0484 Dictee woensdag 14 jan 2015 (8): dictee Ditjes en datjes (18) √

Dictee - dictees [0484]

Ditjes en datjes (18)

A. Ik vond het vreemd dat adenoïde alleen een bnw. was (adenoïde vegetatie, betrekking hebbend op het klierweefsel), dat GB en VD geen znw. hadden (met welk meervoud?) en dat VD desalniettemin toch adenoïdenlijder had. Inmiddels heeft de NTU mij opheldering verschaft: in de nieuwe uitgave van GB zal 'adenoïde' ook als znw. vermeld worden met meervoud 'adenoïden'. Waarvan akte! 2020: niet gewijzigd GB, wel VD: adenoïden = adenoïde vegetatie.

B. Ik kreeg de vraag voorgelegd, hoe je 'match fixing' zou moeten schrijven. Het antwoord staat sinds 2012 in de online-VD: matchfixing dus. Kwam al in oktober 2013 voor in een Meppels dictee! Overigens: als dat de Nederlandse spelling is, heeft de taalgebruiker niet meer de vrije keuze tussen 'een match fixen' en 'een match fiksen'. Het beginsel van de vormgelijkheid (GB, p. 16) vereist dan 'fixen'.

C. Roermond ligt aan de Roer, een zijrivier van de Maas, Duits: Rur. Helaas is de Ruhr een andere rivier, namelijk een zijrivier van de Rijn. Overigens bestaat het Roergebied dus wel degelijk, maar ja, treinen die langs Gorinchem denderen, zullen over het algemeen naar het Ruhrgebied op weg zijn, want als ze naar het Roergebied moeten, is dat wel een mijl op zeven.

D. Een broodje kipsaté is niet een broodje met kip én saté maar een broodje met saté ván de kip (of: mét kip). Daarom krijgt het geen koppelteken. Dat geldt ook voor een broodje kipshoarma: shoarma ván (of mét) kip.

E. Dierennamen – zeker als ze in onze woordenboeken staan – krijgen een kleine letter: pitbull, pitbullterriër (maar: bulterriër), giraffengazelle, siamezen, birmanen en de cheeta (geen h!). Bij de honden kennen we de jack russell (dubbel-l, meervoud: jack russells). Let er wel op dat de samenstelling jackrussellterriër aaneengeschreven wordt!

F. Op het eerste gezicht lijkt het vreemd dat je 'live-uitzending' moet schrijven (e+ui) en toch 'geuit'. Het verschil zit hem erin dat het eerste woord een samenstelling is en het tweede een afleiding (geldt ook voor een ongeleed woord). Iets soortgelijks zie je bij i+j: gummi-jas, maar bijectie, bij e+ij: vanille-ijs, maar beijveren en bij i+i: sproei-installatie en kopiist. Nog een losse flodder: accenten heffen klinkerbotsing niet op: hoewel je café-eigenaar echt niet verkeerd kunt uitspreken, is er formeel toch sprake van klinkerbotsing.

 

0483 Dictee woensdag 14 jan 2015 (7): dictee - nog een Gomarus Dictee √

Dictee - dictees [0483]

Nog een Gomarus Dictee - Gorinchem

1. De laatste tijd doen zich diverse bizarre drugssmokkelzaken voor, zo was onlangs te lezen in een communiqué van de politie
Zuid-Holland-Zuid. 

2. Agenten in burger, speurend naar verdachte lieden tijdens een houseparty, kregen een amanuensis, type kale kickbokser, in de smiezen en hij werd betrapt op de verkoop van xtc-pillen die hij bij tijd en wijle verkocht vanuit zijn boxershort.  

3. De Spaanse marechaussee heeft jongstleden donderdag een
baby(-)drugssmokkelbende opgerold die kleine kinderen gebruikte als drugskoeriers.  

4. De Nederlandse, Zuid-Molukse en Arubaanse smokkelaars verborgen de bolletjes vloeibare cocaïne onder andere in luiers van baby's: een excentriek souvenirtje.  

5. Onder de laatsten die werden opgepakt, was een flamboyant stel dat op Schiphol aangehouden werd, omdat de man hun achttien maanden oude kind billenkoek gaf.  

6. Zo’n kind wordt in dergelijke schrijnende situaties opgevangen door jeugdrechercheurs die coûte que coûte willen voorkomen dat het kind een aardje naar z’n vaartje krijgt. 

7. De Peruaanse politie heeft de afgelopen week een getatoeëerde, 25-jarige Nederlander met enkele kilo’s cocaïne en drieduizend valse 50 eurobiljetten [ook: vijftigeurobiljetten]  opgepakt op de internationale luchthaven. 

8. Hij viel op door een fluorescerende beautycase, maar de drugs waren geïmpregneerd in kleding die dit lid van een drugssyndicaat in zijn bagage bij zich had.

 

0482 Dictee woensdag 14 jan 2015 (6): dictee - nog een voorronde van Gomarus √

Dictee - dictees [0482]

Voorronde dictee Gomarus Gorinchem

Dictee vmbo (oefenversie)

1. David krabde zich na deze zware onvoldoende wel even achter de oren.

2. De docent zei: “Schrijven is de kunst van het weglaten.”

3. Het grote brokstuk plonsde na de tyfoon met een geweldige snelheid in de oceaan.

4. Zeg jongen, blijf daar eens met je vingers van af!

5. Mevrouw Van den Heuvel-van den Weg heeft in haar naam drie initialen.

Dictee havo/vwo (oefenversie)

1. In de werkkamer van de directeur staat een grote houten en ovale tafel.

2. Op het staatsieportret, een zwart-witfoto, zien we koning

Willem-Alexander afgebeeld.

3. Het pas opgerichte gedenkteken vindt Willem een opsiering voor de stad.

4. Sjors’ moeder kreeg voor het huis van onze getatoeëerde diëtist een zwaar auto-ongeluk.

5. Onze opticien vindt fonduen vele malen lekkerder dan barbecueën.

6. In de middeleeuwen leefden monniken die met hun schrijfgerei veel op papier hebben gezet.

7. De adolescent, afkomstig uit ’s-Gravenhage, scheen er genoeg van te hebben en zette zijn mp3-speler uit.

8. Op zon- en feestdagen werkt deze bio-industrie, gelegen aan de Dorpsstraat, ook continu door en heeft daarmee qua concurrentie een hogere omzet.

9. Adriaan van Dis debuteerde in 1983 met een novelle, die hem Het Gouden Ezelsoor opleverde, de prijs voor het bestverkochte literaire debuut.

10. De maand december is sinds mensenheugenis een maand van nerveuze verwachting.

11. Tegenwoordig lijkt de goedheilig man [GB ook: goedheiligman] het veld te moeten ruimen ten gunste van de Kerstman.

Shoot-outwoorden:

appelbeignet
Beatlesplaat
bagatelliseren
déjà vu
corselet
korset
canapé
consciëntieus
ad-hocbeslissing
fluorescerend
parallellogram
Kerstmis [in de kerk ook: kerstmis]
hiëroglief
orang-oetan

eyeopener

 

0481 Dictee woensdag 14 jan 2015 (5): dictee Gomarus 2013 √

Dictee - dictees [0481]

Groot Gomarus Dictee 2013 Gorinchem

1. In het bos plukte een dove alzheimerpatiënt aan een dovenetel, maar het mocht geenszins baten.

2. In een à-la-carterestaurant, gelegen in Amsterdam-Zuid, zag ik een ober met beatlehaar rondlopen die een rare manoeuvre maakte, nadat de goedheilig man [GB ook: goedheiligman] zijn intrede deed en rond ging lopen in zijn rode gewaad dat niets weg heeft van een jacquet of Schotse kilt.

3. Tijdens het jagen op reeën kreeg de jager na een niesbui spontaan last van diarree.

4. Tijdens het gejeremieer van de oude man pakte de mevrouw eau de cologne uit haar eau-de-cologneflesje, iets wat ze had geleerd van haar betbetovergrootmoeder. Ze moedigt nu haar eigen adolescenten aan.

5. De interim-manager op ons bedrijf heeft een fulltimebaan en eet tijdens de lunch graag hüttenkäse met katenspek en appelbeignets.

6. Een havo 4-leerling, die je ook wel een havoër noemt, moet allang weten wat het begrip parallellepipedum betekent en voor een vwo’er is dat natuurlijk al helemaal gesneden koek.

7. Na dat ernstige skiongeluk in de Alpen wist de EHBO’er niet goed of er mond-op-mondbeademing moest worden toegepast of dat de defibrillator eraan te pas moest komen.

8. De stad, die koketteert met haar centrumfunctie, vecht al decennialang voor het behoud van de penitentiaire inrichtingen en de arrondissementsrechtbank, nadat diverse rijksinstituten als het Kadaster en Rijkswaterstaat de stad in de jaren zeventig (70) hebben verlaten.

9. In de vakantie hebben veel mensen geyoutubed, maar het is helaas klip-en-klaar dat daardoor veel luiwammesen zijn ontstaan.

10. Onder het genot van earlgreythee keek mevrouw F.H. van
Dieren-de With naar het achtuurjournaal en kwam erachter wat de discussie rondom Sinterklaas en Zwarte Piet inhield, maar trok daaruit de conclusie dat er nog te veel zwart-witdenkers zijn in Nederland.

 

0480 Dictee woensdag 14 jan 2015 (4): dictee Voorronde Gomarus 2014-2015 √

Dictee - dictees [0480]

Voorronde Gomarus 2014-2015 Gorinchem

De onderstreepte woorden moesten worden ingevuld.

1. In januari wordt voor de vierde keer het Groot Gomarus Dictee georganiseerd.

2. Het dictee zal gepresenteerd worden door de heer [dhr.] Van der Vlies.

3. We hopen dat er veel enthousiaste deelnemers zullen zijn.

4. Begin daarom maar onmiddellijk om familieleden en kennissen uit te nodigen.

5. Of iemand apathisch is of alert, introvert of flamboyant, iedereen is welkom.

6. De verwachte opkomst is exorbitant hoog.

Shoot-outwoorden:
adequaat
abonnement
desolaat
doemscenario
excessief
geciviliseerd
middeleeuwen
kerstvakantie
Pasen
opinieonderzoek
potpourri
baby’tje
sateetje

Hier nog een voorronde van 2012

De onderstreepte woorden moesten worden ingevuld.

1. In oktober 2011 werd de Nederlandse politiek voor een groot deel bepaald door de asielaanvraag van de Angolese Mauro Manuel.

2. Tijdens een verhit debat in de Tweede Kamer liepen de emoties hoog op.

3. Diverse volksvertegenwoordigers voerden het woord, en er stonden regelmatig fractieleden van verschillende partijen bij de interruptiemicrofoon om ook hun zegje te doen.

4. Minister Leers hield echter voet bij stuk en weigerde gebruik te maken van zijn discretionaire bevoegdheid, hij deelde klip-en-klaar mee dat hij zich consequent hield aan de bestaande wetgeving.

5. Via de camera’s, die op verschillende locaties in de vergaderzaal zijn opgehangen, was het debat in een live-uitzending te volgen op de site van de Tweede Kamer. 

 

0479 Dictee woensdag 14 jan 2015 (3): dictee Groot Gomarus Dictee 2010 √

Dictee - dictees [0479]

Groot Gomarus Dictee 2010 Gorinchem

1. De spanning stijgt ten top en de zenuwen rijzen de pan uit in de aula van de Gomarus, want het Groot Gomarus Dictee is, na zenuwslopend lang wachten, begonnen.

2. Verschillende bijdehante leerlingen uit parallelklassen strijden om de hoofdprijs.

3. Verrassend genoeg zijn er ook personeelsleden die het reuzeleuk vinden om deel te nemen aan het dictee.

4. De klus is echter niet een-twee-drie geklaard, want sommigen liggen continu op apegapen of staren verveeld voor zich uit.

5. In principe mag de uiteindelijke winnaar dan ook wel apetrots zijn op zijn prestatie en hij verdient stiekem best wat media-aandacht.

6. Nadat de kandidaten geluncht hebben en de jury de dictees kritisch gecheckt heeft, zal de uitslag mondeling bekendgemaakt worden, hoewel deze waarschijnlijk ook naar alle deelnemers ge-e-maild wordt.

7. Momenteel is de concentratie bij de meesten allang weggeëbd en daarom adviseert de leider van het dictee iedereen om de laatste punt te noteren.

Shoot-outwoorden:
1. souvenir
2. complementair
3. F-16-gevechtsvliegtuig
4. catastrofe
5. volière
6. 1 aprilgrap (ook: eenaprilgrap)
7. doe-het-zelver
8. iconisch
9. fabricage
10. 3D-visualisatie
 

0478 Dictee woensdag 14 jan 2015 (2): dictee Gomarus (2) 2012 √

Dictee - dictees [0478]

2e Groot Gomarus Dictee 2012 Gorinchem

[Geen titel]

1. Ik heb altijd al een wereldreis willen maken, maar jammer genoeg gaat dit verhaal over een trip die deze Gorinchemmer in pyjama maakte.

2. Ik kwam terecht in een rooms-katholiek land, waarvan de oorspronkelijke bewoners tot voor kort nog in adamskostuum rondliepen, maar nu in zoverre ingeburgerd zijn dat ze zelfs eerder dan ik gewiid hebben.

3. Ik ontmoette daar een armoedig vrouwtje met muzikale gaven dat ontdekt werd door een man met hitlersnor.

4. Deze dame is na veel geaerobict te hebben gemetamorfoseerd in een op-en-top Parijs [bnw., niet bez.] dametje door haar prachtige kostuum en suède laarzen, naar verluidt omdat ze een compromistje (uitspraak ie, compromisje - uitspraak ihs) met haar impresario heeft gesloten.

5. Ze kreeg een bere-interessante aanbieding en was langzaamaan wel toe aan een nieuwe uitdaging.

6. Tot haar grote verrassing leverden haar inspanningen haar niet alleen een minder gezet uiterlijk op, wat uiteindelijk een appeltje-eitje voor haar bleek te zijn, maar ook een all-inclusivereis naar een bountyeiland naar keuze.

7. Ik reisde met haar mee via Parijs, Rome en Dubai naar een prachtig eiland, waar we direct poolshoogte namen van alle voorzieningen in het hotel en de omgeving.

8. Zwijmelend liepen we door onze kamer, die was voorzien van een bureautje met daarop een uittreksel van het hotelreglement, een originele badruimte met een daarbij behorend pH-neutraal shampootje, een nachtkastje waarop ik zowaar een bijbel met zilveren bijbelslotje ontdekte dat ik meteen probeerde open te frunniken, waarna ik via de openslaande deuren naar het balkon liep om eens lekker over de balustrade te leunen.

9. Maar toen was het vrouwtje ineens verdwenen, waardoor ik mijn kans op een  een-op-eengesprek zag verdwijnen.

10. Tergend langzaam kwam ik bij m’n positieven en ik bedacht dat dit een unieke reis was die ik meteen op papier moest zetten; uiteraard is het een en ander aangedikt en het aantal bestemmingen is zelfs vervijfvoudigd, want in de werkelijkheid van mijn droom ben ik slechts in Parijs geweest.