HsH is de Hogeschool 's-Hertogenbosch. Een quickie is een tussendoortje [vluggertje]. Pyrimidine is een kristallijne, heterocyclische verbinding. Het antoniem van baskant is discant. Waarom heeft GB alleen stinsenflora, terwijl ook daar het mv. van stins stins/zen is? Een blekero is een blikslager. Een blenchi is een kolibrie (en die leggen kolibrie-eieren). Die bloodaard liep bloot. Aan bloatware heb je vaak niet veel. Een adblocker is een reclamekiller of -wisser. Een blook [oe] is een blogboek. 'Blub' of 'bloeb' hoor je bij een onderwaterverdwijning. Hij had die hele boekenrij uit die boekerij al gelezen. Bolletrie is [SR] paardenvleeshout (van de boletri). Ruwe bolster, blanke pit!

2. De bernage of bernagie is het komkommerkruid. Te gek, sinds een halfjaar [juli 2018] staat de Bressiaander in de Dikke Van Dale: zelfstandig naamwoord, de, m, mv. Bressiaanders = inwoner van, persoon afkomstig uit Breskens. Dit eindigt er zoal op *tri: altera pars Petri = secunda Petri = verstand (niet de apostel Petrus, maar Franse humanist Petrus Ramus), (boeren)tri = sorteerkast voor de post, boletriboom of -hout, een chattri = een paviljoenachtig Indiaas gebouw, jurare in verba ministri = zweren bij het woord van de meester = in verba magistri jurare, een kankantri is in SR de wilde kapokboom, Patrimonium Petri = het erfgoed van Petrus, d.w.z. van de pausen: het gebied van Vaticaanstad, een santri is in Indië leerling van de Koranschool, tri is trichlooretheen, een tri is een trieerkast, een trieur, een sorteerkast, een tri is ook een trimaran (catamaran – cat, dubbelboot – met drie parallelle rompen) en tri- is ook een voorvoegsel in triatlon, triangel, trichlooretheen en trisacharide, etc.. Met verbi magistri worden 's meesters woorden bedoeld. Ununtrium was radioactief element 113 (Uut) Dat heet tegenwoordig Nihonium (Nh).

3. Metri gratia = ter wille van de maat, metri causa = ter wille van het metrum (beide: letterkunde). Met *louis*: eblouissant (betoverend), louis (d'or) = oude Franse gouden munt, Louis d'Or – toneelonderscheiding (m.), Theo d'Or (idem: v.), louisine (madapolam = katoenen weefsel, de stad heet Madapollam, bij Madras!), Louis XIII, XIV, XV en XVI en het Louis Paul Boongenootschap. Het zwarte schaap wordt vaak aangeduid met verdomde Louistje of verdomde Lowietje [naast een (!) verdomde louis]. Ook: staan kijken, erbij staan als verdomde Louis of lamme Louis. Met Burgerkoning wordt koning Louis-Philippe van Frankrijk (1773-1850) aangeduid. Een rebel without a cause = een opstandige jongere, m.n. van welgestelden huize, zonder idealen, die niet precies weet waartegen hij in opstand moet komen.

4. VD heeft als mv. van pylon pylonnen en pylonen, pGB heeft alleen pylonnen, oGB ook pylonen. Het mv. van poortgebouw (pyloon) is alleen maar pylonen. Een gutmensch [goedmens] is policor. Daarginder komt hij aan. Je vindt het huis gindop. Het gindse huis is het huis daarginder. Weed is marihuana of wiet, wied is onkruid [SR]. Wij gaan in een nul-op-de-meterhuis wonen. Nieuwe update oVD, 16/02/2019: 383149 lemma's (netto: + 110). Het blijft moeilijk om syfilis' (i's achteraan bijeen! - ezelsbruggetje voor de plaats van de y) te schrijven. De sieflijder moest een enorme sisyfusarbeid verrichten. We hebben gedjembeed en er waren daar gemacrameede producten te koop. Met een bolschup (spade) kun je een bolschub (deel van een bol) afsteken. Een animal scribax kan het schrijven niet laten, mv. animalia scribacia, een animal disputax redetwist om het redetwisten, mv. animalia disputacia. We kijken verder nog naar interessante zaken met *anima*.

5. Bij Jung is anima het vrouwelijke archetype [antoniem: animus]. Een anima candida [blanke ziel] is een zuiver gemoed, zuiver karakter. Een animae dimidium meae [de helft van mijn ziel] is een boezemvriend. De anima naturaliter christiana is de van nature christelijke ziel. Animato is in de muziek: levendig, opgewekt. Cor unum et anima una is: één hart en één ziel (zijnd). In anima vili (in corpore vili) = (medisch, van proeven en experimenten) uitgevoerd op dieren, overledenen en vroeger ook wel op slaven, gevangenen e.d. Omne animal post coitum triste, praeter gallum qui cantat: na de coïtus is elk dier terneergeslagen, behalve de haan, die kraait. Een partyanimal is een feestbeest. Een pastor fidus animarum fidelium is een trouwe herder van de gelovige zielen. Pro salute animae is voor het heil der zielen. Vis animae is geest- of zielskracht. Ik heb een niet-reanimatieverklaring opgesteld.

6. We hebben dat hert buitgemaakt. Soms bedenkt GB zich: burotica [BE]. Een kassière moet de caisse [kèhs] bedienen. Een calvaria is een schedeldak. Een cashupete is een cashewnotentaart. De afkorting van conform is cfm, die van 'vergelijk' is cf. of cfr. En een cg is een centigram of een controlerend geneesheer. U wilde *pasta*? Even in de pastabijbel kijken. Nee, geen DNA-pasta. O, u hebt een tandpasta, colgate- of prodentglimlach? Eet dan bombolotti met bolognesesaus, buispasta zoals penne en pipe [pie-puh], cannelloni, capellini, conchiglie (schelpjespasta) met carbonarasaus, ravioli, dulce de leche [Zuid-Amerikaanse karamelpasta], farfalle (strikjespasta), fettuccine, fusilli [spiraalpasta], happen bij de tandarts in een pasta-achtige substantie, krinkelpasta zoals spirelli, lasagnevel (geen nevel!), lemoncurd (cakes, taarten), linguine (linten), lintpasta, macaroni, mezzaluna (halvemaanvormig), miso (van sojabonen), orecchiette (oortjespasta), pappardelle, pastafari(ani)sme is een quasigodsdienst waarin het Vliegende Spaghettimonster wordt vereerd, petis (garnalenpasta) en sesampasta (tahin of tahina).

7. Verder: spaghetti, spätzle [Zwitserland], surimi, gemaakt met de surimitechniek, tagliatelle (lintvormig), taotjo [tau-tsjoh] (in de oosterse keuken pasta van gefermenteerde sojabonen), tapenade, tomtom [SR: ballen van pasta, banaan, pindasoep], tortellini, tortelloni, tortiglioni, trassi, triclosan (in zeep en tandpasta), vermicelli, vindaloo, wasabi (Japanse hete groene mierikswortelpasta), xylitol (in tandpasta) en zwavelpasta (dauwwormbestrijding). Dat klinkt cryptisch: mazzel en broge is brooche en broge. Een router is een tomtom voor computerverkeer. In Georgië betaalde ik met een paar larietjes. De laatste van de actiniden [actinoïden] met atoomnummer 103 en symbool Lr heet lawrencium.

8. Een cheeta is een jachtluipaard. Zuurkool uit de Elzas heet choucroute. Bij de bereiding daarvan is de lactobacil of melkzuurbacterie nodig. Een zeker Pools zuurkoolgerecht heet pierogi. Hoe schrijf je 'chroniqueur'? Levercirrose is een vorm van atrofiëring. Ook dupuytren en de Keltische klauw zijn een vorm van retractie. Heeft een coleider [GB – colijder niet in wdb.] medelijden? Is een haatzaaicampagne zoiets als een zaai-haatcampagne? Een amfora mag je ook amfoor noemen: een buikige vaas of kruik met twee oren. Weer wat geleerd: we spreken papier-maché gewoon uit als (ons) 'papier' [+ maa-sjee], Vlamingen zeggen ook wel 'paa-pjee'. Het cortenstaal heeft een bruine roestlaag. Dat beslotenkliekgedrag van die coterie hangt me de keel uit. Couche, Fikkie en Mops! Georven (ww. erven) is [VD] informeel, maar 'gedorven' bij het ww. 'derven' [tv, ondertiteling vanavond] is dus echt fout: de gederfde inkomsten. Lucrum cessans is juridisch gederfde winst of winstderving.

 
 


 

zondag 17 februari 2019

1512 Dictee zondag 17 februari 2019 (3) dictee Oefendictee 767 (oud) √

Dictee - dictees [1512]

Dictee 767 (DCCLXVII) Dictee Specialisten (21-06-2014)

1. Ze liepen bras dessus, bras dessous [arm in arm]. Brasilethout is onecht brazielhout en brasiline is de rode kleurstof in het braziel. De eerste braspenning is door Jan zonder Vrees geslagen. Voorbeeld van een apostrof aan een strijdmakker is 'brave crillon' [dappere Crillon]. Voor zo'n braziliaan [topaas uit Brazilië] moet je bij de juwelier zijn. Heb je voor een brazilian [verticaal geschoren streepje schaamhaar] per se brazilian wax [harsmethode schaamstreek] nodig? Een synoniem van 'toitoi(toi)' is 'break a leg'. Breath-holding spells [kinderen stoppen met ademhalen door emoties] kunnen levensbedreigend zijn. Breeches zijn een rijbroek. Met inhout worden vooral ribben en spanten bedoeld. Brechcokes is gebroken gietcokes. Brecciën zijn zekere gesteenten. Breedlachend diende hij zijn breedgedragen voorstel in. Oosterlengte is O.L. en noorderbreedte N.B. of N.Br., westerlengte is W.L. en zuiderbreedte Z.B. of Z.Br. Wie wil er nou een breekse [door onhandigheid veel brekend] barman, een soort van brekebeen? Is dat nou nepbreitschwanz?

2. De breedtehang is de christusstand. De brei-juffrouw met haar breidelloze driften was niet breilijk (te breidelen, te beteugelen) meer. Met een breektiejijs [breekijzer] kom je overal binnen. Hij is een brekespel, een spelbreker. Hij is een brekebeen in de orthopedie. Zij importeren bremersteen en Bremer groen. Ze runnen een ertsbrekerij. Bretoenen of Bretons zijn inwoners van Bretagne. De breugelkermis is zo genoemd naar Pieter Bruegel. Zij ondergaat een herniotomie [breukoperatie]. Leg eens uit wat een Schuchardtbrevier [boek in dichtmaat] is. Brevity is the soul of wit: kortheid is de essentie van geestigheid. Wat hield de brezjnevdoctrine in [communistische landen helpen elkaar]? Het duurde brief as woman's love, zo kort als de liefde van een vrouw. Briefschrijven is brieven schrijven. Morgen is zijn briet mila (meervoud: briet milot, brietot mila – besnijdenis joodse jongen). Zij zijn brigadiers-majoors. Een brigittines (birgittin) is lid van een brigittenorde [1348. H. Birgitta].

3. De antiterreurbrigade moest optreden. De meeste wc-potten zijn brildragend, maar geen brildrager. Hij deed het met briljantie, brille. Zijn gevoeg doen is brillen. Hij heeft altijd brillantine in het haar. Briller par son absence: schitteren door afwezigheid. Schattig, zo'n brilzee-eend. De briouat [brie-waht] is een Noord-Afrikaans gerecht. Britannia rules the waves. Britsen is met handdaggen [eindje touw] op de rug en op de broek slaan [straf schepelingen]. Bruto kun je afkorten met b., bto., bt., brt. of br. Het broccatello [marmersoort] was in brocatel [brokaatachtige stof] verpakt. Het broedblad behoort tot het geslacht Kalanchoe
[oo-wee]
. Een broedei is geen consumptie-ei. Een brief aan de mannen broeders (mannenbroeders, in den Here) in de kerkenraad begin je met 'Eerwaarde Broeders'. De atletiekcrack is verreisd; zijn ster verrijst nu elders. Als Knap dood is, krijg jij zijn broek [ironisch complement].


4. Waarom wordt een koelzeil ook wel broek van Bertha genoemd? Geen idee. Een broekstuk wordt ook Y-buis genoemd. Mazzel [= ook brooche!] en broge met je nieuwe brogues [brooks – gaatjesschoen]. Zij is blut, broke [brook]. Dat is het nieuwe oud-maakt-nieuwsysteem. Hij heeft al enkele bromances [mannen, niet-seksueel] achter de rug. Dat kind zou brommes moeten krijgen [berispt worden]. Ook in de bronstijd kende men de bronsttijd al. Met het hemels brood wordt het Woord Gods, met het brood der Engelen het manna of de hostie bedoeld. We eten vaak eigengebakken brood. Wat voor indicator is broomthymolblauw? Het heeft te maken met zuur-basetitraties. Bij Thespis' brozen [de toneelspeelkunst] draait het niet alleen om cothurnen [toneellaarzen]. Een brougham [broo-wuhm – 4 wielen, 2 personen] wordt getrokken door één paard. In de brousse [rimboe] kun je meestal geen brouilly [een beaujolais uit de gelijknamige plaats] krijgen. De natuurkundeterm brownbeweging of brownse beweging is naar de Schotse botanicus Robert Brown genoemd.

5. De bruchharsch is een bevroren harde bovenlaag op verder zachte sneeuw. De originele Brug der Zuchten ligt in Venetië. Een tuatera of tuatara is een brughagedis. Met de bruid der zee wordt Venetië bedoeld. Voorbeelden van bruidstranen [drank, kaneelwijn] zijn hip(p)ocras en boerenjongens. Dat kan Bruin(tje) niet trekken. Bruinharthout is geen hardhout. Ik vind die bruinhart tafel (bruinharttafel) erg mooi. Hij valt op brunetjes (brunettetjes) en brunhildes [grote, forse blonde vrouw]. De godin Brunhilde is een van de Walkuren [uu] (en een walkure is ... een forse struise vrouw). Bruschetta [broes-kèh-taa] is zeker geroosterd brood. Geert Wilders is een honourable man, ik heb niets met die brutus [verraderlijk mens]. Ze waren behoorlijk bruyant [luidruchtig, lawaaiig] met dat bruyère [roodachtig bruin hout]. Is die buy-out [overname van alle aandelen van een vennootschap] geslaagd? Het aboutalisme [decentraliseren sociale overheidstaken] is naar Ahmed Aboutaleb [2019: burgemeester van Rotterdam] genoemd. Amarilhout is smergelhout.

6. Gezocht op '*down*': breakdown (instorting), coolingdown (tegenover warming-up), hij ging drie down [drie slagen minder dan geboden - bridge], syndroom van Down (downsyndroom, daaraan lijdt een downie), downdaten (van vr.: met lagere opleiding of sociale status), downhill skaten is niet moeilijk, wel gevaarlijk, Downing Street, downplayen (bagatelliseren), downstart (bij schaatsen), down the drain: gezegd van iets dat verloren gaat (door het putje), down-to-earth: met beide benen op de grond staand, praktisch, nuchter, de downtown (de binnenstad), down-under: (informeel) in Australië, Nieuw-Zeeland of de Stille Zuidzee, dropdown (uitklapbaar keuzemenu op beeldscherm), knockdown (bij boksen), meltdown (bij kernreactor), shakedown (zwaar verhoor), sitdownstaking, top-down, touchdown (American football, rugby), trickledowneffect: indirect positief effect en ups-and-downs (ups en downs).

7. Gezocht op '*out*' (1852 hits – 2019: 2822): Zoutzee (de Dode Zee), de zoutte van iets, zoutevis (labberdaan), youtuben (!), work-out (intensieve conditietraining), voutenkamer (opkamer), vermout, venkelhout (sassafras), veloutésaus (met roux), try-out, tout mon possible, tout le monde, tout court (zonder meer, kortweg), tout comme chez nous [net al bij ons], three strikes out (drie slag – honkbal – is uit – veelpleger levenslang bij de derde keer), time-out, touche-à-tout (bemoeial), tout à toi (t.à.t. – geheel de jouwe), tout à vous (t.à.v. – geheel de uwe), stouterdje, teak- en sycomorenhout, stobbehout
spin-out (startende onderneming), soutas (soutache – garneerband of crêpeweefsel op dameskleding), sorbenhout (en sporkehout en lorkenhout), sjouter (politieagent), shake-out [zwakke ondernemingen uit de markt], side-out [volleybal] en shoot-out [bij dictee], sans atout (sans, SA), s'amuser à la moutarde: zijn tijd met futiliteiten verdoen, routier [vrachtwagenchauffeur], router [tomtom voor computerverkeer], schout-bij-nachtsschip, rout (raout - avondpartij), rebel without a cause [dwarsligger uit hogere kringen] en ras el hanout (kruidenmengsel).


8. Verder: rail-routevervoer, poutrel (stalen balk), platinizout – niet genoemd naar de voetballer, peper- en zoutvaatje, peper-en-zoutstel, passe-partout, pay-out [dividend], palmyrahout, outre-tombe (postuum), out of bounds [verboden terrein bij golf], out-of-competitioncontrole [op doping], intro's [inleiding] en outro's [uitleiding], out of Africa [kleding van daar], out of line [ongepast], out of pocket [niet afzonderlijk begroot of gespecificeerd], out of the blue [plotseling], out of the box [buiten de gebaande paden], opting-out [bedrijven terugtrekken uit collectieve regeling], much ado about nothing [veel drukte om niets], mouton retourné (lammy(coat)), moutons de Panurge [makke schapen die de eerste over de dam volgen], moutse challetjes: kleine gevlochten broodjes, mazout (stookolie), malgré tout (ondanks alles), een mahout of kornak begeleidt een olifant, lock-out [wegzenden werknemers tegen werkstaking], lindehout, le goût de la perfection qui stérilise: het onvruchtbaar makende verlangen naar volmaaktheid, leestenhout, lateihout, lifo (last in, first out), la grande règle de toutes les règles: een toneelstuk moet voor alles in de smaak vallen.

9. Voorts: le tout Breskens, knock-out, knock-outtoernooi,
je-m'en-foutisme [BE: onverschilligheid], IJslandroute [omzeiling btw], een argument dat houtsnijdt, is houtsnijdend, houtje-touwtje(jas), ins en outs, houtenjassenpark [kerkhof], heinhout [heining], haute couture [exclusieve mode], hang-out (hangplekcafeetje), hand-out [na lezing of toespraak], guerre à outrance: oorlog op leven en dood, tot het bittere einde, guajakhout (pokhout), grouten (waterdicht maken), gouttière (dubbele, parallel lopende haarlijntjes), goutte militaire (druiper), goûter (vieruurtje), FSC-hout (Forest Stewardship Council – gecertificeerd, duurzaam), fouta [oe] (hamamdoek), pernambukhout, fausses routes (van katheters), fall-out [radioactief], fade-out [langzaam verdwijnend beeld, outfading], everything you always wanted to know about een dicteegoeroe, envoûtement (voodoobezwering), en-tout-cas (zowel kleine paraplu als parasol), en route (onderweg, ook: en cours de route), dug-out [trainer, reservespelers] en egoutteur (wals om te egaliseren in de papierindustrie, net als de heelgoedhollander).


10. Ten slotte: dt-fout, drop-out [outcast], je betaalt daar met de Djiboutiaanse Djiboutifranc [DJF], na de hecatombe [slachting, bloedbad] volgde een déroute [verwarde vlucht], de haut goût (sterk gekruid), degout [afkeer, walging] en degoutant, de coutume (naar gewoonte), en croûte gebakken [met knapperig korstje], coûte que coûte [koste wat kost], compagnon de route (reisgenoot of fellowtraveller), coming-out (outing – homoseksuelen), chill-out(ruimte) [rustige dancemuziek], chief-scout (hoofdleider bij de boyscouts), campêchehout, bukshout [buxus], bruyèrehout, brazielhout, brasilethout, brijnzout [zo zout als brijn = pekel] is niet goed voor het brein, bonne à tout faire: meisje voor alle voorkomend werk, bail-out(fonds) [financiële reddingsoperatie], bailefunk [baaj-luh –
Zuid-Amerika]
of favelafunk, aloëhout, agouta (solenodon), a deed without a name [een daad zo erg dat er geen naam voor bestaat], break-out [sport: uitbraak, counter] en burn-out(syndroom) [uitputting door overbelasting op het werk].