0900 Dictee vrijdag 06 mei 2016 (1): dictee Oefendictee mei 2016 (3) √

Dictee - dictees [0900]

Oefendictee mei (3) – wel, maar niet alleen voor specialisten

1. Houd je meer van bijdetijdse hoofd-op-hol-brengerij dan van
uit-de-tijdse kamperuien (ook: Kamper uien)?

2. Ze oefende liever barrevoets aan de barre [geen 'ruh' uitspreken] dan dat ze aan de smoothiebar met de barista over het barre Noorden zat te redekavelen.

3. Ik ben weer in Suriname geweest: bangkirai (hardhout, uit
Oost-Azië), bara (platte, ronde koek van urdimeel), bakra (blanke, Nederlander), bakru (kleine, boosaardige bosgeest), batéman (goudzoeker of -wasser), basya (assistent-dorpskapitein),
BES-dollars (Bonaire, Sint-Eustatius en - & - Saba), bario (monotypisch geslacht van straalvinnige vissen), bigiyari (lustrumfeest), bewiest (betoverd) en bigismadei (seniorendag voor Surinamers).

4. De nieuwste haartrend onder de fashionista's is ombre [niet in wdb.] of balayage.

5. Ben je belazerd? Ze werden echt belaserd! De verbindingssnelheid had veel weg van een [letters] dertigbaud(s)verbinding [boht] (afko: 30 Bd). Vergelijk: 24 uur(s)service. Ook: 30 baudverbinding en
30Bd-verbinding.

6. De beeldendekunstuitgeverij beleefde een
over-de-kop-gaanervaring.

7. Een baarse knoop is een hielingsteek, een badding (ook: batting) een meskant bezaagde balk, baf, daar ging-ie! Een baisait is natuurlijk een bijzit, een maîtresse.

8. Met baithak (gana) wordt traditionele Hindoestaanse volks- en dansmuziek bedoeld. Rara: met 'te' erachter wordt dit hoofddeksel een staafvormige broche. --- > baret  + te!

9. Hij haalde de limiet bij lange na niet. Wil je biná- of hertenbiefstuk?

10. Een blanquette is een soort van ragout, een blanket een peer of blanc-seing.

11. Een blekero is een blikslager, een blenchi een kolibrie, blush is rouge en een boeboelaas is een boeman. De bellettrie kan zich uitleven op de bolletrie, het paardenvleeshout.

12. Een bruya dilemma is gruwelijk en moeilijk. Die boomstam(men) kun je wel eten: buche(s). De laatste piemeltrend: bugru's ! Een brushcutter is een soort van bosmaaier.

13. De gemeentelijke BOB was na de boppartij de bob. De rechtsback werd door de linkshalf buitenom gepasseerd. In Suriname is de botica (ook: botika) een apotheek.

14. Ik wilde bouillon met bouillie erin, maar kreeg bouillie bordelaise op mijn bordje.

15. Mijn oom heeft gymnasium A of alfa, zelf koos ik de B-richting: ik heb hbs B.

16. Brr, wat koud! In een bruapraktijk krijg je met magiërs van doen. En zul je bruheria (toverij) ervaren. Er bestond een breedgedragen weerstand tegen de praktijk.

17. Brakefluid (SR): als je remvloeistof bedoelt, zeg dat dan! De boyo is een zeker ovengerecht. In een bouquetreeks – zou VD de obscure uitgever ervan kennen? – zitten bouquetromans. Als eigennaam (internet) ook: Bouquetreeks (VD).

18. Zou een boor theoretisch van boor (borium, B, 5) gemaakt kunnen zijn? En van bohrium (Niels Bohr, Bh, 107 )? Hoeveel bohr (symbool: a_o) [in VD gezien de vorm zeker de letter o, op internet echter ook wel het cijfer 0!] gaan er trouwens in een meter? Wist je, dat tonijn buní is?

19. Een bursalenvlucht is een charter met studenten uit Curaçao die in Nederland gaan studeren (met een beurs).

20. Een buru is een blanke Surinamer, afstammend van immigranten uit Nederland die zich in 1845-1850 als boe­ren in Suriname vestigden. De bycatch wordt meestal teruggegooid in zee: byebye, bijvangst!
 

 

0899 Dictee woensdag 04 mei 2016 (1): dictee Uitnodiging 5e Holland-Belgiëdictee 16 juni 2016 √

Dictee - dictees [0899]

Dictee Eede (ZL) donderdag 16 juni 2016

1. Alweer voor de vijfde keer vindt in Eede (ZL) het
Holland-Belgiëdictee plaats. Nou ja, Eede, een paar kilometer daarvanaf en wel – op een steenworp afstand van de grens en vlak bij het nabijgelegen (Vlaamse!!!) Middelburg – in café-restaurant De Tol, Tol 1, NL 4529 PT Eede, telefoon (0031) (0) 117-491391, e-mail: info@detol.eu. U kunt er na afloop ook lekker eten!

2. De inloop is om 14 uur, het dictee start om 14.30. Good old mevrouw Marie Bakx zorgt met een hele rits medewerkers voor een perfecte organisatie, Rein Leentfaar heeft het dictee geschreven en eega Hanneke leest het voor. Voor alle duidelijkheid: het dictee is in gewoon Nederlands (Groene Boekje en Van Dale 2015) en niet in dialect ... Als bijdrage in de kosten betaalt u 5 euro. Opgaven: leentfaar@zeelandnet.nl, 0117-381895 of 06 1234 2466!

3. Het dictee is inmiddels gereed. Voor de 'gewone man en vrouw' is het dictee heel goed te doen. De lokale deelnemers krijgen een invuldictee voorgeschoteld, waarbij ze in 5 alinea's steeds 10 woorden of woordgroepen moeten invullen. Voor hen is dat heel goed te doen, het is niet al te moeilijk, per invulplaats wordt je maar hoogstens één fout aangerekend en je aantal fouten wordt niet publiekelijk bekendgemaakt, tenzij je tot de winnaars behoort. Er zijn leuke prijzen te verdienen, maar dat is slechts bijzaak: het deelnemen is belangrijker dan het winnen!

4. Uit heel Nederland en ook uit Vlaanderen wordt een aantal dicteespecialisten verwacht: voor hen is een 6e alinea toegevoegd, zij strijden in een aparte categorie om bescheiden prijsjes. In die alinea moeten zij 20 wat moeilijker woorden invullen.

5. We hopen dat ook uit Eede, Aardenburg, Sluis, Breskens,
Zeeuws-Vlaanderen en Zeeland een flink aantal mensen de handschoen op wil nemen. Het leukst is om een paar mensen te komen, dan kun je ook onderling de competitie aangaan!

6. Ter oefening een aantal woorden (voor de 'gewone' deelnemers!) uit het 4e dictee van 2015: 20 decennia lang (zó los!), beregezellig, pokkenhekel, achttienveertien (in letters), Staatscourant, groothertog (van Luxemburg), pseudowetenschappelijk, cohesie, gecreëerd, remarquabel, trauma's, gefusilleerd, pakweg, (de volgende) wereldoorlog en Ardennenoffensief.

Meedoen dus! Tot ziens op 16 juni!  

0898 Dictee dinsdag 03 mei 2016 (1): dictee Oefendictee mei 2016 (2) √

Dictee - dictees [0898]

Oefendictee mei (2) - wel, maar niet alleen voor specialisten!!!

1. De man was niet alleen hovaardig, hij was ook boosaardig; hij was een wreedaard.

2. Is dat denkbaar: een precieuse ooit, die religieuze werd?

3. Hoe sexyer, hoe meer sexappeal en hoe meer sekscapades. Bij een seksdip zoekt men naar sexcuses.

4. Het Italiaanse parlementslid, een gekend bobsleeër, was met zijn blèrende kinderen te gast bij het Europees Parlementslid, een EP'er dus, die zijn kleinkind, een bedorvendans dat voortdurend blètte, nauwelijks de baas kon. Het zei: "Word jij maar niet boos."

5. Vind je haar protserig met dat eau de toiletteje op haar crapaudje? Eerder vondt ge dat overigens nog niet!

6. Is krabita-anu zoiets als 'twaalf ambachten, dertien ongelukken'?

7. Zegt de een: salam aleikum, zegt de ander: wa-aleikum as-salam.

8. Een 4x4, 4wd, fwd is een fourwheeldrive, ook: awd of allwheeldrive.

9. De 50PLUS'ers van die partij zijn nog heel vitale 50 plusklanten,
50-plussers.

10. In de coulisseruimte verorberde ze nog snel een abrikozencoulis.

11. Ze zit op de achterporch afingisoep te eten. Daar hangt ook de aed.

12. Het werd acht-, wel negenmaal herhaald: die add-on bevat phishing.

13. Het adiëren [(de rechter) aanspreken] heeft niets met het tussenwerpsel 'adie' [aa-die] te maken en al helemaal niet met het bijwoord 'a die' [aa-die-jee].

14. Een aguinaldogroep vertolkt een zekere muziekstijl, een alatapepre is een kleine rode chilipeper, een alakondre is een zekere traditionele ketting, een akanswari is een veelvraat, een angalampu een Chinese roos en een anyumara een zekere grote zoetwaterroofvis.

15. In Suriname zeggen ze awèl (wij: awel) en ayó (wij: tot ziens). Een Kwinti en een Aluku vertegenwoordigen bepaalde bevolkingsgroepen. Een aytkanti is een lederschildpad.

16. Het algemeen secundair onderwijs kort je af tot aso, de arbeidsinkomensquote tot aiq., and so on tot a.s.o., het antiblokkeerremsysteem tot ABS, all-inclusive, dank u wel!

17. De anitriberi bevat onder meer witte rijst en bakkeljauw. Een (a)pinti is een trommel. Vlees kan à point gebakken zijn. Een antruwa is verwant aan de aubergine. Op een audiotour (GB ook: audiotoer) kun je veel te weten komen.

18. Een aromanis is een tropische steenvrucht. Ayaca (ook: ayaka) is een gerecht van maismeeldeeg gevuld met kip, in bananenblad. Let op: een aya is een Koranvers.

19. Een arepa is een broodje van gekookt maismeel. Een atrako (GB ook: atraco) is een gewelddadige roofoverval.

20. Wat heeft een pensionado nog met de Arbowet, de arbodiensten, de Arboraad en arbozorg van doen(!)? Met automotive wordt de complete markt (sector) m.b.t. (afko) de handel in auto's (ruimer: voertuigen) aangeduid. Een aquifer is een ondergronds waterbassin.

 
 

0897 Dictee maandag 02 mei 2016 (1): dictee Het Sranang-abc √

Dictee - dictees [0897]

Het Sranang-abc

A is Anansi uit het Anansitori(verhaal).

B is van bigiyari, een lustrumfeest.

C is van cellshop, een winkel voor mobi's.

D is van dyugudyugu: gedoe, drukte.

E is van ebo en eto *, onderwijsvormen en van de exhaustpijp (uitlaat).

* eenvoudig beroepsonderwijs,  elementair technisch onderwijs

F is fayalobi *, een sierheester, een bloem.

* Ixora macrothyrsa

G is van gadotyo, het godsvogeltje, de huiswinterkoning.

H is heriheri, een eenpansgerecht [GB ook: herheri].

I is een ijsappel, gekoeld ingevoerd en bewaard.

J is een jakkie, een staartvors.

K is Ketikoti, het slavernijafschaffingsfeest.

L is een lostu, een moedervlek.

M is mira-udu: mierenhout.

N is een noni, een boom of vrucht daarvan.

O is een owrukuku, een uil, ook: lanspuntslang.

P is peprewatra, dunne pepersoep.

Q is een aldaar onbekende beginletter.

R is een rakhi, een versierde armband.

S is een skratjie pokoe *, traditionele creools-Surinaamse zang begeleid door drums, voorloper van kaseko.

* VD ook en GB alleen maar: skrakipoku.

T is tikipaw, een pinkelspel of een tarateyketting, een zekere halsketting.

U is urdimeel van eetbare zaden. Een koek daarvan is een bara.

V is viesterij, een heuse smeerboel.

W is watrakan, een zeker zuurtje (vorm van waterkruik).

X kennen ze daar ook niet (als beginletter).

Y is een yorka, de geest van een overledene.

Z is een zwamp, een moeras.

 
 

0896 Dictee zondag 01 mei 2016 (1): dictee Oefendictee (1) mei 2016 √

Dictee - dictees [0896]

Oefendictee mei 2016 (1) - wel, maar niet alleen voor specialisten!

1. Hebben die meaoërs, die meaoleerlingen, meowmeow [uitspraak: miauw] (mephedrone) gebruikt en gaan ze nu miauwen?

2. Hebben die stukjesschrijvers dit onderwerp al stuk geschreven?

3. Hij gooide de verzouten soep achteloos in het verzoute boezemwater.

4. Bestaat er verband tussen 'krabbezak' en 'krabbenzakje'?

5. De schnorrer was vergezeld van een schnauzer. Op effect spelen, schmieren, doe je op het toneel.

6. De afkorting t.h.t. betekent: ten minste houdbaar tot.

7. Kom aan (!), kreeg de anorexia-nervosapatiënte te horen.

8. Twee is op een volgend. Het daaropvolgende getal is drie. Vier, vijf en zes zijn opeenvolgende getallen.

9. Deze beiers kun je eten (ook niet-kannibalen!), het beiers kun je drinken en Beiers kun je spreken.

10. Elk en een iegelijk zondigt weleens. Voor de ontkenners daarvan: elk en een iegelijk zondigt wel eens.

11. De pluimage is het geveert.

12. Een vesperei is een feestelijke avondbijeenkomst.

13. De radio-omroeper quootte een quoteje uit de ochtendkrant over de vissers, waar hun quotetjes in het geding waren.

14. Hij droeg met trots het Esperanto-insigne. Een oordjesprent kostte gewestelijk maar een oortje [= oordje].

15. Een stasi werkte voor de Stasi als Stasi-medewerker.

16. Het toppunt: een zijdeaapje dat een zijdenhemdje op handen draagt!

17. De uitroep van een papegaai is: koppie-krauw (de mens houdt het gewoon bij 'koppie krauw').

18. In de ruimste zin is een tweeling in ieder geval gelijkjarig.

19. Aa's zijn accountants-administratieconsulenten (VD).

20. Zielig als een man dégénéreetje is. Zijn vrouw kan alleen dégénéréetje zijn.

21. 'Sarahs bikinietje' schrijf je zonder apostroffen.

22. De sectie pr van de sexy Bavariababes deed er alles aan om te tonen dat zij geen sekte vormden.

23. De loktruc met de loktruck lukte wonderwel: de vrachtwagendieven kwamen erop af (GB).

24. Een kooltje vuur stook je in een test, een kooltje-vuur wordt gekweekt.

25. Die big bang moet wel een keiharde beng (bang) geweest zijn voor de toekomstige bhenggebruikers [bhang: andere uitspraak].

26. De chique chick droeg een chic mantelpakje.

27. In 'ootje-bot' zitten drie o'tjes.

28. Een mindere walvisstand betekent automatisch minder walvistanden.

29. Wat is juist: de stuf of het stuff?

30. Jan Snotneus, de pandjesbaas, stond voor Piet Snot.

31. Al die theologes gingen naar hun eigen theologencongres.

32. Het zijn geen turkenvrienden, die Turken turken.

33. Een acre [uitspraak: ee-kuhr] is circa vier vijfde van een acre [uitspraak: aa-kruh].

34. Hij leed bij biljarten een 8-2-nederlaag in de acht-twee [bnw., wel VD 2005, niet meer in VD 2015] kroeg.

35. Zijn viskeuze (!) had niets met viscositeit van doen.

36. Het voorbestaan, de pre-existentie, gaat ruim vooraf aan het voortbestaan, de postexistentie.

37. Niet elke aborigine is ab origine een Aborigine.

38. Een BMX is een bicycle motocross (uit het Engels). Je hebt al twee bo's op. Maar wil je nog een bootje?

39. Een 2pk, 2CV'tje (VD, GB: 2cv = deux-chevauxtje), zou maar 2 pk aan vermogen consumeren.

40. Wat hebben apsissen (absides) te maken met abscissen (x-coördinaten)? Antwoord: niets!

41. In het brahmanisme kom je kschatirya's (vorsten en krijgslieden) en vaçja's (landbouwers, handelaars en ambachtslui) tegen.

 

0895 Dictee maandag 25 apr 2016 (1): dictee Oefendictee Breskens √

Dictee - dictees [0895]

Oefendictee Breskens

A. Zaterdagmiddag 28 mei is het weer zover: dictee Breskens in de Ontmoeting (PKN-kerk, Dorpsstraat 50), aanvang 14.30 uur, inloop 14 uur. We kunnen best nog wat deelnemers gebruiken! Het is het leukst om met een stel mensen te komen die elkaar kennen en die dus ook onderling hun krachten meten. En wees niet bang: je resultaten komen niet in de krant, tenzij je tot de winnaars behoort. Gezellig, drankje na afloop (gratis) en etentje bij J&B (op eigen kosten, niet verplicht!). Inschrijfgeld 5 euro, t/m 14 jaar gratis! Sponsors: Jumbo Ingels, Boekhandel Bruna en Restaurant J&B.

B. Om in de sfeer te komen en te oefenen nog wat oefenzinnen (de onderstreepte woorden zouden moeten worden ingevuld):

1) Als u dit bestudeert, is het al weer Koningsdag geweest: koningin Máxima en de kids hebben zich met Willem-Alexander uitbundig uitgeleefd.

2) Ook het Oranjecomité hier ter plaatse heeft van zich laten horen met koekhappen, zaklopen, maar geen mastklimmen, allemaal bekende volksspelen.

3) De kinderen waren er op-en-top op gespinsd, met een mooie palmares – volgens Van Dale: erelijst – huiswaarts te keren.

4) De grootste smaakmakers waren: laurier- en anijsdrop en daarnaast ook zwart-wit (met salmiak), tumtum, spekkies en andere confiseries.

5) Toen het kleinekinderenbedtijd werd, kwamen de senioren aan bod. In een grote partytent werd er gerock-'n-rold, getangood en speelde er een dweilbandje.

6) De kinderen uit Breskens doen ook graag aan sport: ze voetballen en nemen graag penalty's (elfmetertrappen, 11 metertrappen, 11m-trappen) en de goalies in spe werpen zich voor de aanstormende midvoors en doorgebroken linksbacks.

7) Of ze zitten op turnen bij DIO en doen aan de handstand-overslag, de radslag of het bokjespringen; sommigen kunnen zelfs een spagaat maken!

8) Bij het tennissen maken ze aces, leggen ze halfvolleys neer, winnen ze game, set en match, hebben ze een racket nodig en loopt een game soms uit op een tiebreak.

9) Honkbal (baseball) kennen we nog niet in ons dorp. Maar we lezen over de derdehonkman, peanutbal (voor 6-8 jaar), een grandslamhomerun en de catcher.

10) Zwemmen wordt er wel veel gedaan in ons dorp: de havenrace, de borstcrawl, synchroonzwemmen, dat kunnen ze allemaal, naast bikinislank meedoen aan de pentatlon.

Doe mee (leentfaar@zeelandnet.nl, ook voor korte taalvragen)! Succes! 

 

0894 Dictee zondag 24 apr 2016 (2): dictee Column Wat is nu eigenlijk (de definitie van) een (grammaticale) zin? √

Dictee - dictees [0894]

Column: Wat is nu eigenlijk (de definitie van) een (grammaticale) zin?

1. Op 23 april was ik heel vereerd dat ik in een team met Jozef, Walter en Annelies mocht meedoen aan de Taalwedstrijd in Zottegem (BE). Er waren 24 teams van 4 personen. De organisatie was perfect, mede door de inbreng van Elsie en Leen Ribbens. Het ging erg goed. In alle opgaven op een na hadden we geen (of misschien 1) foutje(s). De gedetailleerde uitslag werd niet gegeven. In de laatste opgave moesten we van 16 woorden (ook via een enveloppe als 'schuifblaadjes' – legpuzzel – gegeven) een zo lang mogelijke zin maken. Naar ons beste weten hadden we een goede zin van 15 woorden gefabriekt. Die werd door de jury echter afgekeurd (zie verderop) zodat we niet 7,5 = 8 punten voor deze opgave kregen maar (waarschijnlijk) 0 of mogelijk 1 of zo. Het gevolg was dat we niet de maximale score hadden van 160, maar 152. Anders waren we ongetwijfeld (mogelijk gedeeld) eerste of tweede geworden, nu negende. Ik troost me maar met de gedachte dat het team van Marc de Smit hetzelfde overkwam. Verder allemaal niet zo belangrijk, het was maar een spelletje immers!

2. Toch wil ik op de achtergronden van met name de vraag boven deze column nog wel even ingaan. Had de jury nou maar helemaal niks gedaan, dan had ik er meer vrede mee gehad dan nu. De jury hield echter voor de prijsuitreiking een heel verhaal over deze kwestie. En daarbij verwees men naar VD (op zich logisch, dat was het enige naslagwerk dat op tafel stond ... en men kon natuurlijk ook wel elektronisch over het GB beschikken, maar dat vertelt niet wat een 'zin' is). Welnu (VD:) een zin (lemma 'zin', volgnummer 13) = reeks (van een of meer) woorden in syntactisch verband die een afgeronde gedachte uitdrukt (synoniem: volzin = tot een volledige zin geordende taaluiting van betrekkelijk grote omvang, in afgeronde volzinnen spreken), de eerste, laatste zin van de brief, korte, lange, heldere, krachtige, kromme, lelijke, mooie, ingewikkelde zinnen, grammaticale, ongrammaticale zinnen, een kromme zin die in grammaticaal of stilistisch opzicht onwelgevormd is, losse zinnen die uit een groter verband gelicht zijn, of geheel op zichzelf staan, een enkelvoudige zin die uit een enkele hoofdzin bestaat, een samengestelde zin die uit (een) nevengeschikte hoofdzin(nen) en ondergeschikte zinnen bestaat, een gebeurtenis in een paar zinnen samenvatten. Uit VD kan ik verder nog heel wat wijsheden opdiepen over bv. '*zin', maar dat doe ik nu verder maar niet ...

3. Als ikzelf wat over een grammaticale zin zou willen weten, zou ik toch liever in een vakwerk kijken als de ANS = de Algemene Nederlandse Spraakkunst. Dat standaardwerk besteedt in Hoofdstuk 19 op de pagina's 1083 t/m 1114 uitgebreid aandacht aan het fenomeen 'De zin'. Ik zal geen samenvatting van die 32 pagina's geven. Heel interessant is de eerste regel van het verhaal. Wat is een zin? Een algemeen bevredigende definitie van de zin is moeilijk te geven. In de gangbare definities van de zin worden doorgaans heel uiteenlopende eigenschappen genoemd. De zin vormt in ieder geval conceptueel en formeel een opzichzelfstaand (ik schrijf dat maar aaneen ..) geheel dat uit een of meer woorden bestaat. De ANS zegt bij 'de vorm' nog dat een telefoonboek – kale opsomming – geen zin is en dat er functioneel-syntactisch feitelijke wel sprake moet zijn van een onderwerp en een gezegde. Ook over de betekenis wordt wel wat gezegd, maar dat gold niet bij de taalwedstrijd: het mocht klinkklare onzin zijn, als het geheel maar een correcte zin (maar daar lag nu juist het probleem dus) was. Ik spring daarna maar meteen naar p. 1114. Die gaat over onvolledige = elliptische zinnen. Mijn conclusie daarbij is dat het volgende twee correcte zinnen zijn:

4.

A. Waar ging dit eigenlijk over?

B. Over bloemetjes in de wei en bijtjes in hun honingraten in de bijenkorf.

5. Ik blijf er dus bij dat de jury beter had kunnen zwijgen over VD. Verder heeft (1) de jury toch altijd gelijk, toch, en als dat (2) niet aan de orde is, treedt regel (1) toch immers in werking?