1055 Dictee dinsdag 31 jan 2017 (1): dictee Oefendictee januari 2017 (9) √

Dictee - dictees [1055]

Oefendictee januari 2017 (8)

1. Hij gaf een sterksprekend voorbeeld. Je kan een oortje in hebben, een oortje is ook: geld, cent duit (zijn laatste oortje versnoept hebben, hij – de vrek – zou een oortje in vieren bijten). Het oord is de geldswaarde van 1/4 van een munt. Het verkleinwoord daarvan is oortje of oordje. VD's mededeling: een oordjesprent is een kinderprent die een oortje kostte – brengt me er dus toe dat 'oordje' ook goed is (of kan zijn). Deze penny-a-liner schrijft penny dreadfuls. Dit heeft VD in de aanbieding bij '*oque': belle époque (1890-1910, culturele en mondaine leven), bloque (biljarten: forse stoot rechtuit; vergelijk: massé en piqué), breloque (hangsieraad), cloqué (bnw.: met wafeldessin), cloqué (znw.: weefsel met aan bovenlaag bobbeleffect), croque (verkorting van croque-monsieur en croque-madame), disloque (gymnastiek: het dislokeren = aan de ringen om de schouder draaien en de ringen naar buiten duwen), epoque (maken), vergelijk: epochemachend), equivoque (bnw.: dubbelzinnig), equivoque (znw.: dubbelzinnigheid, onbetamelijke woordspeling), pendeloque (hanger van edelgesteente, bij diamantwerkers: steen van bepaalde vorm), reciproque (wederzijds, wederkerig), vergelijk: reciproque getallen, begrippen, ohms en kruisingen, toque (dameshoed, baret, kruisbeschermer en (BE) cap (bij paardensport)), tu quoque (et tu, Brute - tu quoque, Brute, tu quoque, fili mi) en univoque = eenzinnig (dus niet dubbel-).

2. Na de aankoop van het peridot dronken ze een pernodje. Leg het verschil uit tussen galisage en petrissage. Bedankt voor dat mooie peyotetje! Bij de dressuur zie je vaak een piafje (officieel; piaffetje mocht er onverhoopt een sjwa worden uitgesproken). Woorden in VD op '*sage' (een selectie): à double usage, Arthursage,
body-to-bodymassage, bossage (!), finissage (feestelijke afsluiting), lipossage (onderhuidse vetophopingen verwijderen), Nibelungensage, rite de passage (overgangsrite), the medium is the message (het gaat niet om de inhoud van de boodschap, maar om hoe die overkomt), volkssage, ariapassage, Bijbel-, Koran- of Schriftpassage, Faustsage, Noordzeesage en stadssage. Zoonlief piekert; is dat nou rolbevestigend: moedert pikeert en vader piqueert? De paratroepers waren paraat. Wat is het subtiele verschil tussen 'wettelijk' en 'wettig'? Wat streeft de Manchester school na? Bij het snoepje 'fruittella' zit VD er echt naast ... Wie sardonisch lacht, moet ook maar het gelag betalen. Hoezo: gerechten savoureren onder de sawoe-manila bij het aanhoren van de saz spelende scabreuzemoppendebiteur?

3. Met 'oranje': oranjeboom, appeltjes van oranje (sinaasappels), een kleur: oranje dragen als kleur van het Oranjehuis, huis van Oranje, Koninklijk Huis, het Oranje Kruis, oranje, blanje, bleu – ook:
oranje-blanje-bleu (oorspronkelijk de kleuren, later de prinsenvlag zelf), een oranje shirt dragen, het Oranjeshirt dragen (door een Oranjespeler van het Oranjeteam), door oranje rijden, Oranje boven! [uitroep], in Oranje spelen, jong Oranje, koning Willem-Alexander is een van de Oranjes, Oranje boven al (bovenal)!, de banden die Nederland aan Oranje hechten, de Huisorde van Oranje, het eerste legerkorps onder de Prins van Oranje, de Prinses van Oranje (historisch, vóór het K.d.N. – iets anders dan het k.d.h.), Radio Oranje, drie schoft (deel van de dag) Oranje boven (1813, Oranjevlag op de toren), het drievoudig snoer: God, Nederland en Oranje, het prinsdom van Oranje, oranje dooiermos, oranjegeel en oranje-geel, de Koning-Stadhouder (GB: een koning-stadhouder of stadhouder-koning), Okkie Tuinboon kreeg de melodie van Oranje Boven [naam lied] mee, een orangist is een Oranjegezinde, de oranje-groene melkzwam, er zijn veel Oranjebomen geplant, OZO: Oranje zal overwinnen, Willem de Zwijger, zeaxanthien of zeaxanthine is oranjegekleurd (!) tetraterpeen en een stadhoudersgezinde.

 
 

1054 Dictee vrijdag 27 jan 2017 (1): dictee Oefendictee januari 2017 (8) √

Dictee - dictees [1054]

Oefendictee januari 2017 (8)

1. Mecano's zoon speelde graag met zijn meccanodoosje; vaderlief hield het meer bij zijn studie mechatronica. Heb je nog ge-e-maild dat zo'n stuk vlees niet gemeeld mag worden? Een mercator sapiens is een wijze koopman. Thiol heette vroeger mercaptaan. Terzijde: een mico is een zijdeaap. Doornroosje (de Schone Slaapster) behoort tot de volkssprookjes van de gebroeders Grimm. Er was minnenijd om het minnenloon. De metteur en scène gaat over de mise-en-scène. De maffioze overvallers lieten het morose gezin achter. Wie zijn de halvefinalisten? Honderd jaar nadezen zal hij er niet meer wezen. B en W., voor (namens) dezen, de ambtenaar. In de juiste context moet je na ampel beraad 'de Drie Koningen' schrijven. Over de schrijfwijze 'Hoekse en Kabeljauwse Twisten' valt met VD wel te twisten. Bijv. 4 vwo en 5 havo zijn 'spatiewoorden', daarom 4 vwo'er en 5 havoër; 3e eeuw is een woordgroep, daarom 3e-eeuws (afleiding).

2. Ridders: tot ridder slaan, een koene ridder, een ridder zonder vrees of blaam, de ridders van de ronde tafel (of: Tafelronde – bij koning Arthur), een ridder te voet (worden), een ridder van de el(lenstok), een ridder van de pen, een ridder van de schaar, een ridder van de droevige figuur (bijnaam van Don Quichot de la Mancha, de hoofdpersoon van een roman van Cervantes) = een donquichot, Ridder in de Orde van Oranje-Nassau (volgens overheidssites niet: ridder; RON), bij het ridderschap hoort een bouton!, CON = Commandeur ..., LON = Lid ..., verder: Officier (OON) en Grootofficier (GON), het kruis van de Orde van Oranje-Nassau, die ridderorde, de ridderorde en de ridders van de orde van het Gulden Vlies (ingesteld door Filips de Goede), een Maltezer ridder = ridder van de Orde van Malta, een tak van de johannieterorde, lid of ridder van de blauwe knoop zijn, MWO = Militaire Willemsorde (een Nederlandse ridderorde) en RMWO 3 = Ridder Militaire Willemsorde derde klasse.

3. Binnen artikelen (sub lemma): accolade (omarming), caballero (heer, ridder, ruiter), cavalier (oorspr.: ridder) en chevalier, cavaliere servente = gedienstige ridder, vaste begeleider en minnaar van een gehuwde vrouw, chevalier errant = dolende ridder, chevalier sans peur et sans reproche = ridder zonder vrees of blaam, cordon rouge = ridder in de orde van St.-Louis, ook ridder van het Legioen van Eer, el caballero de la triste figura = de ridder van de droevige figuur, m.n. Don Quichot, graalridder, amaryllis of hippeastrum = de plant ridderster, johannieter – zie Maltezer ridder, KG = Knight of the Garter, Ridder van de Kousenband, kruisridder = kruisvaarder, de leeuwendaalder is een zeker Hollands zilveren muntstuk, een misericorde = een dolk die een ridder gebruikte om ontwapende vijanden te doden als zij niet om genade vroegen, molet = radertje aan de sporen van een ridder, olifantsridder = ridder van de olifantsorde (ridderorde in Denemarken en Thailand), page = dienaar van een ridder en preux chevalier = onvervaard ridder.

4. Ook: REK = Ridder in de Orde van de Eikenkroon, RON = Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw, roofridder, schildknaap, Sint-Joris of Sint-George = de ridder die een draak doodt, tempelier, tempelridder, tempelheer: hij zuipt of drinkt als een tempelier, de Orde van de Goede Tempelieren (geheelonthouders), vliesridder of vliesheer = ridder van de orde van het Gulden Vlies, white knight = bevriende ondernemer die een bedrijf overneemt, ridderzuring en Zwaanridder = ridder uit de sage van de Rijnzwaan, Lohengrin (door Bilderdijk wordt hij 'Elius' genoemd). Een zwaardridder of -broeder is ridder van een geestelijke ridderorde t.b.v. Lijfland.

 

1053 Dictee donderdag 26 jan 2017 (2): dictee Groot Nissewaards Dictee junioren 2017 √

Dictee - dictees [1053]

Groot Nissewaards Dictee 2017 (junioren)

1. In het centrum van Spijkenisse, gemeente Nissewaard, kun je een schat aan boeken vinden in bibliotheek de Boekenberg (eigennaam). Daar staat het vol met boeken over natuur, geschiedenis, hobby’s en ook spannende boeken met mysteries.

2. Het gebouw met zijn houten balken en vele ramen, lijkt wel doorzichtig. Toch zijn hier ook geheime ruimtes. Weet jij bijvoorbeeld waar de liftschacht verstopt is? Menig bezoeker loopt op de stenen muren te kloppen om de lift te vinden. In een andere geheime ruimte is een kleine bioscoop, waar regelmatig een boeiende film gedraaid wordt.

3. Jullie zijn niet de enigen die gebruik maken van dit bijzondere gebouw. Iedereen die van lezen houdt, is hier welkom. Zo zie je hier peuters met hun ouders, mensen die kookboeken lenen, studenten die de computers gebruiken en zelfs volwassenen die het lezen nog moeten leren. Voor hen is een speciale afdeling met lesboeken en boeken in eenvoudige taal. Door aan dit dictee mee te doen, helpen jullie deze mensen een stapje verder.

 
 

1052 Dictee donderdag 26 jan 2017 (1): dictee Groot Nissewaards Dictee volwassenen 2017 √

Dictee - dictees [1052]

Groot Nissewaards Dictee (volwassenen) 2017

1. De Boekenberg, architectonisch pronkstuk van Nissewaard. Samen met het nieuwe theater culturele iconen. De Boekenberg kwam er niet zonder oppositie.

2. Spijkenissers kozen voor meer culturele voorzieningen toen hun dat begin deze eeuw gevraagd werd. Het centrum ging op de schop. Theater en bibliotheek werden geamoveerd en temporeel elders gesitueerd.

3. Enige oud-Spikkenissers, wonend op de dichtstbijzijnde locaties bij de geplande contouren van de Boekenberg (eigennaam), gingen de juridische strijd aan met de gemeente. Het kwam zelfs tot een clash tussen een ambitieuze wethouder en de voormalige veterinair toen eerstgenoemde de oude man de situatie nader wilde expliceren (expliqueren). De oud-dierenarts, niet gehinderd door autoriteitenvrees of overige scrupules, verwees de wethouder met een enkel woord naar zijn juridisch adviseur.

4. Maar nu is hij er, de Boekenberg. Een prachtig boekenhuis met vele faciliteiten; eigenlijk een multifunctioneel cultureel centrum.

5. En u maakt dit dictee om charitatieve redenen; ongeletterde mensen leren lezen en schrijven via het Taalhuis.

 
 

1051 Dictee woensdag 25 jan 2017 (3): dictee Oefendictee januari 2017 (7) √

Dictee - dictees [1051]

Oefendictee januari 2017 (7)

1. Als VD 'terra di Siena' schrijft, moeten ze feitelijk ook Sienees en Sienese, dus zonder trema, schrijven ... De pluralis modestiae klinkt heel bescheiden. Wanneer vinden in NL de Algemene Beschouwingen plaats? De Besjt is de Baäl Sjem Tov. Op te zoeken: VGV. Dat boek is gejaspeerd. Bessie en Billie Turf: boegbeelden van obesitas. De bests van Nadal waren zijn best of fives. AMvB's zijn Algemene Maatregelen van Bestuur. Het Openbaar Lichaam BES heeft een Bestuurscollege. In bed is zijn een betweetster. De bête bedelaar – een echte bête noire en vaak debiteur van bêtises en bévues– vroeg om een bete broods. Bij de Grote en de Kleine Vissersbank benoorden de Doggersbank werd veel met de beug gevist. De shimeji is de beukenzwam. De IPO is de initial public offering = beursintroductie. In Nederland de
Autoriteit-FM, in België de FSMA. Het bevergeil is castoreum en een beverharen hoed is een kastoren hoed. Ik woon in Zeeland bewester Schelde en ook nog aan de Schelde. Hij scoorde een bewussie. Rein was helemaal bezeeuwd.

2. Mijn favoriete sport is bhaktiyoga. Het schip is vanbuiten geschiemand. Bij een pizza Margherita kun je heel goed een margarita drinken. Verzin een list: oktober is de mariamaand (rozenkransmaand) en mei is (ook) de Mariamaand. Waar op je voorhoofd zit de glabella? Wat brengt de (het) Middellandse Zee(gebied) ons zoal (volgens VD)? Wel: de affodil(le), het africano, de arendbuizerd, de baardgrasmus, de blauwvintonijn, de bonito (= boniter) en de echte bonito (= skipjack), de brigantijn (piratenschip), de citroenmelisse (duivenkruid, melisse), de commensaalanemoon, het Corsicaans, de Spaanse costa, de cyclamen (cyclaam), het Cypriotisch, een mediterraan(s) dieet, de dwergooruil, de Euromediterrane samenwerking, de feloek (zeilboot), het Fenicisch (Foenicisch), het kledingstuk galabia, de galei, de Gazastrook, de grote vaart, de gezegende distel, het Hesperische bekken, de honds- en jonashaai, de kalanderleeuwerik, de kamerbrem en de kamsin (chamsin, wind).

3. Verder: de kapper (een struik), de klompvis (maanvis), de kraamwortel, het Kretenzisch, de kurkeik, de lansegel (zekere zee-egel), de lansvis, het Latijn, de lazarusklep (soort van mantelschelp), de levant (wind), de Levant (het Oosten), de lokharigen, de maankop (meerdere betekenissen, ook: maanbol, zwarte heul, slaapbol; ook: heulsap), het mare nostrum (Middellandse Zee), de marmerbrasem, de Mediterranée (Toon Hermans, vernederlandst), het Midden-Oosten, de moseik, de mosselzijde (stofnaam), het NATO-schild, de Nijl, de olijfboom, de ombervis (zeebaars), de opopanax (zekere rotsplant), het orbis terrarum (o.a. het wereldrond), de orseille (stofnaam), het ossenoog (grootogige brasem), Palestina, de polakker(mast) (vaartuig), de radkaart (wereldkaart met M. Zee en Nijl in T-vorm), de reuzenbaars, de rozemarijn (heester), de wilde of Boheemse rozemarijn = de moeraspalm, de salvia (soort salie), een Saraceen (muzelman), (bnw.) Sardijns, Sardinisch of Sardisch en de sardine (sardien).

4. Ten slotte: de schebek (zeilvaartuig), de schriftbaars (zekere baarsvis), het Seltsjoeks, de sidderrog, de slaapkrab, een slijkregen, de spart = sparte (halfagras, spartelgras, espartogras), de spiegelrog, de steendadel, de steeneik, de stekelpurperslak, de stink- of vuilboom, de tartaan (vaartuig), de thalassemie (erfelijke bloedziekte met gestoorde hemoglobinesynthese), de tonijn (een blikje, een broodje), de UPM (Union pour la Méditerranée (Frans! - NL: Mediterranée] ) , organisatie waarin de landen rond de Middellandse Zee samenwerken), de varkenvis (gewone bruinvis), het vat (soort van tonslak), de vliegende zeehaan, de voshaai, de vuurlibel, de waterbuffel (karbouw, arni), de zaagvis, de zeeamandel, de zeebal (soort zee-egel), het zeeschildzaad (sierplant), de zeevlinder (vleugelslak), de zoetwaterkrab, de zonnevis (petrusvis) en de zwaardvis.

 
 

1050 Dictee woensdag 25 jan 2017 (2): dictee Schooldictee Maldegem (miniemen) √

Dictee - dictees [1050]

Schooldictee Maldegem (miniemen) 2017

Deel I (30 woordgroepen invullen, onderstreept)

1. Mijn ouders, die naar Zuid-Amerika reisden, brachten originele cadeaus voor me mee, namelijk zeven lama's, twee reuzenslangen en drie reigers. 

 

2. In de pers werd bekendgemaakt dat veel atleten die deelnamen aan de Olympische Spelen, zich jarenlang schuldig maakten aan dopinggebruik.

 

3. Mijn zus beweert dat ijsberen jagen op pinguïns en dat monsterlijke tijgers elk jaar hele pygmeeënstammen in de jungle oppeuzelen. Dat klopt natuurlijk niet, want ijsberen vind je alleen in het noordpoolgebied, vetganzen komen alleen op het zuidelijk halfrond voor en tijgers leven in de Aziatische bossen en graslandgebieden.

 

4. Ik ga heel graag naar de bibliotheek van mijn stad. Tussen de duizenden boeken voel ik me goed. urenlang snuffel ik in romans en jeugdboeken, maar vooral encyclopedieën vind ik leerrijk. Gisteren vond ik veel informatie over de gevaarlijke reptielen.

 

5. Mijn vader is de politiecommissaris van onze stad. Hij heeft van de burgemeester een decoratie gekregen, omdat hij een Russische dievenbende opgerold heeft. De vier criminelen pleegden vorig weekend tientallen inbraken in onze wijk. Ze stalen laptops, juwelen, geld en gps-toestellen.

 

6. De presidenten dineerden in het luxueuze viersterrenrestaurant bij het station. Mijn broer is daar chef-kok. Hij zegt dat ze daar alleen maar frikandellen aten en tafelbier dronken, maar ik geloof hem niet. 

 

7. Mijn vader verkiest erwtensoep boven havermoutpap.

 

8. Wat is het verschil tussen kamelen en dromedarissen?

 

9. Na de voorstelling heeft het publiek de acteurs heftig toegejuicht. Ik vond het stuk slecht; ze hadden hen beter uitgejouwd.

 

10. 's Zondags nemen we een aperitiefje voor de maaltijd.

 

11. We wandelden gezellig in de verbrede lanen, terwijl moeder thuis een feestmenu bereidde.

Deel II: van de vier woorden was er steeds 1 woord (goed =  groen); van de rest is de correcte spelling weergegeven.

1.         aartslelijk                  11.      kerstvakantie

            academie                            kolibrie

            alarmsignaal                       Koninginnedag

            appartement                       kroket

2.         aquarium                 12       leeuweriken

            beresterk                            macaroni

            bikini's                                 madeliefje

            boekentas                           mammoet

3.         boeket                     13.      marathonloper

            broccoli                               marsepein

            contactlenzen                     mayonaise

            cowboyverhaal                    moestuin (moussetuin ...)

4.         de Eerste Wereldoorlog      14.      mountainbike

            december                                       nieuwsgierig

            dieselmotor                                    okapi

            dinosaurussen                               onmiddellijk

5.         documentaire           15.      Oranjeploeg

            dominees                             paardenbloem

            dreigbrieven                         parapluutjes

            drogisterijen                         pikkedonker

6.         egoïst                       16.      piramide

            eikenboom                          polsslag

            Elfstedentocht                     praktisch

            eskimohond                        ravioli

7.         fotokopieën              17.      refreintje

            Franstalig                            schilderijtjes

            gedachtestreep                   shampoo

            gehandicapt       smartphone (vroeger ook smartfoon)

8.         gevangenisstraf       18.      spaghetti

            gewelddadig                       theekannetje

            gletsjer                                tomatenpuree

            handtastelijk                        T-shirt

9.         harlekijn                   19.      vaatwasmachine

            Henegouwen                      verdwaald

            huizenhoog                         voorjaarskrokus

            jeansbroek                          vredelievend

10.      jongensschool          20.      Westerschelde

            juni                                     winterkoninkje

            karrenvracht                       yoghurt

            kathedraal                          Zeeuws-Vlaams

 
 

1049 Dictee woensdag 25 jan 2017 (1): dictee Groot Dictee Amsterdam-Noord 2017 √

Dictee - dictees [1049]

Groot Dictee Amsterdam-Noord 2017

De Amsterdamse volkstuin

1. Wat is er thans actueler dan de Amsterdamse volkstuin? De employés in de gemeentelijke burelen op talloos veel locaties bouwen voor huidige en toekomstige generaties. Van parallelle gedachten is nauwelijks sprake; die lopen evenwijdig aan de impopulaire maatregelen van ambtenaren.

2. We permitteren ons een terugblik naar de naoorlogse jaren 50 (vijftig). Tante Mien en oom Kees in hun hans-en-grietjehuisje plantten zelf in arren moede hun eenjarigen, dahlia's en azalea's. Rododendrons en orchideeën vervolmaakten het geheel.

3. Kees snoerde Mien 's morgens vroeg in haar minuscule corselet, je weet wel, die vleeskleurige combinatie van korset en bustehouder. En Mien strikte Kees' schoenen. Soms gingen de tuinhobbyisten samen naar het volkstuincafeetje.

4. Er werd koffiegezet (GB, VD) met een filter. Weeïge cakejes van eergister begeleidden het zwarte vocht met gekookte melk met vellen. Soms was er janhagel, een enkele keer waren er ook Arnhemse meisjes, biscuitjes of bokkenpootjes.

5. De tweeëntwintigjarige (22-jarige) zoon Piet, die van kindsbeen al X-benen had en altijd haantje-de-voorste was, kocht voor vader De Waarheid en jatte voor moeder de bijlage Vrouw van De Telegraaf. Niemand taalde naar het Cultureel Supplement van het Handelsblad.

6. De meeste tuinders werkten tot hun dood; AOW was er nog niet. Zomerfeesten met medleys en ukelelemuziek waren de hoogtepunten van het recreëren. Er werd gelachen om echte Amsterdamse witzen en gehuild bij smartlappen, die werden begeleid door accordeonisten.

7. Wilde Mien dansen, dan riep Kees: "Wat houdt je tegen, schat?" Waarop zij antwoordde: "Ik ben blijkbaar de enige die dit mooi vindt." Dan vlijde ze zich op de canapé en nam ze maar een Chefarine 4 of; als ze het echt zat was een penicillinetabletje.

8. Heden ten dage zien we Japanse esdoorns en andere Aziatische invloeden. Op geleasede e-bikes en bakfietsen komen ze aangesneld, de yuppen van nu.

9. Ze maken razendsnel smakelijke cappuccino's, waarna geluierd wordt en gebruncht met proseccootjes. Na een kwartiertje spitten zijn ze afgenokt en moet er al worden gedoucht.

10. We zien flagstones of tegels van Chinees hardsteen, met daarop potten van terracotta en roosters waarop langoustines en aubergines worden gebarbecued: efficiency ten top op de moderne volkstuin!