0702 Dictee donderdag 13 aug 2015 (2): dictee 847 (deel 2) √

Dictee - dictees [0702]

Oefendictee 847 (deel 2)

Dictee 847, alinea 4 t/m 6.

4. Solo in de Sahara ben je algauw een vox clamantis in deserto. Hij stuurde nogal voyant [opzichtig] erop aan. Was de Vrede van Münster eervoller dan die van Versailles? Vreemdgaan is juist niet des cocu's. Wat is het vromaneffect [lit(t)eraire + natuurwetenschappelijke begaafdheid] ? Een oeloe is een vrouwenmes [Eskimovrouwen, huiden schaven - een oeloe is ook een visuil]. Hoezo vrouwenboezem: is er dan ook een mannelijk equivalent? Een V-snaar kun je niet vergelijken met een a-snaar. Wanneer zijn de vues d'ensemble [algemene beschouwing]? Piet heeft vues op Riet. Een vulkaan is naar Vulcanus genoemd. Hoeveel van die caramboletjes [bool-tjuhs] moet hij nog maken? Zij is een echte caractérielle [rechtlijnig, koppig, hardleers]. Die Carieb en Caraïebse kennen elkaar al jarenlang, preciezer: vijf jaren lang. Een cartograaf maakt kaarten. Het aantal cas fortuits [schuldenaar kan niet betalen] nam hand over hand toe.

5. Op die berg canopenscherven moet je zuinig zijn. Is de
maag-en-darmcatarre [tahr] van die catweazle al over? Hij dacht het pleit met cavillaties [spitsvondigheid] te beslechten. De chappezijde was op de chape gevallen. We moesten wel de chamade blazen. Hij schoot met een ouderwets chassepotgeweer [sjahs-poo]. Wat is een chertepartij oftewel charte-partie? Overeenkomst scheepsbevrachting. Hij speelt chitarrone [uitspraak]. Hun beider hors-d'oeuvres gingen aan hun beider chefs-d'oeuvres [of!] vooraf. Wat zijn bij die bijeenkomst de chrieën (behandelingen van een thema naar een gegeven schema van gezichtspunten)? Ze draagt altijd een chignon [haarwrong]. De verkorting van chrysanthemum is chrysant.

6. De schrijfwijze van 'Chroesjtsjov' kun je onthouden via 'borsjtsj'. Wat, dronk Joop zoetemelk of dronk Joop Zoetemelk? Ik doe nog even een bladzijtje uit mijn dicteebestand. Kijk, een cichlidenschool! Dat heeft wel iets classy's. Clairet, clairette, rode of witte wijn? In beide gevallen staan ze alfabetisch goed! Waren dat nou de coccejanen of de koksianen? De meeste cockneys spreken het Cockneydialect. Tenondergang is een kwestie van ten onder gaan. Door een vormfout zou de misdadiger vrijuit gaan. Ook in het uitgaansleven kan hij nu weer vrij uitgaan. Die vrouw heeft veel last van e-stalking. Die
collega-keukendeurmaker is mijn collega proximus. Een gangbare handelsnaam voor kokosvezels als stof is coir [koh-juhr]. 

 

0701 Dictee donderdag 13 aug 2015 (1): dictee 847 (deel 1) √

Dictee - dictees [0701]

Oefendictee 847 (deel 1)

Dictee 847, alinea 1 t/m 3.

1. Kieper die verzouten soep maar in het verzoute boezemwater. Grafici werken met vetfijne lijnen. Zo kom je niet verder: de een stelt 'tot hiertoe en niet verder' en de ander: 'vestigia nulla retrorsum' (geen stap terug). Bij vicariërende [plaatsvervangend] personen kun je denken aan een vicaris-econoom, een vicaris apostolicus of een vicaris-generaal. Ik ben even naar de vespasienne, het vespasiaanse hokje [openbaar urinoir] . Probeer aan een Sjanghaier maar eens het verschil uit te leggen tussen shanghaaien [overhalen tot onaangenaam werk]  en vershanghaaien [gevangenen tegen hun wil van het ene kamp naar het andere]. Hij zal betalen: vi aut voluntate [gedwongen of vrijwillig]. De vicedecaan en de vicedeken gingen samen eten. Een vicomtesse is een burggravin. Wist je dat victimologie, slachtofferkunde, een aparte discipline is? Als je altijd mankerenden helpt, leid je dan een vie manquée? Nou, nee.

2. Dat 'nieuwtje' is vieux jeu [oude kost]. De stad werd wonderwel zonder vi et armis [wapengeweld] ingenomen. De woorden 'rigueur' en 'vigeur' (vergelijk ook: vigoureus) lijken veel op elkaar. Hij vijst, hij heeft geveest. Weet je het nog: vinca-alkaloïde is catharanthusalkaloïde. Een vind-ik-leuk kun je op Facebook kwijt. De viri docti konden het viribus unitis wel verklaren. De zinspreuk van het Leidse studentencorps was ' Virtus, Concordia, Fides' (deugd, eensgezindheid, trouw). Hoe viskeuzer, hoe meer viscose. Na de earl komt in rang de viscount [vaai]. De vis medicatrix naturae is het zelfgenezend vermogen. Deze burosaurus leidt een vita sedentaria [zittend leven], zeker geen vita vitalis [een waarachtig leven]. Met vivres [levensmiddelen] kun je enige tijd overleven. Frontsoldaten weten dat ze nu eenmaal vivere pericolosamente [gevaarlijk leven].

3. Er zit een vlei [vlies] op de melk. Een velo is een vélocipède of een velotype [taajp]. De vlizotrap vertoont kuren. Hoor je dat nog vaak: rhythm-and-blues, [afgekort] r&b [zelfde uitspraak], arrenbie? Ze drijven een vof-bedrijf [vennootschap onder firma]. Je zult maar volitare per ora virum [allerwegen bekend zijn] als de bonte hond. De Volkerenslag vond in 1813 bij Leipzig plaats. Ze kerken bij een
volle-evangeliegemeente. Een vol plané [zweefvlucht] lijkt niet op een volte-face [ommezwaai]. De mens wordt volventibus annis [in de loop der jaren] milder. Ze straalde, von Kopf bis Fuss. Verlangeloos verlangen, kan dat? Een furlong is het achtste deel van een Engelse mijl. Adelborsten moesten in de voorlongroom blijven. Daar stond hij dan: voor tjoema [voor niets]. Waar vind je die nog: de voraussetzungslose Wissenschaft? De auto staat in zijn vrij.

 
 

0700 Dictee zaterdag 08 aug 2015 (1): dictee Ditjes en datjes (53) √

Dictee - dictees [0700]

Ditjes en datjes (53)

A. Graskarsoeten zijn (gewestelijk) madeliefjes, maar ze komen thans niet meer in VD voor. NB Ik schreef eerst 'medeliefjes' …

B. Hirsutisme is (medisch) mannelijke beharing bij vrouwen, dat mag je nu geen 'hirsutiës' meer noemen.

C. De uitdrukking 'his feliciter peractis' betekende: deze dingen gelukkig volbracht, tot een goed einde gebracht zijnde. Deze uitdrukking staat niet meer in VD 2015.

D. De Latijnse uitdrukking 'impossibilium nulla obligatio' (betekenis: tot het onmogelijke kan niemand verplicht worden) staat niet meer in VD 2015.

E. In de heraldiek houdt een helmteken de boven op de helm geplaatste versierselen in die het kenmerkend teken van een geslacht is. Voorheen werd dit ook met 'cimier' aangeduid, maar dat woord is uit VD verdwenen.

F. Het kleefkruid is nog springlevend, maar de gewestelijke naam 'klinge' mag van VD niet meer gebruikt worden.

G. Niet meer in VD: pour acquit de conscience = om zijn geweten gerust te stellen.

H. Ook verdwenen uit VD: suum cuique tribuere = ieder het zijne geven. 2020: nog wel: suum cuique = ieder het zijne.

I. Gewestelijk werd doodszweet ook wel reeuwzweet genoemd, maar dat is nu verdwenen uit VD.

J. Een kabas is en blijft een reismandje (met hengsel), armkorf of hengselmand. Van zijn kabas zijn = niet (meer) goed bij het hoofd zijn. Het werkwoord kabassen is verdwenen uit VD, het betekende gewestelijk: overgankelijk werkwoord: 1) listig stelen, wegmoffelen, 2) onovergankelijk: gearmd gaan, synoniem: insteken.

K. Ook de quinquet is bij VD gesneuveld: 1) (verouderd) olielamp met dubbele luchtstroom en 2) (gewestelijk, verouderd) petroleumlamp.

L. Een mooi voorbeeld van een cirkeldefinitie was: contrepoil = tegenvleug en tegenvleug = contre-poil (jazeker, mét koppelteken). Daar schiet je dus weinig mee op. In ieder geval is 'à contre-poil' uit het Frans 'tegen de stroom in'. Gelukkig zijn tegenvleug, contrepoil en contre-poil nu allemaal uit VD verdwenen!

M. De neppe is het kattenkruid. Er was ook een vormvariant nippe, maar die mag niet meer.

N. Sommige dingen zal ik vast dubbel vermelden, ik ga niet steeds 'terugbladeren' in de 'Ditjes en datjes' (D&D). De hanenvoet mag je van VD in ieder geval geen panikkoren meer noemen … 

 

0699 Dictee vrijdag 07 aug 2015 (3): dictee 846 (deel 3) √

Dictee - dictees [0699]

Oefendictee 846 (deel3)

Dictee 846, alinea 7 t/m 10.

7. Een vaudeville [luchtig toneelstuk] in een vauxhall [tuin of feestzaal], dat lijkt heel normaal. Dat zijn mooie Vedische verzen [Veda]. V.D.Q.S. staat voor vin délimité de qualité supérieure: wat betekent dat precies? Even dimmen, hoor, je gaat veel te ver. In die wei loopt veel vei [voedzaam, vet] vee. Dat betreft dus hun veite. R.s.v.p. velis et remis. Hij liet zijn vena poetica spreken. Hij is gevoelig: vel prece, vel pretio, voor geld of goede woorden. Ook velours épinglé kan tot veloursvlooien verknipt raken. De knaap kreeg een venia aetatis [meerderjarigheidsverklaring]. Zij is een fanatiek bridgester. Spreek goed uit: de brezjnevdoctrine. Hij straalt veel bravoure [facultatief de 'uh' uitspreken] uit. Dat is een brecciëgesteente [tsj]. Met een broes kun je broezen, maar niet in de brousse [jungle]. De brouille in de brougham werd met een brouilly beslecht.

8. Een flügelhorn is een bugel. Kun je met deze briquet die briket aansteken? Hij studeert bryologie, moskunde. Het was een bruyant tuinfeest. Met bse wordt de bezinkingssnelheid van erytrocyten afgekort. Pleur die hele bups maar in de plomp. Die geit bultte overmatig. Hadden die Laurel en Hardy, die dikke en de dunne, wel iets weg van bulletje en bonenstaak? Butoh dansen ze en bunraku spelen ze in Japan. In dat stadion hebben ze een businessseat. Dat stel runt een café billard [bie-jaar]. Hier, pak aan, een burrito! Op het kabaret stonden 10 glazen bier. Een caccia draaien onder het genot van cachaça [2x uitspraak!]. Een cache-sexeje is niet zo groot! Jut en Jul: les extrêmes se touchent. Een caixa is een Braziliaanse snaredrum.

9. Een buxus is een buksboom. Die belegger is van de buy-and-hold. Voor een byzantijn wilde hij zich best byzantijns (slaafs) gedragen. Ondersteunt een caesarsalade de cesartherapie? In caddies kun je caddy's vervoeren, omgekeerd niet. Ze testten hem, ze hebben hem de Calvarieberg op geleid. Onze leraren zijn goed opgeleid (en zelfs hoogopgeleid). Verba et voces, praetereaque nihil: woorden en uitspraken, en anders niet. Ja, maar daarmee verhul je de vera causa [ware oorzaak]. Die zwetser put zich uit in verbiages. Als dicteedeelnemer moet je een enorme verbositeit hebben. Wat houdt het Verdrag van Maastricht in? Kippen doen soms aan verenpikken. Een verist streeft naar waarheid. Wie spreekt er Verkavelingsvlaams?

10. Veritatis ergo [ter wille van de waarheid] moet ik dit wel onthullen. Touren is een tournee, een tour maken, en een krachttoer is een tour de force. Voor zijn verjaardag is hij verlangeloos. Verlaat kwam hij op het verlaadcentrum bij het verlaat aan. Het schip is verlijerd [naar lij afgezakt]. Vermeil is in het vuur verguld zilver. Ze was geheel vermijd, beteuterd. Het vermummiede lijk zat helemaal onder de vermout. Een vernissage is niet het vernissen. Een vernier [èh, ie] is een verbeterde nonius. Verreinen: nog reiner maken? Je ziet er verreisd uit. Daar zullen flats verrijzen. Verre-murailles zijn een zekere soort van mozaïek. Versaliën (versaalletters) zijn grote beginletters.
 

0698 Dictee vrijdag 07 aug 2015 (2): dictee 846 (deel 2) √

Dictee - dictees [0698]

Oefendictee 846 (deel 2)

Dictee 846, alinea 4 t/m 6.

 4. Bij blind vliegen moet je blindvaren op de instrumenten. Die bloodaard heeft het hele oeuvre gebloemleesd. We zullen maar blauwblauw laten, dat de boeren blouwden: ze maakten boerenvuur. Waar staat de I in BOIC voor? Antwoord: (en) Interfederaal! Boeën is boe roepen. Geef ons alleen maar bombes (glacées). Zit niet zo te sippen, te bouderen. Vooraf graag een bouchee (vol-au-vent) en als toetje een crème brûlée. Jouw bouffonnerie [grove grappenmakerij]  is hier echt ongepast. Zonde, hij liet de bouilli [soepvlees] in de bouillie bordelaise vallen. Met trinitatis wordt altijd de eerste zondag na Pinksteren (Drievuldigheids(zon)dag of zondag van de Drie-eenheid) aangeduid. Een triniteit is een drie-eenheid. Hij is een bovenste beste kerel: hij zal je niet op de kast jagen!

5. De organist van vanmorgen is cantor-organist in zijn eigen evangelisch-lutherse gemeente. Hij is ook directeur van Muziekuitgeverij Nootzaak. Het was natuurlijk niet gepland dat de geplante boom doorkliefd zou worden door de bliksem. Het kyrie (eleison) en het gloria (de grote doxologie) maakten deel uit van de liturgie [x zingen, naam gebed: hoofdletter]. In het gezongen lied Alle roem is uitgesloten kwam voor de zin "Onverdiende zaligheên heb ik van mijn God genoten." Het begrip 'ad valvas' is vrijwel achterhaald: je moet nu meer aan e-valven denken. Vaccinia is een normale reactie op vaccina met een vaccinostyle. Vaddahs komen altijd van Sri Lanka. Ze zijn een valetudinair [ziekelijk] stelletje.
 
6. De vadertjes: Vadertje Tijd, Vadertje Staat, vadertje Cats, vadertje Stalin en vadertje tsaar. Stamt het woord 'extravagant' van de middeleeuwse vagant? Hij is een soort valuta-arbitrageant. Hij is van goeden huize en van goeden wille (zoals alle mensen van goede(n) wille). Tegen resistente bacteriën gebruikt men vancomycine. In Prediker kun je het lezen: vanitas vanitatum, ijdelheid der ijdelheden. Hij heeft van jonge jan en van lange jan gekregen [zwaar gestraft worden, flink op zijn donder krijgen]. Vanouds is van oudsher. Waar betaal je met vatu's? VUV, Vanuatu. Dat geldt zeker voor culi's en foodies: varietas delectat, verandering van spijs doet eten. Vasopressine is het ADH, antidiuretisch hormoon. Vaticanum I en II waren de Vaticaanse Concilies: het 20e en 21e oecumenische concilie in Rome.
 

0697 Dictee vrijdag 07 aug 2015 (1): dictee 846 (deel 1) √

Dictee - dictees [0697]

Oefendictee 846 (deel 1)

Dictee 846, alinea 1 t/m 3.

1. Bere-interessant: de beresterke berenklauw hield de hand omvat. Vanuit de berceau klonk een berceuse. De beril is een mineraal (beryllium-aluminiumsilicaat). De beschikbaarstelling van dat materiaal wordt zeer op prijs gesteld. In zijn vrije tijd is die bhv'er vaak biapper [BIAP = Bond van In­ter­na­ti­o­na­le Autoparasieten - lifters]. Een beroepsschrijver kun je wel een beroepschrift laten opstellen. Op Bevrijdingsdag wordt het bevrijdingsfeest gevierd. Laat de beziën [bessen] jullie smaken! Leg de begrippen bètatron en betamax uit. Op Secretaressedag vertelde ze onder de biestepannenkoeken over haar bibliothecaressenwerk. We spelen de bests of Bach en Mozart. Let maar niet op die bigotte [kwezelachtig] bigshot [kopstuk]. Er werden veel best of sevens afgewerkt. Deze nota is in het zo gehate beleidschinees geschreven.

2. De bigfoot is de yeti. Dat tuinperk heeft een * bielsen - bnw. - omranding (VD: van biels/zen). We zijn nog niet bijgekomen van de verbazing over het (er)bij komen van zoveel leden. Aan de schrijfwijze van 'Doktor Eisenbart' kun je zien dat hij een Duitser was. De locals en de lokalo's vertelden dat dit lokale lokaal een lokaliteit is die qua locatie moeilijk te lokaliseren is: de zoekende lokagente – met locvervoer gekomen – respecteerde de local option om voor het locavorisme [uitsluitend voedsel uit eigen omgeving eten] te kiezen. In 1973 verscheen voor de eerste maal het Liedboek voor de kerken. Daarin staat een register van Bijbelplaatsen. Het is lang geleden dat de pannekoekeregel van toepassing was. Je kent toch wel het verschil tussen een hoax en een hoatzin? 2020: pannenkoekenregel.

* 1 biel, 2 biels of ook 1 biels, 2 biels/zen [GB + VD]

3. Om dat overzeese gebiedsdeel te bereiken, reisden ze eerst over land en daarna over zee. Waar zitten de darbysten in het kerkelijke spectrum? Bij de vergadering der gelovigen. Hij behoort tot de Gereformeerde Kerken, onderhoudende artikel 31. Zij hebben een leven als God in Frankrijk. We presenteren dit als een bird's eye view. Daarvoor hebben we een bird's eye viewpresentator gecontracteerd. Ze stuurden elkaar regelmatig biljartgroene billets-doux. Dan moeten ze maar een tandje bij zetten. Wil je biryani (met basmatirijst)? Billenkoek krijg je op je bips. Hij ligt met de droge bleinen [eig. blaar - blut zijn]. Zijn horloge gaat op de binkert [loopt altijd verkeerd]. Ze gooide dubbel(e) vijf (dubbel(e) 5). Morgen roeit ze weer dubbeltwee. Blanquette [uitspreken 'tuh' facultatief] is een zekere soort van ragout met roux.

 
 

0696 Dictee zondag 02 aug 2015 (2): dictee Column Go! √

Dictee - dictees [0696]

Go!

1. Laten we eens zoeken op '*go*': dat zal wel veel opleveren, ik maak een selectie van leuke, aardige en nuttige dingen uit die treffers (hits) op 'go'. Het aantal trefwoorden (situatie augustus 2015) is 3236, het aantal voorbeeldzinnen 4761 en het aantal treffers binnen artikelen (sub lemma) is 15357, dus dat gaat wel lukken.

 

2. Allereerst de trefwoorden: à gogo (1. in overvloed, naar believen: champagne à gogo, 2. ononderbroken: muziek à gogo), ANGO (Algemene Nederlandse Gehandicaptenorganisatie), bingo en bingoën (ik bingo, hij bingoot, zij bingode, wij hebben gebingood), cogito, ergo sum (filosofie, Descartes: ik denk, dus ik besta), dgo (in Nederland: dienstverlenings- en gezondheidszorgonderwijs), dyogo (afkomstig uit Surinaams-Nederlands: literfles voor of met bier), dogo argentino (Argentijnse dog), dug-out ((uitgegraven en overdekte) ruimte langs een speelveld voor trainer, reservespelers e.d.), ego (ik), egoïst, ergo (bijgevolg, dus, derhalve), fons et origo (Latijn: bron en oorsprong), frigo (Belgisch-Nederlands, spreektaal: ijskast) en frigobox (idem: koelbox, koeltas).

 

3. Verder: gigolo (door een vrouw onderhouden of betaalde jonge minnaar), ginkgo (een aan naaldbomen verwante Japanse sierboom met waaiervormige bladeren), go – 1. znw.: (gewestelijk) de zon gaat te go = gaat onder, 2. znw.: een Japans bordspel, gespeeld met zwarte en witte schijven op een bord dat door negentien horizontale en negentien verticale lijnen in vakken verdeeld is, 3. znw.: a) toestemming (om met iets te beginnen, een plan uit te voeren), synoniem: fiat, antoniem: no-go, b) een go krijgen, synoniem: het groene licht krijgen, g.o. (georganiseerd overleg), goatee (kinbaardje), go-between (bemiddelaar), gocart: (Belgisch-Nederlands) vierwielig karretje voor kinderen, door trapkracht aangedreven, synoniem: (Nederlands) skelter, God save the Queen: het Engelse volkslied, godzilla (afschrikwekkend groot monster, naar Godzilla – een film) en go-getter (doorzetter, streber)

 

4. Ook nog: gogogirl (1. voordanseres bij beatconcerten, 2. animeermeisje), gonade (biologie: geslachtsklier), goniometrie (hoekmeetkunde), goudvis en Goudvis (of Zwaardvis: sterrenbeeld), gringo (Mexicaans: blanke), HGO (Het Gelders Orkest), indigoblauw (diepblauw), lanugo (donshaar), largo (muziekstuk), logo (beeldmerk), lumbago (spit), mango (tropische appelachtige vrucht), nasi goreng, negorij, no-go, no-goarea, no-gogebied, no-gozone, oregon (grenenhout uit Oregon), pergola, pogo (wilde, vrije dans bij punkmuziek, gekenmerkt door op en neer springen), pogoën, pongo (gorilla), rigor mortis (medisch: lijkstijfheid) en rigoroso (muziek: streng in de maat).

 

5. Ten slotte: sago (voedingsmiddel), synagoge (joods bedehuis), tango en tangoën, the show must go on, to go: (van levensmiddelen) om mee te nemen, koffie, pizza, een ontbijt to go, Togo (republiek in Afrika), too good to be true = te mooi om waar te zijn, Trinidad en Tobago, een vago (turbotaal: dubieus figuur), veelgoderij, veritatis ergo (Latijn: ter wille van de waarheid), vertigo (draaiduizeligheid), virago (manhaftige, forse, krachtige vrouw), virgo (medisch: maagd) en virgo intacta, vitiligo (plaatselijk albinisme), vulgo (in het gewone leven, met het gewone woord, bijv.: besmettelijke ontsteking van de oorspeekselklier, vulgo de bof) en zygoma (medisch: jukbeen).

 

6. Ach, laat de rest ook maar zitten … Het is zo wel mooi geweest!