0998 Dictee dinsdag 22 nov 2016 (2): dictee Finale Groot Stadsdictee Rotterdam 2016 √

Dictee - dictees [0998]

Finale Groot Stadsdictee Rotterdam 2016 [voor brugklassers]
Metamorfose van het onderwijs (auteur: Anna Woltz)

1. Onze wereld verandert voortdurend en daarom is het essentieel dat ook het onderwijs zicht vernieuwt.

2. Millennia geleden was het vakkenpakket compleet anders.

 3. Visualiseer het lesprogramma uit de prehistorie maar eens: dagenlang blokken voor een superzwaar examen mammoetjacht, een practicum vuistbijlen slijpen of vuur maken zonder lucifers.

4. Of mijmer eens over je grootouders ...

5. Die stakkers hebben in hun desolate kindertijd nooit gegoogeld, nooit gechat met een onbekende engerd, geen enkel e-book (e-boek) aanschouwd of computergames gespeeld.

6. Het is evident: in de eenentwintigste eeuw (21e, 21ste eeuw) is de maatschappij zo veranderd dat jullie opleiding aangepast moet worden.

7. Sommigen vinden het zelfs discutabel of goed leren spellen nog wel vereist is.

8. We hebben toch de spellingcontrole?

9. Maar tekstverwerkingsprogramma's raken nog steeds verward door d's en t's en soms zijn de suggesties voor alternatieven ronduit hilarisch.

10. Er zijn talloze komische voorbeelden van uiterst gênante berichten die nooit zo bedoeld waren.

11. Zolang de mens steeds weer nieuw virtueel vuur creëert, blijven we toch intelligenter dan computers.

 
 

0997 Dictee dinsdag 22 nov 2016 (1): dictee Groot Leuvens Studentendictee 2016 √

Dictee - dictees [0997]

Viel toch wel mee? (:-)

Prolegomena [inleidende opmerkingen, voorstudie] voor een partiële re-evaluatie van Thomas Morus' utopiedenken.

1. 's Winters werd de groot-Leuvense habbiebabbie [o.a. allochtoon] kortgeleden gekweld door de oneirische viscositeit van utopieën, meer dan de tribulaties van de soennieten en sjiieten in Verweggistan of het gekoeioneer van het anti-Mexicaanse kordon over koeliearbeid. De lectuur van Mores (!) visionaire panorama zette de would-beacteur aan tot een ontiegelijk overpeinzen. Exceptionele, associatieve gedachtesprongen wisselden drastisch af met ideeëloze sublimatie. Ten langen leste besloot hij tot een majestueuze rondetafelconferentie om de tendentieuze dystopische downheid van de verlichtingsideologie te ontwrichten.  

2. Haastje-repje ijlden de rectorale déléguées, vervuld van girlpower, op stiletto's naar de solidariteitsstaking om daar met ontzaglijk kunst- en vliegwerk in groten getale de snellereactiemacht van de geprivilegieerde bourgeoisie te rekruteren. Voorts verrichtten YouTube en de massaal ge-e-mailde en ge-sms'te correspondentie adequaat hun werk. Op Secretaressedag werd het Erasmushuis de locatie voor een multidisciplinaire gedachtewisseling. Als een volleerde goeroe beleed de rector in potjeslatijn en Indo-Europees koeterwaals de responsabilisering van het grotestadsleven.  

3. De inderhaast opgetrommelde toehoorders luisterden naar allerlei vermoeiende lezingen over de impact van het dopplereffect op
micro-economische antiutopieën, de orthopedagogische meerwaarde van mytylscholen en de compensatoire Midden-Europese acclimatisatie via twee-onder-een-kapwoningwijken, om maar te zwijgen over het goedbedoelde exposé over exotische kruiden zoals karwijzaad, ketoembar, koenjit, kornoelje en kruizemunt. Pièce de résistance was een powerpointpresentatie (PowerPointpresentatie) over technologische contra-innovaties zoals de zweihaak, de kymograaf, de oscilloscoop en het recombinant-DNA.  

4. Gelukkig werd dit caleidoscopisch geëmmer door hooggeëerde en hooggeleerde intellectuelen frequent geïnterrumpeerd. Een frêle a-capellakoor zorgde zoetgevooisd voor intermezzo's, met verrukkelijke melodieën: gregoriaanse hymnen maar ook musichalldeuntjes in uptempo. Een gerenommeerde mezzosopraan bracht, begeleid door een voortreffelijke klavecinist, aubaden, klezmerjazz, schlagers et cetera.  

5. Een exquis cateringbedrijf verschafte het chicste assortiment aan delicatessen voor gastroseksuelen: geenszins een ordinaire barbecue of fish-and-chips maar een mousserende daiquiricocktail met aloë vera of een sherry'tje, gevolgd door mini-entrecotejes, sateetjes en focaccia's, uiteraard fairtradeproducten. Het breugeliaans dessertenbuffet bestond uit een Sleense wafelenbak [Marc Sleen, Brussel, auteur van de Nerostripserie] boekweitpannenkoeken met stevia en een millefeuille. Fanaten van sixpacks hadden warempel vooraf gefrisbeed, gebodybuild of gesquasht.  

6. De cathartische scène werd bruusk verstoord door een nietsontziende non-conformistische goochemerd die stiekem Torfs' staatsieportret met maligne kalligrafische graffiti had bekrast. Verbouwereerd wraakte de adjunct-vicedecaan in een dedaigneuze en tenhemelschreiende jeremiade deze malloot in maillot. Post factum vatte de annalist acrostichongewijs in zijn resumeetje voor het annuarium het evenement in vijf trefwoorden samen:

   transcendentale theatraliteit,
   on-Bijbelse onomasiologie [leer van de verschillende namen die
   er voor één begrip zijn],
   rizoïde [wortelachtige] retardering [vertraging],
   feeërieke facilitator en
   spic en span.

7. Daarmee vergat hij wel de aanwezige przewalskipaardjes.

 
 

0996 Dictee maandag 21 nov 2016 (2): dictee Oefendictee november 2016 (10) √

Dictee - dictees [0996]

Oefendictee november 2016 (10)

1. Hier zijn al onze biljetten: B-biljet (belastingbiljet voor de aangifte van inkomsten- en vermogensbelasting), C-biljet (in NL: aangiftebiljet inkomstenbelasting – ib – voor buitenlands belastingplichtigen), E-biljet (in NL: aangiftebiljet inkomstenbelasting verkorte versie), F-biljet (in NL: aangiftebiljet inkomstenbelasting voor nabestaanden van een overledene), M-biljet (in NL: aangiftebiljet inkomstenbelasting voor wie een deel van het jaar buitenlands belastingplichtig is), O-biljet (in NL: aangiftebiljet inkomstenbelasting voor ondernemers), P-biljet (in NL: aangiftebiljet inkomstenbelasting uitgebreide versie), T-biljet (in NL: biljet waarmee een te veel betaald bedrag aan loon- en/of dividendbelasting, en aan pre­mies AOW of AWW kan worden
terugge­vraagd), Tj-biljet (in NL: teruggavenbiljet jongeren (biljet waarmee personen jonger dan 30 jaar een te veel betaald bedrag aan loon- en/of dividendbelasting en aan premies AOW of AWW kunnen terugvragen), tov-biljet (in BE: biljet waarmee tram- en busreizigers goedkoop met een taxi kunnen rijden, de letters staan voor taxi, openbaar vervoer) en VT-biljet (in NL: aangiftebiljet voor voorlopige teruggave). Verder nog: geleibiljet, heen-en-terugbiljet, 50 eurobiljet (vijftigeurobiljet), cruzeirobiljet en vrijbiljet.

2. Met '*belasting*': AOW-belasting (NL, ook: AOW-heffing), CO₂-belasting en doorkijkbelasting (BE: belasting op vermogen dat in een offshoreconstructie aan het oog van de fiscus onttrokken wordt = kaaimantaks).

3. Met '*tax*': animal disputax (iemand die redetwist louter om te redetwisten), ataxie (medisch: stoornis in de samenwerking van de spieren), chemotaxis (biologie: beweging van een organisme in een bepaalde richting onder invloed van een chemische prikkel), cytotaxonomie, epistaxis (medisch: neusbloeding), reotaxis (beweging van organismen gericht volgens de stroom van het water), taxfreeshop, taxusbeplanting, taxiën, taxis (biologie: beweging van vrij levende organismen of cellen, gericht door een prikkel), taxol (kankerremmend medicijn), taxon (biologie: naam voor categorieën als variëteit, soort, geslacht, familie enz. (door H. J. Lam in­ge­voerd), taxshelter en -shift, taxiondernemer en privétaxi.

4. Binnen artikelen komt '*tax*' voor bij: ADCA (autosomaal dominante cerebellaire ataxie (ziekte waarbij een degeneratie van de kleine hersenen optreedt), betjak (betjah; fietstaxi in Indonesië), buxi, cab, douglasspar, ebit, ebita, ebitda, écriture artiste, porseleinrijden, snottebel, surtaks, Standaardnederlands, takin (gnoegeit, rundergems) en vetprijzen.

5. Met '*taks*': Bataks (van de Batakkers), ecotaks, kleptocratentaks, kopvoddentaks, obesitaks, paktaks, robinhoodtaks of -belasting, stootaks (!), takschurft, taksshift, takshita (traditioneel Marokkaans gewaad bestaande uit een jurk en een veelal rijkversierde overjurk, door vrouwen gedragen ter gelegenheid van feestelijkheden e.d.), tobintaks, tweetaks (in NL: belastingstelsel met een uniform ib-tarief en een toptarief) en vlagsurtaksen. Binnen artikelen komen we ook nog te teckel tegen.

6. Uiteindelijk was de partneruil van de oehoe de wijste van de twee.

7. Single spelen is singelen en bij dubbelspelen wordt er gedubbeld.

8. Die Simpelmans is geen saaimans. Ook op silvesteravond werkte hij als sylvester.

9. Bij zo'n simulacre kun je toch niet lijdzaam sine ira et studio blijven!

10. De cytoloog, een gekend zytholoog, woonde een lezing over sitiologie bij.

11. In Marokko was de sirocco verzengend. Ze spraken Darija en ontcijferden Tifinagh.

12. Volgens de sjoumer werd er in de sjtetls veel gesjaukeld en gesjouweld.

13. Na het slamdancen en voor het slapengaan keken ze nog een slashermovie.

14. Een slaggaard is een soort peilstok.

 
 

 

0995 Dictee maandag 21 nov 2016 (1): dictee Groot Zutphens Dictee 2016 √

Dictee - dictees [0995]

Groot Zutphens Dictee 2016

Infrastructuur in Zutphen (auteurs: een collectief)

1. Het Zutphense kwadrant, in 2013 in de stratigrafie [archeologisch onderzoek waarbij een terrein laagsgewijs wordt afgegraven] van middeleeuwse bodemlagen aangetroffen, is een laatdertiende-eeuws tijdmeet- en navigatie-instrument dat hanzevaarders gebruikten voor breedtegraadbepaling op open zee; het mathematisch vernuftige kleinood wordt als de precursor [voorloper] van de tomtom beschouwd.

2. De adellijke chic, eertijds per diligence, janplezier of landauer vervoerd langs de nauwelijks bestrate wegen in het Achterhoekse coulisselandschap, benutte vanaf het fin de siècle tot vlak na de Eerste Wereldoorlog de luxueuzere paardentram.

3. Na het debacle van de Slag om Arnhem [GB] trachtten de geallieerden de Duitse munitietransporten naar het front te frustreren door een luchtaanval op de Zutphense pijlerbrug over de IJssel; vijfhonderdponders. afgeworpen door een squadron
B-17-bommenwerpers. verwoestten het stationsemplacement en een deel van de stad.

4. De Vinex-wijk Leesten in het zuidoosten van Zutphen is autoluw bedoeld: fietsgebruik wordt gepromoot en camera's en bussluizen moeten gemotoriseerd kruip-door-sluip-doorverkeer voorkomen, wat desalniettemin ertoe leidt dat veel weggebruikers balorig kilometers omrijden met hun auto.

5. Het geüpdatete verkeerscirculatieplan van 2009 zorgde voor veel gekrakeel; de gemeenteraad moest ten slotte een salomonsoordeel uitspreken over de inrichting van dertigkilometerzones (30km-zones) eenrichtingsverkeer op de centrumring en hydraulische dan wel elektrische pollers [verzinkbare paal in de weg voor het controleren van de toegang tot een straat of terrein], waarop al menig lease- en privéauto was gecrasht.

6. Niemand die zich, relaxed aan boord van fluisterboot 't Kofschip [eigennaam van een vaartuig!], verveelt op de vaarroute over de Berkel: het is op-en-top genieten van historisch-architectonische attracties, terwijl de schipper-gids, behendig manoeuvrerend langs de obstakels, zich er niet met een jantje-van-leiden van afmaakt.

7. De lichtarchitect van de tunnels onder het spoor achtte een antigraffitilaag niet noodzakelijk; het meest exceptionele van deze civiele kunstwerken is de computergestuurde en dynamische ledinstallatie die fluïde en feeëriek licht creëert.

0994 Dictee zondag 20 nov 2016 (3): dictee Oefendictee november 2016 (9) √

Dictee - dictees [0994]

Oefendictee november 2016 (9)

1. Hoe zit het met '*patat*'? Zo: chasse-patate: (wielersport) achtervolging van de koploper(s) door een of enkele renners uit het peloton, die echter niet in staat zijn het gat met de vluchters dicht te rijden en daardoor kilometerslang zinloos tussen koploper(s) en peloton blijven rijden, veel samenstellingen met 'patat' zoals patatgeneratie en -sector, patatduif = snackduif, (patates) frites, patati en patata: (BE, spreektaal) enzovoort enzovoort, en dergelijke onzin meer, een patatje = een friet(je), een patatje oorlog, een patat(je) met, ook wel pataat voor patat, ook patat voor aardappel, een baal patat, patatduif, patatvos = stadsvos, een patat geven of krijgen, ga patatten planten!, zo zat als een patat, een patatje speciaal, een patatje stoofvlees, (BE) tussen de soep en de patatten, voorgebakken patat (friet), één patat zonder, graag, en het zout op de patatten niet verdienen (= heel weinig).

2. Verder nog iets met '*friet*'? Ja: boerenfriet en nefriet (zoek maar op) en weefriet (!). En '*frites*'? Ja: pommes frites (heel fijne heten: pommes allumettes), fritessoort en -stalletje.

3. Wat vinden we met '*sacre*'? Antwoord: amour sacré de la patrie (heilige liefde tot het vaderland), consacreren (r.-k. – wijden; niet algemeen ook: consecreren), facts are sacred (de feiten zijn heilig (onschendbaar), maar wat men ervan denkt of zegt, is vrij), feu sacré [heilig vuur] (heilige bezieling, geïnspireerde toewijding), massacre (gruwelmoord, bloedbad, ook: (niet algemeen) fiasco), massacreren (gruwelijk vermoorden = afmaken, ook: verknoeien), monstre sacré = geheiligd monster, sacredieu = verkorting van sacre-nom-de-Dieu = een bastaardvloek, sacreren = heiligen, wijden, vermassacreren = vernielen, ook: geheel verknoeien en (!) massacrematie. Bij de voorbeeldzinnen komen we nog geconsacreerde en ongeconsacreerde hostie tegen en binnen artikelen nog: S.C. = Sacré Coeur, congregatie van de zusters van het Heilig Hart van Jezus, in sakkerju (bastaardvloek) is 'sakker' een verbastering van 'sacre', sacra conversazione (mv. sacre conversazioni) = (kunstgeschiedenis) afbeelding van de maagd Maria met het Christuskind omringd door heiligen, zogenaamd met elkaar in gesprek, pyxis (bevat geconsacreerde hosties), ouwel (ongeconsacreerde hostie) en het Corpus Christie, (rooms-katholiek) het H. sacrament, de geconsacreerde hostie [H. = heilig].

4. Niet veel op '*sacer*': ignis sacer [tsj] [letterlijk: heilig vuur] (medisch – kriebelziekte of belroos), morbus sacer [letterlijk: heilige ziekte] (medisch, eufemistisch: epilepsie), sacerdotaal [s] (priesterlijk) en massaceremonie. Verder niet in voorbeeldzinnen, wel binnen artikelen: sacra = heilige zaken (van sacer = heilig) en sacraal = heilig, geheiligd, gewijd.

5. Dan nog '*sac*' (een selectie): abc-transactie, auri sacra fames (de vervloekte honger naar goud), Biblia Sacra (Heilige Schrift), ex falsa causa (op grond van valse oorkonden of getuigenverklaringen), fidus Achates (trouw gezel), heriditas sine sacris (een buitenkansje), laudator temporis acti (een lofredenaar van het verleden, van de oude tijd, van 'zijn tijd'), modus acquirendi (juridisch: wijze waarop men iets verkrijgt), musis sacrum (aan de muzen gewijd (naam van een bekend gebouw te Arnhem – dan met hoofdletters! –, ook van verschillende verenigingen – idem), quoad sacra (wat de geestelijke zaken betreft), res accessoria (juridisch: bijzaak), sacd (super audio compact disc), Saceur (hoogste bevelhebber van de NAVO in Europa, van: Supreme Allied Commander Europe), sacoche (o.a. tas, mv. -n), sacrificium intellectus (het doelbewust ondergeschikt maken van het verstand aan het geloof), sacro-iliacaal = van, betreffende het heiligbeen en de darmbeenderen, tempus actum (de verleden, de 'oude' tijd), antiabortusactivist en trisacharide.

 
 

0993 Dictee zondag 20 nov 2016 (2): dictee Viaans Dictee 2016 √

Dictee - dictees [0993]

Viaans Dictee 2016

Verrassend Vianen (auteur: John Toxopeus)

 1. Aquavit en als kerstattractie ontvangen lychees consumerend, mijmer ik over het Brederodejaar. Vianen als mise-en-scène, de blik gefocust op de roemruchte historie van de vrijstad.

2. Fascinerend was een reprise van de uitvaart van een van de charismatische leiders van weleer. De remplaçanten van de BN'ers van toen, waren opnieuw mannen in zwarte outfit, maar nu zonder onderscheid naar hiërarchie en anciënniteit.

3. Onversaagde zzp'ers, goedgemutste middenstanders, eloquente accountmanagers, alsmede gesettelde gepensioneerden, werden gadegeslagen door zowel toegestroomde doorsnee-Nederlanders uit Vinex-wijken, als uit azc's afkomstige nieuwkomers.

4. Met orkestrale precisie bewoog de kolossale begrafenisstoet zich naar de crypte van de Grote Kerk, waarboven vier uit een cisterciënzerklooster gevluchte balorige putti in adamskostuum, zich al vermeiden in treiterijen over de absentie van een sarcofaag.

5. Kenners van mystieke dramatiek en avant-gardistisch theater langs de route, herkenden stante pede de hand van de fameuze Viaanse regisseuse die nadien menig hosanna en andere loftuitingen mocht incasseren.

 6. Dat een frêle vrouw deze volledig masculiene colonne dilettanten en B-acteurs consciëntieus door de Voorstraat manoeuvreerde, heeft menig feministische diehard extatische vreugde bezorgd.

 7. Naar verluidt, leidt deze eyeopener thans tot een tsunami van ongebreidelde generositeit gericht op goede doelen, waarvan Leergeld Vianen een excellent voorbeeld is.

 
 

 

0992 Dictee zondag 20 nov 2016 (1): dictee Groot Alphens Bloemrijk Dictee 2016 √

Dictee - dictees [0992] 

Groot Alphens Bloemrijk Dictee 2016

Levenstucht (Auteur: Ego Flos (oftewel: J.C. Bloem zelf); barragezin: Gert-Jan Windhorst, oud-leraar Groene Hart Lyceum)

1. Bijna ieder mens verkeert in omstandigheden, die hem noodzaken een groot deel van zijn leven aan de een of andere studie of werkkring te geven. Al vroeg begint dit, op de eerste dag van de lagere school, en dit duurt vele jaren lang, voor velen – vooral voor degenen, die in de kracht van hun leven, of nog eerder, sterven – tot aan hun dood.

2. Een groot deel van hun overige tijd wijden ze aan allerlei bezigheden, die men meestal met de naam liefhebberijen aanduidt, een naam, die, toen hij nog onverflauwd zijn oorspronkelijke betekenis bezat, misschien niet slecht was, die thans evenwel tot een ellendige gemeenplaats is geworden. De flauwste beuzelingen duidt men ermee aan, en tevens de meest weidse vreugden van hart en intellect.

3. Over laatstgenoemde vreugden, in verband met de noodgedwongen dagelijkse bezigheden, wilde ik het nu eens hebben. Voor het merendeel der mensen is hun betrekking een goedig-aangenaam iets. Zij stappen ' morgens welgemoed naar hun werk, en komen na afloop niet minder en niet meer welgemoed ervan terug. Dat zijn de eenvoudige, suffe Jannen, Pieten en Klazen der maatschappij.

4. Anderen daarentegen gevoelen wel degelijk de saaiheid van de dagelijkse levenssleur. Voor hen is het werk een onvermijdelijke last. Zij onderwerpen zich er morrende aan en beschouwen de tijd van de dag, die zij eraan moeten geven, als een rijstebrijberg, waar zij zich steeds weer opnieuw moeten door eten, om tot de schaarser stonden van hun vreugde te geraken.

5. Deze mensen mogen meer onze sympathie hebben, omdat zij niet zo hopeloos-alledaags als de meesten zijn: het valt niet te loochenen, dat zij voor de maatschappij minder nuttig zijn dan de eerste categorie. Zij kunnen wel dragen, maar niet heffen. Die dit wel kunnen, vormen een derde groep, die mij de edelste van houding lijkt.

6. Ook voor hun gevoel is ieder kwartier, aan het vervelende dagwerk besteed, vijftien minuten te veel. Maar zij hebben het inzicht, dat met dit gevoel tot een goede evenwichtigheid samengaat. Zij zien in de grauwe dagelijksheden des levens een tegenwicht, een tucht voor andere, schoner neigingen, wier stroom zonder deze tucht vermoedelijk buiten haar bedding zou treden, en aldus vervloeien en tenietgaan.

7. Deze levenshouding is weliswaar de moeilijkste. Maar wie haar zich eenmaal duurzaam heeft eigen gemaakt, zal voorzeker daardoor de grootste bevrediging in het leven vinden.

8. (Barragezin) Het bevreemdt je dat men - in verhalen over de Oudshoornse villa - zich het landhuis als een pied-à-terre herinnert en het meest stupide is wel dat - volgens allerlei ge-sms'te en geappte berichten - Bloem uit hoofde van bepaalde teksten een
rock-'n-rolllegende avant la lettre zou zijn.