0725 Dictee zondag 06 sep 2015 (2): dictee Ditjes en datjes (58) √

Dictee - dictees [0725]

Ditjes en datjes (58)

A. Tip: heb je de erratalijst van GB als pdf-bestand gedownload? Dan kun je via (linksboven) Bewerken en Zoeken linksbeneden naar 'volgende' zoeken en zo krijg je alle items van 'volgende oplage' achtereenvolgens in beeld! 2020 - niet meer van toepassing!

B. Nog zo'n tip: als je de Technische Handleiding als pdf-bestand gedownload hebt, kun je met Bewerken en 'Werkbalk Zoeken tonen' in het zoekvak (nu rechtsboven!) bijvoorbeeld zoeken naar C&A of naar morfeem, en naar nog veel meer! 

2020: klik op het vergrootglas linksboven!

C. De knopherik mag je geen gele kiek meer noemen, wel wilde radijs (VD). 

D. GB deelt mee dat lepeltje-lepeltje mogelijk ook een koppelteken krijgt, net als balletje-balletje. De reden ervan schijnt in het verkleinwoord 'tje' te liggen. Bijgeleerd van GB: dat is een derivatiesuffix ... 2020: oké.

E. GB deelt ook mee dat de zoekfuncties in het nieuwe oGB uitgebreid worden … Zo kun je bijv. zoeken op *list voor analist, etc. 

F. Van de inhoud van Bijlage I, II en III uit de papieren VD werd maar (ruwe schatting) 25% opgenomen in de online-VD. Die heeft geen bijlagen meer, wat overgenomen is, is nu een zelfstandig lemma. Voorbeeld van een verdwenen uitdrukking: Singen wie der Vogel singt – al die uitdrukkingen begonnen per definitie met een hoofdletter. 

G. Voorheen kende VD de snep, die verwees naar de nog wel aanwezige snip: o.a. loopvogel, waadvogel, bankbiljet. NB sneb = snavel.

H. Voorheen stonden de alternatieven kenari en kanarieboom in VD, thans beide niet meer. 

I. Een aantal alternatieven voor 'tante' is geschrapt: meui, meu, meuje en moei. 2020: wel voor tante nog: meutje.

J. Voorbeelden van een lineaire vrije-energierelatie zijn de brønstedrelatie en de hammettrelatie: de eerste staat nog in VD, de tweede en de derde niet meer! 2020: nog wel
brønstedzuur.

K. "Overigens ben ik van mening dat Carthago verwoest moet worden" is een uitspraak van Cato. Daarom had VD ook 'catonisch' (op de manier van Cato), maar nu dus niet meer. 2020 nog steeds: ceterum censeo Car­thagi­nem es­se delendam = voorts ben ik van me­ning dat Car­tha­go ver­nie­tigd moet wor­den (ook als bron van toe­spe­lin­gen waar­in ‘ceterum censeo’ wordt aan­ge­vuld met bv. Ne­der­land­se woor­den).

L. Konzenielje is de volksnaam voor cochenille, de cactusschildluis, maar dat woord is geschrapt. 

M. Het bonjourmadammeke (de driekleurige winde, synoniem: dagschone) is verdwenen.  

N. Jammer, maar 'Brabo, de legendarische stamvader van de Brabanders' vinden we niet meer terug in Van Dale. 2020: wel is 'brabo' (informeel) nog de aanduiding van een Brabander.

 
 

0724 Dictee zondag 06 sep 2015 (1): dictee Negen fouten, curieus! √

Dictee - dictees [0724] 

Negen fouten, curieus!

Bij het JeeBee Dictee in Arnhem gebeurde er iets achteraf wel vermakelijks, reden om het den volke kond te doen. Ik had moeten opschrijven 'stelt een gedetineerde', maar ik schreef 'stelden gedetineerden'. Die slot-n spreek je meestal niet uit. Probeer de uitspraak maar: beide uitdrukkingen zijn 100% identiek. Maar toen begon de ellende: ik realiseerde me, dat de verleden tijd hier niet paste, en omdat het meervoud 'gedetineerden' er al stond, heb ik 'stelden' in een breinclash doorgestreept en in 'stellen' veranderd, daarbij volledig voorbijgaand aan het feit, dat ik een als 't' uitgesproken 'd' kennelijk wel degelijk gehoord had …

Dat leidde – het lijkt wel een beetje kafkaësk dan wel kafka-achtig – absurd tot 9 fouten, die mij door de jury werden aangerekend. Wat zegt u, negen fouten? Jazeker! En ik snap het nog ook! De regels waren buitensporig streng: er werd echt per letter afgerekend (in dat kader was het wel weer raar dat mijn 'kangeroe' i.p.v. 'kangoeroe' twee streepjes en niet slechts één streepje opleverde, maar alla) en een geheel fout of ontbrekend woord werd voor 5 fouten ingeboekt.

Rekent u even mee? Daar gaan we dan: het gaat dus om 'stellen gedetineerden' in plaats van 'stelt een gedetineerde'. Allereerst 'een' vergeten. Zo, dat zijn vast 5 fouten (sic!). Verder: 'stellen' i.p.v. 'stelt': mooi, 'len' i.p.v. 't': weer 3 fouten en tenslotte een onterechte 'n' na 'gedetineerde': 1 fout. En jazeker: 5 + 3 + 1 = echt 9 fouten.

Absurd? Nou ja, een ietsepietsie wel, wellicht?

 

0723 Dictee zaterdag 05 sep 2015 (1): dictee Jeebee Dictee 2015 √

Dictee - dictees [0723]

JeeBee Dictee 2015, Eusebiuskerk, Arnhem

Auteur en voorlezer: prof. mr. P.C. (Paul) Vegter, advocaat-generaal Hoge Raad

Tussen [ en ] de fouten van Rein

1. Taal is soms niet te volgen, bijvoorbeeld als technerds snapchatten [snack, onbekend, achteraf wel p gehoord, staat in oVD: foto's uitwisselen m.b.v. de socialemedia-app Snapchat, 1 fout] over het adequaat retourpinnen van contactloze betalingen met je touchtelefoon bij de doe-het-zelfkassa van een goedkopestoelenmaatschappij.

2. Voor juridisch vocabulaire geldt eenzelfde [los, 1] euvel. Daarom gieten we dit dictee ongegeneerd in de vorm van een trukendoos vol verrassingen. Alleen veinzaards en fleemkousen zullen na afloop applaudisseren. Zet u consciëntieus maar tegelijkertijd stoïcijns aan uw sisyfusarbeid en hoed u voor afasie.

3. In veel bajesen, vaak beschouwd als ADHD-maatschappijen waarin geweld gemakkelijk accumuleert onder het doorgaans niet-frêle [terecht streepje, niet fout, 1] rapaille, wordt het bereiden van kangoeroe-entrecotes [e, 2] of brahmapoetrakip zo nodig disciplinair bestraft. Wanneer de volitieve [de wil betreffend] kant van mogelijke commissiedelicten bewijsbaar is, lijden directeuren niet aan aboulie [o, 1] [willoosheid].

4. Afgrijzenwekkende sancties uit de voornapoleontische [2 letters vergeten, 2] periode als kromsluiten in braceletten zijn afgeschaft, maar modernere alternatieven zijn voorhanden, ondanks de teloorgang van het op Pennsylvanische [1 n, 1] leest geschoeide cellulaire stelsel.

5. Bijwijlen stelt een gedetineerde [stellen gedetineerden, 9 …!], niet à contrecoeur, beklag en zelfs beroep in bij de Raad voor de Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming. Dergelijke rechtsmiddelen zijn eveneens te allen tijde beschikbaar voor hier te lande berechte Somalische kapers van een Iraanse dhow [uitspraak geen doo, maar dau!], zonder dat non-refoulement [niet verstaan en geen idee – NRC stijlboek: in het vluchtelingenrecht: verbod een asielzoeker terug te zenden naar het land waar hij of zij te vrezen heeft voor vervolging, NB woord gewoon in VD!, Rein: non-performance, 5 …!] vereist is.

6. Een babylonische spraakverwarring tussen klagers die geen abituriënt zijn geweest noch ooit een abecedarium ter hand namen, kan leiden tot discussies over het toevoegen van qatbladeren [kw gelezen!] aan couscous met cherrytomaatjes en harissa. Misschien wordt zelfs stilgestaan bij een gemotoriseerde quad. Ook voor de penitentiaire rechters blijft het manoeuvreren tussen Scylla en Charybdis.

7. Dat de tijd waarin geëmotioneerde pro-Deoadvocaten hun gedetineerde cliënten bij een mêlee aan beklagzaken tegen passend tarief bijstonden heden ten dage ten einde is, is een fait accompli.

8. Het gaat echter bepaald niet alleen om minuscule futiliteiten van querulanten. Anders was de nieuwe mogelijkheid van cassatie in het belang der wet door de procureur-generaal bij de Hoge Raad der Nederlanden niet nodig.

 

[Totaal: 23 fouten, nog net voor de meute (gemiddeld 73 fouten), Joost 3]

 
 

0722 Dictee donderdag 03 sep 2015 (1): dictee Eerste Eemnesser dictee 2015 √

Dictee - dictees [0722]

Het Eemnesser dictee [titel, 'dictee' boven aan ons schrijfpapier met kleine letter]
(auteur: Gerard Wortel, voorlezer: Henk van Hees) - 2015

1. Eemnes kenmerkt zich door een weids polderlandschap waar men zich kan vermeien te midden van fluitenkruid, kievi(e)ten, leeuweriken, lieveheersbeestjes en pielepoten, waar men kan pierewaaien aan de zomerdijk en zich ten slotte kan verpozen bij de veerpont over de Eem, alwaar het konterfeitsel van Drs. P [hoewel fout, is 'drs.' ook goed gerekend] op het geplastificeerde tafelblad je enigszins ironisch toelacht.

2. Heden ten dage onderscheidt het polderdorp zich door zijn gemêleerde bevolkingssamenstelling, waarbij de doorsneeburger een gemiddelde vertegenwoordigt van pezende agrariërs, gelouterde zzp’ers, zelotische arbeiders en geanimeerde middenstanders, met hooguit een enkele hovaardige gefacelifte patjepeeër met een jackrussellterriër of een paar lethargische adolescenten, die zich soms op het dijktalud tegoed [vroeger 'te goed': ook goed gerekend] doen aan een kant-en-klaarmaaltijd zonder daarbij de gemeenschap te diffameren.

3.Met een bloeiende KPJ, een eloquent college van B en W zonder ivorentorenhouding, een acquirerende bibliotheek, een florissant verenigingsleven en een flamboyante goedheilig man [VD, ook 'goedheiligman' is goed gerekend - 2020 GB oké] – weliswaar met een B-status vanwege de Zwarte Pietendiscussie [ook: 'zwartepietendiscussie' is goed gerekend] – kan Eemnes erop pochen een reuzeleuk dorp te zijn waar Jan en alleman goed gedijt.

4. Alhoewel de gemiddelde Eemnesser er een [geen accenten] is van huisje-boompje-beestje demonstreert hij bij tijd en wijle een exuberante culinaire levensstijl door zich op buitenissige wijze te storten op de pekingeend van de afhaalchinees of op de felbegeerde rijstebrij met jutteperen, gelardeerd met piripiri, snippers van het vrije-uitloopei en cantharellen van de plaatselijke traiteur.

5. Voor de grootte qua inwonertal en haar [zijn] navenant prettige leefbaarheid zou het beter zijn als Eemnes niet exorbitant opgekalefaterd zou worden met allerlei beregoede eigenaardigheden zoals hierboven opgesomd, want de angst is gerechtvaardigd dat men dientengevolge een toestroom van de naburige Gooise dorpen Blaricum en Laren kan tegemoetzien.

6. Dit eerste Eemnesser dictee, dat met haar [zijn] narratieve vorm een sieraad beoogt te zijn voor nietsontziende linguïsten, biedt geen ruimte aan excuustruzen of janklaassens die het gefröbel met taal ten enenmale niet zien zitten.
 
 

0721 Dictee dinsdag 01 sep 2015 (1): dictee Ditjes en datjes (57) √

Dictee - dictees [0721]

Ditjes en datjes (57)

Wijzigingen errata GB per 01-09-2015

Je zou denken dat er met de komst van het nieuwe GB geen wijzigingen meer zouden komen in de internetversie. Quod non! Onderstaand de 18 correcties met toelichting. In de komende oefendictees nemen we dat mee, de reeds verschenen 1-500 zullen we aanpassen als alle 800 dictees gereed zijn. Er komt dan ook een totaalbestand van 800 dictees: dat zoekt een stuk makkelijker!

1) bacovewinkel (rauwe banaan; GB alleen nog bacoves, VD heeft nog bacoven! 2020: n/s)
2) dyogo (was djogo: literfles voor of met bier)
3) Elfstedenstad (afgeleid van Elfstedentocht) 2020 etc.: ... E...
4) gillesdelatourettesyndroom (net als harrypotterbril) ook gillesdelatourette, tourette, tourettesyndroom
5) in luizen (niet meer aaneen) inluizen
6) in tuinen (niet meer aaneen) intuinen
7) krawkraw (was kraukrau – chips van met name cassave – geschreven als in Sranantongo)
8) het laisser-aller (geen mv.)
9) het laisser-faire (geen mv.)
10) het laissez-passer (meervoud: +s)
11) maai-dorsmachine (was aaneen: maait en dorst) maaidorsmachine
12) megila, megille (wetsrol, net als bijbeltje, boekje)
13) Oranje (persoon – de Oranjes)
14) sire (de) – Sire = wel Stichting Ideële Reclame
15) Sovjetcommunisme (niet meer koppelteken wegens verkorting van Sovjet-Unie)
16) Sovjetsocialisme (idem)
17) stoa (nu met kleine letter: zuilengang en leer van Zeno)
18) waarom-vraag (zelfnoemfunctie)
Later toegevoegd: 'twee-en-een-half jaar' is 'twee en een half jaar' geworden. Dat stond volgens mij al eerder in de GB-erratalijst. Ook: tweeënhalf jaar.

Overigens: Een sneeuwklokje mag je geen vastenavondzotje meer noemen van VD. Een vastenavondzot is wel een vastenavondgek.

 

0720 Dictee maandag 31 aug 2015 (1): dictee Ditjes en datjes (56) √

Dictee - dictees [0720]

Ditjes en datjes (56)

A. Acarnania is het meest westelijke landschap van
Midden-Griekenland, tgov. Ithaca en Leucas, genoemd naar Acarnan, zoon van Alcmaeon. De uitdrukking 'Acarnania' is geschrapt uit VD. 

B. De Latijnse uitdrukking 'virtus in medio' betekent: de deugd (ligt) in het midden. Thans niet meer in VD. 

C. Ook niet meer in VD 2015: Sciunt haec coqui (Latijn, letterlijk: dat weten de koks): dat is het geheim van de smid (Erasmus). 

D. Je kunt nog steeds kroeze (verbuiging van kroes) kersen (een soort tuinkers) eten, maar dat staat niet meer in VD. 

E. De taxus heette gewestelijk ook iebenboom, maar dat staat niet meer in VD 2015. 

F. Naakte mannetjes zijn sneeuwklokjes, maar dat vind je niet meer in VD 2015. 

G. Ofir was het land in het Zuiden waarnaar Salomo schepen stuurde om goud te halen voor de bouw van de tempel (1 Kon. 9:28). Ofir staat niet meer in VD 2015. 

H. Rosientje is de volksnaam voor een acanthusachtige kamerplant, een altijdgroene struik met grote, zalmkleurige bloem, afkomstig uit Indonesië, maar staat niet meer in VD 2015. 

I. De filet (filette = anjer) die prins Bernhard droeg, stond en staat niet in VD. Wel 'filet' in andere betekenis!

J. Weer zo'n gemene verandering: [België] schepenwet en schepenbesluit (was met hoofdletters). Wel: Schepenwet = Nederlandse wet betreffende de scheepvaart, ter voorkoming van scheepsrampen en betreffende de Raad van de Scheepvaart. 2020: NL - Schepenwet en Schepenbesluit (VD) gaan over schepen - GB schepenwet zou [BE] over (burgemeester en) schepenen kunnen gaan ...

K. Zo, de gereviseerde dictees – naar de situatie van VD en GB 2015 – 401-500 zijn heden (31-08-2015) verspreid (los en als verzamelbestand) onder belangstellenden. De claim 'foutloos' zal wel te hoog gegrepen zijn, al is de zin 'Een kopiiste is een nabootster' op het laatste moment nu wel op de juiste manier geschreven … Vind je nog fouten, meld het. Johan de Boer heeft weer een onschatbare bijdrage geleverd aan het acribisch controleren van de dictees. Ik hecht eraan te vermelden, dat alweer langer geleden, ook Hans Bliek en Robert Joosen enorm hebben bijgedragen aan de correctie van vele dictees! Geldt niet meer - 2020.

 

 

0719 Dictee zaterdag 29 aug 2015 (2): dictee Column Volkslied √

Dictee - dictees [0719]

Volkslied

1. Volkslied is een zelfstandig naamwoord (het): 1. lied dat leeft in de mond van het volk, met name een dergelijk oud, overgeleverd lied (kinder-, zeemans-, soldatenliederen enz.), antoniem: kunstlied, 2. vaderlands lied, 3. het bepaald daartoe aangenomen lied dat symbolisch een volk vertegenwoordigt en bij nationale gebeurtenissen gezongen en gespeeld wordt, nationale hymne (in Nederland sinds 1932 het Wilhelmus, vroeger ‘Wien Neerlands bloed’ van Tollens; in België de Brabançonne). Van Dale meldt nog: 1) het inzetten van het volkslied en 2) het eerste vers van het volkslied.

2. Binnen artikelen treffen we aan: a) Alle Menschen werden Brüder, Duits, passage uit Ode an die Freude van Friedrich von Schiller, tevens de tekst die wel wordt gezongen bij het, eigenlijk instrumentale, Europese Volkslied: alle mensen worden broeders (soms als bron van toespelingen, waarin 'Brüder' dan meestal vervangen wordt door een ander woord), b) Brabançonne, het Belgische volkslied sedert 1830, door Jenneval gedicht en door François Van Campenhout op muziek gezet, c) Britannia rules the waves, refrein van het vroegere Engelse volkslied: Brittannië heerst over de golven (ter uitdrukking dat Groot-Brittannië altijd autonoom zal zijn; ook als bron van toespelingen, waarbij 'Britannia' wordt vervangen door een andere naam of een ander woord), d) Waar in 't bronsgroen eikenhout … (Limburgs volkslied), e) Deutschlandlied, Duitse volkslied: 'Deutschland, Deutschland über alles' (Duitsland, Duitsland, boven alles), f) God save the Queen: het Engelse volkslied, g) Altijd is Kortjakje ziek (bekend volksliedje), h) De Vlaamse Leeuw: officieel volkslied van de Vlaamse Gemeenschap, i) de Marseillaise, het Franse volkslied. j) The Star-Spangled Banner (letterlijk de met sterren bezaaide banier): woorden van F. Scott Key, het (sinds 1916 officiële) volkslied van de Verenigde Staten, k) Yankee Doodle: titel en begin van een Amerikaans volkslied dat vooral tijdens de Vrijheidsoorlog populair was en waarvan de oorsprong onzeker is (de beginregels luiden: 'Yankee Doodle went to town, ariding on a pony'), l) Waar de blanke top der duinen schittert in de zonnegloed (uit een Nederlands volksliedje), m) Ach, vaderlief, toe drink niet meer: eerste regel van een bekend volksliedje, n) schuintamboer = trommelaar, met name als personage in het oude volksliedje getiteld 'Drie schuintamboers', o) Als mijne pee [= vader!] 't schoenmaken dee (volksliedje), p) Zolang als de lepel in de brijpot staat enz. (volksliedje) en q) Wie zal dat betalen, zoete lieve Gerritje? (uit een volksliedje).

3. Ten slotte nog wat wederwaardigheden over ons eigen Wilhelmus: het Wilhelmus is inhoudelijk geschreven als een lied dat Willem van Oranje gezongen zou kunnen hebben. Het weerspiegelt Willem van Oranjes tweestrijd inzake de opstand in de Nederlanden. Enerzijds probeert hij trouw te zijn aan de Spaanse koning, anderzijds is hij boven alles trouw aan zijn geweten, dat hem voorschrijft God en het Nederlandse volk te dienen. Het lied bestaat uit vijftien coupletten die een acrostichon vormen: de eerste letters van de vijftien coupletten vormen de naam Willem van Nassov. De v is hierin als Romeinse letter een u, en de coupletten die destijds met een s aanvingen, zou men in modern Standaardnederlands met een z beginnen. Het Wilhelmus wordt soms toegeschreven aan Filips van Marnix van Sint-Aldegonde, maar dat is allerminst zeker.