0773 Dictee vrijdag 06 nov 2015 (3): dictee Groot Wagenings Dictee 2015 √

Dictee - dictees [0773]

Groot Dictee Wageningen 2015

1. De contemporaine stedeling koketteert volgaarne met boekenwijsheid over voeding, die, contrair aan de etymologie, merendeels verkregen is via Google. Op welhaast rousseauïaanse [moet ï bij!] wijze worden teloorgegane gerechten geïdealiseerd. Liefst vergaart de narcistische stedeling zijn mystieke nutriënten bij een marginale agrariër.

2. Onnavolgbare argumenten voor de preferentie passeren de revue in ellenlange discussies over de omineuze rol van hoogtechnologische voedselproductie die het mythische desoxyribonucleïnezuur contamineert. Voor scepsis is te midden van dit gekrakeel geen ruimte. Regionaal en seizoensgebonden zijn leidraad. Gemakshalve wordt genegeerd dat aan het begin van het vorig millennium dit bittere noodzaak was met rigoureuze consequenties. Onze overgrootouders waren dagenlang in de weer met de weckpotten voor winterse voorraden. Dit proces wordt appertisatie genoemd naar een Franse suikerbakker die het begin achttiende eeuw ontdekte.

3. Seizoensgebonden deficiënties veroorzaakten, met name in
sociaal-economisch [s + e] gedepriveerde bevolkingscategorieën, gebreksziekten, zoals hypoproteïnemisch oedeem en ernstige diarree. Gedurende strenge winters voorafgegaan door een magere oogst, liep de mortaliteit flink op. De florissante overvloed aan foerage in supermarkten en speciaalzaken maakte hieraan een eind, maar de geblaseerde bourgeois ziet dit als een omen. Liever vergaart hij zijn victualiën aan huis bij een rechtschapen landman. Sans gêne worden hoge voedselprijzen en abstinente kwaliteit gepreconiseerd.

4. Arglistig wordt ideologisch ingespeeld op de niet bijster goocheme hoogopgeleide consument. Het boudst is de combinatie van de regionale inclinatie met de supervoedselrage. Gretig kauwt men op gojibessen en Peruviaans kippenvoer, geïmporteerd uit verre contreien. Zo verschillen we anno 2015 niet veel van de bijgelovige middeleeuwer met zijn peperdure mengsels tegen apocalyptische vergiftiging. Dat was niet weggelegd voor kwijnende paupers. Die volstonden met knoflook en dat werkte wel.
 
 

0772 Dictee vrijdag 06 nov 2015 (2): dictee Groot Dictee der Leuvense studenten 2015 √

Dictee - dictees [0772]

Groot Dictee der Leuvense studenten 2015

De ondergang van de titan

Deel I.
1. Blasfemische pseudo-intellectuelen, briest de rector. Vol dedain springt de would-bepresident van het Noordoost-Brabantse hogeschoolassociatieverbond uit zijn mondaine negentiende-eeuwse pluchen fauteuil. Torfs' [rector Rik Torfs!] stentorstem overrulet driest de caleidoscopische discussies betreffende de gederfde valuta-inkomsten, de opgestarte sollicitatieprocedures voor adjunct-urgentieartsen, de downstemming vanwege de ontaarde secularisatie op deze godgeklaagde aardkloot.

2. Al die recalcitrante coming-of-ageromanachtige clichés verzwinden bij het prangendste zwaard van Damocles: de aanslag van allerlei querulante rabauwen op de hypercorrecte articulatie van het Standaardnederlands. De eustachiusbuis van onze grootmoefti werd immers recent reëel overweldigd door miljoenen belgicismen, cruciale orthografische blunders en daarbovenop dialectische incantaties uit Tadzjikistan en Wit-Rusland. Die hooligans lijken wel een blasfemische reïncarnatie van de legendarische Visigoten en Vandalen, die eertijds via het steppegras van de Oost-Hongaarse poesta's onze contreien verreisden.

3. In plaats van ellenlange litanieën of lethargische schietgebeden roept de juveniele rector zijn humanresourcesmanagement uitentreuren op om geëngageerd hand-en-spandiensten te verlenen bij het concipiëren van een gebenedijd heil. Op een verschrompeld A4'tje creëert Torfs – verbeidend 't volle leven, zoals zijn betovergrootmoeder placht te peroreren – de contouren van zijn erasmiaanse utopie. Zijn sibillijnse trouvaille bestaat in het ontwerpen van een ark die, zoals in de oudtestamentische era, het zielenheil van de mensheid enigszins moet remediëren.

4. Inderhaast verrijst op het mythische Martelarenplein [Leuven] een exuberant piramidaal bouwwerk, een asymptotische ark gesampled [ook: gesampeld] uit galjoenen, triremen, een U-boot en een skreivlet(!) [Noorse kabeljauw]. Voor de ingebruikneming heeft de pauwentrotse [Taalunie] nestor zich omgeturnd tot een bourgondische kaperkapitein, compleet met harrypotterbrilletje, vermiljoene [bnw.] epauletten en kapper Maurice'[!] befaamdste haarinplant.

Deel II. 
5. Enthousiast word je publiekelijk rondgeleid langs een adembenemende ziekenboeg, voorzien van geraffineerde apparatuur voor katheterisatie, röntgentherapie en fMRI-scans. De kombuis geurt verrukkelijk naar exquise, met kurkuma-extract bereide zwezeriken, naar goulashsoep met zee-egel en met whisky geflambeerde przewalskipaardensteak. Voor hypochondrische zenuwlijdsters is er een sauna, voor sportieve plebejers een ruimte om te frisbeeën, en voor geitenwollensokkenbreiers een volière met kolibries en quetzals en een aquarium met coelacanten, guppy's en reuzensalamanders.

6. Maar jezus christus nog aan toe, het mag niet baten. Seismografen detecteren onverhoeds een armageddon, zesenhalf [ook: zes en een half] op de schaal van Richter. Het plaveisel splijt en zuigt de ark in zijn gitzwarte drab. De verbouwereerde supportersschare ziet in de magmahaard vaag demonische beëlzebubs(!) en succubi met bokkenpoten.

7. Na het instellen van de routineuze no-goarea's kunnen politieagenten en een secondopinionarts enkel de verdwijntruc van de goochemerd beamen en onverrichter zake terugkeren. Zelfs Torfs' schoenen zijn pleite, gewoonweg happa tot
sint-juttemis. De commerciële media sturen niettemin een authentiek spelkoninginnetje als consciëntieuze verslaggeefster, geenszins een Groene Boekjesregelfreak (!), maar wel onoverwinnelijk bij
mens-erger-je-niet.

8. 's Anderendaags melden(!) zich overigens myriaden dragonders en douairières als
kandidaat-bewindvoerders voor de excellerende universiteitsstad. Zij keuvelen in het Platduits, het steenkolenengels en het Papiaments.
 
 

0771 Dictee vrijdag 06 nov 2015 (1): dictee Groot Schiedams Dictee 2015 √

Dictee - dictees [0771]

Groot Schiedams Dictee 2015

Schiedam in de kaart gekeken

1. De ammenooitniet op één A4’tje samen te vatten geschiedenis van Schiedam, die je overigens niet plebejisch kan noemen, vangt aan in het jaar 1230 als er een dam wordt aangelegd om het polderland te beschermen tegen het zeewater.

2. Hoewel niet dedaigneus sloot Aleida van Henegouwen in 1258 een compromistje [uitspraak ie - met ihs wordt het compromisje] met Dirk Bokel over de polder De Nieuwe Schie waaraan zij Huis te Riviere liet bouwen; vervolgens weifelde zij niet binnen 25 jaar de jonge nederzetting Schiedam een wake-upcall te geven tot een heuse stad door het stichten van een kerk en een gasthuis.

3. Op het tracé richting het achterland (Delft, Leiden en Haarlem) trok de dam ondertussen handelsactiviteit aan met een goederenoverslag vanjewelste [GB ook: van je welste, van jewelste], die helaas een kleine eeuw later versjteerd werd door de concurrenten Rotterdam en Delft met hun waterverbinding tussen de Schie en de Maas.

4. Gelukkig bloeide in de vijftiende eeuw de devotie op rond de heilige Liduina en cruisete Schiedam drie eeuwen lang als een vissersplaats door de geschiedenis heen met scheepswerven, touwslagerijen, lijnbanen, taanderijen, kuiperijen en zeilmakerijen.

5. De in de achttiende eeuw stilgevallen drankimport uit Frankrijk maakte de opkomst van de Schiedamse jeneverstokerij mogelijk, die de stad gouden tijden en menig pikketanissie bezorgde en tegelijkertijd enigszins downgradede tot Zwart Nazareth [zie internet].

6. Terwijl de meeste andere dichters uit die periode zich veel negatiever uitlieten, waren de lovende woorden van dominee-dichter J.C. Perk over de stad niet aan dovemansoren gezegd; hij schreef over het klokje van het Zakkendragershuisje op carbonpapier, waardoor er niet ge-cc’d hoefde te worden.

7. Vele jaren voor de Tweede Wereldoorlog en de 24 uurseconomie zorgde de prolifererende scheepsbouw ervoor dat de stad en zijn omgeving door de vestiging van scheepswerven opnieuw op de schop ging.

8. Om verdere aantasting van stedenbouwkundige structuren te voorkomen, is de binnenstad van Schiedam in 2005 aangewezen als beschermd stadsgezicht; samen met de vele bezienswaardigheden zoals de bibliotheek in De Korenbeurs, de gezellige
à-la-carterestaurants en de cabareteske cafés heeft de stad zich ontwikkeld tot een toeristische trekpleister.

Extra zin dicteetijgers:

9. Schiedam, 1979: boven op de terra-di-Sienaondergrond werd door in pilo geklede klassenbewuste en stachanovistisch opererende
Amada-medewerkers uit België een hocus-pocusachtig, betsjoend euthynteria [bovenste laag fundament] gebouwd voor onder de ijsvloer.

 Reservezin dicteetijgers:

10. Na afloop gewerd hen een coccejaans bittertje, een van hen kreeg een schiedammertje; de rara-avisfiguur met zijn schiebaart recommandeerde men açaibessensap (Sranantongo: podosiri).
 

0769 Dictee dinsdag 03 nov 2015 (1): dictee Ditjes en datjes (68) √

Dictee - dictees [0769]

Ditjes en datjes (68)

A. VD blijft tabouleh * schrijven, GB heeft in de papieren versie alleen taboulé + * [2020], maar in de internetversie beide vormen. Dat schiet zo niet op, natuurlijk. 

B. Vanaf nu mag je gewoon 'valsspelen' schrijven.

C. Op donderdag 10 december is het dictee van Rijssen-Holten, geschreven door Margreet Koster van Tekst&Event. Johan de Boer en ik hebben het nagekeken, dus dat moet een foutloos dictee zijn … Alleen voor lokale deelnemers!

D. Ik verheug mij ook alweer op het dictee van de UT in Enschede (2 december). Zoals vorige jaren mogen buitenpoorters in de 'buitencategorie' meedoen.

E. Ook alleen voor lokale deelnemers: het dictee van Sint Anthonis op donderdag 10 december. Ook dat hebben Johan en ik nagekeken en ook dat moet dus een foutloos gebeuren opleveren!

F. Op donderdag 3 december is in Gent de Nacht van het Museum. Dan wordt in het Design Museum een dictee gehouden. Ik ben heel vereerd dat ik dat maken mag. Is voor 'iedereen' toegankelijk. Het niveau is 'liefhebbers', maar ik zal voor de specialisten ook nog wel een zinnetje toevoegen.

G. Op 5 november ga ik niet naar Schiedam, maar naar Leuven (even ver). Beetje de buik vol van, moeizame contacten en 'we hebben het specialistendeel ingekort'. Zonder overleg, dat gaat me net iets te ver. Als het dictee gepasseerd is, zal ik op deze blog het dictee zetten met de ongekuiste versie van het specialistendeel. Verder best een aardig dicteetje: ze zeggen dat ze de aangegeven fouten verbeterd hebben. En geen idee of ze de geproduceerde 'uitleg' na afloop ook echt gaan uitdelen … We zullen zien!

H. Vraag van een lezer: is het 1,5 volts batterij? Antwoord: nee, 1,5 voltsbatterij. Vergelijk 24 uurseconomie. Natuurlijk mogen ook vierentwintiguurseconomie en anderhalfvoltsbatterij. Denk ook aan 8 uurjournaal en achtuurjournaal.

I. Vraag van een lezer: is het variabele weerstandswaarden of variabeleweerstandswaarden? Antwoord: het laatste, het zijn geen variabele waarden, maar waarden van een variabele weerstand. Bij die variabele weerstand kun je bijv. denken aan een schuifweerstand, een continu verstelbare weerstand met verschuivend contact.

 

0768 Dictee maandag 02 nov 2015 (1): dictee Ditjes en datjes (67) √

Dictee - dictees [0768]

Ditjes en datjes (67)

A. Daar hoop je nou al die jaren op: Jut: kop van Jut, werkelijk niet te bevatten! Overigens is de kop-van-jut als kermisattractie er nog steeds.

B. Uit correspondentie met Lansingerland (Bergschenhoek) blijkt dat inderdaad het ophalen van geld voor het hospice leidend was en dat men in de toekomst naar andere activiteiten gaat uitkijken. Dit was dus het laatste dictee voor Hospice Lansingerland, waarvan akte.

C. Voortaan moet je ampèrage schrijven …

D. Vraag: is het 'God en Zijn/zijn koninkrijk'? Volgens GB schrijven we aanduidingen en voornaamwoorden die naar een heilig persoon of een heilig begrip verwijzen, met een hoofdletter. De GSG (Grote Spellinggids Van Dale) is wat minder beslist: ook voornaamwoorden waarmee naar God verwezen wordt, kunnen(!) met een hoofdletter worden geschreven. Ik weet dat er regelmatig overleg is tussen NTU (Nederlandse Taalunie) en NBG (Nederlands Bijbelgenootschap). Uit de huidige NBV (Nieuwe Bijbelvertaling) citeer ik (2 Tessalonicenzen 1:5): Ze zijn het bewijs dat God rechtvaardig oordeelt door u zijn koninkrijk, waarvoor u nu lijdt, waardig te achten. Dit alles overwegende, zou ik zoiets maar niet in een huidig dictee opnemen …

E. Interessante kwestie: VD schrijft 'ahboris' = in NL: algemene toestand, hart, bovenste ledematen, onderste ledematen, reflexen, intellect, stabiliteit (bij de keuring voor de militaire dienst gebruikte term), vergelijk S5. De 'r' zou dus staan voor 'reflexen'. Een vooraanstaand arts, heel vroeger betrokken bij die keuringen, meldt echter dat het nooit anders dan 'ahbozis' geweest. De 'z' stond daarbij voor 'zien'. Gezien alles wat ik tot nu toe vernomen heb, denk ik dat VD bakzeil zal moeten halen en het lemma 'ahboris' zal moeten veranderen in 'ahbozis'. 2020 OK, waarvan akte!

F. In het nieuwe GB staat lio-stage. Het letterwoord lio komt van leraar in opleiding. Het wordt uitgesproken als 'lie-oo' [letterwoord] en dus niet als 'èhl-ie-oo' (initiaalwoord). De NTU laat me weten, dat het lemma aangepast zal worden naar liostage. Het is dus ook lioër (en dus niet lio'er). Vergelijkbaar: heaoscholier en heaoër (en dus niet heao'er zoals in GB). Wel vwo-leerling en vwo'er (een echt initiaalwoord, net als bij tv'loos en tv-toestel, ook: teeveetoestel).

G. Lastig, dat GB geen verwijzingen meer heeft … Lees je rauwdouwer, moet je opzoeken of rouwdouwer er ook nog in staat, Ja, dus.

H. Hetzelfde met ristorno en restorno.

I. Ook de rial en de riyal staan er nog in, maar die hebben een verschillende betekenis (nou ja, verschillende landen dan …). 2020: naast Saudi-Arabië heeft nu ook Qatar de riyal! De rial gebruiken ze in Iran, Jemen en Oman.

J. Ook Saudisch en Saoedisch zijn nog aanwezig.

K. Bij GB is alleen schnaps goed, bij VD mag ook: snaps.

L. Let op: smörrebröd en smørrebrød mogen nu allebei van GB.

M. Schnabbel mag nog steeds naast snabbel, GB - VD.

N. Op de Antillen ga je naar een snèk(bar), GB, VD.

O. Het is nu snaardrum, geen snaredrum meer …  Allebei: GB, VD.

0767 Dictee vrijdag 30 okt 2015 (3): dictee 854 (deel 3) √

Dictee - dictees [0767]

Oefendictee 854 (deel 3)

Dictee 854, alinea 7 t/m 10.

7. De internetislam is vaak fundamentalistisch. Hoe omschrijf ik sustainisme? In 2007 hadden we de Grote Recessie. Zijn er ook leraren wetstratees? Een twaiku is een via Twitter verstuurde haiku. In ras el hanout zit kruidnagel en het wordt gebruikt bij de bereiding van couscous. Wat is bigorexia? De candomblé is ontstaan ten tijde van de slavernij. Als onderdeel van de salat wordt als takbir 'Allahoe akbar' uitgesproken. Doe dat, als je het goedacht. Ik heb vader goedenachtgezegd en moeder goedenachtgekust. Ze waren beducht voor Gog en Magog. Pompoenen kun je maanden goedhouden. Ik heb wel mijn gvb, maar ben dicteepro. Wat, hoor ik daar gorgiaanse figuren in die rede over de Gorgonen? Gortenteller eet gortepap …

8. Gospelreggae is geënt op Jamaicaanse (niet: Hawaïaanse) reggae. Spreek uit: goudels. Wat is gouddraadtrekken? Met internet heeft ie goudgeld verdiend. Een goudreinette wordt ook wel goudrenet genoemd. Het stikt daar van de grampies. Een grand mal is een tonisch-klonisch insult. Een granmorgu is een itajara, een zeer grote zaagbaars dus. Zou mooi zijn: een grassrootsdemocratie. Houdt je buurman dat voor een gratuite gratuïteit? Grauwacke is kiezelzandsteen. Wat doe je met een greppelschup? Hij is greidboer. Zelfs Van Dale gaat nu eten bij de griek. Bij mikado liggen de houtjes grieks en dwars. Hij zei op z'n Bargoens: ik heb grieksen [luis]. Hij werd veroordeeld voor grober Unfug. Hij voelde zich thuis in het grimmige Noorden.

9. Groepstal of grupstal? Groepstaal is meestal niet hard. Hij heeft de grofte van het schuurpapier grovelijk onderschat. Hij heeft grondkwekwe in zijn land en er vliegen tseetseevliegen rond. Hij screamde (growlde [au]). Gulab jamun: sponzige deegballen … Zij bezit de ring van Gyges: moeten we haar benijden? Gyokuro is Japanse groene thee met een enigszins zoete smaak. Wat is gyoza en wat gyproc? De groep maakte in Paramaribo veel dyugudyugu [drukte, ophef]. We zullen het ijsboxje maar meenemen. Zij werkt op een immokantoor. Er was van een indeplaatsstelling sprake. Ik zou graag een bank van ingipipa [boom, hout - GB] willen. Hebben we alle ins en outs op een rij? De ingenieur-architect, momenteel interieurarchitect, zoekt met spoed enig interimwerk.

10. De ICT'er [GB ook wel: ict] werd het land ingevlogen. Hoe heet deze istmus (die van de Isthmische Spelen)? Zeg je tegenwoordig 'janet' of 'jeanet'? Beide. (D)Jaran kepang lijkt een dans(feest) te zijn. Wat, zit die ex-Curaçaoënaar en nu Paramariboër echt in het Jeugdparlement? De jidden [Bargoens: Jood] zijn daar niet populair. Hebben de joego's weer huisgehouden? Ze heeft flinke jopen en is met Joop getrouwd. De juryuitspraak was helder: schuldig. Vandaag (30-10) is het Hervormingsdag: de Reformatie wordt herdacht. Ze droeg een kaffiya [+ alternatieven!]. Zo'n ka'i òrgel klinkt inderdaad buitengewoon vrolijk.
 

0766 Dictee vrijdag 30 okt 2015 (2): dictee 854 (deel 2) √

Dictee - dictees [0766]

Oefendictee 854 (deel 2)

Dictee 854, alinea 4 t/m 6.

4. Een hedera is een plant. De heffe des volks uitte zich ongegeneerd, sans gêne. Met het Heilig Hart (van Jezus) wordt Jezus' hart als symbool van goddelijke liefde bedoeld, en als zodanig door katholieken vereerd. Aan Heintje Davids hebben we het heintjedavidseffect te danken. Is er veel verschil tussen herlocatie en herlokalisatie? Het meervoud van heros (halfgod) is heroën. Hij voert een hetze: hij heeft gehetzt. Wanneer eindigt die hetzereeks? Bij 'hic et nunc' moet ik denken aan hodiëcentrisme en het hier-en-nu (GB, VD: het hier en nu). Met zijn hordelopen verdiende hij een hindefiletje. In België is het Hof van Cassatie het enige hof van cassatie. Wanneer valt dit jaar de holikaverbranding? De gps-systemen werken met geo-informatie.

5. Hòmber is mannelijk: met betrekking tot: gast, kerel, gozer, manmens, vent, man, heer, makker of manspersoon. Spreek snel en goed uit: hoofdentree. Een Hottentot is lid van de Khoikhoi. Het is hoogzomer. Get a life! In Suriname werd ik uitgenodigd voor de
get-together. Het gebouw is opgetrokken in giallo antico. Gibberelline reguleert de plantengroei en -bloei. Romeins beton is opus caementicium. Ze droeg een leuk blouse(t)je [bloesje]. Ottelenojeheine, ik sta perplex. Het poison ivy wordt ook gifsumak genoemd. In giouvetsi zit lamsvlees. Een girih is een geometrisch tegelpatroon. Hij is meester in de gitaarriffs en -licks. Wat is het verschil tussen gitarron een chitarrone? De valversnelling g verwijst naar de G-kracht. Zij doen regelmatig aan glaasje draaien.

6. Met glanshaver kun je je niet scheren. Ze was omringd met glamour en glitter [glitter en glamour], maar doom en gloom [onheilsdreiging] dreigde. Wist je dat glanslei fylliet is? Glasal is een formica-achtige kunststof. In het [Nationaal] Glasmuseum [Leerdam] zag ik een glasblazerstang. Het zilte nat had een glauke kleur. We bivakkeerden in de openlucht. De leider van het drugskartel kreeg een cartel [uitdaging duel] van zijn doodsvijand nummer een. De clicksongzangers hadden een klik. De breugelkermis is genoemd naar Pieter Bruegel. Die dummy's versjteren de boel. Nikkers [zwarte] houden van wiggers [blan­ke jon­ge­re die zich iden­ti­fi­ceert met de
zwar­te cul­tuur - white nigger]. Ze droeg een glungeoutfit. De glykemie is de bloedsuikerspiegel. Ik weet er godsterwereld (Gods ter wereld) niet(s) van af. In godsherennaam, doe het niet! Sexting lijkt me opwindender dan texting [sms'en].